Na 7 oktober regende het opeens telefoontjes bij BDS Nederland, de beweging die zich al meer dan tien jaar inzet voor de Palestijnse zaak. ‘Eindelijk wilden ze met ons praten. Maar de media waren niet geïnteresseerd in ons verhaal: het ging hen alleen om welke vlaggen er werden vertoond op demonstraties en welke leuzen er werden geroepen.’  

Aan het woord is Dorien Ballout, algemeen bestuurder bij BDS Nederland. BDS staat voor boycot, desinvesteringen en sancties. Het doel van de wereldwijde BDS-beweging is een culturele, economische en wetenschappelijke boycot van Israël, zodat er een einde komt aan de bezetting van Palestina en de onderdrukking van het Palestijnse volk. 

BDS Nederland werd in 2012 opgericht als de stichting Diensten- en Onderzoekscentrum Palestina, docP. Doel van docP was om de acties voor Palestina in Nederland te ondersteunen, te bundelen en versterken. Sinds 2020 gebruikt docP de naam BDS Nederland, samen met het internationale BDS-logo.

Dorien Ballout is een van de vier bestuurders van BDS Nederland en zet zich dagelijks twee tot drie uur in voor de Palestijnse zaak, vertelt ze. ‘Maar sinds 7 oktober is ons werk enorm toegenomen. Op Instagram hebben we nu dubbel zo veel volgers en er zijn honderden extra abonnees op onze nieuwsbrief. We hebben er tien vrijwilligers bijgekregen, een verdubbeling. Verder is ons donateurenbestand verdubbeld en kregen we vijf keer zo veel geld binnen dan normaal. Sinds 7 oktober zijn we gegroeid als organisatie. Je kunt je aansluiten bij BDS als individu of als organisatie. Er zijn nieuwe organisaties bij gekomen, opgericht door lokale activisten. Daarnaast zijn bestaande organisaties zich bewust geworden van ons en van elkaar. We zijn nu alles aan het stroomlijnen.’

De gebeurtenissen van 7 oktober waren voor Ballout en andere BDS-bestuurders een grote schok, vertelt ze. ‘Het was verschrikkelijk heftig, wat er gebeurde. We hadden op die dag zelf geen contact met elkaar, maar in de dagen erna natuurlijk wel. Al snel werd duidelijk dat Israël keihard zou terugslaan. En dat er heel veel doden aan de Palestijnse kant zouden gaan vallen. Moesten we wel of niet demonstreren? En moesten we een stil protest organiseren of een demonstratie met sprekers? We hadden al snel door dat we geen demonstratie konden organiseren waarbij iedereen zijn mond moest houden. Dat kon niet met al die Palestijnse slachtoffers. Daarom kozen we toch voor een demonstratie met een line-up aan sprekers. Op 15 oktober vond onze eerste grote landelijke demonstratie plaats, waar 15.000 mensen op af zijn gekomen.’ Onder andere BIJ1, de vluchtelingenorganisaties We Promise en Migreat en Activistenpartij UvA steunden deze protestmars. Het was echter niet de eerste demonstratie voor Palestina na 7 oktober. Dat was de betoging die een dag later in het centrum van Rotterdam werd georganiseerd door Samidoun, een internationale solidariteitsbeweging met Palestijnen in Israëlische gevangenissen. 

Het regende telefoontjes 

Opeens waren de Nederlandse media ook geïnteresseerd in BDS Nederland, vertelt Ballout. ‘Het regende telefoontjes bij ons. Maar journalisten waren niet geïnteresseerd in ons verhaal, ze wilden weten welke vlaggen er op protestbijeenkomsten werden gedragen door demonstranten en welke leuzen er werden geroepen.’ Ook op televisie was de sfeer nogal pro-Israël, vervolgt ze. ‘In talkshows waren nu wel veel pro-Palestijnse gasten aanwezig. Maar zij moesten wel eerst Hamas veroordelen voordat er over hun standpunt mocht worden gepraat. Tafelgasten die Israël steunden hoefden daarentegen geen afstand te nemen van de decennialange apartheid en het huidige grove geweld van het Israëlische leger tegen Palestijnse burgers.’ 

Diverse media en politici vielen ook over de pro-Palestijnse leus ‘From the river to the sea, Palestine will be free’. Ballout vertelt dat deze leus geen onderwerp van interne discussie was bij BDS Nederland. ‘Het is geen oproep tot etnische zuivering van Joden. Het drukt de wens uit dat de Palestijnen vrij zijn van apartheid en onderdrukking. De kritiek op deze leus is een afleidingsmanoeuvre, net als de discussie over zogenaamde Hamas-vlaggen ( Tawheed-vlaggen, waarop de islamitische geloofsbelijdenis staat, red.) bij demonstraties. De discussie moet gaan over de genocide die er nu plaats vindt tegen de Palestijnen. De rest is triviaal.’

Sowieso schieten de meeste media enorm tekort als het over de berichtgeving over Palestina gaat, vindt Ballout. ‘Na 7 oktober was er opeens heel veel aandacht voor ons, daarvoor niet en sinds eind november ook niet meer. Dit terwijl de onderdrukking van de Palestijnen niet iets is van gisteren en nog steeds doorgaat.’ Ballout vindt het principieel verkeerd dat sommige media zogenaamd geen partij willen kiezen, terwijl het zonneklaar is dat Israël de onderdrukker is en de Palestijnen de slachtoffers. Ook vindt ze het enorm storend dat er nu opeens gesproken wordt over Gaza als een ‘openluchtgevangenis’, terwijl de Gazastrook nu al zestien jaar wordt belegerd door Israël. ’95 procent van het water in Gaza is ondrinkbaar. Wat houdt die jarenlange blokkade van Gaza eigenlijk in voor de mensen die er wonen? De NOS en zelfs het NRC hebben hier nooit een kritisch item over gemaakt. Ze zijn nalatig geweest.’ 

Ook over sociale media is Ballout kritisch. ‘Sociale media zijn essentieel voor ons werk. We laten daarop beelden zien die je niet kunt negeren. Je kunt niet zwijgen als je ziet dat Israël kinderen vermoordt. Via sociale media bereiken we mensen, kondigen we ook onze acties aan. Daarom is het zo kwalijk dat Facebook en vooral Instagram onze content verwijderen.’ 

Tot zover de media en sociale media, hoe zit het met de kritiek van de tegenpartij, de supporters van Israël? Heeft BDS na 7 oktober veel haat over zich heen gekregen? Volgens Ballout valt dit eigenlijk wel mee. ‘Natuurlijk waren er demonstranten die leuzen riepen waar wij het niet mee eens waren, maar zij werden overstemd door het pro-Palestijnse geluid. Ook kregen we af en toe weleens vervelende mailtjes, maar niet significant meer dan anders.’ 

En de inhoudelijke kritiek? Criticasters verwijten de BDS-beweging al jarenlang antisemitisme. Ballout trekt zich daar niets van aan, vertelt ze. ‘Onze strijd is tegen Israël, kolonialisme en apartheid, het heeft niets met het jodendom te maken.’ 

We zijn tegen iedere vorm van racisme

Een ander verwijt, dat hier nauw mee samenhangt, is selectieve verontwaardiging. Criticasters stellen dat moslims en links zich alleen maar met Israël bezighouden en andere mensenrechtenschendingen – de genocide op de Oeigoeren in China of het bombarderen van de Koerden door Turkije – negeren. Dat Israël er altijd wordt uitgepikt, komt doordat Israël een Joodse staat is, aldus de critici.

Ballout maakt meer tijd vrij om dit verwijt tegen te spreken. ‘BDS is een internationale organisatie die door de Palestijnen is opgericht. Het is daarom niet meer dan logisch dat de Palestijnen en degenen die solidair zijn met hun pijlen richten op Israël, de partij die de Palestijnen hun vrijheid ontzegt, en niet op bijvoorbeeld Noord-Korea. Daarbij is de BDS-beweging intersectioneel en solidair met bijvoorbeeld Black Lives Matter, de Rohingya in Myanmar, de Oeigoeren in China, de inheemse volkeren overal ter wereld en de LHBTQIA+-gemeenschap. We zijn tegen iedere vorm van racisme en discriminatie inclusief antisemitisme. Racism and Racial Discrimination are the Antithesis of Freedom, Justice and Equality (Racisme en raciale discriminatie zijn het tegengestelde van vrijheid, gerechtigheid en gelijkheid), stelt de internationale BDS-beweging dan ook. Om die reden zie je onze activisten ook bij demonstraties voor deze groeperingen en tegen Zwarte Piet, FvD en de PVV. Hierin verschillen we met de pro-Israëldemonstranten die het verwijt van selectieve verontwaardiging als ‘argument’ gebruiken. Zij spreken zich namelijk nooit hierover uit, althans, ik heb hen hierover nooit gehoord.’ 

Maar er is nog een ander argument, dat Ballout belangrijker vindt. ‘In geen enkele andere internationale kwestie zijn Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten zo medeplichtig als in het geval van de bezetting van Palestina. Dit probleem is gecreëerd en wordt in stand gehouden door én voor het koloniale Westen ten behoeve van onze politieke invloed in de regio, de wapenhandel, de handelsroutes en de gas- en oliewinning. Vergeet niet: er zit gas in de zee voor Gaza. Het gaat het Westen helemaal niet om Israëlische levens en al helemaal niet om Palestijnse levens. Premier Mark Rutte zei het zelf in een debat in oktober: hij is niet voor een staakt-het-vuren omdat we moeten denken aan onze belangen in de regio.’ 

Wat zijn ten slotte de plannen van BDS Nederland voor 2024? Ballout: ‘We gaan verder met onze campagnes. Onder andere tegen de busmaatschappij EBS die in Israëlische handen is en tegen Booking.com, dat hotelovernachtingen aanbiedt in de bezette gebieden. We verwachten weinig van Den Haag, waar we nu een hele rechtse Tweede Kamer hebben en de dreiging van een kabinet met de PVV. Daarom zullen we ons richten op de lokale politiek, op een academische boycot – geen samenwerking meer met Israëlische universiteiten – en een culturele en economische boycot van Israël. In sommige Europese steden zijn er ‘apartheidsvrije zones’. Steden als Luik, Verviers en Barcelona hebben verklaard niet langer in zee te gaan met apartheid: met overheden en bedrijven die de Israëlische apartheid ondersteunen. We willen in Nederland ook zulke zones.’