Op het nieuwe album van rapper Sef klinkt maatschappelijk engagement. ‘Het idee dat kapitalisme het beste voor een samenleving is, vind ik raar.’

In 2011 bracht Yousef Gnaoui zijn debuutalbum ‘De Leven’ uit, samen met het gelijknamige nummer. Inmiddels is zijn nummer meer dan tien miljoen keer beluisterd op Spotify. Twaalf jaar later slaat Gnaoui, ook wel bekend onder zijn artiestennaam Sef, een andere muzikale toon aan. Op zijn nieuwe album ‘Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag’ kaart Gnaoui hedendaagse maatschappelijke problemen aan, onder andere kapitalisme en de invloed van social media.

Als je Sef opzoekt op Wikipedia lees je dat hij een rapper en popartiest is, maar zo ziet hij zichzelf niet: ‘Ik heb eigenlijk geen omschrijving van wat ik doe. Ik vind het juist fijn om vrij te zijn. Zo hoef ik me dan ook niet te beperken tot een bepaalde vorm of stijl. Ik maak dingen waarvan ik denk dat ik ze graag wil maken en dat gaat best veel kanten op’, aldus Gnaoui.

Gnaoui heeft een Marokkaanse vader en een Nederlandse moeder. De artiest groeide op in Amsterdam en ziet zijn bi-culturele afkomst als een plus: ‘Ik ben niet anders gewend. Ik zie het als een extra om twee culturen goed te kennen. Het laat je zien dat er meerdere perspectieven zijn en niet één manier om dingen te bekijken. Er zijn ook mensen die erop neerkijken, maar dat zie ik als hun probleem. Want hoe meer culturen in je leven, hoe meer rijkdom.’

Ondanks de culturele rijkdom voelt Gnaoui zich niet bijzonder verbonden met Nederland of Marokko: ‘Ik weet niet hoe een Nederlander of een Marokkaan zich voelt. Een Groninger en een Rotterdammer zijn allebei Nederlanders op papier, maar hebben allebei een ander manier van leven en andere mensen om zich heen. Ik vind het belangrijk om niet in grenzen te denken.’

‘Natuurlijk voel ik een band met Marokko en als ik buiten Nederland ben voel ik ook een bepaalde verbinding met Nederland. Ik denk dat we geforceerd worden om in hokjes te denken. In plaats van ‘het een of het ander’ zou ik zeggen ‘het een en het ander’.’

Afrika

De voorouders van Gnaoui zijn als slaven naar Marokko gehaald door Berbers, maar ondanks die donkere historie ziet Gnaoui ook een positief gevolg: ‘Ik vind het zelf interessant om te kijken naar hoe mensen zich bewegen in de wereld. Waar komen ze vandaan, waar liggen hun roots en wat daar dan weer uit ontstaat.’

‘Een Arabier die naar Afrika verhuist, ontwikkelt zich op een andere manier dan een Arabier die naar Azië gaat. De bestuiving tussen culturen vind ik mooi. Het slavernijverleden van Suriname en de Nederlandse Antillen is natuurlijk naar, maar daaruit zijn ook hele interessante nieuwe combinaties ontstaan, zoals eten en muziek.’

Van rappen over broodje bapao tot een show in het koninklijk theater Carré met de orkestrale tonen van het El Savador Ensemble, de muziek van Gnaoui gaat verschillende kanten op. Gnaoui blijft variëren. Hij uit kritiek op de hedendaagse samenleving in zijn laatste album ‘Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag’.

‘Je hebt geen invloed op waar je wordt geboren en waar die plek voor staat. Nederland heeft een vlag, een volkslied, regels en wetten. Daar kun je, naast democratische inspraak, niets aan veranderen. Ik vind het lastig om er blind achter te staan,’ vertelt Gnaoui over het idee achter zijn laatste album.

‘Ik vind het tof dat Stien den Hollander haar stem laat horen over Israël-Palestina’

Tegelijkertijd is alles aan verandering onderhevig. ‘Als iemand naar Nederland migreert dan zal hij zich moeten aanpassen, maar die afstemming moet van beide kanten komen. De tijd en wereld verandert continu, het is dan ook logisch dat mensen zich gaan aanpassen aan nieuwe mensen die komen.’

Naast zijn nieuwe album dat dit jaar uitkwam, is Gnaoui ook bezig met zijn theatershow ‘vlag’. ‘Met het samenvoegen van muziek, video en tekst probeer ik die combinatie te versterken of juist tegen elkaar in te laten gaan.’

In zijn voorstelling kaart Gnaoui onder andere de problemen van nationalisme en kapitalisme aan: ‘Ik vind het een rare gedachte dat het ene land meer waard is dan het andere. Het is prima om trots te zijn op je land en de mensen die er wonen, maar wanneer de liefde voor een land leidt tot superioriteitsgevoelens en uitsluiting dan is dat slecht.’

Kloof

‘Ook het idee dat kapitalisme de beste manier is om een samenleving te runnen vind ik raar. Mensen met geld kunnen investeren om geld te verdienen en hoeven niet meer te werken, maar mensen zonder geld moeten investeren in arbeid, terwijl die persoon niet genoeg geld verdient om zelf onafhankelijk te zijn. De kloof tussen arm en rijk blijft maar groeien. Het is oneerlijk dat niet iedereen kan meeprofiteren,’ aldus Gnaoui.

Kapitalisme zorgt er volgens hem voor dat geld belangrijker is dan mensen. Hij zou dit graag anders zien. ‘Het moet gaan om het welzijn van mensen. Denk bijvoorbeeld aan studeren. Nu is studeren niet zo aantrekkelijk meer, vanwege de hoge studieschuld die je kunt krijgen. Centraal moet staan dat je je kunt ontwikkelen.’

Vet

Met zijn show bevraagt Gnaoui de hedendaagse Nederlandse samenleving. Hij denkt dat de meeste mensen wel dezelfde vraag stellen maar niet willen innoveren: ‘Volgens mij zetten de meeste mensen wel kritische vraagtekens bij dit soort problemen, maar hun hoofden zijn te vastgeroest om oplossingen te bedenken.’

Gnaoui is geëngageerd, maar hij vindt niet dat alle artiesten dit moeten zijn: ‘Niks moet in mijn ogen, maar ik denk wel dat artiesten beter kunnen nadenken over wát ze zeggen. De zendtijd van een artiest is erg waardevol. Voor elke zin in een nummer die niks betekent had je een zin kunnen maken die wel iets betekent. Je woorden zijn echt belangrijk in muziek, dus weeg de waarde van je woorden.’

De artiest zou het wel ‘vet’ vinden als sommige artiesten wat meer gebruikmaken van de stem die ze hebben. Een goed voorbeeld is zangeres Stien den Hollander (S10). ‘Ik vind het heel tof dat zij haar stem laat horen over Israël-Palestina, maar vooral ook dat zij de moed heeft om dit te doen. Het zou goed zijn als ook andere grote, witte mainstream artiesten dit zouden doen, zoals bijvoorbeeld Nick en Simon of Jan Smit.’

Volgens Gnaoui heerst er nog wel angst onder artiesten om dit soort onderwerpen aan te kaarten: ‘Mensen zijn vaak bang om anderen te kwetsten of om het verkeerde te zeggen. Maar wat denk ik ook speelt, is dat artiesten bang zijn voor eventuele gevolgen voor hun portemonnee.’