Steeds meer landen misbruiken de coronacrisis om de vrijheid van meningsuiting aan banden te leggen. Dat schrijven mensenrechtenactivisten Jacob Mchangama en Sarah McLaughlin in Foreign Policy.
Maandag nam het Hongaarse parlement een wet aan die premier Viktor Orban in staat stelt voor onbepaalde tijd per decreet te regeren. Een in het oog springende maatregel, maar volgens Mchangama en McLaughlin is de lijst van landen die de vrijheid van meningsuiting inperken veel langer.
Zo heeft Cambodja ten minste zeventien mensen gearresteerd omdat ze nepnieuws zouden hebben verspreid over het coronavirus. Onder de gedetineerden bevinden zich vier vermeende aanhangers van een inmiddels ontbonden oppositiepartij. De vier blijven in voorarrest, net als een tienermeisje dat is opgepakt vanwege social mediaberichten over mogelijke coronabesmettingen in haar regio.
In Thailand werd een man gearresteerd nadat hij op Facebook had geklaagd over een gebrek aan preventieve maatregelen op de luchthaven van Bangkok. Hij hekelde het dat de luchthaven hem of zijn medepassagiers – ze vlogen vanuit corona-brandhaard Spanje – niet checkten op symptomen van corona.
Turkije heeft honderden mensen gearresteerd die zich ‘ongefundeerd en provocerend’ over het virus zouden hebben uitgelaten. Ook is er een strafrechtelijk onderzoek gestart tegen de Koerdische journaliste Nurcan Baysal, die vindt dat Turkije te weinig onderneemt om politieke gevangen van het coronavirus te vrijwaren.
Egypte, Azerbeidzjan, Rusland, Iran, de Filippijnen, Honduras en Singapore nemen soortgelijke maatregelen om journalisten en social mediagebruikers aan te pakken. Maar ook landen die over het algemeen als democratisch worden gezien treden hard op tegen ‘nepnieuws’, schrijven Mchangama en McLaughlin.
Op de homepage van de Zuid-Afrikaanse regering staat nu te lezen: ‘Iedereen die nepnieuws over het Coronavirus COVID-19 maakt of verspreidt, is aansprakelijk voor vervolging.’ En in de Indiase staat Himachal Pradesh werd een journalist gearresteerd die nepnieuws over COVID-19 zou verspreiden.
De twee mensenrechtenactivisten schrijven dat het begrijpelijk is om in deze tijden nepnieuws hard aan te willen aanpakken en zo onrust onder de bevolking te voorkomen. Maar ze vinden het zorgelijk dat steeds meer overheden de pandemie misbruiken om de vrijheid van meningsuiting en drukpers nog verder aan banden te leggen.
‘Harde en ongekende maatregelen zijn nodig om het coronavirus te bestrijden. Maar censuur is geen onderdeel van het medicijn – en hoe meer autoritaire leiders dit inzetten, des te meer we zien dat dit een symptoom is van een andere ziekte.’
