Wetgeving, advertentieverboden, media-overnames, celstraffen: de Turkse president Erdogan en zijn aanhangers hebben een breed scala aan instrumenten gebruikt om de vrije pers te muilkorven. Dat meldt het internationale persbureau Reuters, dat insiders heeft gesproken.
Sprekend voorbeeld: Turkse mainstream media mochten in 2020 meer dan 24 uur niets melden over het ontslag van de minister Berat Albayrak (Financiën), tevens de schoonzoon van Erdogan. Pas toen de president het ontslag had aanvaard, de volgende avond, kwam het nieuws ook bij mainstream media aan bod, verklaren Turkse journalisten aan Reuters.
Volgens Reuters laat dit voorbeeld alleen al zien dat de Turkse mainstream media van een plek waar vroeger een dynamische opiniestrijd woedde, is verzand naar een orgaan dat ‘op bevelstructuur’ voor de regering werkt.
Een centrale plek daarin speelt het presidentiële Directoraat voor Communicatie, Een instelling van 1.500 personen en budget van 38 miljoen dollar, waar Erdogans woordvoerder Fahrettin Altun aan het hoofd staat. Het directoraat bestrijdt ‘systemische desinformatie-aanvallen’ tegen Turkije. Altun neemt ook contact met redacteuren en correspondenten als ze zich moeten voorbereiden op nieuws over Erdogan of de regering. Dan wordt besproken wat belicht moet worden in de berichtgeving en ook welke koppen gebruikt kunnen worden.
De toenemende dominantie van Erdogan over de media begon na een aantal overnames in 2008, zoals bij de krant Sabah door de pro-Erdoganistische Turkuvaz Media Groep. De doorslaggevende klap kwam na de couppoging in 2016, toen de Turkse regering noodwetten gebruikte om meer dan 150 media outlets te verbieden vanwege ‘terroristische’ banden.
De laatste grote overname was in 2018, toen onder meer de krant Hürriyet en andere kranten verkocht aan de regeringsgezinde Demirören Groep.
Een ander middel in de handen van de regering zijn de fondsen voor staatsadvertentie, waar onafhankelijke en oppositionele media vrijwel niks van ontvangen, en de regulering van media via de staatsagentschappen voor de media, die boetes uitdelen en programma’s van de lucht kunnen halen.
