Uit onderzoek van het Kennisplatform Inclusief Samenleven blijkt dat bij zes Nederlandse gemeenten ‘processen van institutioneel racisme’ spelen en dat de ontkenning daarvan hardnekkig is bij witte leidinggevenden.
‘Een Nederlandse man heeft een positie bij ons gekregen hier. Zonder dat er een vacature was vrijgekomen. Wij [mensen van kleur en/of met een migratieachtergrond] hebben weer niet de kans gekregen om hierop te solliciteren’, zegt een van de respondenten van kleur in het onderzoeksrapport.
Het is een van de vele voorbeelden en citaten die in het onderzoek zijn opgenomen, en die blijk geven van ‘oneerlijke processen’ tegenover Nederlanders met een migratieachtergrond.
‘Je merkt ook heel vaak’, staat er vervolgens, ‘als er vacatures worden uitgezet, dan is het een formaliteit. Intern hebben ze dan al besloten wie het gaat worden. Wij [mensen van kleur en/of met een migratieachtergrond] krijgen niet de kans om te solliciteren. Ze hebben die persoon al aangewezen.’
In totaal zijn voor het onderzoek 51 respondenten gesproken. Van deze ambtenaren hebben 30 een migratieachtergrond buiten Europa. De overige 21 zijn leidinggevenden, ‘overwegend witte mensen’.
Leidinggevenden blijken het bestaan van racisme in hun organisatie vaak niet op te merken.
‘Wat leidinggevenden vaak als bewijs opvoeren dat er geen racisme speelt, is dat ze zelf een collega van kleur en/of met een migratieachtergrond binnen het team hebben of dat ze zien dat er collega’s van kleur en/of met een migratieachtergrond stappen maken naar hogere functies. Wat opvalt is de mate van zekerheid waarmee leidinggevenden menen dat er geen racisme speelt in hun omgeving’, staat in het rapport.
Concluderend, schrijven de onderzoekers, dat er ‘meerdere signalen van institutioneel racisme zijn’ bij de gemeenten als werkgever, zowel vanuit ambtenaren die daardoor gedupeerd zijn als van ambtenaren die een verantwoordelijkheid dragen voor de sociale veiligheid op de werkvloer. Ook zouden er objectieve procedures ontbreken voor de in- en doorstroom van werknemers.
