Aleppo, de tweede stad van Syrië, is dit weekend ingenomen door het rebellenleger Hayat Tahrir al-Sham (HTS). Het Syrische leger voerde tegenaanvallen uit met Russische luchtsteun, terwijl de rebellen nu oprukken richting het zuiden.
Op woensdag 27 november begon HTS een opmars ten oosten van Idlib, hun machtsbasis. Diezelfde dag werd een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah bereikt. Tegen de avond had HTS 19 dorpen en steden veroverd, meldt Al Jazeera.
In vijf dagen wisten de militanten telkens terrein te winnen op het Syrische leger. Op vrijdag bereikte HTS West-Aleppo, en zaterdag verschenen foto’s van rebellen bij de citadel, het historische centrum van de stad. Het regimeleger trok zich terug, waardoor de stad voor het eerst sinds 2016 weer in handen van rebellen kwam.
Waar kwam deze aanval vandaan?
Om dit te begrijpen moeten we even terug in de tijd. Hayat Tahrir al-Sham (HTS) werd in 2017 opgericht tijdens de burgeroorlog door Abu Mohammed al-Jolani, met als doel te strijden tegen het regime van Bashar al-Assad. Jolani was een van de oprichters van Jabhat al-Nusra, een ander rebellenleger dat loyaal was aan Al-Qaida. Maar vanwege de internationale ambities van Al-Qaida en de reputatie die de organisatie daardoor kreeg, richtte hij een eigen groepering op, die zich alleen zou richten op Syrië.
Tijdens de burgeroorlog ontstonden meerdere rebellenlegers, die met elkaar concurreerden in hun strijd tegen het regime. Dit regime wist uiteindelijk de overhand te krijgen in de burgeroorlog met behulp van bondgenoten Rusland en Iran. Maar HTS bleef een machtsbasis behouden in Idlib in noordwest-Syrië, net als het Syrische Nationale leger dit in het noorden deed met steun van Turkije. HTS steunt de rebellen in het noorden en de Turkse invloed op deze regio, en heeft altijd op het netvlies gehad uiteindelijk de machtsbasis te vergroten.
Verrassingsaanval
Dat HTS woensdag 27 november koos voor de aanval is niet helemaal verrassend. De groepering zegt zelf dat het ging om een reactie op de aanvallen van het regeringsleger op dorpen in de Idlib-regio, waarbij burgers waren omgekomen, schrijft Al Jazeera. Veel media noemen ook het staakt-het-vuren in Libanon als een parallelle gebeurtenis. Hezbollah is een bondgenoot van al-Assad en was tijdens de burgeroorlog actief in Syrië, maar de organisatie is nu verzwakt door de recente oorlog in Libanon.
Het regime van al-Assad heeft bondgenoten dit weekend om hulp gevraagd. Rusland reageerde dit weekend met luchtsteun, waarbij 320 soldaten om het leven kwamen. Vandaag vonden opnieuw luchtaanvallen plaats in Aleppo, waarbij 11 burgers omkwamen, waarvan vijf kinderen, zo meldt persdienst AFP.
Ook Iran en China hebben hun steun toegezegd. Iran gaf te kennen dat militaire adviseurs die sinds de burgeroorlog in Syrië zijn, in Syrië zullen blijven. De steun van China is relatief nieuw. In september 2023 tekenen de regeringen van de twee landen een strategische samenwerking. De Aziatische grootmacht zei vandaag dat het bereid is ‘positieve inspanningen’ te leveren om verdere escalatie in het land te voorkomen, hoewel daaruit niet blijkt wat dit concreet betekent.
De rol van Turkije is dubieus. Hoewel de Turkse regering heeft gezegd bij te willen dragen aan stabiliteit in het land, is ook bekend dat het de rebellen steunt in de strijd tegen het regime. Dit is mede omdat Turkije de Koerdische autonome regio’s in Syrië met argusogen bekijkt. De rebellen hebben inmiddels ook Koerdische autonome dorpen in het noordwesten aangevallen, meldt AFP zondag.
Politieke crisis
Het regime van al-Assad is een minderheidsregime. De president en zijn voorgangers zijn alevieten, een islamitische minderheidsgroep. Bijna de gehele entourage van al-Assad komt uit dezelfde minderheidsgroep. De kritiek vanuit de bevolking is dan ook dat het regime de meeste inwoners van Syrië niet vertegenwoordigt. Daarnaast is het ook nog eens een totalitair regime, waarbij oppositieleden geen kans maken op vertegenwoordiging en politieke tegenstanders en critici zonder proces achter de tralies verdwijnen.
Groot-Brittannië gaf dan ook al-Assad de schuld van de escalatie, omdat het regime weigert anderen deel te laten uitmaken van het politiek proces. Daarmee zou hij zelf de voorwaarden hebben gecreëerd voor rebellie, aldus het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken volgens het AFP.
