De Hoge Commissaris van de Mensenrechten bij de Verenigde Naties, wil de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens herzien. Volgens hem is de verklaring uit 1948 aan een update toe, vanwege de oorlog in Oekraïne, de klimaatcrisis, hongersnood en andere wereldwijde problemen.
Volgens de Oostenrijkse jurist Volker Türk, sinds september 2022 Hoge Commissaris van de Mensenrechten, ligt de verklaring van 1948 ‘onder vuur van alle kanten’.
Hij wil daarom ‘de geest, de impuls en de vitaliteit’ van 1948 nieuw leven inblazen met een nieuwe verklaring, waarvoor volgens hem ‘nieuwe wereldwijde consensus’ nodig is.
De laatste jaren staan de mensenrechten extra onder druk, aldus Türk. Vooral vrouwen en meisjes hebben nu minder vrijheden. De meeste mensenrechtenschendingen komen volgens Türk echter door de Russische invasie van Oekraïne. ‘Dat heeft geleid tot wijdverspreide dood, vernietiging en ontheemding.’
De Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens is al langer omstreden. Zo tekenden op 5 augustus 1990 vijfenveertig ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking (OIS) de zogenoemde Caïro-verklaring, een alternatieve mensenrechtenverklaring. De vrijheid van meningsuiting wordt beperkt in deze verklaring, en moet in overeenstemming zijn met de sharia. Er is geen vrijheid van godsdienst, en het bekeren tot een andere godsdienst dan de islam is verboden. ‘Alle rechten en vrijheden genoemd in deze Verklaring zijn ondergeschikt aan de Islamitische sharia’, stelt de Caïro-verklaring in artikel 24, en artikel 25 stelt: ‘De Islamitische sharia is de enige referentiebron ter uitleg en verduidelijking van alle artikelen van deze Verklaring.’
Ook China heeft moeite met de verklaring van 1948. Volgens professor Tom Zwart, die tot vorig jaar leiding gaf aan een onderzoekscentrum aan de Vrije Universiteit dat zich bezighield met ‘cross-cultureel recht’, worden de mensenrechten ten onrechte op een westerse manier uitgelegd. China heeft hier grote moeite mee, omdat die benadering geen rekening houdt met de Chinese tradities. Volgens Zwart los je niets op als je tegenover China de weg van de confrontatie kiest, en autoriteiten op hoge toon vertelt wat ze verkeerd doen, zo vertelde hij aan de Kanttekening. ‘Dan luistert niemand meer. Je moet meedenken, meehelpen. Dan krijg je veel meer voor elkaar.’
