Overal ter wereld vierden Iraniërs, Koerden en Azeri’s gisteren Nowruz, het lente- of nieuwjaarsfeest dat ‘nieuwe dag’ betekent. Ook in hofstad Den Haag was het gisteren feest, nadat de zon onder was.

Het is 21 maart en naar goed Azeri-gebruik staan op tafel in huize Bulaz een bord met rood gekleurde eieren, ontkiemende grassprieten met daaromheen een rood lintje en wat lekkernijen. Ook branden er twee kaarsen. De familie is in de jaren zeventig uit het oosten van Turkije naar de volkswijk Transvaal geëmigreerd. Het is mijn schoonfamilie.

Familieleden uit Turkije bellen af en aan en wensen elkaar een fijn Nowruz. Het aanbreken van de lente wordt in volle glorie gevierd in dit Haagse gezin.

‘In Igdir deed het hele dorp mee’

‘In Igdir deed het hele dorp mee’, vertelt meneer Bulaz. ‘Er werd met Nowruz zoveel suikergoed verzameld dat je daar wel maanden zoet mee was.’ Hij zapt naar Azerbeidzjaanse zenders op televisie. Daarop is iedereen uitgedost in klederdracht en worden volksliederen gezongen.

Mevrouw Bulaz staat in de keuken en maakt eten klaar voor de iftar. De zeventigers, die meer dan vijftig jaar samen zijn, doen allebei nog mee aan de ramadan, die dit jaar toevallig samenvalt met Nowruz. Dubbel feest. Meneer Bulaz helpt zijn vrouw in de keuken en dekt de tafel.

Rijst met kip, chilli con carne, tarwesoep en veel zoetigheden. Te veel voor ondergetekende, die zijn maag vol eet en dan met dochter Fatma Bulaz vertrekt naar een Nowruz-evenement in Den Haag, het interviewprogramma Xizir door journalist Hizir Melik Cengiz.

Het gaat in deze periode om de verbinding met de natuur waar alles groeit en bloeit

Het is een volle bak in Zaal 3, waar de avond begint met muziek en een Iraans gedicht van Anahita Rezaie, meester in de rechten. Bij Nowruz moet ze aan haar opa in Iran denken, het land dat zij met haar ouders op vroege leeftijd heeft verlaten. Ze memoreert ook de ‘Haft Sin’ (de zeven s’en) in Iran: de feestelijke tafels met zeven attributen die in het Perzisch met de letter ‘s’ beginnen, zoals kaarsjes, grassprietjes en lekkernijen, zoals bij huize Bulaz.

‘Het gaat in deze periode om de verbinding met de natuur waar alles groeit en bloeit. Ook worden de doden en al het leed op de wereld herdacht’, zegt Rezaie.

Ze heeft een boek van haar opa meegenomen, dat ze elk jaar tijdens Nowruz openslaat en leest. ‘Een klein beetje maar, omdat zijn bewogen leven te zwaar op mijn hart drukt’. Rezaie roemt vervolgens haar opa’s liefde voor het onderwijs en deelt zijn visie voor vrede op de wereld met het publiek. ‘Als iedereen op de wereld zou kunnen lezen en schrijven, dan zouden we elkaar beter kunnen begrijpen’.

‘Als iedereen op de wereld zou kunnen lezen en schrijven, dan zouden we elkaar beter kunnen begrijpen’

Maar het is niet alleen kommer en kwel. ‘Men bereidt zich ook voor op het nieuwe jaar, door het verleden na de herdenkingen los te laten’, voegt Rezaie toe. 

De zaal wordt daarna getrakteerd op een schimmenspel en een interview met sterrenkundige Vincent Icke, die het voor elkaar kreeg om onze kennis van het heelal op te krikken.

‘Alles verandert, mensen worden oud en gaan dood, het heelal en de sterren blijven hetzelfde’

‘Alles verandert, mensen worden oud en gaan dood, het heelal en de sterren blijven hetzelfde. Een mensenleven van tachtig tot honderd jaar is niet genoeg om de verandering van de sterrenhemel te registreren. Daar heb je minstens een paar miljoen jaar voor nodig’, zegt hij zuchtend, na elke simpele, doch lastig te beantwoorden vraag van Cengiz.

Ook wijst Icke op het verschil tussen kennis en begrip. ‘Iedere wetenschapper kan kennis vergaren, maar de kunst van wetenschap is te achterhalen hoe alles in elkaar zit’, zegt hij. ‘Zo heeft het meer dan 2500 jaar geduurd voordat de mensheid erachter kwam dat de zon nooit ondergaat, dat is slechts een beschrijving van wat mensen met hun zintuigen kunnen zien op een draaiende bol.’

Cengiz bedankt Icke en de andere sprekers, maar wil nog een laatste ‘ding’ doen om de zevende editie van Xizir in de Newroz-spirit af te sluiten. Namelijk: de halay dansen, waar hij Fatma Bulaz voor uitnodigt.

‘Het is niet zo moeilijk, fake it, until you make it’

Als cultureel programmamaker kent ze Cengiz goed. Ze loopt meteen naar beneden met halaydoekjes, plaatst een fez op het hoofd van Cengiz en maakt wereldkundig dat de interviewer jarig is en vijfentwintig is geworden. ‘Hieperdepiep hoera’, joelt de zaal.

Na een korte etymologische uitleg van het begrip halay kan de minicursus beginnen. ‘Vier stappen naar voren, vier stappen naar achteren’, zegt Bulaz en herinnert Cengiz herhaaldelijk eraan dat je elkaar bij de pink moet vasthouden. ‘Het is niet zo moeilijk, fake it, until you make it’, spoort ze het publiek aan, die dan in grote getallen het podium bestormt en opgezweept door Koerdische muziek rondjes begint te dansen. Fijn Nowroz allemaal!