Terwijl de ramadan bijna begint, lijkt er maar geen einde te komen aan het lijden van de Palestijnen in Gaza. Vier Palestijnen vertellen hun verhaal. ‘In Gaza vasten de inwoners al maanden dankzij de schaarste aan voedsel.’

Voor de in Gaza wonende reddingswerker Mahmoud Abu Saleh (31) is er nog weinig hoop voor de inwoners van zijn regio. Het gebied telt rond de twee miljoen Palestijnen. De inwoners kampen al maanden met een tekort aan voedsel en drinkwater. Desondanks blijft Abu Saleh zich als vrijwilliger van hulporganisatie Sawaed inzetten. Hij deelt voedsel uit aan kinderen en zoekt dagelijks tussen het puin naar gewonden om hen van medische hulp te voorzien. ‘Wat ik nu om mij heen zie gebeuren is een collectieve uitroeiing van voornamelijk vrouwen en kinderen’, vertelt Abu Saleh aan de telefoon vanuit de medische post in Gaza.

Sinds de start van de oorlog op 7 oktober hebben meer dan anderhalf miljoen Palestijnen binnen de Gazastrook moeten vluchten voor geweld door het Israëlische leger. Volgens de autoriteiten van Gaza zijn er nu 30.000 Palestijnen gedood. De meeste burgers verblijven onder erbarmelijke omstandigheden in tenten in het grensstadje Rafah, waar ze in angst afwachten of er een Israëlisch grondoffensief zal komen. Vorige week kwamen in het noorden van Gaza meer dan honderd burgers om tijdens Israëlische beschietingen en de paniek die ontstond terwijl zij in de rij stonden bij een voedselkonvooi.

Ze hopen dat de heilige maand hen meer veerkracht en moed zal geven

Het huis waar Abu Saleh samen met zijn vrouw, kinderen en familieleden woonde, werd in oktober zwaar beschadigd nadat een Israëlische raket het huis van zijn buren raakte. ‘In één klap verloor ik alle vijftien buren door de aanslag’, vertelt hij verdrietig. ‘Mijn gezin en familieleden, we zijn met negen, zijn sinds de aanslag genoodzaakt om samen in één tent te verblijven. Door de oorlog gaan we met een angstig gevoel de ramadan in. Ik denk dat geen enkel volk in deze eeuw zoveel heeft geleden als de mensen hier in Gaza.’

Pijn met elkaar delen

Voor moslims is de ramadan een maand waarin warmte en samenzijn centraal staan. Het is ook een periode waarin ze bidden voor de medemens en aan liefdadigheid doen, zegt Kamal Almashharawi (25), die uit Gaza komt en nu in Saoedi-Arabië verblijft. In november vluchtte hij samen met zijn familie naar het koninkrijk. Almashharawi werkt voor de wereldwijde vredesorganisatie Seeds of Peace, die solidariteitsbijeenkomsten met Palestina en ontwikkelingssamenwerking organiseert.

Hij ziet met lede ogen aan hoe achtergebleven familieleden in Gaza, met wie hij nog nauw contact heeft, alles doen om te overleven. ‘Deze ramadan heeft een speciale betekenis, een andere dan alle voorgaande’, zegt hij. ‘Moslims zijn betrokken bij mensen die honger lijden door armoede of conflict. Ik geloof dat de ramadan dit jaar mensen overal ter wereld kan verenigen en laat pleiten voor een onmiddellijk staakt-het-vuren.’

Door de schaarste aan voedsel en water zijn de inwoners van Gaza feitelijk al sinds oktober aan het vasten, zegt Almashharawi. ‘In Gaza vasten de mensen urenlang, variërend van veertien tot twintig uur per dag. Sinds 7 oktober leven ze in de geest van de ramadan. Ze hopen dat de heilige maand hen meer veerkracht en moed zal geven om hun land terug te winnen, een einde te maken aan de oorlog. Het besef dat de wereldwijde moslimgemeenschap straks druk bezig zal zijn met het vieren van de ramadan, terwijl zij worstelen om te overleven, maakt het voor hen extra uitdagend. Daarom vragen ze andere gelovigen om in hun pijn te delen en dit jaar niet te veel nadruk te leggen op de festiviteiten van de ramadan.’

Machteloos

Hopelijk biedt de heilige maand een tijd van reflectie, waarin westerse regeringen meer stilstaan bij het disproportionele Israëlische geweld tegen de burgers in Gaza, vervolgt Almashharawi. ‘De Israëlische agressie tegen het Palestijnse volk is onvergeeflijk en moet onmiddellijk stoppen. De Palestijnen die net als ik moesten vluchten verdienen het om terug te keren naar hun huizen in Gaza.’

Ook op de Westelijke Jordaanoever leven de Palestijnen sinds 7 oktober in angst. Ze zijn bang voor wat hen te wachten staat. Hoewel hier geen grootschalige Israëlische aanvallen plaatsvinden, neemt het geweld tegen Palestijnen volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International wel toe. Ook verhindert Israël medische hulp aan Palestijnen in levensbedreigende situaties. ‘Twee oorlogen zijn momenteel gaande: één in Gaza en één op de Westbank,’ vertelt Louy Alsaeed (25). Alsaeed komt uit de Palestijnse stad Hebron, hij is journalist en filmmaker en werkt bij de Nederlandse stichting Plant een Olijfboom. ‘Als journalist voel ik me vrijwel machteloos’, zegt hij. ‘Mensen hier zijn heel verdrietig vanwege de genocide die op burgers in Gaza wordt gepleegd. Ik heb zelf twee collega-journalisten en veel vrienden verloren. Zij werden gedood door Israëlische bombardementen.’

Voor Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever geldt dat ze niet meer naar hun werk in Israël mogen reizen, waardoor velen vrezen voor hun inkomen. ‘Wat voor hoop kan de aankomende ramadan ons nog bieden?’, vraagt hij zich retorisch af. ‘Het lijkt alsof de rest van de wereld niets om ons geeft. Mensen leven nu nog meer in armoede dan voorheen. Hierdoor kunnen we ook niet de iftar-avonden vieren zoals we dat normaal doen met zoetigheden en cadeautjes. Veel Palestijnen rouwen om het leed in Gaza. De burgers leven daar momenteel in één grote gevangenis. Hierdoor gaat de ramadan ook volledig aan ons voorbij.’

Apartheidsmuur

Veiligheidsdiensten in Israël staan op scherp sinds de ultrarechtse defensieminister Itamar Ben Gvir met het voorstel kwam om de toegang van Palestijnen van de Westbank tot de heilige Al-Aqsa-moskee tijdens de Ramadan te beperken. Experts vrezen dat hij hiermee de Palestijnen onnodig provoceert. De defensieminister houdt echter vol dat de restricties van belang zijn omdat afgelopen jaren tijdens de Ramadan er regelmatig escalaties waren die soms dodelijk afliepen. Hoewel Netanyahu heeft aangegeven dat er nog geen ‘concrete plannen’ zijn om het plan van de defensieminister uit te voeren, overweegt hij wel om beperkingen op te leggen voor Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever.

‘Een bezoek aan de Al Aqsa-moskee is een bijzonder moment tijdens de heilige maand ramadan omdat deze plek één van de heiligste plaatsen is in islam,’ vertelt fotojournalist Wahaj Bani Moufleh (24). Hij komt uit het dorpje Beita, dat dichtbij de Palestijnse stad Nablus ligt. ‘Ik vrees dat als Israël deze maatregelen doorzet sommigen geen andere keus hebben dan via onveilige en illegale routes toch naar de moskee te gaan.’

Zelf weet hij als geen ander hoe gevaarlijk de route naar de Al Aqsa-moskee is voor de inwoners van de Westelijke Jordaanoever. ‘Het is mij enkele jaren terug één keer gelukt om de moskee te bezoeken, ondanks de restricties tijdens de ramadan. Daarvoor moesten we de Apartheidsmuur (de naam die Palestijnen geven aan de muur die de grens vormt tussen de Westelijke Jordaanoever en Israël) die tot tien meter hoog kan komen, beklimmen in het donker. Ik was bang dat Israëlische soldaten mij zouden zien en oppakken.’

‘Ik wil dat internationale organisaties humanitaire hulp blijven leveren aan de mensen in Gaza’

Intussen heeft minister Benny Gantz van het Israëlische oorlogskabinet een ultimatum gesteld. Als Hamas de honderdvierendertig gegijzelde Israëliërs niet vrijlaat voor de start van de ramadan, komt er een grondoffensief in Rafah. Hamas wil daarentegen alleen de gijzelaars vrijlaten als Israël zich uit de Gazastrook terugtrekt. De Amerikaanse president Joe Biden zegt dat hij hoopt op een staakt-het-vuren tijdens de ramadan. Maar de burgers in Gaza houden hun hart vast.

‘Ramadan zal het dit jaar heel anders zijn, omdat de meeste moskeeën in de Gazastrook zijn gebombardeerd en verwoest’, vertelt Abu Saleh. ‘Mijn familieleden zijn ondergedoken in een schuilplaats. Palestijnen in Gaza zijn ontheemd. Er is hier nauwelijks water of elektriciteit en er is gebrek aan voedsel. Veel mensen in Gaza hebben geen toegang tot medische zorg. De meeste van mijn vrienden zijn omgekomen, anderen zijn gewond.’ Abu Saleh drukt de mensen in Nederland en andere westerse landen op het hart dat hun regeringen en mensenrechtenorganisaties er alles aan moeten doen om Israël tot een staakt-het-vuren te dwingen. ‘Ook wil ik dat internationale organisaties humanitaire hulp blijven leveren aan de mensen in Gaza om hongersnood tegen te gaan.’

Almashharawi roept moslims op om tijdens deze ramadan solidair te zijn met de mensen in Gaza. ‘Deze heilige maand moet een tijd zijn waarin moslims wereldwijd, door samen te vasten, meeleven met het Palestijnse volk en alle anderen die wereldwijd honger lijden.’ Het verlies van de vele dierbaren en de wanhopige omstandigheden waarin zijn familieleden in Gaza nu verkeren, breken zijn hart. ‘Helaas ben ik ervan overtuigd dat het einde van deze oorlog nog niet in zicht is. Mijn vrees is dat Israël zijn toevlucht zal nemen tot nog strengere maatregelen om de Palestijnse burgers van hun land te verdrijven, ondanks dat zij onschuldig zijn.’