‘Daddy’ zeggen tegen Trump, of hem ‘een man van kracht en vrede’ noemen. Ik zou het niet over mijn lippen krijgen. Rutte lukt dat met een tandpastalach, stralend. Misschien moet ik jaloers op hem zijn. Want het is onze secretaris-generaal van de NAVO mede daardoor wel gelukt om de president van Amerika, de hoogste baas van de NAVO, goedgeluimd aanwezig te laten blijven op de trans-Atlantische top in Den Haag.

Wat ons dat oplevert, is tijd. Dure tijd. Elke dag dat de Amerikaanse atoomparaplu langer boven Europa opengeklapt blijft, is er één gewonnen. Een goed teken is dat de Russen flink boos waren over het feit dat we vijf procent van ons bbp aan defensie gaan uitgeven. Ongetwijfeld zijn zij ook teleurgesteld dat de NAVO nog steeds niet door tweespalt ten onder is gegaan.

Verborgen vijandschap

Maar die tweespalt is er natuurlijk wel. De volgende dag al spraken de Europese leiders in de Raad van de EU uit dat er meer haast gemaakt moet worden met het onafhankelijk maken van Europa ten opzichte van de VS. Zonder een onvertogen woord over Amerika prijzen zij de toenadering tot Europa van ‘gelijkgezinde landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Canada’. Maar iedereen weet ondertussen dat daddy Donald morgen weer als vijand tegenover ons kan staan in zijn handelsoorlog, bijvoorbeeld door te eisen dat de tarieven voor export naar de VS verdubbeld worden.

Iedereen weet ondertussen dat daddy Donald morgen weer als vijand tegenover ons kan staan

Donald voelt zich een held omdat hij de Europese landen zover heeft gekregen dat zij veel meer geld uitgeven aan defensie. Shifting the burden, het overhevelen van defensielasten van de VS naar het ‘luie’ Europa. Maar daddy gaat ervan uit dat al dat geld aan wapenaankopen in de VS besteed zal worden. En dát is zijn volgende frustratie.

Europa legt er juist de nadruk op dat het zijn eigen wapenindustrie zo snel mogelijk moet opbouwen. Daarvoor gaat het geld lenen via het SAFE-programma. Ook wil men wapens gaan kopen voor Oekraïne. Allemaal heel verstandig, maar Trump denkt daar anders over. Hij vindt dat wij, vergeleken met onze export naar Amerika, sowieso al veel te weinig importeren uit zijn land. Zozeer zelfs dat hij ook de uitvoer van staal en aluminium naar de VS met 50 procent wil belasten, waardoor de vliegtuigen en wapens die we uit zijn land kopen nóg duurder zullen worden.

Nicht Patricia uit Amerika 

Ik was een paar dagen op tijdreis in Amsterdam. In café Americain had ik afgesproken met mijn nicht Patricia uit Chicago. Ze was overgekomen om eindelijk weer haar Hollandse familie en vrienden te bezoeken. Ik had haar vooraf per mail gevraagd wat zij van Trump vond. Ze antwoordde dat ze dat een ‘ingewikkelde’ vraag vond, ze zou liever in persoon komen om het uit te leggen.

Ik vreesde al dat zij zich per mail niet wilde uitspreken, en ja hoor: in dit art-deco-paradijs barstte ze los. Ze is bang dat Trumps brute optreden tot een dictatuur zal leiden.

‘Hoe is het mogelijk dat zoiets zich ontwikkelt in een staat die al zo lang democratisch is?’ vroeg ik.
‘Heel veel Amerikanen hebben geen goed onderwijs gehad en weten van niks. Ze kennen ook geen andere landen en geloven dat ze in het beste land ter wereld wonen. Dat de VS in alles superieur zijn.’

De kloof tussen arm en rijk is totaal uit de hand gelopen

‘En weet je dat er in veel steden nog steeds ‘red lines’ zijn?’ voegde ze eraan toe. Binnen die grenzen wonen gediscrimineerde mensen die bijvoorbeeld geen verzekeringen kunnen afsluiten. ‘De kloof tussen arm en rijk is totaal uit de hand gelopen. Dat maakt een samenleving vatbaar voor politieke ziektes.’

Ik vulde aan: ‘De zogenaamde ‘One Big Beautiful Bill’ van Trump berooft de armen verder en verrijkt de rijken.’ Ze schudde haar rode krullen, en ik speelde op de prachtige zwarte vleugel een opwekkende polonaise van Chopin voor haar.

Geschiedenis van een continent

Ik liep terug naar mijn vrienden, bij wie ik logeerde, en probeerde me te herinneren wanneer ‘Europa’ voor het eerst een rol in mijn leven begon te spelen. Beelden van vergaderingen in Brussel kwamen op: 1984, toen ik voor het Europees Parlement werkte en enthousiast deel uitmaakte van de fractie van de Groenen.

Ik was me er nauwelijks van bewust dat ons werelddeel een protectoraat was van het Amerikaanse militaire imperium.

Dan, een paar jaar later: mensenmassa’s die na de val van de Muur naar West-Duitsland stromen. De kick was dat de volkeren van Oost-Europa zich verenigden met West. Voor mij was dat de finale van de Tweede Wereldoorlog. Nu was eindelijk héél Europa bevrijd.

Maar mijn illusie van een vrij en onbedreigd Europa vervloog toen een Russische dictator in 2014 de Krim bezette. Europa werd opnieuw aangevallen. Na Hitler kwam Poetin, en we mochten blij zijn dat de Amerikanen ons zouden verdedigen. Al deden ze dat met lange tanden.

Ik wandelde langs de vlaggen bij het Amerikaanse consulaat op het Museumplein en liet het tot me doordringen. De Amerikanen zijn allang geen beschermers meer, maar eerder een vijand. Stilletjes, samen met de Russen, tegenover een verweesd en nog half verdoofd Europa.

Het nieuws dat Starmer twaalf F-35’s heeft besteld die atoombommen kunnen afwerpen, maakte me vreemd genoeg blij.