De cranberry legde een lange weg af voordat zij uitgroeide tot een vaste kerstlekkernij, vertelt Pinar Coskun.

Iedereen die Terschelling ooit heeft bezocht, kent het verhaal van de cranberry. Voordat deze vrucht onze standaard kerstlekkernij werd, legde zij een lange weg af. Volgens de legende spoelden de cranberries ooit aan op het strand van Terschelling, afkomstig van een schip. Iemand vond ze in een wijnvat en hoopte op wijn, of iets sterkers. Teleurgesteld dat het slechts om rode vruchten ging, werd het vat omgegooid en de inhoud weggeschopt. Zo veroverden de cranberries het eiland en werden ze uiteindelijk een statussymbool. Een geslaagd migratieverhaal, nietwaar?

Zelf serveer ik tijdens kerstdiners bijna altijd cranberrysaus. Het past bij een menu dat geen grenzen kent: juist de diversiteit aan smaken maakt een diner bijzonder. Dit jaar koos ik voor schorseneren-noodles met kokos-saffraansaus, rode bieten-köfte met walnoten-gehakt, knolselderijsoep met zeewier-caviaar, pastinaakboom met Poolse linzenpâté, cranberrysaus met gember-appelchutney, wasabi-mayonaise en als dessert kweepeer-notencrumble. Alle exoten en vergeten inheemse groenten mengen zich overvloedig. Iedere kok weet: meerdere smaken maken een gerecht uitzonderlijk.

Wat zeg je tegen jongeren die opgehitst worden door TikTok-video’s van radicaal-rechtse partijen?

Migratie, het thema van 2025, was opnieuw hét gespreksonderwerp in Nederland. Tot mijn verbazing ook onder Rotterdamse jongeren. Tijdens een jongerendebat rondom de Tweede Kamerverkiezingen wilden ze praten over migratie. Niet over hun ouders met een migratieachtergrond, niet over vrienden, niet over cranberries, maar over asielzoekers die ‘zomaar naar Nederland komen’. Konden ze niet beter naar Spanje gaan?

Wat zeg je tegen jongeren die opgehitst worden door TikTok-video’s van radicaal-rechtse partijen? Begin je bij het feit dat migratie van alle tijden is, dat oorlog en onrecht wereldwijd mensen dwingen te vluchten? Het voelt harteloos wanneer zelfs jongeren met migratieachtergrond zo weinig empathie tonen. Sinds Dilan Yesilgöz als rolmodel misschien?

Mijn kerstdiner met mijn Brabantse man en vrienden met diverse achtergronden staat juist voor het tegenovergestelde. Ik proef en deel de rijkdom van diversiteit, letterlijk en figuurlijk en ben dankbaar dat ik die smaken kan bereiden en laten proeven. Dat was 38 jaar geleden anders, toen ik als gelukszoekende student in Nederland kwam. Toen sprak men nauwelijks over migratie, discriminatie of racisme. In tegenstelling tot het Verenigd Koninkrijk of Frankrijk waren er weinig schrijvers, academici of politici die de oorzaken en gevolgen van migratie durfden te bespreken.

Vandaag is de arena open. We praten. We hebben een migratiemuseum in Rotterdam, waar kunst en verhalen elkaar inspireren. Maar zelfs daar krijgen sommige verhalen geen podium, zoals die van cranberries of Amerikaanse rivierkreeften, die met mensen in boten naar Europa aanspoelden All-inclusief zijn is niet makkelijk, zelfs migratieverhalen in migratiemuseum hebben grenzen…

Cranberries zijn geweldig: bron van vitamine C, goed voor je blaas in de winter, perfecte smaakpartner van pâté, aards en gezond volgens de nieuwste voedingsrichtlijnen. Ze hebben een lange reis gemaakt, aanvankelijk ongewenst, maar werden uiteindelijk een symbool van hun eiland. Zoals de cranberry, die wortel schoot en rijkdom bracht, zo kunnen ook nieuwkomers bijdragen aan onze samenleving. Migratie is geen bedreiging; het is een kans op verrijking, voor cultuur, economie, sociale samenhang en smaak.

Laten we, in de geest van de cranberry, ruimte maken voor het onverwachte

Net zoals wij ons menu bewust samenstellen met exoten en vergeten groenten, zo moeten we ook onze samenleving bewust vormen: inclusief, rechtvaardig en duurzaam. In een wereld vol oorlog, klimaatverandering en ongelijkheid is het onze morele plicht om een plek te bieden waar mensen kunnen bloeien, zonder dat anderen lijden, mens of dier. Migratie, diversiteit en duurzaamheid zijn onlosmakelijk verbonden: wie het ene negeert, tast het andere aan. Laten we, in de geest van de cranberry, ruimte maken voor het onverwachte, het onbekende en het waardevolle dat het meebrengt. Alleen zo wordt Nederland een plek van aankomst én van samenleven: eerlijk, groen en vol smaak.

Het recept: Poolse paté met cranberrysaus

Verwarm de oven voor op 180 graden.

Snijd de ui fijn, verhit de olie in een koekenpan en voeg de ui met de kruiden toe. Bak op laag vuur tot de uien glazig zijn, verwijder daarna de laurierblaadjes. Voeg 2 g agar-agar en 50 ml heet water toe. Breng aan de kook en laat 1 minuut koken tot de agar-agar is opgelost.

Doe in een grote kom de uien, samen met de gekookte gierst en linzen, olie, sojasaus, een snufje zout en de rest van de kruiden. Mix met een staafmixer tot een gladde massa. Proef en breng eventueel verder op smaak met zout.

Vet een bakvorm in met olie of bekleed met bakpapier en giet ⅔ van de paté erin. Duw de pruimen voorzichtig in het mengsel, zorg ervoor dat er geen gaten ontstaan. Giet vervolgens de rest van het mengsel erop.

Bak de paté 30 minuten in de oven. Maak ondertussen de cranberrysaus.

Rasp de sinaasappelschil en pers het sap uit. Doe de rijstsiroop, het sinaasappelsap en 2 kopjes water in een grote pan en verwarm op middelhoog vuur. Roer goed door. Voeg de cranberries, een snufje zout, het kaneelstokje en de sinaasappelschil toe.

Breng zachtjes aan de kook en laat, onder regelmatig roeren, ongeveer 10 minuten koken tot alle of de meeste cranberries zijn opengebarsten.

Haal de paté voorzichtig uit de bakvorm en laat afkoelen voordat je hem aansnijdt. Serveer met cranberrysaus en geroosterde groenten.