Sinds afgelopen weekend kampen het midden en zuiden van Marokko met een hittegolf. Houcine Youabed van het Directoraat-generaal Meteorologie (DGM) spreekt tegenover de Franstalige nieuwssite H24Info over ‘een opmerkelijke temperatuurstijging’.
In Marokkaanse steden werden hoge temperaturen gemeten. Die overschreden de seizoensgemiddelden met afwijkingen van 5 tot 12 graden Celsius. Vooral in de Souss-regio, de zuidelijke provincies en in de Atlantische vlakten was het heet.
Youabed: ‘In Rabat bereikte de temperatuur bijvoorbeeld 34 graden Celsius, terwijl het seizoensgemiddelde 20 graden Celsius bedraagt. In Mohammedia werd een temperatuur van 33,4 graden Celsius gemeten, een nieuw record voor de maand november, waarmee het vorige record van 30,5 graden Celsius, gemeten op 15 november 2020 , werd overtroffen.’
Marokko lijdt onder de gevolgen van klimaatverandering. Afgelopen zomer kampte het Noord-Afrikaanse koninkrijk met een ernstige hittegolf. Eind juli vielen er in de stad Beni Mellal in het midden van het land in 24 uur tenminste 21 doden als gevolg van de extreme hitte. De temperatuur liep op tot 48 graden Celsius.
De Leidse migratieprofessor Leo Lucassen bestrijdt het VVD-narratief dat jongeren met een migratieachtergrond vaker crimineel zijn.
‘Aangezien het verschil tussen jongeren met en zonder migratieachtergrond als het gaat om criminaliteit vrijwel verdwijnt wanneer je rekening houdt met hun sociaaleconomische positie, is het enige wat benoemd moet worden, sociale ongelijkheid (en etnisch profileren)’, schrijft de hoogleraar op X.
Lucassen ontkent overigens niet dat jongeren uit bepaalde etnische groepen oververtegenwoordigd zijn in de criminaliteitsstatistieken, maar hij ontkent dat dit iets te maken heeft met etniciteit of cultuur. De sociaaleconomische factor weegt volgens hem veel zwaarder.
Lucassen verwijst naar een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2020, waarin vijf verklaringen worden genoemd die kunnen leiden tot crimineel gedrag van jongeren: 1) gezins- en ouderlijke structuur, 2) crimineel verleden van de ouders, 3) sociaaleconomische positie, 4) individuele verschillen en 5) buurtkenmerken. De sociaaleconomische verklaring is volgens Lucassen het belangrijkste.
In het CBS-artikel wordt ook het ‘gevoel er niet bij te horen’ genoemd als mogelijke factor. Dit gevoel kunnen mensen krijgen als ze (stage-)discriminatie ervaren of in de media een bepaald etiket opgepakt krijgen. ‘Mogelijk speelt dit een rol en werkt dit deviant gedrag (dat afwijkt van de geldende culturele normen, red.) in de hand, maar met de beschikbare gegevens kan niet worden uitgesloten noch worden bevestigd dat deze mechanismen bijdragen tot de gemeten verschillen tussen groepen.’
Leo Lucassen is een belangrijke stem in het publieke debat. Vanwege zijn progressieve standpunten krijgt hij veel kritiek over zich heen. Zo beschuldigt de rechtse opiniewebsite Wynia’s Week de hoogleraar van het knoeien met cijfers.
Op 7 november waren er gewelddadigheden in Amsterdam tussen Maccabi-supporters en Amsterdammers. Politici reageerden fel op de Marokkaanse en islamitische achtergrond van relschoppers en spraken over een integratiecrisis en het mogelijke intrekken van de Nederlandse nationaliteit. Hoe kijkt ons panel hierop terug?
Mostafa Hilali, militair
‘Ik merk dat ik een hele gekke mix voel van verdriet en boosheid tegelijk voel. Verdriet voor al die goedbedoelde, nette, keurige jongens en meisjes van biculturele afkomst, die hier derde, vierde generatie zijn, en nog steeds te horen krijgen dat zij extra moeten oppassen dan een Jan en Klaasie die ook wel van een relletje houden in de provincie of tijdens voetbalwedstrijden. Jan en Klaasie hoeven namelijk nooit bang te zijn om hun nationaliteit kwijt te raken. Mijn boosheid zit hem vooral in wanneer deze dubbele maat ooit gaat stoppen? Wanneer gaan politici nou eens zeggen, dit zijn niet ‘hun’ jongeren die zich misdragen, maar ‘onze’ jongeren die zich misdragen?
‘Wanneer gaat deze dubbele maat ooit stoppen?’
De rellen zijn onacceptabel. Maar het is nog veel meer onacceptabel dat er nu juridisch echt wordt onderzocht om paspoorten af te pakken. Dit maakt veel los in de onze gemeenschappen, en wat mij betreft is het tijd om als een CIDI echt een belangenbehartiger te hebben voor onze gemeenschappen. Laten we als islamitische gemeenschap echt verenigen met zoveel mensen en denkkracht, zodat we niet steeds een speelbal worden van politici, maar een echte speler zijn in Nederland. Laat ze maar bij ons aankloppen voor advies en beleid en niet alleen maar slijmen tijdens verkiezingen voor stemmen.’
Dimple Sokartara, communicatieadviseur
‘Toen ik zag en hoorde wat er die avond allemaal in Amsterdam gebeurde, raakte ik geagiteerd, vooral vanwege feiten zoals dat deze hooligans (met hun achtergrond als soldaten in het Israëlische leger) in Nederland mochten zijn voor een voetbalwedstrijd, dat er zoveel politie en ME’ers werden ingezet om dit te faciliteren, dat het werd toegelaten om de Palestijnse vlag van een huis te halen en verbranden. Om dan nog te zeggen dat er sprake is van antisemitisme en zelfs een pogrom, maakt me erg van streek.
‘Ook moest ik echt even sociale mediaplatforms vermijden’
‘Zo zie je maar weer hoe het narratief door grote media en politici geschetst kan worden en welke effecten dat kan hebben op polarisatie. Kort daarna was ik in het buitenland, en elke keer als ik iemand sprak over de situatie in Nederland, kon ik me eigenlijk niet goed uitdrukken. Schaamte en boosheid overheersten. Ook moest ik echt even sociale mediaplatforms vermijden, omdat ik merkte dat ik het niet meer aankon.’
Ruben Arnhem, docent
‘De rellen in Amsterdam, hebben mij doen beseffen dat de veiligheid in ons land, niet gewaarborgd kan worden. We hebben kunnen zien dat Halsema haar geliefde kansparels niet in bedwang kan houden.
Tijdens een Kristallnacht 2.0 konden enkele barbaren probleemloos losgaan op Joodse Amsterdammers en Israëliërs die in ons land te gast waren. Gaan wij zo met gasten om in Nederland? Wie zijn de volgende slachtoffers? Christenen, homoseksuelen, mensen met autisme? Hoe kan ik in het buitenland nog vol trots zeggen, dat ik uit het vrije en tolerante Nederland kom?
‘Het innemen van de Nederlandse identiteit is een uitstekende maatregel’
Hopelijk zullen de uitgedeelde straffen een waarschuwing voor anderen zijn. Het innemen van de Nederlandse identiteit is daar een uitstekende maatregel voor. Als het blijkbaar te moeilijk is om je fatsoenlijk te gedragen en je geen respect hebt voor de normen en waarden van het land, dan wens ik zo’n iemand veel succes in een ander land, waar zij zich wel thuis voelen.’
Ahmed Abdillahi, postbezorger
‘Het is niet zo dat de eerste voetbalrellen waren in Nederland. Het gebeurt vaker, waait over en dan gaat men weer tot de orde van de dag. Nu werd het enorm opgeblazen in de media, alsof het een ‘pogrom’ was tegen de Joodse bevolking van Amsterdam. Nee, het was actie, reactie. En toen werd de integratiediscussie er nog bijgehaald, terwijl er over en weer klappen zijn gevallen. Die Maccabi-hooligans waanden zich onaantastbaar. Ze gingen heel provocatief te werk en vielen mensen gewoon aan. Ik schrok er van dat in de eerste dagen in de landelijke media niet ter sprake kwam.
‘We kunnen samen een prachtig land van Nederland maken’
Aan de andere kant, zag ik ook dat er een tegengeluid ontstond. De schrijver Abdelkader Benali verwoordde het heel mooi, hij was in de jaren na 9/11 naar eigen zeggen naar Italië gevlucht. Dat wou hij nu niet meer doen. We moeten terugvechten en ons invechten. Dat vind ik hoopgevend. Er zijn helaas kwaadaardige, politieke krachten in de samenleving die niet het beste voor hebben met migrantengroepen. In tijden van economische crises hebben zij de wind mee. Daarom is het voor ons, gemarginaliseerde groepen nog belangrijk om ons mannetje te staan. Wij blijven hier. We gaan niet weg. En iedereen die daar problemen mee heeft, is zelf het probleem. We kunnen samen een prachtig land van Nederland maken. Volksmenners willen alleen maar vernietiging voor macht.’
Jakob de Jonge, kunstenaar
‘Ik sta als witte Nederlander natuurlijk meer uit de wind dan Marokkaanse en islamitische Nederlanders. Bij deze groepen is het veel harder aangekomen, omdat het over hen gaat en hun bestaansrecht in Nederland constant wordt ondermijnd. Ze worden als onbetrouwbaar en ongewenst gebrandmerkt en als niet-Nederlands beschouwd. Dat is extreem schadelijk. Daarom vind ik dat wij als witte Nederlanders voor honderd procent onze solidariteit moeten betuigen aan al onze landgenoten met een Marokkaanse of islamitische achtergrond. Zij horen hier en dit racistische kabinet destabiliseert de samenleving door bepaalde bevolkingsgroepen onterecht zwart te maken en conflicten aan te wakkeren. Ik ben geschokt dat er nog steeds geen bodem in zicht is voor de mate waarin dit kabinet bereid is de rechten en vrijheden te ondermijnen. Ze creëren een hetze, gebruikmakend van leugens, Israëlische propaganda en valse antisemitisme-verwijten, voor hun eigen islamofobe doeleinden en om Israël ongehinderd door maatschappelijk protest een genocide te laten uitvoeren.
‘Dit racistische kabinet destabiliseert de samenleving door bepaalde bevolkingsgroepen onterecht zwart te maken’
We moeten een blok vormen tegen dit kabinet en werken aan een nieuw Nederland voor ons allemaal. We hebben nieuwe politieke leiders nodig. Het is tijd om deze generatie politici met pensioen te sturen, want ze maken ons land kapot.’
Ayala Levinger, softwareontwikkelaar
‘Ik vermeed de straten van Amsterdam, toen de zionistische mensenmassa uit Israël hier was. Ze staan bekend om hun racisme en ik wist dat het niet veilig kon zijn. Ik draag bovendien altijd een kuffiyeh. In verschillende groepen ging het al rond dat het uit de hand kon lopen. De nasleep vond ik echt choquerend. Dat de burgemeester van de meest internationale en multiculturele stad van Nederland ervoor heeft gekozen om te zeggen dat racistische hooligans onze ‘gasten’ waren en dat we hen welkom horen te heten, was simpelweg verbijsterend. Dus het is kennelijk oké, dat gewelddadige Israëliërs marcheren en ‘Dood aan Arabieren’ en ‘Er is geen school in Gaza, want er zijn geen kinderen meer’ roepen. Het was zeer beledigend om deze mensen te beschouwen als ‘onze gasten’. Zo gedraagt een gast zich niet.
‘De nasleep vond ik echt choquerend’
Als iemand die Joods is, was ik bovendien ziedend om het misbruik van onze identiteit. Ik zeg onze, omdat ik niet de enige Jood ben die er zo over denkt. Dat de poging van racisten niet welkom te heten een ‘pogrom’ is genoemd, maar dat hun gebonk aan de deuren van woningen en het breken van ramen niet wordt veroordeeld is een cynisch misbruik van de Kristallnacht. Dat de media, onze politici en zelfs de koning denken dat de reden voor de rellen antisemitisme was, laat volgens mij weer zien hoe Nederland haar minderheden in de steek laat en in gevaar brengt, inclusief ons Joden.’
Elke maand gaat de Kanttekening in gesprek met vluchtelingen, statushouders en nieuwkomers in Nederland. Hoe zijn ze hier gekomen? En hoe hebben zij hun nieuwe leven in Nederland opgebouwd? Deze maand: Anila Noor uit Pakistan.
Anila belandde in Nederland voor haar studie, maar uiteindelijk is ze hier met haar man en kinderen gebleven. Een bruisende persoonlijkheid voor wie de beschikbare 24 uur in een dag goedbeschouwd te weinig zijn.
Progressieve man
Anila Noor roemt haar echtgenoot. Volgens haar is hij niet zozeer modern, maar een graadje beter dan dat: progressief. Ze is hem erg dankbaar, onder andere omdat hij haar steunde toen ze wilde studeren. Na haar huwelijk kreeg ze twee kinderen en tegelijk studeerde ze. In Pakistan behaalde ze masters in de Literatuur van Punjabi en in de Vrouwenstudies.
Het kostte veel moeite, maar Anila sleepte vervolgens een beurs in de wacht voor de master Conflict and Peace aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In zo’n geval is het in Zuid-Oost Azië, waar studeren in het buitenland vooral voorbehouden is aan mannen, de gewoonte om partner en kinderen thuis achter te laten. Anila’s situatie was ongebruikelijk omdat ze een vrouw is. Toen ze in Rotterdam slaagde voor haar master, kwam haar man met hun twee kinderen naar Nederland. Daar zocht ze aanvankelijk niets achter. Na uitgebreid overleg besloten Anila en haar man om in Nederland asiel aan te vragen. Dat betekende dat ze ineens moesten verhuizen naar Ter Apel.
‘Mijn man en ik werkten allebei twee dagen per week in een fabriek. Dat was verplicht’
De overgang van derdejaars masterstudent in Rotterdam naar asielzoeker was een enorme dreun voor Anila. ‘Voor mijn gevoel was mijn identiteit van me afgenomen. Alsof ik geen stem meer had. Het gaf me wel kracht en vuur. Ik móest hier doorheen.’ Na een kort verblijf in Ter Apel in 2014 verbleven ze in diverse azc’s – de bekende rondreis die veel asielzoekers noodgedwongen moeten maken. Anila en haar gezin zaten achtereenvolgens in Budel, Hoogeveen en Rijswijk. Vooral over Budel heeft ze gemengde gevoelens. ‘Het azc daar is erg groot, maar de scholen zijn er goed.’
Het was Anila en haar man een doorn in het oog dat ze niet konden starten met Nederlands leren. Dit onderdeel begint pas als de beslissing is gevallen dat iemand in Nederland mag blijven. ‘Gelukkig zijn er in de azc’s gepassioneerde leraren en vrijwilligers die je graag een beetje op weg helpen bij het leren van de taal.’
‘Moderne slavernij’
Immigratiedienst IND weet zich niet zo goed raad met hoger opgeleide vrouwen, merkte Anila. Ze kreeg te maken met verbaasde blikken en daar bleef het niet bij. ‘Eenmaal in Rijswijk moesten we van de gemeente gaan werken voor onze uitkering. Mijn man en ik werkten allebei twee dagen per week in een fabriek. Dat was verplicht. Deden we dat niet, dan zou onze uitkering worden ingetrokken, wat we ons niet konden permitteren. Ons salaris werd rechtstreeks naar de gemeente Rijswijk overgemaakt en daarna naar ons, bij wijze van uitkering. Het voelde als moderne slavernij.’
Anila wil wel benadrukken dat er bij de gemeente niets aan de strijkstok bleef hangen. Maar zij en haar man hadden geen keus: ze moesten dit werk accepteren, ondanks dat dit ver onder hun opleidingsniveau lag. Wel konden ze allebei daarnaast ander werk vinden dat beter bij hen paste. Wat woonruimte betreft vindt Anila dat ze enorm geboft heeft: ‘De wachtlijst voor een woning was behoorlijk lang. Gelukkig mochten we een huis huren, dat eigendom was van Nederlandse vrienden van ons. Dat was fantastisch. We zijn nog steeds goede vrienden.’
Je bent geïntegreerd als je begint te voelen dat je thuishoort in Nederland en Europa
Eruit zien als vluchteling
Anila betreurt het dat veel Europeanen denken dat asielzoekers hun land verlaten om te zoeken naar meer luxe. Een volstrekt verkeerde aanname. ‘Je bezittingen, je familie, je jeugdherinneringen. Die laat je niet zomaar achter. Het blijft een gedwongen vertrek. In Pakistan is de levensstijl eenvoudiger, maar dat is beslist geen reden om te vluchten. Angst is dat wel. Je zoekt vrijheid, veiligheid. Het gevoel dat je leeft.’
Anila kleedt zich in een eigentijdse en westerse stijl. Ze krijgt regelmatig te horen dat ze er helemaal niet uitziet als een vluchteling. ‘Het geeft aan welk beeld veel mensen hebben. Ze vergeten dat mensen er in alle soorten en maten zijn. Je ziet niet aan de buitenkant of iemand vluchteling is.’
De overheid vindt vaak dat je goed geïntegreerd bent als je de taal spreekt en een baan hebt. Anila is het daar niet helemaal mee eens. ‘Je bent geïntegreerd als je begint te voelen dat je thuishoort in Nederland en Europa. Dat gevoel heb ik nu. Migratie is een vast onderdeel van de geschiedenis van de mens. Het opvallende is dat mensen het wel heel gewoon vinden dat er vroeger emigratie was naar koloniën van westerse landen. Dat was in orde. Wat is de logica van dit standpunt?’
New Women Connectors
Anila Noor is de oprichter en algemeen directeur van New Women Connectors, een beweging die de ongehoorde stemmen van migranten en vluchtelingen onder de aandacht wil brengen – vooral die van vrouwen. Critici van de focus op integratie pleiten vaak voor inclusie als richtlijn voor het beleid. Dan gaat het niet meer om het leren van de taal en het vinden van een baan. New Women Connectors vindt het belangrijk om mensen op te vrolijken en te motiveren om er iets van te maken in het nieuwe land.
Anila weet immers waar ze het over heeft. Gedwongen migratie, zoals dat het geval is bij mensen die moeten vluchten, kan gepaard gaan met een identiteitscrisis. ‘De positie die de vrouw bij het migratieproces inneemt is ook afhankelijk van haar persoonlijke situatie. Vaak is het zo dat de man alleen vlucht en later in het kader van gezinshereniging zijn vrouw laat overkomen. Dat is anders dan wanneer je samen vlucht, samen de procedure volgt en de vrouw vanaf het begin haar eigen positie heeft. Of als je als vrouw alleen vlucht.’
‘Vluchtelingen en migranten horen niet in het hokje ‘zielig”
New Women Connectors richt zich op asiel, gedwongen migratie en vluchtelingenbeleid en behartigt de belangen van migranten. Anila vindt het belangrijk dat er meer bekendheid komt voor positieve verhalen over migranten en vluchtelingen. Het irriteert haar dat de overheid de perspectieven van deze groepen vrijwel nooit opneemt in beleid.
Zelf doet ze haar best om zich aan te passen, zichzelf te verbeteren en te vernieuwen. Dat blijkt ondubbelzinnig uit haar cv. In Nederland werkte ze onder andere als beleidsadviseur bij de gemeente Amsterdam. Daarnaast werkte ze op veel andere plekken, zowel in binnen- als buitenland.
Anila heeft een afkeer van het woord ‘zielig’. Ze is strijdbaar en wil graag vluchtelingen en migranten empoweren. Ze horen volgens haar niet in het hokje ‘zielig’. Mede daarom heeft ze ervoor gekozen New Women Connectors te laten leiden door vluchtelingen. De mensen die bij deze organisatie betrokken zijn, weten uit eigen ervaring waarover ze praten. Ze willen er iets van maken nu ze een nieuw bestaan aan het opbouwen zijn. Uit hun verhalen spreekt kracht – net als uit dat van Anila Noor.
Veel Nederlanders vinden dat school niet de plek is om kinderen de normen en waarden van het geloof van hun ouders of verzorgers te leren. De kritiek lijkt vooral gericht op meer orthodoxe scholen. Zo blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit voor Humanistiek en de Universiteit van Amsterdam.
Nederlanders hechten veel waarde aan gelijkheid en gelijkwaardigheid in het onderwijs. Ze vinden bijzondere scholen die een specifieke (religieuze) levensbeschouwing onderwijzen niet wenselijk. Dit blijkt uit een onderzoek dat begin dit jaar werd uitgevoerd binnen het I&O Research Panel.
Met gelijkheid in het onderwijs wordt bedoeld dat kinderen leren over dit begrip op school. 95 procent van de respondenten vindt het belangrijk dat kinderen leren over een gelijke behandeling, in de samenleving, in de klas en op school. Daarbij vond driekwart het belangrijk dat leerlingen op school leren over verschillende levensbeschouwelijke waarden.
De meningen zijn echter geheel anders waar het gaat om speciale scholen, gestoeld op een bepaald geloof of een levensbeschouwing. Ongeveer 40 procent vindt dat school niet de plek is om leerlingen te leren leven naar het geloof van hun opvoeders. 67 procent vindt het bovendien onwenselijk als bijzondere scholen exclusief gevormd worden door leerlingen en leraren die een bepaald geloof hebben. Daarnaast vindt ongeveer een derde het onwenselijk dat er bijzondere scholen met een religieuze of levensbeschouwelijke grondslag bestaan.
‘Men maakt een onderscheid in soorten bijzondere scholen en kritiek lijkt vooral gericht op meer orthodoxe scholen’, zegt Remmert Daas, universitair docent onderwijswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en betrokken bij dit onderzoek. ‘Het onderzoek biedt hiermee voer voor het maatschappelijk debat over vrijheid en gelijkheid in ons onderwijsstelsel.’
Een groep van 50 demonstranten van Extinction Rebellion Justice Now voert vandaag actie voor het kantoor van de NOS. Ze eisen dat de nieuwsorganisatie kritischer verslag doet van de oorlog in Gaza.
‘Drie demonstranten hebben zich aan elkaar vastgemaakt en liggen voor de hoofdingang van het gebouw. Werknemers van de NOS kunnen daardoor niet via die ingang naar binnen’, meldt de NOS zelf om 9 uur ’s ochtends.
De demonstranten stonden toen al een uur en zijn niet van plan op korte termijn te vertrekken. ‘We blijven tot onze eisen zijn ingewilligd’, zegt woordvoerder Victor van der Wurff aan de telefoon, terwijl op de achtergrond leuzen klinken als Viva Viva Palestina, NOS, you are a liar. You set Palestine on fire en Every time you tell lies, a kid in Palestine dies.
‘We willen dat de NOS kritischer verslag doet van de oorlog in Gaza en niet klakkeloos de propaganda overneemt van Israël of extreemrechtse politici in Nederland’, legt de woordvoerder uit. Dit geldt volgens hem ook voor de verslaggeving van de onrust in Amsterdam na de Maccabi-rellen. ‘We eisen excuses voor de rol van de NOS in de genocide in Gaza en de maatschappelijke onrust die is ontstaan na de Maccabi-rellen.’
Er is politie aanwezig, maar die heeft niet ingegrepen. Hoofdredacteur van NOS Nieuws Giselle van Cann reageerde vanochtend: ‘Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie blokkeren, en dat mijn collega’s zich daardoor onveilig voelen.’
Woordkeuze
Er is al langer kritiek op de manier waarop de NOS en andere media verslag doen van de oorlog in Gaza. Volgens Van der Wurff maakt het mediaplatform bewuste keuzes in taalgebruik die in het voordeel van Israël werken. Als voorbeeld noemt hij de termen ‘oorlog’ of ‘conflict’ voor een situatie die volgens hem ‘genocide’ genoemd zou moeten worden.
‘Daarbij verschuilt de NOS zich achter juridische termen. Ja, het klopt dat de intentie van genocide niet is bewezen. Maar er is wel sprake van bewuste uithongering van de bevolking, bijvoorbeeld. Door te spreken van een conflict of oorlog, suggereer je twee gelijkwaardige partijen, terwijl er sprake is van een onderdrukker en een onderdrukte.’
Met de actie hoopt de actiegroep dat de NOS kritisch naar zichzelf kijkt. ‘Bij andere media gaat het niet veel beter, maar dit is een publieke omroep. Hier gaat ons belastinggeld naartoe. Dus we blijven dit aankaarten. Als het nu niet lukt, dan doen we het de volgende keer op een andere manier.’
De NOS laat weten dat de demonstratie geen invloed zal hebben op de programmering. ‘Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier’, aldus de hoofdredacteur.
De extreemrechtse kandidaat Calin Georgescu heeft onverwacht de eerste ronde van de Roemeense presidentsverkiezingen gewonnen met 23 procent van de stemmen. Zijn plotselinge succes heeft tot bezorgdheid geleid in zowel Roemenië als andere Europese hoofdsteden. De centrumrechtse kandidaat Elena Lasconi behaalde 19 procent en werd tweede. De beslissende tweede ronde vindt plaats op zondag 8 december.
Georgescu, die in peilingen niet boven de 10 procent scoorde, lijkt zijn succes deels te danken aan een TikTok-campagne waarin hij oproept tot het stoppen van hulp aan Oekraïne. Zijn nationalistische boodschap, gepaard met een pro-Russische houding, sluit aan bij de koers van andere extreemrechtse bewegingen in Europa, zoals in Hongarije en Slowakije.
De kandidaat zelf ontkent de beschuldigingen van extremisme. ‘Ik ben geen extremist of fascist, maar een Roemeen die van zijn land houdt’, reageerde hij op de kritiek.
Lasconi ziet de verkiezingen als een keerpunt voor Roemenië. ‘We staan op een kruispunt: kiezen we voor onze jonge democratie, Europa en de NAVO, of keren we terug naar de Russische invloedssfeer?’
Georgescu’s opkomst wordt door analisten gezien als een waarschuwing voor een bredere extreemrechtse verschuiving binnen de EU.
De vertrekkende voorzitter van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee), Linda Nooitmeer, geeft vandaag in het Verzetsmuseum in Amsterdam de jaarlijkse Anton de Kom-lezing, getiteld ‘Het onvertelde verhaal van zwarte vrouwen’.
Daarna is er nog een nagesprek dat wordt geleid door Karel Smouter, co-hoofdredacteur van dagblad Trouw, waarin Nooitmeer meer uitleg geeft over haar persoonlijke geschiedenis.
Zo zou haar vader nooit echt hebben meegedaan aan de Keti Koti-vieringen in Suriname, en nam hij haar altijd mee naar achtergestelde buurten op 1 juli om de doorwerking van het slavernijverleden te tonen, aldus Nooitmeer in Trouw.
In de lezing, die overigens al is uitverkocht, legt Nooitmeer de focus op hoe zwarte vrouwen hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van onze samenleving, ‘ondanks de systematische onderdrukking’.
De Anton de Kom-lezing is een initiatief van het Verzetsmuseum en dagblad Trouw, waarin jaarlijks aandacht wordt gevraagd voor de strijd tegen intolerantie en discriminatie, en voor de geschiedenis van minderheidsgroepen en hun positie in de Nederlandse samenleving.
In het interview met Trouw reflecteert Nooitmeer ook op de huidige politieke ontwikkelingen in de samenleving. ‘Het is goed dat de excuses voor het slavernijverleden zijn gemaakt, maar nu moeten we ervoor zorgen dat alle verschillende gemeenschappen in Nederland er mogen zijn,’ zegt ze. ‘Dat er niet meteen gepraat wordt over het afpakken van paspoorten wanneer er wrijving is, alsof je iemands zijn kan afnemen.’
De Surinaams-Nederlandse Anton de Kom (1898-1945) streed tegen koloniale onderdrukking in Suriname en was in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in het verzet tegen nazi-Duitsland. Hij stierf in 1945 in een concentratiekamp.
De eerste column van Kirsten van den Hul voor de Kanttekening is vanochtend op de website verschenen. Van den Hul is directeur van DutchCulture. Van 2017 tot 2021 was ze voor de PvdA Tweede Kamerlid.
Kirsten van den Hul is Oost-Europadeskundige en studeerde Arabisch in Tunesië. Ze woont in Den Haag met haar Egyptische man en katten Coco en Chanel. In het dagelijks leven is ze directeur van DutchCulture, het Nederlandse platform voor internationale culturele samenwerking.
Ze schrijft over wat haar verwondert in de wereld om haar heen, dichtbij en ver weg, van grote kwesties tot het leven van alledag.
Op 5 november won Donald Trump overtuigend de Amerikaanse presidentsverkiezingen. In januari zal hij weer geïnaugureerd worden als president. Wat betekent dit voor de Verenigde Staten en voor de wereld? Amerika-kenner Frans Verhagen: ‘Amerikaanse kiezers hebben niet op Trump gestemd omdat ze autoritarisme wilden. Je moet een stem op Trump vooral zien als een proteststem.’
Had u verwacht dat Trump de verkiezingen zou winnen?
‘Om eerlijk te zijn nee. Om drie redenen. Ten eerste lagen Donald Trump en Kamala Harris in de opiniepeilingen dichtbij elkaar, ze stonden allebei op 48 procent. Dat betekende dat ze allebei de verkiezingen zouden kunnen winnen. Het was een kleine marge. Ten tweede leek Harris aan het uitbreken. Een poll begin november uit swingstate Iowa voorspelde een daverende overwinning voor haar. Maar dit bleek niet te kloppen. Ten derde bleef ik – tegen beter weten in – geloven dat Amerikanen beter zouden weten en niet op deze idioot zouden stemmen. Ik had het mis.’
Waarom geloofde u dit, tegen beter weten in?
‘Trump is erger geworden. In 2016, toen hij voor het eerst werd gekozen tot president, wist niet iedereen wat je met Trump in huis zou halen. Nu weten we dat wel. Zijn desastreuse beleid in coronatijd, de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Maar veel kiezers stappen hier kennelijk toch makkelijk overheen.’
Waarom?
‘Dat heeft denk ik te maken met gedeeltelijke afstomping. Trump liegt zo vaak en is vaak zo grof, na een tijdje accepteren mensen dat. Hij verlegt steeds de grenzen. Tegelijkertijd geloof ik niet dat Trump in staat is om straks een president voor álle Amerikanen te worden. Hij voelt op een geniale manier de onderbuik aan en is een geweldige entertainer, maar kan zijn modus operandi denk ik niet veranderen.
‘Trump is dol op zijn shows, de verkiezingscampagne, in het centrum van de aandacht staan, toegejuicht worden. Maar het presidentschap is ook dossiers doornemen. Achter je bureau zitten. Dat vindt Trump saai. Tijdens zijn vorige ambtstermijn als president hing hij vaak voor de tv of speelde golf. Hij kan zich niet goed lang op iets concentreren, hij is snel afgeleid. ‘
Maakte Kamala Harris wel een kans? Of is het makkelijk achteraf praten dat ze totaal geen kans maakte?
‘Ze maakte wel een kans. Maar Harris was niet de beste kandidaat. Er zijn Democratische gouverneurs en senatoren die een betere kandidaat zouden zijn geweest. Ook kampte ze, en daar kon ze niets aan doen, met de erfenis van Joe Biden, die maar niet wilde opstappen.
‘Achter je bureau zitten. Dat vindt Trump saai’
‘Maar Harris maakte zelf ook strategische fouten. Ze heeft niet ondubbelzinnig afstand genomen van Bidens beleid. Dat heeft haar stemmen gekost. Toen een journalist haar vroeg wat ze met de kennis van nu anders zou hebben gedaan als vicepresident antwoordde ze dat ze helemaal niets anders zou doen. Dat is een enorme blunder. Harris had moeten uitleggen wat goed is gegaan onder Biden, wat beter had gekund en wat ze als president straks zou willen aanpakken. Dat heeft ze niet gedaan.’
Want hoe kijkt u terug op het presidentschap van Biden?
‘Hij was een ramp als president. De eerste twee jaar deed hij het heel goed, daardoor wonnen de Democraten ook de tussentijdse verkiezingen. Maar dit maakte de oude Biden arrogant. Hij had toen moeten opstappen en het stokje moeten overdragen aan Harris, maar dat heeft hij niet gedaan. Dit zal hem straks kwalijk worden genomen. Het succes van de eerste twee jaar heeft hij daarmee tenietgedaan. Biden zal de geschiedenis ingaan als de loser. Dat hij in 2020 van Trump won heeft ook te maken met de coronapandemie. Had die niet plaatsgevonden, dan had Trump gewonnen.’
Is Bidens onvoorwaardelijke steun voor Israël ook een reden waarom Harris verloren heeft? Veel islamitische Amerikanen hebben niet gestemd.
‘Of dat dé oorzaak was weet ik niet. Maar Trump kreeg drie miljoen stemmen meer dan in 2020, terwijl Harris acht miljoen stemmen minder kreeg dan Biden vier jaar geleden. Dat betekent dat zo’n vijf miljoen Amerikanen thuisgebleven zijn. En dat heeft alles te maken met het slechte beleid van Biden, die maar niet wilde opstappen als president. Harris heeft inderdaad onvoldoende afstand genomen van Bidens pro-Israëlische beleid, wellicht om Joodse kiezers niet tegen zich in het harnas te jagen. Dat was een blunder.’
Kamala Harris en Donald Trump tijdens campagnebijeenkomsten deze maand. Beeld: Angela Weiss, Kamil Kraczynski/AFP
‘Harris voerde ook, heel dom, een campagne op abortus. De mensen die dat belangrijk vonden, boven alles, had ze al. De rest keek ook naar andere onderwerpen. Vrouwen in de suburbs vinden economische thema’s veel belangrijker, dat ze boodschappen wel kunnen betalen. Harris had zich moeten concentreren op sociaaleconomisch beleid, niet op culturele thema’s. Links wint de verkiezingen niet met culturele onderwerpen.’
Maar Trump voerde wel een culturele campagne. Hij waarschuwde onder andere tegen ‘woke’. Waarom kon hij dat wel doen?
‘Veel Amerikaanse kiezers zijn gevoelig voor deze retoriek. Trump zei dat kinderen als jongen naar school gaan en terugkomen als meisje. De demogoog Trump speelt heel handig in op angsten van mensen.’
Is Trump een autocraat?
‘Donald Trump heeft een autoritaire stijl van optreden, autoritaire praatjes en autoritaire vrienden. Toch stemmen veel Amerikanen op hem. Blijkbaar vinden ze dit niet problematisch.’
Of misschien zijn veel ultrarechtse kiezers eigenlijk voor een autocratie…
‘Dat durf ik toch te betwijfelen. Amerikaanse kiezers hebben niet op Trump gestemd omdat ze een autoritaire leider wilden. Je moet een stem op Trump vooral zien als een proteststem. Onvriendelijk geformuleerd, het is een opstand van het klootjesvolk, mensen uit de lagere inkomensgroepen die cultureel conservatief zijn. Zij hebben het gevoel dat progressieve hoogopgeleiden op hen neerkijken. Dat gevoel hebben veel PVV-stemmers ook. Die stemmen niet op Geert Wilders omdat hij met de Hongaarse premier Viktor Orban flirt, maar omdat hij volgens hen lekker tekeer gaat tegen de elite.’
Zullen de Verenigde Staten met Trump weer aan het roer straks niet Hongarije en Rusland achterna gaan? Trump heeft weinig op met een onafhankelijke rechterlijke macht en een vrije pers.
‘Eerlijk gezegd heb ik geen idee. De Trump-clan wil wel het roer compleet omgooien, ingrijpende veranderingen doorvoeren. Maar Trump overspeelt hierbij zijn hand. Hij benoemt nu allemaal radicale idioten als minister. Dat is niet slim. Maar het past wel bij zijn modus operandi: Trump kan niet schakelen. Hij is star. Trump gelooft dat hij een groot mandaat heeft en zijn radicale plannen nu kan doorvoeren. Maar dit gaat straks veel weerstand oproepen. De instituties zullen zich gaan verzetten, maar veel mensen ook. Trump graaft zijn eigen politieke graf.’
Is dit geen wensdenken?
‘Nee. Trump heeft haast. Hij benoemt mensen die omstreden zijn. Dit gaat niet goed aflopen. Het klootjesvolk en Wallstreet brachten hem aan de macht. Maar hun belangen zijn tegengesteld. Wallstreet heeft behoefte aan economische stabiliteit, deregulering en is tegen importheffingen. Het klootjesvolk wil daarentegen bestaanszekerheid. Daar gaat Wallstreet niet voor zorgen.’
Betekent de overwinning van Trump ook dat Rusland de oorlog in Oekraïne wint?
‘Het is een misvatting om te denken dat Trump pro-Poetin is. Dat is hij niet, Trump wil zaken doen met hem. Eigenlijk is Trump op buitenlands gebied niet zo slecht. Hij wil graag deals sluiten. En een wapenstilstand tussen Rusland en Oekraïne, die zal er komen dankzij Trump, zal ervoor zorgen dat Oekraïne weer kan worden opgebouwd en wellicht ook lid worden van de Europese Unie.’
‘Het is een misvatting om te denken dat Trump pro-Poetin is’
Komt er ook een nieuwe deal voor het Midden-Oosten?
‘Dat is wel Trumps bedoeling. Saoedi-Arabië, dat graag een defensiedeal wil met de Verenigde Staten, staat hier positief tegenover. De Saoedische machthebbers zijn alleen met de mond pro-Palestijns. Trump moet je niet zien als een vredestichter. Een deal zal wellicht zeer nadelig zijn voor de Palestijnen. Maar Trump kan wel voor stabilisering zorgen.’
Hoe pro-Israël is Trump?
‘Voor Trump staan de Amerikaanse belangen voorop. Als die botsen met de Israëlische belangen dan ben ik benieuwd wat Trump zal gaan doen. Daarnaast wil hij graag dat de Verenigde Staten zich zo veel mogelijk terugtrekken uit het Midden-Oosten, iets waar Amerikaanse presidenten al zestig jaar op uit zijn.’
Hoe zit het met de confrontatie met China, dat Taiwan bedreigt?
‘Voor Taiwan is het denk ik een goede zaak dat Trump de verkiezingen heeft gewonnen. De reactie van Harris op een eventuele Chinese aanval op Taiwan valt te voorspellen, een reactie van Trump niet. Dat maakt China voorzichtiger.’
Ten slotte, is de NAVO in gevaar, nu Trump weer president wordt?
‘Nee, Trump heeft zijn punt gemaakt. Hij wil Poetin zijn halve overwinning in Oekraïne gunnen. Maar Trump zal niet toestaan dat Poetin NAVO-landen als Polen, Estland, Letland of Litouwen aanvalt. Ik denk trouwens ook niet dat Poetin dat gaat doen. Hij zal proberen de Europese Unie verder te destabiliseren via Orban, Wilders en anderen.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
‘Ik merk dat ik een hele gekke mix voel van verdriet en boosheid tegelijk voel. Verdriet voor al die goedbedoelde, nette, keurige jongens en meisjes van biculturele afkomst, die hier derde, vierde generatie zijn, en nog steeds te horen krijgen dat zij extra moeten oppassen dan een Jan en Klaasie die ook wel van een relletje houden in de provincie of tijdens voetbalwedstrijden. Jan en Klaasie hoeven namelijk nooit bang te zijn om hun nationaliteit kwijt te raken. Mijn boosheid zit hem vooral in wanneer deze dubbele maat ooit gaat stoppen? Wanneer gaan politici nou eens zeggen, dit zijn niet ‘hun’ jongeren die zich misdragen, maar ‘onze’ jongeren die zich misdragen?
geagiteerd, vooral vanwege feiten zoals dat deze hooligans (met hun achtergrond als soldaten in het Israëlische leger) in Nederland mochten zijn voor een voetbalwedstrijd, dat er zoveel politie en ME’ers werden ingezet om dit te faciliteren, dat het werd toegelaten om de Palestijnse vlag van een huis te halen en verbranden. Om dan nog te zeggen dat er sprake is van antisemitisme en zelfs een pogrom, maakt me erg van streek.
over en dan gaat men weer tot de orde van de dag. Nu werd het enorm opgeblazen in de media, alsof het een ‘pogrom’ was tegen de Joodse bevolking van Amsterdam. Nee, het was actie, reactie. En toen werd de integratiediscussie er nog bijgehaald, terwijl er over en weer klappen zijn gevallen. Die Maccabi-hooligans waanden zich onaantastbaar. Ze gingen heel provocatief te werk en vielen mensen gewoon aan. Ik schrok er van dat in de eerste dagen in de landelijke media niet ter sprake kwam.
‘Ik sta als witte Nederlander natuurlijk meer uit de wind dan Marokkaanse en islamitische Nederlanders. Bij deze groepen is het veel harder aangekomen, omdat het over hen gaat en hun bestaansrecht in Nederland constant wordt ondermijnd. Ze worden als onbetrouwbaar en ongewenst gebrandmerkt en als niet-Nederlands beschouwd. Dat is extreem schadelijk. Daarom vind ik dat wij als witte Nederlanders voor honderd procent onze solidariteit moeten betuigen aan al onze landgenoten met een Marokkaanse of islamitische achtergrond. Zij horen hier en dit racistische kabinet destabiliseert de samenleving door bepaalde bevolkingsgroepen onterecht zwart te maken en conflicten aan te wakkeren. Ik ben geschokt dat er nog steeds geen bodem in zicht is voor de mate waarin dit kabinet bereid is de rechten en vrijheden te ondermijnen. Ze creëren een hetze, gebruikmakend van leugens, Israëlische propaganda en valse antisemitisme-verwijten, voor hun eigen islamofobe doeleinden en om Israël ongehinderd door maatschappelijk protest een genocide te laten uitvoeren.
was. Ze staan bekend om hun racisme en ik wist dat het niet veilig kon zijn. Ik draag bovendien altijd een kuffiyeh. In verschillende groepen ging het al rond dat het uit de hand kon lopen. De nasleep vond ik echt choquerend. Dat de burgemeester van de meest internationale en multiculturele stad van Nederland ervoor heeft gekozen om te zeggen dat racistische hooligans onze ‘gasten’ waren en dat we hen welkom horen te heten, was simpelweg verbijsterend. Dus het is kennelijk oké, dat gewelddadige Israëliërs marcheren en ‘Dood aan Arabieren’ en ‘Er is geen school in Gaza, want er zijn geen kinderen meer’ roepen. Het was zeer beledigend om deze mensen te beschouwen als ‘onze gasten’. Zo gedraagt een gast zich niet.
