Uit een opiniepeiling van EenVandaag blijkt dat de VVD-achterban positiever is over de zogenoemde spreidingswet dan in oktober: 57 procent steunt de wet nu, in vergelijking met 47 procent toen.
EenVandaag deed een opinieonderzoek onder achtentwintigduizend respondenten, waaronder ook veel VVD-stemmers. De VVD-fractie in de Eerste Kamer is net als de fracties PVV en BBB tegen de spreidingswet, maar de achterban van de VVD is aan het schuiven. De meerderheid van de VVD-stemmers vindt nu dat de wet ‘noodzakelijk’ is, tegen 47 procent in oktober 2023.
Een van de respondenten verwoordt zijn stellingname als volgt: ‘Er moet nog steeds iets worden gedaan aan de instroom, maar tot die tijd kun je de mensen in Ter Apel, zowel in het asielzoekerscentrum als in de gemeente, niet de dupe laten zijn van het wanbeleid van de landelijke overheid.’
PVV en BBB zijn felle tegenstanders van de spreidingswet, die zij een dwangwet noemen. De landelijke overheid mag gemeenten niet dwingen asielzoekers op te nemen, vinden zij. Een op de drie gemeenten in Nederland vangt al jaren geen asielzoekers op, blijkt uit een onderzoek van RTV Noord.
De spreidingswet is inmiddels goedgekeurd door de Tweede Kamer, maar moet nog langs de Eerste Kamer voordat de wet daadwerkelijk een wet wordt. Het wordt heel spannend, zegt demissionair staatssecretaris van Migratie en Asiel Eric van der Burg. De Jonge Democraten, de jongerenorganisatie van D66, roepen op X hun medeliberalen van de VVD op voor de wet te stemmen. ‘Echte liberalen durven voorop te lopen en nemen verantwoordelijkheid, ook als het moeilijk wordt.’
Als de wet wordt aangenomen treedt die later dit jaar in werking.
Trouw-columniste Emine Ugur doet een opvallende oproep aan de islamitische gemeenschap naar aanleiding van de poging van Edwin Wagensveld tot koranverbranding in Arnhem afgelopen zaterdag. Moslims zouden die islamofobe daad ‘straal’ moeten negeren. ‘Jullie maken hem groter dan hij is’, schrijft zij op X.
Ugur gaat in die oproep mee met de onderzoeksjournalist Siem Eikelenboom, die wil dat zijn collega’s de man boycotten. ‘Vraag aan mijn collega’s van de media: waarom stikt het van de fotografen en de cameraploegen rond die gek van een Wagensveld. Die kerel geilt op publiciteit!’, zegt hij.
Volgens Ugur zou Wagensveld zonder de aandacht van moslims slechts ‘een idioot met een aansteker zijn die in zijn eentje op een plein staat’.
Wagensveld mocht van de burgemeester van Arnhem Ahmed Marcouch een koran op het Jansplein verbranden. Het zou volgens de burgemeester om een ‘manifestatie’ gaan. Moslims op het plein dachten daar anders over en gingen zelfs over tot geweld om de koranverbranding te stoppen.
De samenwerkende moskeekoepels willen dat boekverbrandingen voortaan geen toestemming meer krijgen van de burgemeesters. Ze hebben een ‘stappenplan tegen Koranschennis’ ontwikkeld.
Volgens de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev ligt de Armeense hoofdstad Yerevan in historisch Azerbeidzjaans gebied. Armeniërs op X reageren woedend op deze nieuwste ‘provocatie’.
Eind vorig jaar bevrijdde het Azerbeidzjaanse leger Nagorno-Karabach, een regio in Azerbeidzjan die – tot voor kort – werd bezet door Armeense separatisten die daar de illegale republiek Artsakh hadden gesticht. De Armeniërs, meer dan honderdduizend, vluchtten massaal naar buurland Armenië.
Maar met deze overwinning is het conflict tussen Azerbeidzjan en Armenië nog niet voorbij, want president Aliyev wil meer. Het gaat allereerst om de zogenoemde Zangezur-corridor, een landbrug dwars door Armenië, die de exclave West-Azerbeidzjan met de rest van het land moet verbinden. Turkije, dat Azerbeidzjan militair heeft gesteund in de oorlog van 2020 tegen Armenië, is hier ook een groot voorstander van, want hierdoor kan Turkije worden verbonden met de ´broederlanden’ in Centraal-Azië.
Daarnaast is ook de Armeense hoofdstad Yerevan volgens Aliyev in feite historisch Azerbeidzjaans. Aan het begin van de twintigste eeuw zou Azerbeidzjan stukken land aan de Armeniërs hebben gegeven, wat volgens Aliyev een grote fout is. Azerbeidzjanen woonden al eeuwen in Yerevan, maar Armenië is nu bezig om de herinnering aan hun aanwezigheid uit te wissen, aldus de president.
Armeniërs op X reageren woedend. Ze beweren dat de Armeniërs veel langer in het gebied wonen dan de Turkse volkeren, zoals de Azerbeidzjanen, die zouden pas eeuwen later naar het gebied zijn getrokken.
Ondertussen is er enige dooi in de betrekkingen tussen Armenië en Turkije. Er worden nu stappen gezet om de grens tussen Armenië en Turkije weer te openen. Turkije heeft deze grens in de jaren negentig gesloten, vanwege de Armeense bezetting van Nagorno-Karabach.
De oorlog in het Midden-Oosten begint ook het Westen steeds meer te splijten en een bedreiging te vormen voor onze eigen interne maatschappelijke stabiliteit. Dat valt niet los te zien van een drietal belangrijke ontwikkelingen, waardoor het traditioneel onverkorte en onvoorwaardelijke pro-Israëlgeluid in Amerika en Europa op steeds meer weerstand stuit: de veranderde machtsbalans in de wereld, de veranderde samenstelling van de bevolking en de emancipatie van niet-westerse migranten.
Kort samengevat: het gewicht van landen als Brazilië, India en Indonesië is de afgelopen halve eeuw enorm toegenomen, en daarmee ook van dat van hun opinie – om van China te zwijgen. Hetzelfde geldt voor Afrika en de Arabische wereld zelf.
Door immigratie vanuit de hele wereld wordt hun opinie nu ook in het Westen steeds meer courant, omdat de nazaten van die migranten, inmiddels een belangrijk deel van de kiezers en mondiger dan hun voorouders, zich nu ook steeds luider over de politiek van hun nieuwe westerse thuisland laten horen – de nationale zowel als de internationale. Mede daardoor verschuift in veel gevallen het perspectief, zowel bij actuele kwesties als bij de kijk op het verleden – van de stichting van Israël tot de slavernij.
Vermoedelijk roept geen conflict zulke hoogoplopende emoties op als dat om het Heilige Land. Twee volken met hun eigen onverwerkte trauma’s – Shoah versus Nakbah – staan hier tegenover elkaar, waarbij het tweede trauma voortvloeide uit de verwerking van het eerste. Een Europese schuld is hier op een Arabische buitenstaander afgewenteld. Zij die in het Westen als slachtoffers golden, zijn daarmee in de ogen van de rest van de wereld daders geworden.
Vanuit dat perspectief is het logisch dat Israël als een koloniaal project van blanke westerlingen wordt beschouwd
Fundamenteel verschil: in het Westen geldt de Shoah als hét belangrijkste historische morele ijkpunt voor de politiek. Elders wordt die als een interne westerse zaak beschouwd, wat de facto ook juist is: Hitlers genocide vond volledig plaats binnen de grenzen van het Europese continent. Voor het niet-Westen vormt derhalve niet de interne westerse Shoah, maar het externe westerse kolonialisme het morele ijkpunt. In dat perspectief wordt vervolgens ook Israël bezien.
En vanuit dat perspectief is het logisch dat Israël als een koloniaal project van blanke westerlingen wordt beschouwd. Het voldoet ook objectief aan een aantal wezenlijke voorwaarden daarvan. Het dankt zijn ontstaan aan westerse grootmachten; de bevolking bestaat – naast een bescheiden aandeel aan autochtone joden – voor een groot deel uit westerse migranten; het niet-joodse deel van de oorspronkelijke bevolking (aan wie niets gevraagd werd) werd tot tweederangsburgers gereduceerd; de kolonisatie vond plaats zonder met lokale culturele tradities en maatschappelijke structuren rekening te houden.
Dat veel joodse immigranten tegelijk zelf vluchtelingen waren, die hier hoopten een veilig nieuw thuis te vinden, doet daar niets aan af. Het een sluit het ander namelijk niet uit, zoals vaak wordt gesuggereerd. Daarin schuilt naast de tragiek ook de complexiteit van een en ander.
De sympathie buiten het Westen ligt duidelijk bij de Palestijnen. Dat daarbij juist Zuid-Afrika Israël wegens genocide voor het Internationaal Gerechtshof daagt, is geen toeval. Niet alleen herkent het – indachtig Mandela’s mantra over hun wederzijdse lotsverbondenheid – in de onderdrukking van de Palestijnen de eigen apartheid van weleer terug. Ook heeft Israël indertijd het Apartheidsregime actief gesteund.
Daarmee slaat het conflict automatisch over op Amerika, waar de joodse bevolking vanouds achter Israël staat, terwijl niet alleen de steeds mondigere Arabische migranten, maar ook de Afro-Amerikanen duidelijk partij kiezen voor de Palestijnen. Bij de laatste speelt zowel Zuid-Afrika als gidsland, als een oude spanning tussen joden en zwarten binnen de VS zélf een rol. Denk aan de Nation of Islam van Malcolm X en Louis Farakhan, niet geheel van antisemitische smetten vrij.
Daarmee dreigt ook Bidens herverkiezing in gevaar te komen, want juist in een aantal swing-states is de steun van het Arabische electoraat essentieel. Dat dreigt straks thuis te blijven, omdat Washington weigert door een eigen machtswoord aan de Israëlische oorlogsvoering een einde te maken. Daardoor wordt buiten het Westen de koloniale interpretatie van het conflict versterkt en isoleert het Westen zichzelf. En door op háár beurt weer daarvan onvoldoende afstand te nemen, gooit Europa wereldwijd de eigen glazen in, hersenloos Nederland vooraan.
Hebben de media bijgedragen aan de monsterzege van de PVV op 22 november? Moeten zij zich achter de oren krabben? Of registreren de media slechts de wil van het volk?
Uit onderzoek blijkt dat er een correlatie bestaat tussen media-aandacht en de verkiezingswinst van de partij van Geert Wilders. ‘Ze hebben het voor bredere groepen acceptabel gemaakt om te stemmen op Wilders’, zegt Hans Laroes, oud-hoofdredacteur van NOS.
Laroes wil de opkomst van de PVV niet reduceren tot één factor, maar denkt wel dat de media ‘tamelijk belangrijk’ zijn geweest. Hij vindt dat de media de PVV anders zouden moeten benaderen.
Het isoleren van de partij middels een ‘cordon sanitaire’ werkt niet, omdat er veel aandacht voor het PVV-geluid was de afgelopen jaren, zo stelt hij. Dus is het belangrijk de partij te duiden. ‘Belangrijk is dat je als journalist vaststelt wat voor partij de PVV is. Het is al vanaf het begin heel consistent een anti-migrantenpartij. Ze zijn tegen mensen van kleur, maar ook tegen de journalistiek en in zekere zin tegen de democratie, omdat ze rechters van partijdigheid betichten. Dan ben je een antirechtsstatelijke en dus afwijkende partij.’
Je dient een partij met zulke standpunten op afstand te houden
Zo’n partij kun je als journalist volgens Laroes niet normaliseren. ‘Je dient een partij met zulke standpunten op afstand te houden. Maar het omgekeerde is het geval. Hij zou milder zijn geworden, moet je wel meegaan in dat narratief? Maar nog belangrijker is de vraag: is het waar dat hij milder is geworden? Niet als je het aan mij vraagt. Het is een trucje, waar journalisten massaal zijn ingetrapt.’ Laroes wil het eerst een paar jaar aanzien, voordat hij in de mildere variant gelooft. ‘Want als iemand twintig jaar lang heel aanvallend en antidemocratisch is geweest en dat voor de verkiezing plotseling niet is, dan moet je de tijd nemen om te zien of het wel klopt.’ Ook vindt Laroes het verdacht dat Wilders geen excuses maakt voor zijn uitspraken. ‘Het is geen koopkrachtdiscussie, we hebben het over antidemocratische uitspraken als ‘nep-parlement’ en ‘D66-rechters’. Bovendien zijn dat niet zomaar een paar standpunten, ze vormen de kern van de partij.’
Ruttiaans geheugen Ook hoogleraar politicologie Joost van Spanje (Universiteit van Londen) stoort zich aan de media, vooral aan het korte geheugen. Het feit dat Wilders door de rechter veroordeeld is voor groepsbelediging is nergens meer te lezen, zo stelt hij. ‘Hij heeft tot 2021 juridische processen aan zijn broek gehad. Het lijkt alsof het geheugen van de journalistiek in deze ook een beetje ruttiaans kort is.’ Toch dicht Van Spanje niet zoveel macht toe aan de media. ‘Het komt niet door de media dat er miljoenen mensen op de PVV hebben gestemd, een flink aantal mensen is het op grote lijnen eens met zijn ideeën over migratie.’
De achterban van Wilders is echter niet zo radicaal als Wilders, meent Van Spanje. ‘Maar ze maken zich wel veel zorgen over migratie.’ Volgens Stef Arends van de Belgische antiracisme-organisatie Kif Kif zijn Nederlandse media ‘als de dood’ om voor ‘links´ te worden uitgemaakt, en hebben ze Wilders daarom ruim baan gegeven tijdens de afgelopen verkiezingen. ‘Uitspraken die racistisch of extreemrechts zijn, worden niet meer als zodanig herkend of benoemd. De retoriek is volledig genormaliseerd. Dat zoveel Nederlanders het eens zijn met de racistische antimigratiestandpunten van Wilders is niet los te zien van de normalisering ervan door de media.´ Van Spanje is het daarmee oneens. Hij vindt dat we moeten oppassen met de term extreemrechts. ‘Dat impliceert dat je antidemocratisch bent of politiek geweld niet schuwt. Of dat het geval is bij de PVV is zeer de vraag. De termen radicaal-rechts, uiterst rechts, of antimigratie passen beter bij de partij. De term centrum-rechts, die je ook ziet, vind ik wel een hele vreemde typering voor een kabinet met een uiterst rechtse partij’, zegt hij.
Stockholmsyndroom
Laroes denkt dat de parlementaire journalistiek lijdt aan het stockholmsyndroom. ‘Ze werken namelijk met al die politici en woordvoerders op één vierkante kilometer, waardoor ze zelf wat milder over Wilders zijn geworden. Je komt hem namelijk iedere dag tegen. Voor de camera zegt hij weliswaar radicale dingen en scheldt hij op journalisten, maar als de camera uit staat kan in de wandelgangen nog best met hem gelachen worden’, zegt Laroes.
Iedereen zou over antisemitisme spreken als Wilders had gepleit voor minder Joden
Arends stelt dat het journalistieke geheugen op zijn zachts gezegd eenzijdig is. ‘Journalisten hebben zich de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en het antisemitisme in Europa eigen gemaakt. Ze willen kwaadaardige, anti-Joodse ideologieën bestrijden of in ieder geval niet verspreiden. Maar andere vormen van racisme, zoals islamofobie en anti-zwart racisme worden nog te vaak gezien als onderdeel van de vrijheid van meningsuiting. Ze zijn minder alert op de gevaren van die denkbeelden. Iedereen zou terecht over antisemitisme spreken als Wilders had gepleit voor minder Joden, maar bij eenzelfde uitspraak over Marokkanen wordt racisme door journalisten in twijfel getrokken.’ Arends wijt dat aan het geringe aantal journalisten met een migratieachtergrond. ‘Uit onderzoek van NRC bleek dat in 2018 slechts 5,4 procent van de journalisten op Nederlandse redacties een niet-westerse migratieachtergrond had, tegenover 13 procent van de totale bevolking. In België is dat percentage zelfs nog lager. Veel mensen van kleur beginnen met veel hoop aan hun baan als journalist, maar vertrekken gedesillusioneerd door een werkomgeving waar geen oog is voor racisme. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Het gebrek aan diversiteit zorgt ervoor dat die situatie blijft bestaan.’
Vergelijking met Duitsland In Duitsland dreigt de zusterpartij van de PVV, Alternative für Deutschland AfD), de grootste partij te worden bij de volgende verkiezingen. Deze week werd bekend dat AfD op een geheime bijeenkomst sprak met de Oostenrijkse extreemrechtse activist Martin Sellner, de leider van de Identitäre Bewegung, over het deporteren van migranten. Maar volgens Wiebke Pittlik van het Duitsland Instituut zijn ze bij onze oosterburen, mede door hun oorlogsverleden, alerter op het extreemrechtse gevaar.
In Duitsland is men zich bewuster van de rol van de journalistiek
‘In Duitsland is men zich door haar verleden veel bewuster van de rol van de journalistiek, als hoeder van de democratie. Dat mis ik wel in Nederland. Hier is de reflex toch vaak: ik ben een objectieve toeschouwer en speel zelf geen rol in het nieuws. Ik snap dat ze daar naar streven, maar het klopt niet. ́ Ook Pittlik vindt dat journalisten op dit moment te weinig feeling hebben met standpunten van Nederlanders met een migratieachtergrond. ‘Wordt er wel voldoende geluisterd naar hun angsten? Ik vond het nogal stuitend hoe er door journalisten werd gereageerd op uitspraken van Frans Timmermans en Rob Jetten op de verkiezingsavond. Deze politici staken Nederlanders van kleur die zich bedreigd voelen door de monsterzege van de PVV een hart onder de riem. Maar volgens de journalisten waren Timmermans en Jetten te emotioneel, slechte verliezers en berekenend, omdat ze hoopten nieuwe zieltjes te winnen.’ De Duitslanddeskundige verbaast zich er nog steeds over. ‘Kunnen politici geen echte zorgen en emoties hebben? Bij Timmermans kwam zijn reactie toch echt vanuit zijn tenen. Wat ik treffend vond, was dat hij weigerde om te spreken over een mogelijk kabinet Wilders I, omdat dit het begin van een reeks kabinetten impliceert. Het was duidelijk dat hij iemand die onze rechtsstaat niet respecteert niet wilde behandelen als iedere andere politicus.’
Demissionair minister Dilan Yesilgöz keert zich tegen het besluit van de gemeente Arnhem om hoofddoekjes toe te laten bij boa’s. ‘Met het oog op het goed functioneren van de strafrechtelijke handhaving, acht ik het noodzakelijk dat zowel politie als boa’s binnen dezelfde kaders handelen met betrekking tot de uitstraling.’ Die uitstraling moet volgens haar ‘neutraal’ zijn en daar past een hoofddoek niet bij, aldus Yesilgöz. Dit meldt Omroep Gelderland.
De VVD-fractie in de Tweede Kamer had vragen gesteld naar aanleiding van de liberalisatie van de kledingvoorschriften voor boa´s in Arnhem, waardoor de functie ook toegankelijk wordt voor moslima’s met een hoofddoek. Yesilgöz acht dat te liberaal, maar wil wel in gesprek met de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten.
Bijna twee jaar geleden werd een voorstel van DENK in Arnhem aangenomen om religieuze uitingen als hoofddoeken, keppeltjes, kruisjes en tulbanden toe te staan bij het uniform van boa’s. Toenmalig wethouder Martien Louwers liet weten dat die motie vooral gezien moest worden als aanmoediging voor landelijke richtlijnen voor alle gemeenten.
Dit bleek tevergeefs. Landelijk waait er namelijk een andere wind met minister Yesilgöz, die zich juist heeft gekeerd tegen alle religieuze uitingen op de werkvloer. Zo liet ze net voor de val van het kabinet vorig jaar het verbod op hoofddoekjes en andere religieuze uitingen expliciet opnemen in de kledingvoorschriften voor de politie, dankzij een aangenomen PVV-motie.
Voor boa’s bestaat zulke wetgeving nog niet. Vorige maand gaf de gemeente Arnhem aan een eigen koers te varen en wel te kiezen voor de mogelijkheid een hoofddoek te dragen als boa. Dit was tegen de zere been van Yesilgöz, die naar een uitspraak van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg verwijst, dat onlangs oordeelde dat werkgevers hun personeel het zichtbaar dragen van religieuze of politieke symbolen mogen verbieden.
Politici van de extreemrechtse Duitse partij Alternative für Deutschland (AfD) hebben een plan bedacht om miljoenen mensen uit Duitsland te kunnen deporteren. Dit plan ontstond vorig jaar november in een hotel in Potsdam tijdens een geheime bijeenkomst met neonazi’s, rijke ondernemers en de Oostenrijkse extremist Martin Sellner. Dit meldt onderzoeksplatform Correctiv.
Martin Sellner was de hoofdspreker van de bijeenkomst. Hij is de leider van de Identitäre Bewegung Österreich, de Oostenrijkse tak van de in Frankrijk opgerichte extreemrechtse organisatie Géneration Identitaire. Sellner hangt de beruchte omvolkingstheorie aan, de complottheorie dat witte Europeanen dankzij de linkse elites doelbewust worden vervangen door moslims en mensen uit Afrika.
Alternative für Deutschland en Sellner bevestigen dat ze aanwezig waren op de bijeenkomst in Potsdam, maar ze ontkennen dat ze daar spraken over massadeportaties. AfD-politicus René Springer zegt wel dat zijn partij ‘buitenlanders’ naar hun land van herkomst wil terugsturen. ‘Met miljoenen. Dat is geen geheim plan. Dat is een belofte.’
De extreemrechtse partij AfD doet het erg goed in de opiniepeilingen, vooral in de deelstaten van het voormalige Oost-Duitsland. Ruim de helft van de Duitsers verwacht dat AfD in 2024 een premier zal leveren in een van de drie Oost-Duitse deelstaten, waar in september landdagverkiezingen gehouden worden. In Saksen is AfD de grootste partij in de opiniepeilingen, met maar liefst 37 procent van de stemmen.
In de Belgische hoofdstad Brussel slapen tientallen asielzoekers noodgedwongen op straat. Rondom het aanmeldcentrum zoeken ze in de vrieskou naar beschutting, omdat er geen opvanglocaties voor ze zijn. Zo meldt de Turkse nieuwssite SonHaber.
Asielzoekers staan ’s ochtends al vroeg in de rij voor het aanmeldcentrum in Brussel, dat ook wel Petit Chateau wordt genoemd. Diegenen die ’s avonds nog steeds niet zijn toegelaten, worden door de politie en het veiligheidspersoneel weggestuurd van de ingang. Dan rest er niks anders dan in de steegjes en onder bruggen rondom het aanmeldcentrum te verblijven, om de volgende ochtend nog een poging te wagen. Met dekens, kleedjes en hier en daar een matras proberen ze zich te wapenen tegen de kou, zo meldt de Turkse site.Ook in de Europese hoofdstad kwamen de temperaturen deze week onder nul.
Ook in België tekort aan noodopvang
In België kraakt en piept de noodopvang al lange tijd door een gebrek aan locaties. Volgens Eurostat hebben in 2020 bijna 13.000 mensen in België een asielaanvraag ingediend. In 2022 was dit aantal al opgelopen naar ruim 32.000.
De Belgische overheid weigert, ondanks vele rechterlijke uitspraken, extra opvanglocaties te openen, ook nadat de Belgische overheid vijf maal door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens op de vingers is getikt.
De Federatie Indische Nederlanders (FIN) is ontstemd over de documentaire Indië verloren, een nieuwe film waarin het Nederlandse optreden tijdens de koloniale oorlog in Indonesië scherp wordt bekritiseerd. ‘Kennelijk hadden ze liever gehad dat alle Indische Nederlanders door Indonesiërs waren afgeslacht.’
Indië verloren, selling a colonial war is een documentaire gemaakt door filmproducent In-Soo Radstake. In deze documentaire wordt het verhaal dat Nederland tijdens de oorlog in Indonesië (1945-1949) verkocht grondig herzien.
Oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot, een van de mensen die in de documentaire aan het woord komt, zegt dat de manier waarop Nederland de zogenoemde ‘politionele acties’ verkocht aan de buitenwereld vergelijkbaar is met de Russische oorlogspropaganda in Oekraïne.
‘Zoals Poetin nu in Oekraïne weigert te zeggen dat er een oorlog is, gingen wij ervan uit dat we schoon schip moesten maken in een land dat tot Nederland behoorde’, aldus Bot in het AD. ‘Dat was geen oorlog, want je kunt geen oorlog voeren met jezelf. Daar moest je een mooi frame op zetten. Politionele actie klonk onschuldig.’
Forse kritiek
De uitlatingen schieten bij FIN in het verkeerde keelgat. ‘Inzet krijgsmacht had volgens hen niet gemogen’, schrijft de lobbyorganisatie op X. ‘Kennelijk hadden ze liever gehad dat alle Indische Nederlanders door Indonesiërs waren afgeslacht.’
FIN doelt op de zogenoemde Bersiap-periode, vlak na de Japanse overgave en het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid op 17 augustus 1945. In de daaropvolgende chaotische maanden vermoordden fanatieke Indonesische nationalisten tussen de 3.500 en 30.000 mensen, voornamelijk witte Nederlanders, Indo’s, Chinezen en christelijke Molukkers.
Maar dit is niet het hele verhaal. Volgens historici heeft ook het Nederlandse leger zich in Indonesië schuldig gemaakt aan extreem structureel geweld, waarbij ook veel burgerslachtoffers vielen. Volgens het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) vielen er tussen de 125.000 en 200.000 Indonesische doden tijdens de onafhankelijkheidsoorlog, waaronder tussen de 25.000 en 100.000 burgers. Dit was door Nederlands geweld en als gevolg van onderling Indonesisch geweld, onder andere tussen nationalisten en communisten.
De FIN vertegenwoordigt Nederlanders met een Indonesische achtergrond en hun nakomelingen die vanwege de Indonesische onafhankelijkheid naar Nederland zijn gevlucht. FIN verdedigt het Nederlandse militaire optreden in 1945-1949 volledig.
De documentaire Indië verloren draait vanaf deze week in verschillende Nederlandse bioscopen.
Zaterdag is het Amazigh, oftewel Berbers nieuwjaar (Yennayer). Voor het eerst wordt dit officieel gevierd in Marokko. ‘Marokkaanse Nederlanders hebben recht op meer culturele representatie’, zegt Mustapha Barbouch, organisator van de Yennayer-viering in Den Haag.
Het Amazigh-nieuwjaar wordt gevierd van Egypte tot de Canarische Eilanden door de Imazighen, ook wel de Berbers genoemd, de oorspronkelijke bewoners van Noord-Afrika. De Amazigh-jaartelling begint vanaf het jaar 943 voor Christus, het jaar dat de Amazigh-vorst Shosheng I (Shishak uit de Bijbel) de Egyptische troon besteeg.
Op 27 december 2017 erkende de toenmalige Algerijnse president Abdelaziz Bouteflika Yennayer als een officiële feestdag, die in 2018 voor het eerst werd gevierd. Koning Mohammed VI van Marokko besloot op 3 mei 2023 Yennayer als officiële feestdag uit te roepen. Zaterdag wordt het Amazigh-nieuwjaar voor het eerst groots gevierd in Marokko. ‘Grote culturele instellingen vierden Yennayar al langer, maar nu wordt het eindelijk officieel erkend’, zegt Barbouch. Hij hoopt dat andere Noord-Afrikaanse landen spoedig het Algerijnse en Marokkaanse voorbeeld volgen.
Zangeres Najat Aatabou. Foto: Stichting MJG
Wie zijn de Imazighen?
De Imazighen zijn een oud volk met een geschiedenis die duizenden jaren teruggaat, vertelt Barbouch. ‘De Imazighen hadden eigen koninkrijken, een eigen taal (het Tamazight), een eigen schrift en een eigen cultuur.’ Die cultuur bestond al voor de komst van de islam in Noord-Afrika, rond het jaar 700 na Christus, vervolgt hij. ‘De Imazighen waren christelijk voordat ze zich tot de islam bekeerden, maar ze hebben hun eigen cultuur behouden, ondanks de arabisering die toen volgde. De Arabieren hebben de islam gebracht, maar de Imazighen hebben die verspreid naar Europa en de rest van Afrika. Tariq ibn Zijad, de beroemde islamitische veldheer die Spanje veroverde op de christenen en naar wie de rots Gibraltar is vernoemd, was Amazigh.’
De arabisering van de regio is niet gelukt
Volgens Barbouch is het een misvatting om Marokko en andere Noord-Afrikaanse landen te beschouwen als onderdeel van de Arabische wereld, want maar een klein percentage van de bevolking is etnisch Arabisch. ‘De arabisering van de regio is niet gelukt. Tegenwoordig keren nieuwe generaties terug naar hun eigen culturele Amazigh-identiteit.’
Veel Imazighen in Europa gaan nu door een identiteitscrisis, zegt Barbouch. ‘Strenge moslims accepteren veel gebruiken uit de Amazigh-cultuur niet, zoals tatoeages, maar de Maliki-stroming (een van de vier grote rechtsscholen in de islam, red.) accepteert deze traditie wel. Veel moslims in Marokko volgen de Maliki-rechtsschool. Marokko is een heel tolerant land, waar moslims, joden en christenen altijd in vrede hebben samengeleefd.’
Maar hoe zit het dan met de positie van de Imazighen in het huidige Marokko? Nasser Zefzafi en andere activisten, die opkomen voor de rechten van de Imazighen in de Rif, zitten immers nog steeds in de gevangenis. ‘Zefzafi en medestanders zetten zich in voor basisbehoeften, en terecht. De koning erkent dit ook, zoals blijkt uit zijn toespraken waarin hij regelmatig kritiek uit op het parlement en machthebbers in verschillende regio’s van Marokko. Gelukkig is er momenteel een opruimactie gaande. Tal van bekenden worden onderzocht vanwege corruptie en onjuiste uitvoering van projecten.’
Ik schat dat ze over veertig jaar weer in opstand komen
Toch zijn de Riffijnen rebelser dan andere mensen in Marokko, observeert Barbouch. ‘Onlangs bezocht ik enkele dorpen in het Atlasgebergte in het oosten van Marokko. Daar kwam ik ook veel armoede tegen, maar de mensen daar zijn minder geneigd om in opstand te komen. In de Rif daarentegen bestaat een traditie van rebellie. Er waren in 1958 en 1984 opstanden en in 2016 (de zogenoemde Hirak-beweging, red.) opnieuw. Ik schat dat ze over veertig jaar weer in opstand komen, als de regering niets doet om de situatie in het gebied te verbeteren.’
Geen politiek maar zangeressen
Niettemin is het Amazigh-nieuwjaar apolitiek, benadrukt Barbouch. ‘Een paar jaar geleden was Yennayer een stuk politieker en hing er een sterke Hirak-sfeer in de zaal. Er waren ook Hirak-activisten uitgenodigd, de zangeres Silya Ziani en de Agraf band. Nu is de viering veel minder politiek. Het doel van onze organisatie MJG (Multicultureel Jongeren Geluid) is om de culturele identiteit van de Imazighen door te geven aan volgende generaties. De Amazigh-cultuur verdient een plek op de podia van grote steden. Dat gebeurt al in Den Haag, waar wij samenwerken met de Koninklijke Schouwburg. Er wonen nu een half miljoen Marokkanen in Nederland, de meesten zijn Imazighen. Zij hebben recht op meer culturele representatie.’
Zangeres Milouda. Foto: Samir Lajloufi
Het feit dat er komende zaterdag drie Amazigh-zangeressen optreden, beschouwt Barbouch als een belangrijke mijlpaal, zo besluit hij. ‘Het is bekend dat de Amazigh-cultuur gedurende duizenden jaren verschillende prinsessen, vrijheidsstrijdsters, koninginnen en andere vrouwelijke historische figuren voortbracht. Zij waren van groot belang en hadden een beslissende invloed op de Amazigh-gemeenschap. Zowel in het verre verleden als in de moderne geschiedenis van Noord-Afrika werd de Amazigh-vrouw beschouwd als grootheid.’
Deze historische voorbeelden illustreren volgens Barbouch de kracht van de Amazigh-vrouw en de waarde en het respect die vrouwen eeuwenlang hebben genoten binnen de Amazigh-cultuur. ‘Daarom hebben wij drie vrouwelijke Amazigh-artiesten op het programma gezet. Met name de emancipatie van de Amazigh-vrouw staat centraal in de viering van aanstaande zaterdag. Op deze manier willen wij ons rijke culturele erfgoed ook aan anderen presenteren.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
