De EU-ministers van migratie hebben maandag een reeks nieuwe afspraken gemaakt, voornamelijk over de terugkeer van migranten die niet in de Europese Unie mogen blijven.

Dat er een nieuwe wind waait in Europa, bleek maandag opnieuw. EU-ministers van migratie zijn het vooral met elkaar eens over strengere regels, die het makkelijker moeten maken om migranten terug te sturen. Deze regels worden op nationaal niveau niet zo makkelijk gevormd, merkt een opgetogen demissionair minister David van Weel (VVD) van Buitenlandse Zaken op.

Een migratiepact lag er al, maar over een aantal kwesties waren nog geen afspraken gemaakt. Als het Europese parlement met de nieuwe plannen instemt krijgen lidstaten  meer mogelijkheden om asielaanvragen direct en zonder inhoudelijke beoordeling af te wijzen, als de aanvrager uit een veilig land komt of daar doorheen is gereisd. In veel gevallen gaat dit om mensen die de aanvraag niet hebben ingediend in het Europese land van aankomst, maar verder zijn gereisd. Dit willen de ministers beteugelen.

Daarnaast kunnen regeringen deals gaan sluiten met landen buiten de Europese Unie. Hierbij gaat om de zogenaamde terugkeerhubs, zoals bijvoorbeeld in Albanië. Nederland onderzoekt momenteel of een soortgelijke constructie mogelijk is in Oeganda. Migranten die geen verblijfsvergunning krijgen in een EU-land kunnen naar zo’n hub worden gestuurd, ook als ze niet uit dat land afkomstig zijn. Er is veel kritiek op deze hubs, omdat het risico op mensenrechtenschendingen groot is. Toch lijkt deze kritiek geen belemmering te vormen.

Verder waren ministers eensgezind over de mogelijkheden om opvangquota te omzeilen. Het nieuwe migratiepact brengt ook een soort spreidingswet met zich mee: landen moeten populaire aankomstlanden als Griekenland en Italië ontlasten door een vooraf bepaald aantal migranten over te nemen. Maar lidstaten kunnen dit quotum afkopen onder een groeiend lijstje voorwaarden. Nederland moet volgend jaar 1.095 migranten opvangen, maar zal deze plicht afkopen met een bedrag van 20.000 euro per persoon. Wat er dan wel met deze migranten moet gebeuren is echter onduidelijk.

De nieuwe regels zijn er vooral op gericht om migranten weg te houden van Europa. Het beschermen van de rechten van de migrant is in de discussie op de achtergrond geraakt. Voormalig onderhandelaar op dit dossier Tineke Strik (GroenLinks-PvdA) heeft haar zorgen geuit over deze nieuwe wind, meldt NRC.

Het streng-seculiere concept ‘laïcité’ wordt in Frankrijk steeds meer gebruikt om moslims te marginaliseren, zo stellen critici. 

Aanleiding van hun kritiek is een nieuw plan van Les Républicains. Deze rechtse, ultraseculiere partij heeft een rapport met zeventien maatregelen gepresenteerd, waaronder het verbod op het dragen van een hoofddoek in de openbare ruimte voor meisjes onder de achttien, zo meldt de Franse nieuwsdienst France 24.

Het verbod op het dragen van de hijab zou bedoeld zijn om het seculiere karakter van de staat en in de openbare ruimte te behouden. Andere maatregelen zijn onder meer het verbod op vasten tijdens de Ramadan voor jongeren onder de zestien en het ‘hoofddoekvrij’ maken van sportvelden. De hoofddoek wordt door Les Républicains beschouwd als een kwetsende ‘banier van seksuele apartheid’.

Critici menen echter dat ‘islamisme’ als excuus wordt gebruikt om de islamitische gemeenschap als geheel tot doelwit te maken. Zijn de waarden van de Republiek – vrijheid, gelijkheid en broederschap – niet ook voor moslims bedoeld?

Maar daar hebben Les Républicains geen oren naar, zo lijkt het. Zij beschouwen ‘islamisme’ als een bedreiging voor wat zij ‘nationale cohesie’ noemen. Ze noemen in hun rapport het dragen van een hoofddoek door een toenemend aantal meisjes een indicator.

Mensenrechtenactivisten vinden dat de wet op laïcité uit 1905 door de republikeinen wordt misbruikt. In artikel 1 van deze wet op secularisme worden nadrukkelijk de gewetensvrijheid en de vrije uitoefening van het geloof gewaarborgd. Alleen als de openbare orde in het geding is mag hiervan worden afgeweken.

Juristen wijzen er verder ook op dat in het wetsvoorstel van Les Républicains alleen de klederdracht van moslims wordt aangepakt. Daarom is het voorstel een schoolvoorbeeld van ongelijkheid voor de wet.

Voor het eerst is een Israëlische Maccabi-fan voor de rechter verschenen, om zich te verantwoorden voor zijn agressieve gedrag tijdens de rellen rondom de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi tel Aviv.

Dit gebeurde in Israël en via Zoom, op verzoek van de Nederlandse autoriteiten en Interpol. De man staat terecht voor de vernieling van een taxi in de nacht voor de wedstrijd in Amsterdam op 7 november 2024, schrijft Het Parool.

Er zijn inmiddels al negen mensen veroordeeld voor hun aandeel in de rellen. Tot nu toe bleef dit beperkt tot Amsterdammers die op een of andere manier betrokken waren bij acties tegen de Maccabi-supporters.

Al voordat de wedstrijd begon waren er incidenten gemeld. Zo trokken Maccabifans een Palestijnse vlag van een gevel, belaagden ze taxichauffeurs en riepen ze ‘Dood aan de Arabieren’. Dit wordt door veel mensen gezien als een provocatie en het aanzetten tot geweld, vooral gezien de gevoeligheid rondom het lot van de Palestijnen in Gaza waar een genocide aan de gang is die aan tienduizenden mensen het leven heeft gekost.

Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) heeft aan Het Parool bevestigd dat er in Israël een man is verhoord na het indienen van een rechtshulpverzoek bij de Israëlische autoriteiten. Over details van de aanklacht wil het OM echter niets kwijt, aldus de Amsterdamse krant.

De extreemrechtse Israëlische minister Itamar Ben-Gvir blijft pleiten voor een doodstraf die uitsluitend zou gelden voor Palestijnse gevangenen. Gisteren droeg hij in de Knesset, het Israëlische parlement, een speldje in de vorm van een galg, zo meldt de Arabische nieuwssite Middle East Eye.

Ook andere leden van Otzma Yehudit, de kolonistenpartij van Ben-Gvir, droegen een galg-speldje. Zij willen allemaal de doodstraf voor ‘terroristen’, waarmee zij Palestijnse gevangenen in Israëlische gevangenissen bedoelen. Volgens Middle East Eye is het wetsvoorstel nadrukkelijk niet van toepassing op Israëliërs die Palestijnen onder vergelijkbare omstandigheden vermoorden.

In de Oscar-winnende Palestijns-Israëlische documentaire No Other Land is te zien hoe Palestijnen als het ware vogelvrij zijn in een door Israëliërs bezet land. Moordpartijen door kolonisten of door het Israëlische leger onder Palestijnen blijven ongestraft.

De wet moet nog twee keer door het Israëlische parlement voordat deze in werking kan treden. De Palestijnse beweging Hamas noemt de wet ‘fascistisch en sadistisch’ en wil dat de wereld ingrijpt tegen Israël.

In Israël is de doodstraf officieel niet afschaft. De straf kan alleen worden opgelegd voor verraad en voor misdaden tegen de menselijkheid. Sinds de stichting van de staat Israël zijn er slechts twee mensen geëxecuteerd: de Israëlische officier Meir Tobianski, die ten onrechte van verraad werd beschuldigd en de kogel kreeg, en de nazi Adolf Eichmann die in 1962 werd opgehangen voor zijn ondersteunende rol in de Holocaust.

Ben-Gvir droomt al over de verschillende executieopties: ‘De galg is daar slechts één van, naast de elektrische stoel en de dodelijke injectie.’

Ook in Gaza kan het Israëlische regime straffeloos zijn gang gaan. In de genocide zijn officieel meer dan 70.000 Palestijnen gedood, maar onderzoekers wijzen erop dat het werkelijke aantal slachtoffers minimaal 100.000 bedraagt en mogelijk zelfs oploopt tot 200.000.

De Duitse krant Welt am Sonntag meldt dat bondskanselier Friedrich Merz (CDU) in zijn tijd als oppositieleider bijna vijfduizend strafzaken indiende tegen burgers die hem online hebben beledigd. Op sociale media wordt de vergelijking met de Turkse president Erdogan gemaakt.

Welt am Sonntag beschikt over aanklachten, politiedossiers en brieven van advocatenkantoren die namens de CDU-voorman zijn verstuurd. Met bijna vijfduizend aanklachten tegen burgers is Merz in één klap de meest gevoelige Duitse politicus aller tijden, schrijft de krant.

Merz heeft de rechtszaken laten aanspannen door advocatenkantoor Brockmeier en het gaat onder meer om online opmerkingen zoals ‘idioot’, ‘kleine nazi’ en ‘vuile dronkaard’. In sommige gevallen leidde dat zelfs tot huiszoekingen.

Critici op sociale media beweren dat Merz steeds meer een autoritaire koers inslaat en bijvoorbeeld de juridische tactiek van de Turkse president overneemt, die alle kritiek op zijn bewind smoort door het Turkse OM op hen af te sturen. Volgens de website Bianet heeft Erdogan in zijn tijd als president (tot 2021) bijna veertigduizend Turken vervolgd wegens belediging.

Gaat het ook die kant op voor Duitsland onder Merz? De Kanttekening belde met Marja Verburg van het Duitsland Instituut.

‘Merz houdt zich zeker niet in als het gaat om populistische uitspraken´, zegt Verburg. ‘Toen hij oppositieleider was, had hij het over migranten die allemaal gratis naar de tandarts mochten, terwijl Duitsers geen afspraak meer zouden kunnen krijgen bij de tandarts. Totale onzin.’

Merz heeft vaker controversiële uitspraken gedaan over Duitsers met een migratieachtergrond. Zo zei hij dat jongens met aan Arabische migratie-achtergrond als ‘kleine pasha’s’ worden opgevoed en sprak hij over migranten als een probleem in het Duitse straatbeeld. Maar dat hij Erdogan nabootst, gaat volgens Verburg te ver. ‘Merz is een democraat en al die rechtszaken zijn binnen het kader van de wet gevoerd.’

Ze geeft meer context over wat er speelt in Duitsland. ‘Er worden heel wat politici nogal heftig bedreigd, er is veel online haat. Daar proberen ze in Duitsland wat aan te doen. Een aantal advocatenkantoren heeft daar een specialisme van gemaakt, zij verdienen daar ook geld mee’, zegt ze.

Verburg wijst erop dat niet alleen Merz, maar ook andere Duitse politici naar de rechter stappen. Vorig jaar leidde een soortgelijke serie aangiftes van toenmalig minister van Economische Zaken Robert Habeck (Groenen) tot een discussie over de wenselijkheid van dit soort strafzaken. ‘Er zit natuurlijk wel een perverse prikkel in voor advocatenkantoren die het internet afspeuren op online beledigingen. Dat leidt tot uitwassen, zoals een huiszoeking die niet rechtmatig was. Maar daar spreekt een rechter zich dan over uit. Dat is zeker niet te vergelijken met Erdogans beleid en met wat er in Turkije gebeurt.’

De Marokkaans-Nederlandse documentairemaker Abdelkarim El-Fassi heeft zijn eerste speelfilm gemaakt: Porte Bagage. Vorige week beleefde de film zijn internationale première tijdens het filmfestival van Marrakech.

De film, die in september in Nederland voor het eerst werd vertoond, gaat over de familie Idrissi. De oude en koppige vader Musa wil weer terug naar Marokko.

Op LinkedIn vertelt El-Fassi dat Port Bagage een project was van lange adem. Zes jaar geleden begon hij hiermee, zonder enige ervaring met het maken van speelfilms. Maar hij wilde dit persoonlijk verhaal over familie, mantelzorg en dementie heel graag vertellen, ook omdat het een verhaal is van velen.

Eerder maakte El-Fassi de documentaires Mijn vader de expat en Toen ma naar Mars vertrok, via zijn productiehuis Zouka. In Porte Bagage spelen Ahlaam Teghadouini, Mahjoub Benmoussa, Mohammed Chaara, Sahil Amar Aïssa, Moussaab Mahyu en Kaltoum Boufangacha.

De film draait eenmalig in verschillende Nederlandse bioscopen. Om zijn film te promoten maken El-Fassi en zijn team een theatertour door Nederland en België.