Wat zegt ons het pas verschenen document over de veiligheidsstrategie van de VS? Dat wij in Europa gewaarschuwd zijn, want we ‘wissen onze cultuur uit’ door onze migratiepolitiek. Dat staat er openlijk in.
Het Trump-regime zal nog slechts investeren in ‘gezonde landen’ in Zuid- en Oost-Europa, dat wil zeggen in Italië, Hongarije, Slowakije, Tsjechië en met een beetje geluk Oostenrijk. Landen met een uiterst rechtse regering. Het schotschrift wil duidelijk een breekijzer zetten in de Europese politiek. Het wil minder contact met de EU als geheel, liever alleen met afzonderlijke landen. En het wil verzet, ja verzet, tegen de Europese regeringen, door de ‘patriottische partijen’ die met de VS en Rusland sympathiseren te steunen. Die in mijn ogen landverraderlijke partijen worden niet bij naam genoemd, maar we weten het: in Nederland FVD en Wilders, in Duitsland de AfD. Volgens Trumps paper is dat hard nodig, temeer omdat wij hier hinderlijke digitale wetten hebben, met normen, en omdat wij een sta-in-de-weg zijn voor vrede in Oekraïne. Over Rusland geen woord van kritiek, maar wel de doelstelling om met Rusland weer een stabiele verhouding op te bouwen en zaken te doen.
Machiavelliaans
Het is niet nieuw, wat er in het stuk staat, maar het doet evengoed pijn aan de ogen om het allemaal zo op een rijtje te zien staan. Het blijft wennen. Het stuk behelst de grondslagen voor het meningsverschil tussen de VS en Europa als het gaat om vrede in Oekraïne. Europa heeft een ethische benadering die Washington sinds Biden in het water gegooid heeft.
De EU eist dat er in een vredesakkoord met Rusland komt te staan dat de oorlogsmisdaden, die er onder leiding van Vladimir Poetin in Oekraïne bedreven zijn, worden berecht. Europa wil dat er een rechtvaardige vrede komt, maar ‘rechtvaardigheid’ is een begrip dat niet voorkomt in het nieuwe Amerikaanse, machiavelliaanse woordenboek. ‘Politiek is de kunst van het mogelijke’, dus als vrede alleen mogelijk is door het slachtoffer van agressie te offeren aan zijn overweldiger, dan is dat goed. Hoe deze filosofie past in het streven te voorkomen dat Europese culturen worden uitgewist, is wel een tegenstrijdigheid. Maar je moet die waarschijnlijk bewonderend in het grotere geheel van de nieuwe Amerikaanse politiek aanschouwen.
Trump en de zijnen menen dat Europa ‘oorlogszuchtig’ is
Concreet betekent dit dat de Amerikaanse opvattingen over vrede in Oekraïne maar weinig verschillen van die van de Russen. Trump en de zijnen menen dat Europa ‘geen vrede wil’, maar ‘oorlogszuchtig’ is.
Niet voor niets heeft Macron Zelensky gewaarschuwd dat de Amerikaanse onderhandelaars wel eens ‘verraderlijk’ te werk kunnen gaan in hun geheime gesprekken met Russische delegaties. Een waarschuwing die door de Finse president Alexander Stubb herhaald is. We hoeven ons geen illusies te maken over het resultaat van de Amerikaanse ‘vredesinspanningen’. Die zijn niet meer dan een truc om zo snel mogelijk commerciële betrekkingen te kunnen aangaan met Russische (staats)bedrijven.
Monroedoctrine
Wat is dat grotere geheel dat Trump en Vance voor ogen zweeft? Dat de VS ‘de machtigste en prachtigste staat in de geschiedenis van de mensheid’ is en zal blijven. En dat deze prachtstaat dit voor elkaar krijgt langs de lijn van de Monroedoctrine: het zal heersen over het Amerikaanse continent. En dat is nodig ook vanwege de drugs en de toevloed van smerige immigranten die het christelijke territorium van de VS insluipen.
Is het verwonderlijk dat Rusland of China niet worden bekritiseerd in het hetzerige pamflet? Toch wel, ik zou zeggen van wel, ook binnen het Trumpiaanse denken. Want de regeringen van die landen willen de wereldhegemonie, duidelijk ten koste van de Amerikaanse aanspraken daarop.
Je zou kunnen denken dat deze kritiekloosheid komt doordat de Russische en Chinese regeringen gelijksoortige ideeën hebben over immigratie, en net als Trump vinden dat armoedzaaiers moeten worden gestopt en dat de president moet kunnen doen wat hij wil, eenvoudig omdat hij de president is. Dit ideaal van Trump is door Poetin en Xi Jinping al verwezenlijkt. Er is dus een flinke ideologische overeenstemming tussen de drie grootmachten.
Het document bevestigt het idee dat zij daarom gelijkwaardig zijn aan de VS in zoverre dat Washington er schijnbaar van afziet om de hele wereld te willen regeren. Dat past in het beeld dat de politiek van Trump ‘isolationistisch’ zou zijn (kijk maar naar Trumps tarievenoorlog, die tegen de hele wereld gericht is). Schijnbaar — maar in die schijn geloof ik niet. De mannen rond Trump kunnen wel opschrijven dat zij slechts over het Amerikaanse continent willen heersen, maar uiteindelijk blijven de ambities gericht op wereldheerschappij.
Kolonie van China
Er is een onuitgesproken strategie weggelaten in het stuk. Die luidt dat de VS China moeten terugdringen als naaste rivaal in de jacht naar de wereldheerschappij. Dat het daarom nodig is om met nummer drie, Rusland, samen te werken, zodat dit land geen kolonie van China zal worden, maar een steun voor de rijkdom en macht van de VS. Het weggelaten deel van de Amerikaanse politiek laat zien dat Amerika tegelijk ook bang is voor China, dat behalve zijn economische en technologische opmars ook een uniek machtsmiddel in huis heeft waaraan Amerika dringend gebrek heeft voor zijn industrie: zeldzame aardmetalen.
Rutte strijdt voor overleving van de NAVO, Kallas voor rechtvaardigheid
Dit geheime deel van de Amerikaanse strategie is het meest interessante voor wie, zoals ik, alles begrijpen wil. Maar voorlopig heeft Europa handen te kort om het openbare gedeelte van de Amerikaanse strategie te weerstaan.
Europese geven de Amerikanen van katoen
Europa reageert tweeslachtig. Slijmen voert de boventoon. Rutte, in zijn positie van coördinator van de NAVO, gaat sinds zijn koosnaampje ‘Daddy’ voor Trump nu nóg verder. Hij prijst de Amerikaanse regering voor haar ‘vredesinitiatieven’, hij prijst Trump hemelhoog voor de ‘vrede’ in Gaza en houdt niet op Trump te citeren, bijvoorbeeld nadat Trump de oorlog een ‘meat grinder’ (vleesmolen) noemde. Anderzijds legt hij wel duidelijk de schuld van de oorlog bij de Russen, wat Trump verzwijgt. En Rutte pepert de Russische leider in dat een oorlog tegen Europa kansloos is, waarbij hij geruchten over tweedracht in de NAVO weggoochelt. Dit laatste ondanks de signalen dat de Amerikaanse militairen in Duitsland het contact met hun Duitse collega’s hebben afgebroken.
Andere Europese leiders geven de Amerikanen van katoen, zonder Trump met zoveel woorden aan te vallen. De Duitse bondskanselier Friedrich Merz doet dat, waar hij stelt dat de reusachtige bevroren Russische tegoeden niet naar een Amerikaans-Russisch zakenproject moeten gaan, maar naar de wederopbouw van Oekraïne.
Maar het diepst zet Kaja Kallas er haar tanden in. Ze is ex-premier van Estland en staat in Rusland hoog op een lijst van gezochte misdadigers. Deze hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid draagt uit dat een duurzaam vredesakkoord geen bepaling mag bevatten over inkrimping van het leger van het slachtoffer van agressie, maar daarentegen de voorwaarde moet bevatten dat het Russische leger verkleind moet worden. Een vredesakkoord met Poetin is ongeloofwaardig als hij tegelijkertijd zijn oorlogseconomie op volle toeren mag laten draaien. Zij heeft mijn hart.
Misschien vullen beide richtingen elkaar aan. Rutte strijdt voor overleving van de NAVO, Kallas voor rechtvaardigheid. Maar de noodzakelijke Europese eenheid is nog ver weg, dat zie je aan de défaitist De Wever (‘Rusland mag de oorlog niet verliezen’) en over Orbán heb ik het even niet.
