De herinneringsdagen zijn achter de rug, dus een goed moment om terug te kijken. Zoals altijd was er heibel, onrust en gedoe. Toen de wolken die de rookbommen hadden veroorzaakt waren opgeklaard, was er weinig tijd om de balans op te maken; de sociale onrust hield aan. In Scheveningen was er heibel en in de binnenstad van Den Haag werd de telefoon van een Kanttekening-correspondent uit handen geslagen. Losstaande incidenten werden door rechtse partijen bij elkaar geveegd om de noodtoestand over Nederland uit te roepen, aangespoord door het populistische panelkliekje dat bij SBS6 de banvloek uitroept over multicultureel Nederland.
Gelukkig was daar Joram van Klaveren, die bij Radio 1 de oren waste van Lale Gül. Ze gingen met elkaar in gesprek over de uitspraken van de antiracismecoördinator, die bij Al Jazeera vertelde dat er in Nederland een cultuuroorlog tegen moslims gaande was. Lale Gül sprak er schande van: geen minderheid die het in Nederland beter heeft dan moslims. Van Klaveren poneerde dat moslims in Nederland proportioneel meer last hebben van racisme en uitsluiting dan andere groepen. In een rustig en evenwichtig betoog zette hij Lale Gül weg als een schaamteloze Penelope uit de Griekse oudheid: veel gespin, weinig wol.
Er is geen wijk in Nederland waar mensen zo van vrijheid houden als de Schilderswijk
Een dag na het beluisteren van het debat had ik echter moeite om de steekhoudende argumenten van Van Klaveren terug te halen; de groteske en persoonlijke oneliners van Lale Gül echoëden daarentegen nog steeds na. Emoties blijven langer hangen dan argumenten. Ik bewonder Van Klaveren omdat hij zo rustig bleef, maar ik moest ook concluderen dat wanneer het in dit land over de islam gaat, de valse retoriek, leugens en vooroordelen er bij mensen diep in zitten. De goede argumenten slaan dood op de muur van vooroordelen die is ontstaan: islam als een inherente geweldsreligie, moslims als potentiële terroristen, moslims als fundamentalisten die geen snippertje respect hebben voor individuele waarden. Er valt niet doorheen te praten.
Wat te doen? Het persoonlijke contact vooropstellen, een beetje in de filosofie van de Duitse Hannah Arendt: het tegengif tegen het populisme dat een domein van absolute waarheden optrekt waarin mensen gevangen worden, is je vrijelijk in de wereld bewegen om elkaar te ontmoeten. Je hoeft geen kant te kiezen; er zijn voor elkaar.
Die valse tweedeling was duidelijk te zien in een reportage waarin mensen uit de Schilderswijk werd gevraagd waarom ze op 5 mei de Nederlandse vlag niet ophingen. In een welvarende, witte buurt hing die vlag er namelijk wel. Het was tendentieus. Gevaarlijk ook. Mensen framen als anti-vrijheid. Zo ken ik de Schilderswijk niet. Er is geen wijk in Nederland waar mensen zo van vrijheid houden als de Schilderswijk: een multiculturele buurt waar mensen onder zeer moeilijke omstandigheden met elkaar leven. Een wijk ook waar het hart voor rechtvaardigheid voor de Palestijnen volop klopt. Een wijk waar vrijheid een echt grondbegrip is. In deze wijk smaakt de vrijheid zoet. Mijn eerste vriendinnetje, een Nederlands-Duitse, woonde in de Schilderswijk, dus ik weet waar ik het over heb.
Wat te doen met deze geframede narratieven om bevolkingsgroepen tegen elkaar uit te spelen? Binnenkort organiseer ik in mijn wijk in Nieuw-West wandelingen langs het levend islamitisch erfgoed: een bezoek aan de moskee, aan de groenteboer en het café om te praten over wat ons bindt, niet wat ons verdeelt. We gooien de deuren open en heten iedereen welkom. Omdat het vanzelfsprekend is. Laten we die openheid het nieuwe normaal noemen. Zo slijt de druppel de steen uit.
De Hindoeraad Nederland heeft een discriminatiemeldpunt opgezet waar mensen gevallen van discriminatie tegen hindoes kunnen rapporteren. Hindoes in Nederland ervaren in toenemende mate discriminatie. Dit lijkt verband te houden met internationale spanningen, zoals ook nu weer in Kashmir.
Dit meldt de Hindoeraad Nederland. ‘Aanleiding is de constatering van een zorgwekkende toename van vijandige opmerkingen, stereotypering en sociale uitsluiting die leden van de hindoegemeenschap ervaren – vaak in de nasleep van internationale spanningen, zoals die tussen India en Pakistan’, aldus de raad.
Het gaat vooral om haattaal op sociale media, maar er zijn ook serieuze geweldsbedreigingen, schrijft NOS. Voorbeelden van haatdragende teksten zijn dat Hindoes zich ‘nog meer in koeienurine moeten baden’ of ‘zichzelf moeten ophangen aan de slurf van die olifant’, aldus de nieuwssite.
De Hindoeraad was al langer bezig discriminatie in kaart te brengen, want tot nu toe zijn er geen officiële cijfers. Samen met de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) besloot het tot een meldpunt. Dit is vooral bedoeld om mensen het gevoel te geven gehoord te worden, maar de Hindoeraad kan ook helpen bij het nemen van vervolgstappen, zoals aangifte, schrijft het op de website.
Op het moment laaien eeuwenoude spanningen tussen India en Pakistan weer door de gebeurtenissen in Kasjmir. Op 22 april vond hier een terroristische aanslag plaats op toeristen, waarbij minstens 26 mensen het leven lieten. India verdenkt Pakistan van betrokkenheid bij de aanslag en viel Pakistan vorige week aan. Sindsdien zijn er aanvallen over en weer in het betwiste grensgebied.
Nu de namen van het kersverse Duitse kabinet bekend zijn, vliegen de felicitaties over en weer. Opvallend is de benoeming van Reem Alabali-Radovan, van Assyrische afkomst, tot minister van Economische Samenwerking en Ontwikkeling.
‘Duitsland heeft een Assyrische minister’, jubelde de Assyrische Mesopotamische Vereniging Enschede op Facebook. Het is voor het eerst dat een Assyriër een ministerspost bekleedt in Duitsland.
Alabali-Radovan is geen onbekende in de Duitse politiek. De 35-jarige SPD-politica was staatssecretaris voor Migratie, Vluchtelingen en Integratie in de vorige regering van bondskanselier Olaf Scholz. Sinds 2022 fungeert ze bovendien als regeringscoördinator tegen racisme.
Ze werd geboren in Moskou; haar ouders vluchtten oorspronkelijk uit Irak. In 2018 zette ze haar eerste grote stap in de politiek, toen ze aan het hoofd kwam van het Bureau van de Integratiecommissaris in Mecklenburg-Vorpommern, bij het ministerie van Sociale Zaken, Integratie en Gelijkheid.
Burgerbeweging Collectief Kapitaal geeft geld aan mensen die het nodig hebben. ‘We willen een waardig bestaan voor iedereen en een liefdevollere samenleving.’
‘Ik ben altijd bij je, in iedereen leef ik’, zegt een vrouwenstem. Op een maandagavond treffen acht mensen elkaar online voor een thema-avond van Collectief Kapitaal over een waardiger bijstand. We luisteren naar een opname van een schrijfster die eerder gevraagd is een tekst te schrijven vanuit het personage waardigheid. ‘Ik loop graag met rechtvaardigheid, zingeving en plezier’, klinkt het. En: ‘Je vindt me in alles wat jou mens maakt’. Waardigheid vertelt dat ze niet kan overleven in bureaucratie en zielloze systemen. ‘Je kunt me niet opknippen. Ik moet heel gelaten worden.’
Voorafgaand heeft iemand van Collectief Kapitaal iets verteld over de Bestaansbalans, een experiment dat begin dit jaar samen met de gemeente Utrecht is gestart om 350 mensen in de bijstand met wisselende bijverdiensten een financiële buffer te bieden. Het onderlinge gesprek dat volgt, gaat over het belang van wederkerigheid, gelijkwaardigheid en de vrijheid om zelf beslissingen te kunnen nemen, ook als je iets krijgt. Een vrouw vertelt hoe tijdelijk iets meer geld hebben haar een gevoel van ruimte en blijdschap gaf, al kocht ze alleen maar extra wasknijpers en ondergoed. ‘Het leven is grauw, als je alleen maar zorgen hebt’, zegt een andere vrouw. Ten slotte noteert iedereen voor zichzelf tien krachten die meespelen bij een (on)waardige bijstand op losse briefjes, om die daarna te rangschikken.
Eerste lockdown
Initiatiefnemer Denise Harleman (39) kwam op het idee voor Collectief Kapitaal, toen ze in 2020 tijdens de eerste lockdown vanwege covid in één klap al haar werk kwijt was. Ze realiseerde zich dat ze niet de enige was en zag kleinbehuisde mensen worstelen met het geven van thuisonderwijs. ‘De overheid sprak voortdurend over solidariteit, maar ik miste diepgang over wat dit betekende. Het bleef heel abstract, ook omdat de kosten voor solidariteit niet voor iedereen even hoog waren.’
Omdat ze dit aan de kaak wilde stellen, besloot ze zelf een onderzoek te starten naar de waarde van solidariteit, door mensen een bedrag te laten inleggen en in onderlinge gesprekken te bepalen welke waarden dominant zouden moeten zijn bij herverdeling. Harleman belde rond tot ze honderd mensen gevonden had die acht maanden 50 euro per maand wilden schenken. Door die 40.000 euro te verdelen, konden vijf bestaansonzekere mensen acht maanden 1.000 euro per maand ontvangen.
Beeld: Pixabay
Uit de onderlinge gesprekken kwamen de waarden waardigheid, vertrouwen en autonomie, vertelt ze. ‘Er gelden geen voorwaarden. Mensen kunnen zich aanmelden en vervolgens wordt er geloot.’
Reisgezelschappen
Al snel kwam het besef dat mensen die 50 euro per maand kunnen missen al een bepaalde groep zijn. Daarom kan het inmiddels ook om andere (lagere) bedragen gaan en kunnen mensen ook op andere manieren bijdragen, bijvoorbeeld met tijd of advies, of door hun netwerk beschikbaar te stellen. In zogenoemde reisgezelschappen onderzoeken de leden op basis van gelijkwaardigheid samen verschillende thema’s. ‘Het reisgezelschap is een soort ‘tussenruimte’ voorbij vanzelfsprekende logica’s van verdienste, schuld en falen’, zegt Harleman. ‘Het gaat om mensen met heel verschillende levenservaringen en juist in die meerstemmigheid wordt een alternatieve mogelijkheid zichtbaar.’
‘De VVD heeft het steevast over de hardwerkende Nederlanders en zet die groep tegenover mensen met een uitkering’
Gesprekken gaan over waardering en respect, maar ook over schaamte. Sommige mensen worden zich bewuster van hun privileges, weet ze. ‘Elkaars verhalen horen is belangrijk, omdat ongelijkheid mensen nu van elkaar vervreemdt. De VVD heeft het steevast over de hardwerkende Nederlanders en zet die groep tegenover mensen met een uitkering. Dat soort beelden hebben veel mensen verinnerlijkt. Maar daarmee kun je uit het oog verliezen wie je samen bent in een samenleving.’
Bestaanszekerheid gaat over meer dan geld, benadrukt Harleman, maar in de politiek of media vernauwt het onderwerp zich bijna altijd tot uitsluitend materiële zaken. ‘Terwijl het ook moet gaan over waardigheid. Ons doel is een waardig bestaan voor ieder mens en een liefdevollere samenleving. Dat gaat dus over ons sociale weefsel.’ Collectief Kapitaal bevraagt structuren van ongelijkheid en wil die het liefst ook doorbreken, maar dat laatste is iets van de lange adem, realiseert ze zich. ‘Er zit altijd veel modder tussen werkelijkheid en ideaal, maar het gaat ons ook om de verbeelding, om laten zien dat het kán, op andere manieren samenleven.’
Actief in zeven steden
Vijf jaar na de start is Collectief Kapitaal op verschillende manieren actief in zeven steden. In Amsterdam, Rotterdam, Arnhem en Utrecht verzamelen en herverdelen de collectieven kapitaal. In Amsterdam en Rotterdam zijn hiervoor al meerdere rondes geweest. Ook Groningen, Den Bosch en Den Haag zijn actief aan het bouwen aan een collectief. Ondanks de groei en bloei breekt begin 2026 een onzekere periode aan voor Collectief Kapitaal, omdat alle driejarige subsidies eind 2025 tegelijk aflopen en nog onduidelijk is of die worden voortgezet. Ze zijn onmisbaar om de negen mensen die werken voor Collectief Kapitaal te kunnen blijven betalen.
‘Je hoeft je niet te verantwoorden over de besteding’
Sinds de oprichting is meer dan 660.000 euro verdeeld en ontvingen meer dan 55 mensen een maandelijkse schenking. Die kan iemand de rust bieden om zich te heroriënteren, of een stap te zetten, maar kan ook leiden tot dilemma’s, weet Harleman. ‘Vanuit Collectief Kapitaal benadrukken we: je bent helemaal vrij om ermee te doen wat jij wilt. Je hoeft je niet te verantwoorden over de besteding. Maar als je al je hele leven hebt gehoord dat je weinig waard bent, doet dat iets met je. Geld ontvangen is dan niet zaligmakend. Het is ook een emotioneel proces, waarbij het op een gelijkwaardige manier samen-zijn belangrijk is.’
Herverdeling gebeurt altijd in één wijk. In Arnhem werd het na loting de Geitenkamp. ‘Vanuit de wijk kwam de vraag of Collectief Kapitaal niet teveel onrust zou veroorzaken. Daarom werd in samenspraak met wijkbewoners besloten om er niet tien maar negen mensen in te loten en de 12.000 euro die hierdoor overbleef te besteden aan zaken die belangrijk zijn voor de wijk.’ Omdat veel kinderen en jongeren er te maken hebben met kansenongelijkheid, is gekozen voor een programma om jongeren te ondersteunen bij het ontplooien van hun talenten. Daar zijn andere partners bij aangehaakt. Het startbedrag van Collectief Kapitaal had zo de functie van een vliegwiel.
Liefde voor de planeet
In de Geitenkamp zijn negen duo’s gevormd, waarvan Esther van Loon (49) en Rik de Boer (55) er één vormen. ‘Ik geloof heel erg dat we niet moeten wachten op onze overheid totdat die de maatschappij op een andere manier gaat inrichten. Ik denk dat je daar als inwoner of burger allemaal zelf ook een rol in hebt’, zegt Esther via een video-verbinding. Naast haar zit Rik. Hij omschrijft zichzelf als heel kritisch op de samenleving en is al lang zeer doordrongen van de klimaatproblematiek. Hij was twintig jaar geleden al actievoerder bij Greenpeace, maar zag dat er sindsdien te weinig gebeurde. ‘Dat maakte me cynisch. Ik kreeg ook last van depressies, want ik voel een ontzettende liefde voor de planeet, maar het gaat helemaal niet goed. We verpesten het voor alle soorten.’
‘In de winter doe ik m’n koelkast uit en ik heb geen wasmachine’
Zelf leeft hij zeer bewust. ‘Ik doe alles met de trein en vakantie betekent fietsen en wildkamperen. In de winter doe ik m’n koelkast uit en ik heb geen wasmachine. In de supermarkt ga ik naar het vak tegen verspilling. Nieuwe spullen koop ik nooit. Ook omdat ik niet wil meedoen aan de kapitalistische consumptiemaatschappij.’ Zijn geld verdient hij met klussen en schilderen, vooral in de zomer. Pas toen hij deel ging uitmaken van Collectief Kapitaal realiseerde hij zich dat hij zelf misschien ook wel bestaansonzeker was. ‘Daar had ik tot dan toe niet over nagedacht, omdat ik het wel redde, maar ik zat eigenlijk al een tijd onder de armoedegrens. ‘Ik vroeg me wel af of anderen het niet harder nodig hadden dan ik, maar toen heb ik me toch ingeschreven en ben ik ingeloot.’
Stilstaan bij de vraag of anderen het niet nog meer nodig hebben gebeurt vaak, weet Esther. ‘Iemand in ons reisgezelschap deelt het bedrag met een andere wijkbewoner die ook krap zit. En ik hoor soms mensen zeggen: anderen bij mij in de straat hebben ook nog kinderen, dus hoezo ik dan? Maar zelf krijg ik elke maand salaris gestort. Waarom zou ik me niet afvragen of ik al dat geld wel verdien, of waard ben?’ Ze stoort zich aan wat we allemaal verbinden met wel of niet bestaanszeker zijn. ‘We doen alsof je heel hard gewerkt hebt en daarom bestaanszeker bent, maar het hangt soms van toevalligheden aan mekaar, of het voor iemand de ene of de andere kant oprolt.’ Rik knikt: ‘Voor mij is het door Collectief Kapitaal duidelijker geworden dat het voor mensen met een moeilijke jeugd die daar psychologische consequenties van ondervinden, veel lastiger is om bestaanszeker te worden.’
Beeld: Pixabay
Hun reisgenootschap van negen duo’s komt sinds de zomer maandelijks bijeen. ‘Een belangrijk principe is gelijkwaardigheid, maar als je het echt uitdiept kom je erachter dat mensen het fijn vinden om te geven en dat ontvangen moeilijker is’, zegt Rik.
Esther vond het bijzonder om te merken hoe groot het ongemak voor sommige mensen bleek om bepaalde thema’s te bespreken. ‘Iemand gaf aan: iedere keer in een kring hierover praten voelt voor mij rete-ongemakkelijk, dat wil ik niet meer. Dus we zijn nu samen op zoek naar: welke vorm past bij iedereen? Sommigen vinden dat lastig, maar mij spreekt dat zoekende juist wel aan.’
Uitsluiten vrienden in de eigen bubbel
Esther is onderzoeker in het sociaal domein aan een hogeschool en ziet dat in hoog opgeleide kringen veel mensen uitsluitend vrienden in hun eigen bubbel hebben. Voor haar was een belangrijke reden om met Collectief Kapitaal te gaan meedoen dat ze in contact wilde komen met andere mensen met andere verhalen. ‘We denken veel in termen van hoog- en laagopgeleid en van kansrijk en kansarm, maar ik zie dat de verschillen tussen mensen niet zo groot zijn. Ik zie meer overeenkomsten.’ Dat geldt ook voor Rik. ‘Door het collectief voelt het alsof ik er een heleboel vrienden bij heb gekregen, mensen die op dezelfde manier in het leven staan.’
Hoewel hij het extra geld dit jaar eigenlijk wilde gebruiken om te zorgen voor meer inkomenszekerheid, is dat nog niet helemaal gelukt. Wel heeft hij voor het eerst geïnvesteerd in persoonlijke groei en begeleiding gezocht van een coach. ‘Dat was een beetje een wake up call. Ik vond het lang tof om tegen de maatschappij in te gaan, maar door er meer over na te denken ben ik toch wat tot inkeer gekomen. Ik denk nu: je kunt dat niet in je eentje.’ Omdat hij vond dat ‘het cynische’ moest stoppen, is hij begonnen met theater in de wijk. Dat bleek een schot in de roos. Later dit jaar organiseert hij een kleinschalig festival met muziek en theater, waar Collectief Kapitaal ook weer bij kan helpen.
‘Ik vond het lang tof om tegen de maatschappij in te gaan’
De Arnhemmers vinden het reisgezelschap een verrijkende ervaring en zouden het jammer vinden om na een jaar – als de herverdeling ophoudt – te stoppen, ook omdat ze zich afvragen of er al voldoende bruggen gesmeed zijn. Bovendien vinden ze niet dat hun gezamenlijke zoektocht naar gelijkwaardiger en liefdevoller samenleven al voltooid is. ‘Wat die zo interessant maakt, is dat je overtuigingen, hoe het nu gaat, en hoe je tot nu toe altijd met elkaar bent omgegaan er zo’n grote rol in spelen’, zegt Esther. ‘Ik zie dit als iets wat je eerst op kleine schaal met elkaar moet creëren, voordat het hopelijk op grotere schaal meer ruimte krijgt.’
Afgelopen zondag 4 mei was het de geboortedag van mijn neef Jeroen Vreeke, die in januari vorig jaar plotseling is overleden.
Jeroen was erg geïnteresseerd in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog — zeg maar gerust gefascineerd — net als mijn vader. Mijn vader, Joop Vreeke, was tijdens de oorlog een kind in een belegerd Domburg. Geboren in september 1937, waren die eerste jaren van zijn leven bepalend voor de ontwikkeling van wie hij is geworden, en voor mijn opvoeding.
Elke zondag gingen we naar zijn moeder, mijn oma uit Domburg. Lopend door de duinen kon mijn vader precies aanwijzen waar een bominslag was geweest of wat een natuurlijke duinpan was. Zijn moeder had thee aangeboden aan de Duitsers in de tank die voor de deur geparkeerd stond, terwijl mijn opa verborgen zat op zolder, in de berging in de tuin. Uiteindelijk hebben ze hem toch gevonden, en hij moest gaan werken in een mijn. Met stoflongen kwam hij terug en overleed, toen ik nog geen vier was, aan de gevolgen van diezelfde gedwongen arbeid.
De verhalen van mijn vader staan in schril contrast met die van mijn opa en oma van moederskant. Zij waren jong, in Paramaribo. Een stad vol Amerikaanse soldaten, waar geen directe dreiging van het front was, maar waar men wel paraat moest staan. De bauxietmijnen moesten beschermd worden, een cruciale grondstof voor de oorlogsindustrie.
Feesten. Elke avond. Er werd geld verdiend in Paramaribo. Maxi Linder, de beroemdste prostituee van Suriname, beschreven door Clark Accord, maakte het allemaal mee.
Ik mis mijn neef Jeroen. Zeker nu. En mijn vader. Met zijn verhalen over de discipline van de Duitsers, het eigenlijk misplaatste respect dat hij voelde voor die Ordnung. Ik vraag me af wat mijn vader zou vinden van deze tijd. Hoe hij zou aankijken tegen de discussies rondom het herdenken op 4 mei.
Hoe vaak heb ik niet te horen gekregen: Wat weet jij nou van de Tweede Wereldoorlog? Wat heb jij daarmee? Maar ik weet niet beter, of de Tweede Wereldoorlog was indrukwekkend, zelfs bepalend, voor de levens van mijn vader én mijn Surinaamse grootouders. Jeroen was mijn levende verbinding met dit stukje zogenaamd witte Nederlandse geschiedenis.
Er is een wereld die zegt dat ik geen onderdeel uitmaak van dit stukje geschiedenis
Ik zie mezelf als kind, in mijn zwarte Surinaamse familie, waar ik me niet thuis voelde, een weg zoekend in boeken. Een onbekende wereld kon ik, in gekaderde stapjes, boek voor boek, tot mij nemen. Ontdekken.
Het doet me denken aan al die verhalen die niet verteld worden in de geschiedenisboeken. De soldaten van kleur over de hele wereld. De Marokkaanse soldaten. De soldaten uit India, en meer.
Er is een wereld die zegt dat ik geen onderdeel uitmaak van dit stukje geschiedenis. Een wereld die niet erkent dat er niet alleen witte bevrijders waren. Een wereld waarin ik de witte mores heb moeten leren — kopiëren, imiteren. En dat terwijl ik de Surinaamse gemeenschap ook niet kon doorgronden. Als dubbelbloed met interesses die zogenaamd wit zijn, zoals opera, ballet en techno.
Nu ik in een totaal andere werkomgeving zit, word ik geconfronteerd met een nieuwe set normen en waarden, ander gedrag. ‘Saluteren’ ziet er in het sociale domein anders uit dan in de commerciële wereld. Ik ken deze wereld niet. Ik moet stap voor stap mijn weg vinden.
En ik vraag me af: hoeveel Nederlanders van kleur zijn, net als ik, wél onderdeel van dit verhaal? Hebben ook zij een persoonlijke band met de Tweede Wereldoorlog, een band die niet gezien, niet herkend en niet erkend wordt?
Ik kijk, voor het eerst in lange tijd, naar het Achtuurjournaal en zie de uitgemergelde, hongerige kinderen in Gaza met hun voedselbakken. En ik ben wederom de verbinding kwijt.
Ik mis mijn vader. Met zijn zeer uitgesproken meningen over alles wat met oorlog te maken had. En ik mis mijn neef Jeroen, die mij altijd het gevoel gaf dat ik erbij hoorde. Dat ook ik een deel was van dit verhaal.
Maar hoe moeten wij ons nu gedragen? Op welke manier maak ik onderdeel uit van deze geschiedenis die wij nu schrijven? Welk boek is dit?
De politie in New York heeft tientallen pro-Palestijnse demonstranten opgepakt bij Columbia University. Dit meldt The Guardian.
De demonstranten bezetten de bibliotheek, totdat de politie het gebouw ontruimde. Dit gebeurde na een aangifte van de voorzitter van de universiteit, Claire Shipman.
‘We hebben niets te verliezen, behalve onze ketens,’ schreeuwden de gemaskerde demonstranten in het universiteitsgebouw, voordat de oproerpolitie hen arresteerde. Volgens BBC zijn er meer dan zeventig studenten gearresteerd, de Amerikaanse overheid geeft echter geen cijfers.
Uren eerder gaven de studenten de bibliotheek de naam ‘Volksuniversiteit Basel Al-Araj’, naar de Palestijnse schrijver die in 2017 door het Israëlische leger werd gedood op de Westoever. De demonstranten eisen dat de universiteit alle banden met Israël verbreekt en willen dat medewerkers gaan staken om de druk te verhogen.
Marco Rubio, de minister van Buitenlandse Zaken, noemde de studenten als ‘vandalen’ en ‘pro-Hamas tuig’, die niet langer welkom zijn in ‘de grote Amerikaanse natie’, meldt BBC.
Sinds de inauguratie van Trump is de onderdrukking van de pro-Palestijnse beweging op Amerikaanse universiteiten toegenomen. Veel universiteiten geven toe aan de druk uit Washington om te voorkomen dat ze overheidsgeld verliezen.
De pro-Koerdische parlementariër Faruk Gergerlioglu (DEM) slaat alarm over de arrestatie van 208 Turkse studenten in Zuid-Turkije. ‘Er is een verbod opgelegd op contact met hun advocaten, die ook geen toegang hebben tot hun dossiers.’
‘Twee dagen geleden zijn 208 studenten uit verschillende delen van Turkije uit hun bed gelicht en naar Gaziantep vervoerd. Er werd gevraagd: ‘Waarom zijn jullie naar Bosnië gegaan en hebben jullie deelgenomen aan het Erasmus-programma van de universiteit?’ en ‘Waarom hebben jullie je ouders bezocht?’, vertelt de parlementariër aan De Kanttekening.
Gergerlioglu vreest dat de studenten door de staat zullen worden gedwongen om verklaringen af te leggen. ‘Daarbij zal het geweld, chantage en martelingen niet schuwen’, zegt hij op sociale media.
Gülenbeweging
Het Turkse Openbaar Ministerie verdenkt de studenten van banden met de verboden Gülenbeweging, meldt het staatspersbureau Anadolu Ajansi. Hierdoor kunnen ze lange tijd achter de tralies verdwijnen, aangezien Gülen-sympathisanten sinds de mislukte couppoging in 2016 door het Erdogan-regime categorisch als ‘terroristen’ worden vervolgd.
Duizenden ambtenaren, journalisten en docenten zijn – vaak met weinig of geen bewijs – in de gevangenis beland, ontslagen of moesten vluchten. De Turkse staat laat ook de kinderen van vermeende Gülen-sympathisanten niet met rust. Vorig jaar werden al vijftien meisjes opgepakt om tegen hun ouders te getuigen. Gergerlioglu zei toen dat jongeren worden gebruikt om hun ouders onder druk te zetten.
‘Het is in Turkije tegenwoordig kennelijk strafbaar om naar het buitenland te reizen. Ongelofelijk. Je kan niet van de ene op de andere dag studenten tot terrorist verklaren en hun grondwettelijke recht om te reizen beperken. Ik ben in contact met de ouders van de kinderen (vermeende Gülen-sympathisanten). Ook zij denken dat de Turkse staat nu achter hun kinderen aangaat, zegt Gergerlioglu.
Na een verbod van 24 uur kreeg de parlementariër contact met de advocaat van de jongeren. ‘De studenten zijn erg moe en getraumatiseerd’, zegt hij. ‘De minister van Binnenlandse Zaken Ali Yerlikaya moet per direct met deze schending van de rechten van jongeren stoppen. In godsnaam, waarom houden ze zich bezig met deze pubers? Ik kan daar met mijn gedachten niet bij.’
Er komt een Disneypark in het Midden-Oosten. Disney en Miral Group hebben aangekondigd een zevende park te openen in Abu Dhabi, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten.
Dit maakte het Franse entertainmentbedrijf gisteren bekend. Het park zal de stijl van een Disneypark hebben, maar met lokale kenmerken. ‘Het nieuwe resort combineert de iconische verhalen, personages en attracties van Disney met de levendige cultuur van Abu Dhabi, de prachtige kustlijn en de adembenemende architectuur’, aldus het bedrijf volgens France24.
Disney heeft op dit moment zeven parken, te weten in Florida, Californië, Tokio, Parijs, Hong Kong en Shanghai. Omdat deze bestemmingen niet voor iedereen naast de deur liggen, wil Disney een park in het Midden-Oosten.
Abu Dhabi heeft al meerdere attractieparken, waaronder Ferrari World, Warner Brothers World en Sea World. Deze parken worden gerund door Miral, een grote entertainmentmaatschappij in de regio. Het is voor het eerst dat Disney het park aan een ander bedrijf uitbesteedt.
Er is een staakt-het-vuren tussen de Houthi’s en de VS. Schepen in de Rode Zee zullen niet meer worden aangevallen. De aanvallen op Israël gaan echter door.
De politiek leider van de Houthi’s, Mahdi al-Mashat, zei dit volgens Al Jazeera. Afgelopen dinsdagavond bemiddelde Oman tussen de VS en de Jemenitische groep. President Trump noemde de deal een belangrijke overwinning, maar zei niets over Israël.
Afgelopen dinsdagavond bemiddelde Oman tussen de VS en de Jemenitische groep. President Trump noemde de deal een belangrijke overwinning, maar zei niets over Israël.
Geen van beide partijen zal de ander aanvallen. Dit garandeert de veiligheid van de scheepvaart in de Rode Zee,’ zei de Omaanse minister van Buitenlandse Zaken, Badr Albusaidi, dinsdagavond op X over de deal tussen de Houthi’s en de VS.
Sinds het begin van het geweld in Gaza hebben de Houthi’s schepen aangevallen die verbonden waren met Israël of zijn bondgenoten. Dit heeft de internationale handel beïnvloed. Veel rederijen kozen ervoor hun routes langs de Kaap te verleggen, wat veel langer en duurder is.
De Amerikaanse president Trump presenteert het staakt-het-vuren dan ook als een overwinning. De Houthi’s maakten echter direct duidelijk dat de aanvallen op Israël onverminderd doorgaan, en ‘harder zullen zijn dan wat de Israëlische vijand kan verdragen’, aldus de politiek leider volgens Al Jazeera.
Sinds het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas eindigde op 18 maart, richtte de Jemenitische groepering zich direct op Israël. Afgelopen zondag raakte een raket de luchthaven Ben Gurion. Als reactie schoot Israël raketten op de internationale luchthaven van Sanaa, een stad buiten het gebied van de Houthi’s.
De woorden ‘nooit meer’ zetten aan tot nadenken, schrijft jongerenimam Shamier Madhar. Houden we vrijheid voor onszelf, of delen we die met anderen als een recht voor iedereen?
Op 4 mei, in de collectieve stilte van herdenking, klinkt telkens weer dat beladen zinnetje: ‘Nooit meer’. Twee woorden die dienen als moreel kompas. Als belofte aan onszelf, aan onze kinderen, aan de toekomst. Maar wat betekent ‘Nooit meer’ in een wereld waarin beelden van oorlog, onrecht en menselijk lijden ons opnieuw overspoelen?
Bezoek aan Auschwitz
Mijn recente bezoek aan Auschwitz confronteerde me met de rauwe sporen van stigmatisering, uitsluiting en ontmenselijking. De gaskamers, de barakken, het
eindeloze terrein: stille getuigen van een periode waarin de menselijkheid collectief faalde.
En op 5 mei – de dag waarop wij onze vrijheid vieren – lezen we in het nieuws dat Gaza mogelijk volledig bezet zal worden. Alsof de wereld niets geleerd heeft. Wat is dan nog de waarde van ‘Nooit meer’ als we weigeren te erkennen wanneer morele grenzen opnieuw worden overschreden?
Op Bevrijdingsdag vieren we de vrijheid die we samen hebben opgebouwd. Met mensen van allerlei achtergronden. In die diversiteit ligt onze kracht – maar ook onze plicht. Vrijheid is pas echt als iedereen haar kan voelen. Wat betekent onze vrijheid, als elders mensen sterven, vluchten of leven in permanente angst?
Wat als dit mijn familie was? Mijn kinderen? Mijn gemeenschap?
Het Israëlisch-Palestijns conflict – met name de situatie in Gaza – raakt niet alleen aan geopolitiek. Het raakt aan onze diepste waarden over rechtvaardigheid, veiligheid en menselijkheid. Herdenken is geen nostalgie. Het is een actieve waakzaamheid – tegen antisemitisme, zeker – maar óók tegen elke vorm van ontmenselijking en collectieve bestraffing.
Het heden is complex. Maar complexiteit mag ons niet verlammen. Juist nu vraagt ‘Nooit meer’ om moedige reflectie. Wat als dit mijn familie was? Mijn kinderen? Mijn gemeenschap?
Bruggenbouwers
Empathie is geen zwakte, maar kracht. Kritisch denken is geen verraad, maar trouw – aan de menselijke maat. We hebben bruggenbouwers nodig. Mensen die durven te luisteren naar verhalen die wringen. Die voorbij de bubbel van hun gelijk durven kijken.
Vrede vraagt om meer dan de afwezigheid van oorlog. Ze vraagt om erkenning, dialoog, en rechtvaardigheid. ‘Nooit meer’ begint niet in Den Haag, maar bij onszelf. Terwijl politici worstelen met visie, ligt de echte verantwoordelijkheid bij ons allemaal. In klaslokalen. Op sociale media. Aan de keukentafel. Daar wordt bepaald of ‘Nooit meer’ slechts een ceremonieel mantra blijft of een ethisch fundament wordt van ons dagelijks handelen. Bouwen we muren of bruggen? Houden we vrijheid voor onszelf, of delen we het als een universeel recht?
Wat betekent solidariteit als wij de onderdrukten zouden zijn? Wat zou verzoening vragen als wij de daders waren? Deze vragen zijn niet comfortabel. Maar ze zijn noodzakelijk. Want als ‘Nooit meer’ iets betekent, dan is het dit: dat wij – waar dan ook ter wereld – opstaan tegen het normaliseren van geweld. Tegen ontmenselijking. Tegen het verlies van onze morele helderheid. En dat we vasthouden aan wat ons verbindt: onze gedeelde menselijkheid.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
