De parlementsverkiezingen in Duitsland blijken niet de aardverschuiving waar velen bang voor waren. CDU/CSU werd de grootste partij en de ‘Brandmauer’ tegen Alternative für Deutschland wordt niet neergehaald. Wel werd de extreemrechtse AfD, die nauwlettend in de gaten wordt gehouden door de Duitse veiligheidsdiensten, de tweede partij van Duitsland.

Op de avond van de verkiezingsuitslag nodigde CDU-leider Friedrich Merz, naar alle waarschijnlijkheid de nieuwe bondskanselier, de Israëlische premier Benjamin Netanyahu alvast uit. Hij negeerde daarmee het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof tegen Netanyahu wegens oorlogsmisdaden in de Gazastrook. ‘Het is compleet absurd dat een Israëlische premier Duitsland niet kan bezoeken’, verklaarde Merz zijn verwerpelijke daad.

Ook de Verenigde Staten lappen internationale afspraken en normen aan hun laars. Donald Trump maakt de Russische dictator Vladimir Poetin salonfähig en omarmt diens retoriek. Eensgezind werken de twee machtige leiders aan een vredesovereenkomst over Oekraïne zonder Oekraïne. En zonder Europa erbij te betrekken. Volgens Trump is de Oekraïense president Zelensky plotseling een dictator. Oekraïne is de oorlog begonnen, niet Rusland, meent Trump. De wereld op zijn kop.

Zijn vertrouweling en wapenbroeder, miljardair Elon Musk, zet met DOGE (Department of Government Efficiency) de kettingzaag in het ambtelijk apparaat van de federale overheid en de fundamenten van de democratische rechtsstaat. Hij ruïneert de levens van duizenden ambtenaren. Maar dit is alweer oud nieuws, want al een paar dagen geleden – dagelijks komen er wapenfeiten bij in deze zwarte politieke komedie.

Als statushouders niet met voorrang doorstromen, zijn zij per definitie kansloos op de woningmarkt

En Nederland? Ook hier is de toestand zorgwekkend. Zo presenteerde PVV-minister Marjolein Faber onuitvoerbare asielwetten, die ze, ondanks adviezen van de Raad van State, weigert aan te passen. Haar collega-minister Mona Keijzer (BBB) kwam met het wetsvoorstel om statushouders geen voorrang meer te geven bij sociale huurwoningen. Onze redacteur Tayfun Balcik schreef hierover een rake column: Het woningtekort is de schuld van onze politici, niet van statushouders. Gemeenten, waaronder Amsterdam, Utrecht, Den Haag en de gemeente Westerwolde, waar het aanmeldcentrum van Ter Apel ligt, noemen de wet onmenselijk. De azc’s zitten al overvol. Als statushouders niet met voorrang doorstromen, zijn zij per definitie kansloos op de woningmarkt. Ze kunnen er niets aan doen dat ze zich niet op hun achttiende hebben ingeschreven voor sociale huur, ze woonden hier toen nog niet.

En om de politieke dystopie compleet te maken: precies op het moment dat Keijzer bekendmaakte de voorrang af te schaffen, lanceerde minister Faber het idee om gemeenten 30.000 euro te geven wanneer zij statushouders onderbrengen. Hoe tegenstrijdig wil je het hebben?

En daar blijft het niet bij. De rechterlijke uitspraak over de drie islamitische sprekers op de Ramadan Expo – zij mochten niet geweigerd worden – werd door het kabinet met protestkreten onthaald: ze ‘baalden van de uitspraak’ en zouden alles op alles zetten om de optredens alsnog te verhinderen. De druk op de rechtspraak is zo ernstig dat een officier van justitie, de deken van de Amsterdamse orde van advocaten en het hoofd van de rechtbank gezamenlijk een opiniestuk schreven in De Telegraaf. ‘Togadragers worden bedreigd en rechterlijke uitspraken worden afgedaan als slechts een mening’, schrijven ze. Hun boodschap? De rechtsstaat wankelt.

Gelukkig begint morgen de ramadan

Het is niet makkelijk om in deze tijd het hoofd koel te houden. De wereld verkeert in chaos, en democratie en rechtsstaat staan onder druk. In mijn omgeving hoor ik van veel mensen dat ze deze ontwikkelingen op de voet volgen. Docenten, ouderen, journalisten, ambtenaren, politieagenten, huisartsen, ondernemers en vele anderen maken zich zorgen over de toekomst, vooral die van hun kinderen.

Gelukkig begint morgen de ramadan. Voor mij is dat een periode van bezinning, zelfdiscipline en solidariteit. Ramadan dwingt tot introspectie, tot het stilzetten van de waan van de dag en het herontdekken van morele ankers in een tijd van verwarring. Het is een oefening in zelfbeheersing, een herinnering dat ware kracht niet ligt in luidruchtige retoriek of populistische spierballentaal, maar in het vermogen om eigen verlangens te beteugelen en rechtvaardigheid boven eigenbelang te plaatsen.

Tegelijkertijd is  ramadan een maand van verbondenheid. Waar politieke leiders muren bouwen en wetten maken die de zwaksten treffen, nodigt deze maand uit tot vrijgevigheid. Het delen van een maaltijd, de iftars die mensen van verschillende achtergronden samenbrengen, herinnert eraan dat solidariteit geen politieke keuze zou moeten zijn, maar een morele plicht. Ware verandering komt van binnenuit, door dialoog en wederzijds begrip. Misschien is dat precies wat Europa nu nodig heeft: minder verdeeldheid en meer ontmoeting.