Aardbevingen zijn natuurrampen en die komen vaker voor in Turkije, omdat het land precies ligt op de breuklijnen van verschillende aardplaten. In zekere zin heeft de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dus gelijk wanneer hij zegt dat ‘het noodlot heeft toegeslagen’. De ramp is niet veroorzaakt door hem. Maar daarmee is zo’n beetje alles gezegd.

Hoe zit het bijvoorbeeld met de spiksplinternieuwe torens die als kaartenhuizen in elkaar zijn gestort, omdat er piepschuim en hout in plaats van beton is gebruikt als vulling? Hoe zit het met de woonblokken die op te weinig heipalen zijn gefundeerd? Wie heeft de bouw van deze huizen goedgekeurd? In bijna alle steden van het getroffen gebied zijn het de mannen van Erdogans AKP die al meer dan twintig jaar de bouwvergunningen afgeven.

Na de aardbeving ging een parlementaire toespraak viraal die Garo Paylan, een Turks-Armeense politicus van de pro-Koerdische HDP, hield in 2018. Met veel emotie spreekt hij schande over de versoepeling van de wet- en regelgeving voor de Turkse bouwindustrie, die de regering toen net voor de verkiezingen doorvoerde. Deze ‘bouwamnestie’ kwam de vele Erdogan-gezinde bouwbedrijven goed uit en verkrotte gebouwen mochten hierdoor ongecontroleerd blijven staan.

Een verblufte Paylan zegt letterlijk: ‘Stel je voor, je geeft een pardon voor een gebouw van tien verdiepingen waar meer dan honderd mensen in wonen en er vindt – God verhoede – een aardbeving plaats en onze burgers liggen onder het puin. Wie zie zal dan de verantwoordelijkheid dragen voor deze zonde? Miljoenen van onze burgers leven in krotwoningen. Het is niet hun eigen schuld, zij hebben onderdak nodig, en ja, mensen hebben ook uit winstmotieven deze gebouwen gemaakt, maar is het billijk om deze woningen ongecontroleerd te pardonneren?’

Nogmaals, Erdogan heeft de aardbeving niet veroorzaakt, maar hij ging wel prat op deze ‘bouwvrede’. Hij voerde er zelfs, trots als hij is, campagne mee. De huizen die hij heeft laten bouwen en heeft gepardonneerd en waar mensen hun levensgeluk deelden, zijn nu in een allesvernietigende klap veranderd in graven.

De Turkse regering moet verantwoordelijkheid nemen voor de slachtoffers en per direct ontslag nemen

Uitgerekend de Turkse regering zegt nu dat de aardbeving niet gepolitiseerd moet worden. Waar haal je het lef vandaan? Als je politiek hebt gevoerd voor legalisatie en bouw van krotwoningen, dan moet je ook dapper genoeg zijn om je verantwoordelijkheid te nemen voor de slachtoffers. Per direct ontslag nemen dus. Maar dat hoeven we van een machtsbeluste Erdogan uiteraard niet te verwachten.

Er liggen vermoedelijk nog duizenden mensen onder het puin. De ramp in Turkije is simpelweg te groot om te bevatten. Er is zo veel menselijk leed: de ouderen, de kindertjes die dagenlang tevergeefs op hulp hebben gewacht. Dat is nog een punt waarop Erdogans regime in gebreke is. Hij had meteen op de eerste dag hemel en aarde moeten bewegen om in actie te komen. De hele wereld moest per direct uitgenodigd worden om met man en macht mensen uit het puin te redden. Dat is niet gebeurd.

Maar er kwam op de derde dag na de aardbeving wel een twitterverbod van meer dan negen uur, terwijl Twitter juist werd gebruikt voor coördinatie en hulpoproepen van slachtoffers. Je kan aannemen dat dit tot honderden, wellicht duizenden extra doden heeft geleid. Dit is onvergeeflijk. Dit was niet het ‘noodlot’, dit was een misdaad.

Op 14 mei zijn er verkiezingen. Mijn beste Turken, je weet wat je te doen staat. Het is natuurlijk cru als je nu pas beseft dat Erdogan niet deugt. Je had je gebroken hart al lang moeten openen voor onze Koerdische en Armeense broeders, onder wie Erdogan al sinds 2015 vele levens vernietigt. Deze aardbeving was helemaal niet nodig om tot dat besef te komen.