Zondagavond – nadat definitief bekend is geworden dat de Turkse president Erdogan niet meer zal verliezen – rondde ik mijn verslag voor de Kanttekening af. Alle geïnterviewden had ik van tevoren gesproken. De vragen had ik bovendien zodanig gesteld, dat ze hun analyse konden loslaten op de Turkse kiezer die Erdogan weer, voor de zoveelste keer, groen licht gaf. Niemand sputterde tegen mijn vooringenomen vraag: Hoe kan het dat Turken nog steeds zo’n rampzalige, autoritaire man volgen? Al mijn geïnterviewden hadden het noodlot kennelijk al geaccepteerd.

Voor de eerste ronde was er nog enige hoop op verandering, na 14 mei was daar bijna niks van over. De racistische haatcampagne van de Turkse oppositie tegen vluchtelingen maakte de desillusie compleet. Dit was niet alleen verraad aan de principes waarvan ik hoopte dat Kemal Kilicdaroglu die hoog zou houden, maar ook aan het Koerdische electoraat dat hem tijdens de eerste ronde massaal had gesteund.

En toch wilde ik zondagavond mijn toeterende mede-Turken op het Amsterdamse Plein 40-45 zien. Ik liep erheen met mijn bodyguard Fatma Bulaz en begon te filmen. Eerst nog een beetje angstig. Zouden ze mij herkennen, als tegenstander van Erdogan, en hun haat tegen de Turkse oppositie op mij botvieren? Maar die gevoelens onderdrukte ik meteen. Het kan toch niet zo zijn dat ik mij laat intimideren in Geuzenveld en Slotermeer, waar ik woon?

Het viel mij direct op hoeveel mensen, jongeren vooral, het extreemrechtse symbool van de Grijze Wolven maakten met hun hand. Dus met de wijsvinger en pink omhoog en de ring- en middelvinger op de duim, de kop van een wolf als het ware. Hebben de Grijze Wolven de verkiezingen gewonnen? Ja, ook de ultranationalistische fascisten van Partij van de Nationalistische Beweging (MHP), die sinds 2015 een coalitie met de islamistische Erdogan zijn aangegaan, hebben de verkiezingen gewonnen.

Het was gek om daar rond te lopen, op Plein 40-45. Dit waren namelijk mijn mensen. Hier, bij de Grijze Wolven, liggen mijn roots. Als tiener liep ik ook met een Turkse vlag door de straten van Bos en Lommer, toen voetbalclub Galatasaray nog Europese bekers won. Nooit had ik gedacht dat de Grijze Wolven zo groot en sterk zouden worden. Ik begon aan mijzelf te twijfelen.

‘Mijn progressieve, linkse bubbel kijkt neer op conservatieve Turken’

Hoe kan het toch dat de Grijze Wolven, waar ik me van heb vrijgemaakt, een comeback hebben gemaakt? In Nederland nota bene. Ik heb daar wel een verklaring voor. Misschien komt het omdat Nederlandse nationalisten en fascisten ook een comeback hebben gemaakt. Extreemrechts is nog nooit zo groot geweest in de Tweede Kamer. Deze extremen voeden elkaar. Maar het komt volgens mij ook omdat mijn progressieve, linkse bubbel neerkijkt op conservatieve Turken en bijna nooit de dialoog met hen wil aangaan, laat staan samenwerken? De ‘bezorgde witte burger’ krijgt daarentegen, in de Kamer, en de media alle ruimte. Voor Turkse conservatieve mannen is Nederland te klein.

In Nederlandse media domineert het geluid van zogenoemde progressieve Turken, inclusief mijn eigen stem. Moskeegangers, hardwerkende Turkse taxichauffeurs, moeders met hoofddoeken, ik zie hen bijna nooit in mijn professionele leven. Ik kom hen ‘alleen’ tegen als ik ga eten bij mijn moeder of schoonmoeder. Het is alsof de tijd stil heeft gestaan voor deze Turks-Nederlandse burgers. Nederland werkt niet voor hen. Ze voelen zich niet vertegenwoordigd. Velen spreken de taal van de babbelende klasse niet. Ze leven met hun lichaam in Nederland, maar hun hart is in Turkije. Dat zeventig procent van de Turkse Nederlanders op Erdogan heeft gestemd kun je ook zien als een proteststem, een stem tegen Nederland waar ze ongewenst zijn.

Het was met de kennis achteraf een meesterzet van Erdogan om met de Grijze Wolven in zee te gaan. Een Europa dat de deuren sluit voor Turkije en voor moslims, dat Europa zou het Turkse nationalisme alleen maar aanwakkeren. Een Europa dat niet investeert in de democratische krachten van Turkije en deals sluit met Erdogan is weliswaar niet tevreden met het verkiezingsresultaat, maar kan hier wel mee leven. De EU heeft hekken aan de grens gebouwd om het Turkse gevaar buiten te houden. Los het zelf maar op, Turken, Koerden, alevieten, Syriërs en Afghanen.

Erdogan is een nationalistische leider in een nationalistische wereld. Racisme en islamofobie maken hem alleen maar groter. Vrede, verzoening, echte progressiviteit (zonder segregatie op school met witte en zwarte scholen bijvoorbeeld) zullen zijn grip op de achterban verminderen. Nederland moet deze vergeten Turks-Nederlandse burgers op een structurele manier zien en horen. Niet alleen diegenen die een column kunnen tikken en zich op de Nederlandse ladder omhoog hebben gewerkt.