Zou het een prettig uitje geweest zijn, daar in Paramaribo, voor Stef Blok, het bijwonen van de plechtigheden ter ere van 45 jaar Surinaamse onafhankelijkheid?

Ruim twee jaar geleden betitelde de kersverse minister van Buitenlandse Zaken in een besloten bijeenkomst Suriname als een ‘failed state’, een disfunctionerende rechtstaat en dito democratie, waarin een vreedzame samenleving tussen de diverse bevolkingsgroepen niet mogelijk zou zijn. Hij moest er toen zijn excuses voor aanbieden, en kon nu zelf ter plekke constateren wat er van zijn beweringen waar was.

Het laatste in elk geval niet. Waar in andere landen – denk bijvoorbeeld aan Libanon, Cyprus of Ierland – de etnische spanningen in het verleden inderdaad tot een burgeroorlog hebben geleid, is het opmerkelijke dat Suriname nooit in die zin is ontspoord. En de ‘disfunctionerende rechtstaat’ en dito democratie is er in elk geval op eigen houtje in geslaagd om Bouterse voor de Decembermoorden te veroordelen en uit het presidentieel paleis te krijgen, ook al is het nog afwachten of die veroordeling tot daadwerkelijke strafoplegging leidt.

Zeker: de politieke positie die Ronnie Brunswijk nu binnen de regering in kan nemen, verdient gezien diens dubieuze verleden geen rechtstatelijke schoonheidsprijs. Net als de verslagen Bouterse heeft Brunswijk, ex-leider van het Junglecommando, een Nederlandse veroordeling wegens cocaïnehandel aan zijn camouflagebroek. Blok kreeg dan ook van de Tweede Kamer de opdracht mee Brunswijk te ontlopen, zoals men voorheen vanwege Bouterse de algehele contacten op een laag pitje had gezet.

Brunswijks vicepresidentschap nu vormt de bijna onvermijdelijke uitkomst van de verkiezingen: winnaar Chan Santokhi wist zelf niet voldoende stemmen te vergaren, en had, bij gebrek aan veel alternatieven, Brunswijk nodig voor een meerderheid.

Precies zoals Bloks eigen VVD in 2010 koos voor samenwerking met Geert Wilders, bij wiens (voor regeringsdeelname op zich toch wel wenselijke) respect voor de rechtstaat en haar instituties ook de nodige gegronde kanttekeningen vielen te plaatsen.

Het is dat in 2013 bij de viering van tweehonderd jaar herstel van de Nederlandse onafhankelijkheid de coalitie met de PVV alweer van het toneel verdwenen was, en Bouterse niet voor de plechtigheden was uitgenodigd, maar zou die anders misschien van zíjn parlement de opdracht hebben meegekregen Wilders te ontlopen?

Het valt niet te ontkennen dat Den Haag vaak voor een dilemma staat als het om buitenlandse machthebbers met minder schone handen gaat – we zien het ook bij de omgang met Assad. Het probleem: de meeste machthebbers deugen niet, de democratieën zijn op deze wereld in de minderheid, en hun aantal loopt – zie de ontwikkelingen in Hongarije en Turkije – zelfs weer geleidelijk terug. Geen enkel diplomatiek contact meer met autocraten? Daarvan zijn er wereldwijd gewoon veel te veel.

Moet en kun je dit soort lieden dus wel bij herdenkingen mijden? Zeker als ze niet alleen bloed aan hun handen hebben, maar op ondemocratische wijze aan de macht gekomen zijn? (Waarbij tegelijk toch elke keer ook wel weer het schaalverschil tussen Bouterse – met vijftien vermoorde tegenstanders – en Assad – met zeker een tienduizendvoud daarvan – benadrukt moet worden). Als dat zo is, zou Den Haag zelfs niet aan het nemen van maatregelen ontkomen, indien Trump straks door een juridische coup alsnog het Witte Huis mocht behouden. Sancties tegen Loekasjenko wegens verkiezingsfraude verliezen anders aan geloofwaardigheid.

Houdt Den Haag nu de hand strikt op de knip, en riskeert het een mislukking van Santokhi en een terugkeer van Bouterse?

Nederland staat nog voor een ander dilemma – een dilemma dat juist in Nederland erg zwaar weegt. In Den Haag is men, zogezegd, erg op de penning, en de grootste regeringspartij is dat nog meer dan wie ook. Geen cent meer naar de Grieken, want er komt geen cent meer terug – u herinnert zich vast nog de verkiezingsboodschap van VVD-lijsttrekker Rutte. Daar kwam niets van, evenmin van het ‘nul euro’ als schenking naar het door corona getroffen Spanje en Italië afgelopen zomer.

En nu heeft Suriname financiële steun nodig, want dankzij Bouterse is het platzak. Houdt Den Haag nu uit wantrouwige zuinigheid de hand strikt op de knip, en riskeert het daarmee een mislukking van Santokhi en een terugkeer van Bouterse na de volgende verkiezingen? Of durft men iets verder vooruit te kijken?