De ernst van de situatie waarmee de wereldbevolking vandaag de dag wordt geconfronteerd kan niet worden onderschat. De coronapandemie heeft mensen en naties over de hele wereld medisch, financieel, sociaal, politiek, spiritueel en psychologisch sterk beïnvloed, meer dan ooit tevoren.

Volgens de Koran kunnen rampen zowel moslims als niet-moslims treffen, zowel rechtvaardige mensen als onderdrukkers en moordenaars. De berechting staat ons immers pas op de Dag des Oordeels te wachten. Allah kan mensen onheil bezorgen als een aanzet om hun achteloosheid op te geven en terug te keren naar hun Heer. Hij kan hen ertoe brengen hun verborgen eigenschappen of ware karakters bloot te leggen, met andere woorden: hun oprechtheid of hypocrisie. Hij kan anderen ertoe aanzetten om te reflecteren en de eigen situatie te verbeteren. En dat is precies mijn reflectie in deze maand: hoe komen we sterker uit deze crisis?

Moslims zijn echt niet uniek in vergelijking andere mensen, maar voor ons is de spirituele ervaring van de rituelen essentieel. Nu vele moslims door de ingevoerde anti-coronamaatregelen hierin beperkt worden komen wat uitdagingen bovendrijven. Maar tegelijk ook nieuwe kansen en mogelijkheden.

De verplichte vrijdagpreken kunnen niet bijgewoond worden. Dat geldt ook voor Umrah (de vrijwillige bedevaart) en mogelijk de komende Hadj (de jaarlijkse bedevaart). Ook Tarawīh (ramadangebeden) en collectieve iftars (gezamenlijke maaltijd om het vasten te verbreken) waren afgelast. Wat betekent dat voor Nederland en zijn islamitische burgers?

Wat mij persoonlijk het meest heeft geraakt is de virtuele verbondenheid en de bijzonder bijdrage die moskeeën deze maand hebben geleverd. Echt een ongekende prestatie. De Nederlandse moskeeën hebben laten zien dat zij erg flexibel en vooruitstrevend zijn. In deze buitengewone tijden hebben religieuze instellingen in het algemeen en moskeeën in het bijzonder een belangrijke rol gespeeld. Dit is het moment waarin de moskeeën uitblinken en een bijdrage leveren aan de samenleving.

Hier moeten we het ook meer over hebben. Moskeeën kunnen niet alleen op spiritueel niveau het verschil maken, maar ook op maatschappelijk niveau. Zo zijn er moskeeën geweest die zich niet lieten tegenhouden door de crisis, maar juist dankzij de crisis actiever werden. Ik zag acties voorbij komen die wij als gemeenschap nodig hebben. Mijn moskee in Leidsche Rijn startte bijvoorbeeld een ‘boodschappenservice’ voor ouderen en andere kwetsbare groepen. Andere moskeeën hebben zorginstellingen een kleinigheid geschonken, als een teken van dankbaarheid. Wat ben ik trots dat ik tot de moslimgemeenschap behoor.

Gedurende deze coronacrisis heb ik de kracht van de gemeenschap mogen ervaren. Het was geweldig om te zien hoe moskeeën massaal verantwoordelijkheid namen om het virus in te dammen. Het is mij ook duidelijk geworden dat moskeeën in staat zijn om duurzame oplossingen te bieden. In één nacht en binnen enkele uren hebben wij in de Al-Hijra moskee te Leiden maar liefst 120.000 euro ingezameld om de duurzaamheid van de moskee te waarborgen. Daar hebben we geen buitenlandse financiering voor nodig. Soortgelijke benefieten waren door het hele land gaande. Ze gingen massaal live. Er kwamen grote bedragen binnen: Een ton, twee of zelfs meer. Wat een vrijgevig volk. Dat geeft energie en hoop.

Het is een beproeving en met de wil van God komen we sterker hieruit

De andere kant van de medaille is dat vrijgevigheid misbruikt kan worden. Persoonlijk werd ik op een gegeven moment zenuwachtig van alle live predikers en online inzamelingen. Hoe weten wij wie betrouwbaar is en wie niet? Wie zamelt daadwerkelijk in voor een goed doel en wie niet? Welke spreker verkondigt wat?

Wellicht ben ik te wantrouwig, maar mijn gezond verstand zegt dat er iets niet klopt. Te veel van iets is nooit goed. Het is nu hoog tijd om die goedheid – in giften, goede daden, enzovoort – en het religieuze aanbod – denk aan lezingen en preken – te professionaliseren, om zo de betrouwbaarheid te waarborgen. En daar is deze coronatijd de uitgelezen kans voor.

We moeten waken dat deze tijd niet gekaapt wordt door criminelen die uit zijn op financieel gewin, of extremisten die onze jeugd willen vergiftigen. Laten we daarom alert en kritisch blijven. Misschien dat dit bij deze bijzondere tijden hoort? Het is een beproeving en met de wil van God komen we sterker hieruit.

Het zijn nogal rare en lastige tijden… Laten we daarom onze troost zoeken in dit vers:

Zeg: ‘Ons zal alleen maar treffen wat God voor ons te boek gesteld heeft. Hij is onze beschermheer. Op God moeten de gelovigen hun vertrouwen stellen.’ [Al-Tawbah: 51]

Ook kun je inspiratie vinden in dit korte en diepgaande vers: ‘Want met het moeilijke hangt het gemakkelijke samen. Ja, met het moeilijke hangt het gemakkelijke samen!’ [Al-Shar: 5-6]

Dit is misschien wel de beste ramadan die ik ooit heb meegemaakt. Dit kan de ramadan zijn waarmee we gezamenlijk ontdekken wat de Profeet allallallāhu ‘alayhi wa sallam (vrede en zegeningen van Allah zij met hem) driemaal herhaalde, terwijl hij naar zijn hart wees:

‘Vroomheid zit hier. Vroomheid zit hier. Vroomheid zit hierin.‘ [Al-Tirmidhi]

Want als deze pandemie voorbij is, zullen we dan nog steeds verlangen naar datgene waar we nu naar verlangen?

Moge Allah ons de kracht geven om het maximale uit ons leven te halen. Moge Allah Nederland behoeden tegen elke vorm van kwaad, amin!