PVV-fluisteraars Arjen van Veelen, Ewald Engelen en Maxim Februari hebben ongelijk, zo toont journalist Jesse Frederik (de Correspondent) met veel grafieken en staafdiagrammen aan. Mensen stemmen niet op de PVV omdat de regionale bus niet meer rijdt of omdat ze kampen met meer sociaal-economische onzekerheid, maar omdat ze gewoon minder ‘buitenlanders’ willen.
Frederik baseert zijn artikel op cijfers uit het Nationaal Kiezersonderzoek. Het blijkt dat een grote groep Nederlandse kiezers – vooral praktisch opgeleide kiezers – er conservatieve, nativistische standpunten op nahoudt en minder migratie en minder islam wil. In de jaren zeventig stemden veel van deze kiezers nog PvdA, maar nu stemt deze groep massaal PVV.
Volgens Frederik zijn de sociaal-economische standpunten van links nog steeds populair, maar ligt het primaat nu bij sociaal-culturele onderwerpen. Dit komt omdat de Nederlandse welvaart is gegroeid. Als je meer geld hebt, maak je je druk om culturele thema’s. Dat geldt ook voor hoogopgeleide progressieve kiezers. Zij zijn vaak rijker dan praktisch opgeleiden, maar kiezen voor een progressieve partij omdat die meer bij hun waardepatroon aansluit. De tegenstelling tussen links en rechts was in de jaren zeventig sociaal-economisch, maar is nu cultureel geworden.
Arjen van Veelen, Ewald Engelen en Maxim Februari geven het neoliberalisme de schuld van het succes van de PVV. Geert Wilders kon zo groot worden omdat liberaal en links Nederland ‘afgehaakt Nederland’ zouden zijn vergeten. Maar volgens Frederik is ‘afgehaakt Nederland’ juist ‘aangehaakt’. In de jaren tachtig stemde bijna niemand op de Centrumpartij van Hans Janmaat, terwijl veel praktisch opgeleide witte kiezers zijn xenofobe standpunten deelden. Hij stond geïsoleerd. Maar eerst Frits Bolkestein en daarna Pim Fortuyn hebben het nativistische anti-immigratiestandpunt salonfähig gemaakt.
