Vorige week heeft de Tweede Kamer illegaliteit strafbaar gesteld. Als de wet ook door de Eerste Kamer komt, kunnen alle ongedocumenteerden in Nederland, en wie hen helpt, te maken krijgen met een overheid die hun bestaan én het medemenselijke handelen tot een juridisch vergrijp maakt. Op het Achtuurjournaal is de term ‘illegalen’ ook weer terug van nooit weggeweest, merk ik.
Als je altijd al in de ‘legaliteit’ hebt vertoefd, kan ik me voorstellen dat dit nieuws ongemerkt aan je voorbijgaat. Maar voor mensen die tot ‘illegaal’ zijn gemaakt of weleens zijn uitgemaakt voor ‘illie’ – die hardnekkige verbastering van het woord ‘illegaal’ – is de ernst van de situatie er niet minder om.
‘Je lijkt hier op een illie’, zei mijn neefje eens, toen hij keek naar een foto die nog steeds op mijn verlopen Turkse paspoort prijkt. ‘Hé! Waarom moet je dat nou zeggen?’ hoor ik mezelf nog geschrokken zeggen, om daarna streng ‘Je opa – die tegenover je zit mee te luisteren – was ook een illie, hè?’ tegen hem uit te vallen.
Hij keek me vragend aan. Hoe moest dat ukkie nou weten dat zijn opa in de jaren zeventig op ‘illegale wijze’ Nederland was binnengekomen? En dat het voor zijn witte werkgevers in de Amsterdamse schoonmaakbusiness helemaal geen probleem was om gebruik te maken van zijn ‘illegale arbeid’. Opa Balçik zou pas begin jaren tachtig een verblijfsvergunning krijgen, profiterend van een generaal pardon in de politiek, waardoor zijn vrouw kon overkomen. En op deze toevallige samenloop van gebeurtenissen begon het legale bestaan van de Balciks, en duizenden andere migranten in Nederland.
Opa Balçik zou pas begin jaren tachtig een verblijfsvergunning krijgen
Terug naar de foto op mijn Turkse paspoort. Kennelijk past mijn – toegegeven, woest ogende – puberhoofd onder het begrip van illiegaliteit van de nieuwste generatie Amsterdammers. En niet, laten we voor het gemak de hoofden van gladgeschoren witte Kamerleden nemen die in onberispelijke maatpakken illegaliteit strafbaar stellen terwijl ze tegelijkertijd, dag in dag uit, de genocidale terreur van Israël in woord en daad steunen. Dat kan allemaal.
De genocide in Gaza valt, naar de extreemrechtse maatstaven van ons parlement, immers onder de ‘legale’ zelfverdediging van Israël tegen ‘terreur’. En zo kan het gebeuren dat we straks ‘illegale Palestijnen’, die als gevolg van de ‘legale genocide’ van Israël hierheen zijn gevlucht, weer terug kunnen sturen, zodat ze daar verder vernietigd kunnen worden.
Het is je reinste klassenjustitie, geïnstitutionaliseerd door mensen die kennelijk boven de wet staan, en met de strafbaarstelling van illegaliteit nogmaals bewijzen dat de wet er niet is voor de bescherming van kwetsbaren op deze aardbodem, maar eerder het recht van de sterkste beschermt. Een vastgeroeste kliek in Den Haag, bij het OM, in de media, de Veiligheidsraad, die alleen maar de eigen belangen vooropstellen. Ook wanneer er elke dag uit onze naam Palestijnen worden afgeslacht.
Wanneer het recht, de makers van de wetten en alle instituties zijn verworden tot een grap, dan is de straat het enige terrein waar we het recht weer in ere moeten herstellen. Duizenden mensen gingen de straat op bij de Rode Lijn-demo’s. Maar die aantallen zijn niet genoeg in een land waar de legalen onder ons qua mensenrechten in een winterslaap zijn gesukkeld sinds de racistische revolte van Fortuyn.
‘Geen mens is illegaal’ scandeert men al jaren in socialistische kringen. Daar is niks van gelogen. Je kunt niet decennialang teren op de arbeid van ongedocumenteerden, om ze daarna het land uit te gooien. Alleen fascisten doen dat.
De VS en Israël werken samen met andere landen aan een plan om de Palestijnen een ‘betere toekomst’ te bieden in andere landen. Dit zei Benjamin Netanyahu gisteren tegen verslaggevers in Washington, waar de leiders elkaar ontmoetten.
Zonder de context te kennen, klinkt het als een goedbedoeld plan. ‘Als mensen willen blijven, kunnen ze blijven, maar als ze weg willen, moeten ze weg kunnen,’ zei Netanyahu volgens Al Jazeera. ‘Het zou geen gevangenis moeten zijn. Het zou een open plek moeten zijn waar mensen een vrije keuze hebben.’
Maar volgens critici is dit in feite een vorm van etnische zuivering, en is het doel van de VS en Israël om het gebied te ontdoen van de Palestijnse bevolking. Trump sprak eerder al over een Palestijnse Rivièra: een toeristisch gebied waarvoor Palestijnen zouden moeten wijken. Vorige week bleek dat het Amerikaanse adviesbureau Boston Consulting Group de opdracht heeft gekregen om een plan te ontwikkelen voor de hervestiging van Palestijnen.
Volgens Netanyahu ligt het probleem bij andere landen die Palestijnen de toegang weigeren. Hij stelde dat als deze landen werkelijk een betere toekomst voor de Palestijnen willen, zij dan ook hun grenzen voor hen zouden moeten openen.
Dat de meeste Palestijnen niet weg willen, en juist hun recht op een waardig bestaan in eigen land nastreven, laat de Israëlische premier achterwege – evenals het feit dat de Israëlische regering mede verantwoordelijk is voor het ontbreken van dat waardige bestaan.
Netanyahu is op bezoek bij Trump, terwijl in Qatar wordt onderhandeld over een staakt-het-vuren. Hier lieten de leiders zich gisteren niet over uit.
Wel overhandigde Netanyahu Trump een brief waarin hij de Amerikaanse president voordraagt voor de Nobelprijs voor de Vrede, omdat hij in meerdere landen vrede zou hebben bewerkstelligd.
Geert Wilders, de leider van de grootste partij in Nederland, blijft doorgaan met het aanwakkeren van politieke onrust. De plaats van actie was dit keer Zwolle. Daar sprak hij zich wederom fel uit tegen de komst van een asielzoekerscentrum, zo meldt ANP. Vanuit de landelijke politiek bleef de reactie grotendeels uit.
Zijn optreden leek sterk op dat van vorige week in Helmond, waar hij de woorden sprak: ‘Niet de burgemeester is de baas, jullie zijn de baas.’ Ook in Zwolle richtte hij zich met een megafoon tot zijn aanhang. ‘Als ze wél een azc toelaten, is de tijd dat we dat accepteren wat mij betreft voorbij. Vergeet niet dat ieder besluit van een gemeenteraad ook kan worden teruggedraaid’, verklaarde hij over de gemeenteraad van Zwolle. Daarna nam hij de tijd voor selfies met zijn fans.
In de landelijke politiek blijft het grotendeels stil. Alleen demissionair defensieminister Ruben Brekelmans (VVD) sprak zich, zij het voorzichtig, uit over Wilders’ optreden. ‘Een paar weken geleden kon hij daadwerkelijk nog zijn verantwoordelijkheid nemen om iets te doen aan het asielprobleem. En wat doet hij? Hij loopt dan weg en nu stelt hij zich op als een volksmenner’, zei Brekelmans bij Goedenavond Nederland.
De Zwolse burgemeester Peter Snijders (VVD) laat zich niet uit het veld slaan. ‘Hij gaat er niet over’, reageert hij nuchter tegenover De Telegraaf. ‘Wij zijn heel goed in staat om onze eigen besluiten te nemen. Daar zou hij nog een voorbeeld aan kunnen nemen in Den Haag. Hij niet alleen overigens. We staan hier in Zwolle voor onze besluiten en we voelen ons ook verantwoordelijk voor de uitvoering daarvan.’
Nihal Dogan, de Turks-Nederlandse presentator van het onder migranten beroemde NOS-programma Paspoort, is overleden. ‘Ze was voor lange tijd de stem van de Turkse gemeenschap in de media,’ schrijft de Turkse nieuwssite SonHaber.
In de jaren negentig was zij het Turkse gezicht van de actualiteitenrubriek Paspoort van de NOS (1974-1992) voor migrantengroepen. Spanjaarden, Joegoslaven, Turken, Marokkanen: voor elk van de diverse migrantengemeenschappen was er per week tien minuten ingeruimd op verschillende dagen.
Dogan had een bewogen bestaan. Van 1993 tot 2002 zat ze in het bestuur van het Inspraakorgaan Turken (IOT), waar ze voornamelijk opkwam voor vrouwenrechten onder Turken op het gebied van werk en onderwijs, en streed tegen femicide. In die rol was ze een voorbeeldfiguur voor veel Turkse vrouwen. Economische onafhankelijkheid was een sleutelbegrip voor Dogan.
Ze kreeg het door haar activisme ook eens aan de stok met de Turkse autoriteiten en mocht korte tijd Turkije niet verlaten. Ze zou zich in haar programma moeten ‘temperen’, noteerde het Leidsch Dagblad in 1987.
‘We herdenken Nihal als iemand die veel heeft betekend voor onze gemeenschap,’ reageert het IOT in een verklaring.
In de gemeente Best zijn vooral de felste tegenstanders van een asielzoekerscentrum hoorbaar, tot ongenoegen van diaken Wilfred van Nunen en raadslid Steven van der Heijden. ‘Het gaat om mensen die opvang nodig hebben.’
Grote azc-nee-borden in weilanden, met vuurwerk belaagde gemeentehuizen en massaal gevolgde azc-nee-Facebookgroepen. Het debat over de komst van een azc houdt veel plattelandsgemeenten bezig. De luidruchtige nee-stem heeft de overhand. Hoe houd je in een lokale gemeenschap in zo’n heftig debat vast aan je morele kompas in een populistische storm? Gewoon omdat je op basis van je levensovertuiging vindt dat mensen fatsoenlijk moeten worden opgevangen. ‘De manier waarop de PVV politiek bedrijft, valt niet te verenigen met ons geloof’, aldus Wilfred van Nunen, diaken voor Best.
Voor dit verhaal zoomen we in op de Noord-Brabantse gemeente Best. Het had net zo goed Helmond, Culemborg of een van de vele andere plattelandsgemeenten kunnen zijn waar de komst van een azc tot verhitte taferelen leidt. In Best spreken we met Steven van der Heijden, raadslid namens GroenLinks-PvdA, en diaken Wilfred van Nunen van de rooms-katholieke parochie Sint-Odulphus in Oirschot, waar Best onder valt. Beiden staan principieel in het azc-debat. ‘Het gaat om mensen die moeten worden opgevangen’, stelt Van der Heijden.
Fietsen uw kinderen hier straks langs een azc? Zeg ook nee!
Aan de rand van Best, in de omgeving van de Hooiweg, staan in de weilanden al wekenlang metershoge, op trotters geplaatste azc-nee-protestborden. De actievoerders hekelen het gebrek aan open communicatie van de gemeente over de komst van een azc. Naast boosheid over het gebrek aan transparantie spelen de borden in op vooroordelen over asielzoekers en op angstgevoelens: ‘Fietsen uw kinderen hier straks langs een azc? Zeg ook nee!’
Wilfred van Nunen. Beeld: Arjan van Westen
Diaken Wilfred van Nunen (58) ervaart dat het azc-debat leeft onder de leden van zijn parochie. ‘Gemengde geluiden’, hoort hij. ‘Er zijn gelukkig veel milde geluiden, in de zin dat parochianen de komst van een azc niet toejuichen, maar wel vinden dat mensen hulp verdienen.’ Van Nunen constateert ook onderbuikgeluiden: ‘Dan hoor je: ik durf straks mijn dochter niet meer ’s avonds alleen de straat op te laten. Met andere woorden: de azc’ers zijn potentiële verkrachters.’
Evangelie van de verloren zoon
Van Nunen ziet de noodzaak om daarover in gesprek te gaan. ‘Laat je de onderbuik spreken, dan verval je al gauw in vooroordelen.’ In de aanloop naar Pasen, toen de gemeente net het plan voor het azc op locatie De Vleut had gelanceerd en het protest in hevigheid toenam, wijdde Van Nunen er een preek aan. Hij trok een parallel tussen het evangelieverhaal van de verloren zoon, het lot van de vluchtelingen en de welvaart in Best. ‘Er zijn landen waar het economisch niet goed gaat, waar oorlog is; ja, vluchtelingen zijn gelukszoekers, dat zijn wij ook! Iedereen zoekt geluk in het leven.’ Van Nunen wees erop dat de asielzoeker, net als de verloren zoon, op zoek is naar ‘een stukje gerechtigheid’.
‘We zagen nooit zoveel ontevredenheid als in deze tijd’
Gestimuleerd door een paar positieve reacties in zijn parochie besprak Van Nunen de preek binnen de lokale Raad van Kerken, waarin ook voorgangers van de Protestantse Kerk zitten. ‘Die vonden het een goed geluid en we besloten gezamenlijk een ingezonden brief in lokale bladen zoals Groeiend Best te plaatsen.’ De bevolking werd gewezen op de noodzaak van meer barmhartigheid. Van Nunen herschreef de preek, wees op de weelde van Best, waar ‘kinderen op fatbikes rijden’ en je ‘op terrasjes geniet van witte wijn.’
Bitterheid
‘En toch zagen we tegelijkertijd nooit zoveel ontevredenheid als in de afgelopen tijd. Een ontevredenheid die zich onder andere uit in het stemmen op partijen die die ontevredenheid, protesten en onbuigzaamheid aanwakkeren. Een bitterheid die zich uit in harde taal richting vluchtelingen en asielzoekers.’
Beeld: Arjan van Westen
Van Nunen is wat teleurgesteld over de reacties. ‘Ook vanuit de eigen geloofsgemeenschap eigenlijk weinig respons gehad. Alleen positieve reacties van collega’s en een paar mensen uit werkgroepen.’
Utrechtse tafrelen
Voor het gemeentehuis heeft op een dinsdagavond in juni een klein tiental 50-plussers zich verzameld. Ze komen voor het raadsdebat dat vooral gaat over de kadernota nieuwkomers. Ze zijn fervent tegenstander van het azc. Er valt prima een gesprek met ze aan te knopen. Ze vinden dat het azc hen wordt opgedrongen. Ze hekelen de ‘waardeloze communicatie’ van de gemeente. Sommigen geven blijk van vooroordelen. Een man beweert stellig dat zijn vrouw straks niet meer met de hond naar buiten kan. Een vrouw stelt dat rondhangende asielzoekers voor ‘Utrechtse taferelen’ in Best gaan zorgen. Het geweld bij een azc-informatiebijeenkomst in april bagatelliseren ze allemaal en schrijven ze toe aan reljeugd van buiten Best. Het artikel van de Raad van Kerken in Groeiend Best zegt hen niets.
Als een vrouw Steven van der Heijden, raadslid namens GroenLinks-PvdA, aan de andere kant van het plein spot, zegt ze: ‘Hij is echt een enge jongen. Die luistert totaal niet naar de mensen.’ Op de publieke tribune mompelen ze afkeurend wanneer deze jonge politicus het woord heeft.
‘Actievoerders stonden buiten op de deur te bonken’
De 29-jarige Van der Heijden zit nu drie jaar in de raad en hoopt ooit wethouder te worden. Een half jaar geleden zei hij nog dat er veel draagvlak voor het azc was in de Bestse politiek. Vorig jaar besloot de raad om een kleine tweehonderd asielzoekers op te vangen. Daar was, legt het raadslid uit, brede consensus voor. Toen de media er begin dit jaar over berichtten, nam het protest in de samenleving toe – helemaal toen er eind maart specifiek over één locatie werd gesproken. Van der Heijden was niet bij de veelbesproken informatiebijeenkomst. ‘Ik was op vakantie, maar mijn beeld van Best als rustig dorp is veranderd. Mijn collega-raadsleden ervaarden het als bedreigend. Actievoerders stonden buiten op de deur te bonken, de raadsleden moesten gehaast weg. De burgemeester heeft nog aangifte gedaan vanwege verbale en fysieke bedreiging.’
Het PvdA-GroenLinks-raadslid wil de azc-discussie naar moraliteit ombuigen. ‘Niet de wettelijke plicht enkel als een moetje zien. We hebben het hier over mensen van vlees en bloed.’ Hij sprak laatst een hockeyteamgenoot die vreesde voor meer winkeldiefstal als er een azc zou komen. ‘Ik reageer pas als er problemen zijn en ga er niet op voorhand op basis van onderbuikgevoelens mee aan de slag.’
Van der Heijden constateert dat de antistem aan draagvlak wint. ‘De hardste schreeuwers’ hebben volgens hem de overhand. Hij en zijn partij zijn niet persoonlijk bedreigd. ‘Maar met mensen die onredelijk zijn, hoef ik niet in gesprek.’ Aan bedreigingen zal hij niet toegeven. ‘We hebben een geschikte locatie gevonden die voldoet aan onze uitgangspunten. Wij houden onze rug recht.’
Inwoners bewust niet betrokken bij locatiekeuze
Hij probeert de discussie te baseren op wetenschappelijke onderzoeken. ‘Dan blijkt dat een asielzoeker niet crimineler is dan een reguliere inwoner. Maar als je elke dag op Facebook zit en je volgt groepen als Overlast Ter Apel, dan krijg je een beeld dat niet past bij de werkelijkheid in Best.’ Op sociale media ging hij eerder de discussie aan met fervente azc-tegenstanders. ‘Ging het over criminaliteitscijfers, dan verwees ik naar een rapport van het WODC.’ Hij werd uitgemaakt voor leugenaar en staakte de online discussies met het plaatselijke azc-nee-kamp. ‘Als je met me in gesprek wil, kom ik langs.’
‘Men had van deur tot deur langs moeten gaan bij de omwonenden’
Het was destijds een bewuste keuze van de gemeente om de inwoners niet te betrekken bij de locatiekeuze. Het raadslid staat daar nog steeds volledig achter. De Bestenaren al in een vroeg stadium ‘meenemen’, had volgens Van der Heijden geleid tot ‘een Poolse landdag’, tot eindeloos soebatten over in welke wijk het azc zou komen. Toen de keuze eenmaal was gemaakt, heeft de gemeente volgens hem wel steken laten vallen. ‘Men had van deur tot deur langs moeten gaan bij de omwonenden.’ In klein comité in gesprek gaan werkt volgens Van der Heijden beter dan een informatiebijeenkomst voor heel Best. ‘Dan komen er mensen die drie kilometer verderop wonen uit protest.’
Stefan van der Heijden. Beeld: Arjan van Westen
Van der Heijden ziet dat in de raad partijen beginnen te draaien in het azc-debat en nu opteren voor kleinschaliger opvang. ‘Ik had van andere partijen een socialer geluid verwacht. We zijn een dorp van 31.000 inwoners; we vangen nu geen asielzoekers op.’ Eén raadslid is pas vanwege het azc-debat van een andere partij afgesplitst. ‘Die gaat verder als Best Anders, het azc-protest is zijn speerpunt geworden. Daarin zie je een verschuiving in de politiek, al is het maar één zetel.’
‘We zijn een dorp van 31.000 inwoners; we vangen nu geen asielzoekers op’
Ook de diaken verwacht dat het azc-dossier de stemkeuze van veel Bestenaren bij de landelijke en vervolgens de gemeenteraadsverkiezingen zal beïnvloeden. Hij ziet een rol voor de kerk in kleine gemeenschappen zoals Best: namelijk vanuit christelijke waarden opkomen voor de kwetsbaren in de maatschappij. ‘Dat betekent oog hebben voor de vluchteling, de migrant. Dat moet meespelen in onze keuze als we straks in het stemhokje staan.’ Parochianen vragen Van Nunen niet om stemadvies, maar hij is duidelijk over de anti-migratiepartij PVV, die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in Best de grootste werd. ‘Ook al zeggen mensen binnen de PVV dat ze de christelijke cultuur willen behouden, de manier waarop de PVV politiek bedrijft is niet te verenigen met de evangelische boodschap. Dat staat lijnrecht tegenover elkaar.’
Geen blad voor de mond
Van Nunen weet dat hij een vergrijsde, soms wat conservatieve groep gelovigen vertegenwoordigt. Toch neemt de diaken geen blad voor de mond als het gaat om zijn antipathie tegen de anti-migratiestem. Hij voelt zich daarin gesteund. ‘Ook voor het bisdom is de PVV een no-go, net als stemmen op FvD.’
Politiek en kerk kun je volgens Van Nunen niet als twee gescheiden werelden zien. ‘Het gaat om dezelfde mensen, het gaat om dezelfde waarden. Religie, kerk en politiek hebben wel degelijk met elkaar te maken.’ Hij roemt de profetische rol van de kerk. ‘We hebben een prachtige boodschap in handen. Die gaat over het opkomen voor zwakken. Het opkomen voor het leven. Het opkomen voor elkaar. Eenheid, verbinding. Dat geluid moet klinken. Niet het geluid van de verdeeldheid en ons recht: wij wonen hier! Het is ons land, ons gebied. Dat geluid vooral niet.’
Van Nunen is zich bewust van hoe gepolariseerd het azc-debat is. ‘Dat vind ik lastig: hoe ergens voor opkomen zonder verdeeldheid te zaaien? En zonder die verdeeldheid te voeden?’ Toch vindt hij dat hij stelling moet nemen. ‘De angst om de vertrouwde groep te verliezen mag niet overheersen boven het recht van de zwaksten.’
‘De kerk, dat moeten we ook onderkennen, is een randverschijnsel geworden’
De gemeente heeft de diaken niet gevraagd te bemiddelen in het azc-debat. ‘Door overheden zoals gemeenten en door veel burgers worden we niet meer gezien als een partij van betekenis. De kerk, dat moeten we ook onderkennen, is een randverschijnsel geworden.’ Van Nunen roemt paus Franciscus, ‘een man die aantoonde dat de boodschap van de kerk hartstikke actueel is. Maar zo worden we niet gezien door de goegemeente in Best.’
Verdriet bij asielzoekers
De diaken spreekt asielzoekers uit onder meer Syrië en Eritrea die naar de kerk komen. Ze praten niet graag over het azc-protest, maar koud laat het ze zeker niet. ‘Het voelt als afgewezen worden. Het doet ze verdriet.’ Angst voor het vreemde, het onbekende, de huiver daarvoor, zijn volgens Van Nunen alleen te overwinnen door elkaar te ontmoeten.
‘We zijn in zekere zin een roepende in de woestijn. Maar we moeten blijven roepen.’ De diaken vindt dat de kerk in de kern een mooie boodschap heeft. ‘Zie de ander in de ogen en herken daarin je eigen gevoelens en angsten, maar ook je eigen vreugdes en behoeftes om van het leven te genieten en om gelukkig te mogen zijn.’ Hij noemt het Brabantse Krèk eender. ‘We zijn elkaars gelijken, allemaal kinderen van dezelfde schepper. Dat snappen mensen hier: Krèk eender.’
Actrice en balletdanseres Roekie Aronds, bekend van de eerste zoen op Nederlandse televisie tussen mensen van verschillende afkomsten, is zondagavond overleden. Ze is 95 jaar geworden, meldt de NOS.
Aronds werd om meer dan één reden geprezen, maar die kus op televisie schreef geschiedenis. In de tv-serie Pension Hommeles speelde ze Klaartje Binnendijk, die verliefd werd op een personage gespeeld door de Afro-Amerikaanse acteur Donald Jones.
Jones zong het lied Ik zou je het liefste in een doosje willen doen en gaf Aronds, die van Indische afkomst was, een zoen op haar wang. In 1959 was een kus tussen mensen van verschillende afkomsten nog zeldzaam op televisie. Aronds groeide daarmee uit tot een rolmodel; haar optreden maakte de weg vrij voor vele soortgelijke momenten die zouden volgen.
Aronds was niet alleen actrice. Ze danste jarenlang bij het Scapino Ballet en richtte later haar eigen dansscholen op. In Suriname, waar ze enige tijd woonde, presenteerde ze The Roekie Aronds Show, met dansoptredens en culturele tips.
Drie gewetenloze schoften brengen momenteel Europa in het nauw: Trump, Poetin en Netanyahu. Op de steeds openlijker als einddoel nagestreefde etnische zuivering van Palestina reageert Europa – via Duitsland, door schuldgevoelens over de Shoah gegijzeld – met wat vage onderzoekjes naar het evidente, om daaruit dan vast pas echt conclusies te trekken als er geen Palestijn meer over is. Poetin gaat onverdroten voort met zijn eigen terreurbombardementen in Oekraïne, in de hoop dat uiteindelijk de murw gebeukte bevolking onder de Russische druk bezwijkt.
De man die dit faciliteert is Trump, wiens sympathie overduidelijk bij beide oorlogsmisdadigers ligt, en niet bij hun slachtoffers. Met de goedkeuring en vervolgens daadwerkelijke steun van Washington is Netanyahu een agressie-oorlog tegen Iran begonnen. Dat hiermee het internationaal recht wordt geschonden, wordt door geen jurist betwist. De gehanteerde smoesjes herinneren aan de leugens van Bush over het wapenarsenaal van Saddam Hoessein, dat ook niet bleek te bestaan.
De ‘preventieve oorlog’: de Verenigde Naties zijn ooit juist op sterke instigatie van de Verenigde Staten opgericht om die te voorkomen. Er was een atoomdeal met Iran, die door Trump in zijn eerste termijn op aandrang van Netanyahu is opgeblazen. Nog afgezien van het feit dat Israël zelf ook illegaal over kernwapens beschikt, en dus weinig recht heeft om anderen die dat eveneens nastreven de les te lezen.
Zeker, Iran slaat, net als Noord-Korea, regelmatig dreigende taal uit. Maar zijn zij ooit zelf tot de aanval overgegaan? Noch het regime in Pyongyang, noch dat in Teheran bestaat uit roekeloze zelfmoordenaars. Het straffeloos bombarderen van landen die het Witte Huis niet aanstaan, zal ertoe leiden dat Iran juist een kernwapen wil hebben, omdat dat het land van zulke acties vrijwaart – zie Noord-Korea.
Ook de Romeinen verkochten hun veroveringen steevast als verdediging
De preventieve oorlog: al eeuwenlang pogen agressieve heersers hun aanvalsoorlog als defensieve actie te presenteren. De Pruisische koning Frederik de Grote was daar in de achttiende eeuw een meester in, en de Franse koning Lodewijk XIV driekwart eeuw eerder eveneens. Ook de Romeinen verkochten hun veroveringen steevast als verdediging. Maar uiteindelijk stonden zo de stadsmuren van Rome wel aan de Rijn.
Trump walst ook in eigen land over iedereen heen, en helpt daar in ijltempo democratie en rechtsstaat om zeep. Het Hooggerechtshof heeft hem recent volledig vrij baan gegeven. Nooit is een president zo machtig geweest, en ieder die zich niet naar zijn directieven voegt, wordt het leven onmogelijk gemaakt en in zijn bestaan bedreigd: wetenschappers, journalisten, rechters, natuurbeschermers, de laatste partijgenoten die zich niet onvoorwaardelijk volgzaam tonen.
Trump duldt geen tegenspraak, en iedereen die zijn in permanente snoeverij ontaardende megaleugens in twijfel trekt, kan op zijn toorn rekenen. Mijn eigen weerzin tegen het snelgroeiende leger hielenlikkers is inmiddels zo groot, dat ik langzaamaan bij voorbaat sympathie begin te koesteren voor ieder die erin slaagt Trump buiten zinnen te brengen door zijn grootsheid en successen in twijfel te trekken, ook als degene die dat lukt zelf van geen kanten deugt.
Dat brengt mij weer bij Iran. Het uitlekken van een rapport waarin de gepretendeerde totale vernietiging van de Iraanse atoominstallaties, en dus het duurzame effect van de Amerikaanse bombardementen, wordt gerelativeerd, heeft Trump in woede doen ontsteken.
De triomfantelijke bevestiging door Khamenei dat er ‘niets belangrijks’ was vernietigd, leidde tot een nieuwe verbale explosie in het Witte Huis. Op Khamenei’s wel erg zelfbewuste uitspraak valt vast het nodige af te dingen, maar ik kan niet verhoelen met genoegen te zien dat er in elk geval íemand is die zich niet door die bullebak laat intimideren.
Vergelijk het met die gênante vertoning rond de NAVO-top vorige week, met als absoluut dieptepunt de byzantinistische vleierij van Rutte in die óók uitgelekte appjes aan Trump, waarin de NAVO-baas de Amerikaanse agressie jegens Iran de hemel in prees, en verkondigde dat hem in Den Haag opnieuw door eigen verdienste een ongekende overwinning wachtte, omdat Europa alles zal gaan doen wat hij eist.
Deze slaafse onderwerping is door enkele verdwaasde VVD-spindoctors als geniaal betiteld, maar het zal Trump alleen maar in zijn eigenwaan bevestigen en zijn eisen verder doen opschroeven. Tegelijk illustreert niets de huidige zwakte van Europa, tussen een agressief Rusland en een even onbehouwen Amerika, meer dan dat.
VVD verliest terrein in de nieuwste peilingen van Maurice de Hond, terwijl JA21 blijft groeien en partijleider Joost Eerdmans geregeld te zien is in talkshows, hoewel zijn partij momenteel slechts één zetel heeft in de Tweede Kamer
De laatste week van het parlementaire jaar pakte slecht uit voor de VVD. Door de Douwe Bob-rel zakken de liberalen verder in de peilingen en zijn ze voor het eerst in lange tijd ingehaald door het CDA, meldt peilingbureau Maurice de Hond.
De PVV blijft de grootste partij, maar ook die partij verliest. Twee weken geleden stond Wilders’ partij nog op dertig zetels; deze week zijn dat er 29. Vergeleken met 2023 levert de PVV acht zetels in.
GroenLinks-PvdA laat opnieuw groei zien. Ondanks de spanningen op het congres in Nieuwegein stijgt de partij met één zetel en staat nu drie zetels boven het aantal van 2023.
Opvallend is ook de stijging van JA21. De partij, die op haar website extreemrechtse standpunten uitdraagt als ‘als integratie mislukt, is remigratie een redelijke oplossing’, ‘Nederlandse wetten en westerse waarden gaan boven de islam’ en ‘zware criminelen met een dubbele nationaliteit denaturaliseren en uitzetten, uitgereisde terroristen niet terughalen maar het Nederlanderschap ontnemen’, mag zich sinds vorige week de vijfde partij in de peilingen noemen, met tien virtuele zetels.
Daarmee is JA21 groter dan een middenpartij als D66, die op zeven zetels blijft steken.
JA21 krijgt veel media-aandacht, terwijl de partij op basis van de verkiezingen van 2023 slechts één zetel heeft in de Tweede Kamer. Een eenvoudige zoekopdracht op de NPO-site laat zien dat partijleider Joost Eerdmans geregeld aanschuift in rechtse talkshows zoals Sven op 1 (juli 2025), Goedenavond Nederland (juni 2025), Café Kockelman (maart 2025) en Goedemorgen Nederland (februari 2025). Ook duikt hij op in programma’s als Nieuwsuur (juli 2025) en Bar Laat (maart, april en mei 2025).
Ter vergelijking: Denk-leider Stephan van Baarle, wiens partij momenteel drie zetels telt, kwam sinds november 2023 slechts zeven keer op televisie. Eerdmans zat in de eerste helft van 2025 al minstens acht keer aan tafel.
Een klikmaatschappij, heel veel angst en levens vol gemiste kansen. Dat is wat Nederland te wachten staat als illegaliteit en hulpverlening aan mensen zonder verblijfsvergunning strafbaar worden.
Dat vertelt kinderboekenauteur en illustrator Marit Törnqvist in een interview metNRC. Törnqvist woont gedeeltelijk in Zweden, waar illegaliteit al strafbaar is. Toch hielp ze structureel mensen zonder verblijfsvergunning het hoofd boven water te houden.
‘Er staat Nederland een klikmaatschappij te wachten waarin een groep mensen kapotgaat aan leven in angst en onzekerheid’, vertelt ze. ‘Mensen willen niet langer de taal leren – waarom zouden ze? Alles is onzeker. Ze zullen artsen en psychiaters mijden, kinderen uit school houden. Hun kinderen hebben geen toekomst, ze worden een prooi voor criminelen. De maatschappelijke gevolgen zijn niet te overzien.’
Ze denkt dat er ook in Nederland een groep mensen is die veel plezier zal beleven aan het klikken. Daarbij wijst ze op de grenscontroles die mensen op eigen initiatief uitvoeren. Als illegaliteit strafbaar wordt, valt er nog meer te klikken, merkt ze op.
Tweede kans
Veel mensen die in eerste instantie geen verblijfsvergunning krijgen, lukt het later alsnog om een status te krijgen. Mensen die gevlucht zijn, hebben recht op die tweede kans, zodat ze iets van hun leven kunnen maken, schrijft Tweede Kamerlid Mpanzu Bamenga (D66) in een LinkedIn-post.
In die post vertelt hij dat ook hij dertien jaar illegaal in Nederland verbleef. ‘Als het aan deze nieuwe wetgeving had gelegen, was ik vandaag een crimineel geweest. En al die mensen die mij toen hielpen, ook.’
Een nieuw staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas heeft kans van slagen, denken betrokkenen. Terwijl de onderhandelingen in Doha, de hoofdstad van Qatar, doorgaan, ontmoeten Benjamin Netanyahu en Donald Trump elkaar vanavond in Washington.
Vooral deze laatstgenoemde ontmoeting zou volgens analisten kunnen betekenen dat een staakt-het-vuren op handen is. De Israëlische premier Netanyahu was vorige week nog sceptisch over de deal, maar hij staat bij Trump in het krijt. De Amerikaanse president toonde zich immers een loyale bondgenoot toen hij Israël te hulp schoot met een aanval op Iraanse doelen vorige maand.
Netanyahu zei eerder dat de reactie van Hamas op een door de VS gesteund voorstel voor een staakt-het-vuren, dat via bemiddelaars uit Qatar en Egypte was overgebracht, onaanvaardbare eisen bevatte. Hamas zet in op een permanent staakt-het-vuren, terugtrekking van Israël en terugkeer van VN-hulpverlening.
Twee Palestijnse bronnen dicht bij de besprekingen vertelden AFP dat het voorstel nu een bestand van 60 dagen omvat, waarbij Hamas tien levende gijzelaars en verschillende lichamen zou vrijlaten in ruil voor Palestijnen die door Israël worden vastgehouden.
Zowel Trump als Netanyahu hebben zich optimistisch uitgelaten over de overeenkomst. De onderhandelingen in Doha zijn gisteravond begonnen.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
