De tragische dood van de 17-jarige Lisa heeft een golf van vrouwenprotest teweeggebracht. De moord in Amsterdam-Zuidoost heeft de veiligheid van vrouwen op de landelijke agenda gezet. Dat is begrijpelijk na een gebeurtenis die zo schokkend is. Toch voelt deze protestgolf voor mij wat ongemakkelijk. De onveilige nacht wordt teruggeëist,  maar alleen voor vrouwen. Ergens op het internet werd zelfs een avondklok voor mannen gesuggereerd. Afgelopen weekend kopte NRC in het hoofdredactioneel: ‘Het gesprek dat op gang is gekomen zal voor mannen wellicht ongemakkelijk voelen, maar vereist juist daarom hun actieve betrokkenheid.’

Alle mannen die ik heb gesproken, zijn echter net zo aangeslagen door deze moord als vrouwen. In de optochten lopen ook veel mannen mee. Een klein aantal mannen pleegt dit soort misdaden. Ik begrijp dat de dader meestal een man is, maar het overgrote deel van de mannen zal nooit een dader worden. Tegelijkertijd snap ik dat vrouwen zelden dader zijn. Maar in deze discussie komen mannen wel erg makkelijk als potentiële ‘daders’ naar voren, terwijl hun kwetsbaarheid minder aandacht krijgt. Dat werkt onbedoeld in de hand dat bewegingen zoals de ‘manosphere’ – groepen die online feminisme bekritiseren en vrouwenhaat verspreiden – zich gesterkt voelen in hun idee dat media mannen onterecht negatief neerzetten.

De media nemen de probleemanalyse van de protestgolf vrij snel over, zonder veel ruimte voor nuance of bredere context. Zoals: door geweld komen ongeveer twee keer zoveel mannen om het leven als vrouwen. Bij minderjarigen zijn het bijna altijd jongens die slachtoffer worden. Regelmatig gebeurt dat ’s nachts, wat de nacht voor jongens minstens zo onveilig maakt. Een recent voorbeeld is Rivaldo, een 17-jarige jongen die kort geleden werd vermoord op een voetbalveldje, vlakbij de plek waar Lisa omkwam.

Een vermoorde tiener is altijd onschuldig

Voor hem kwamen er geen grote bijeenkomsten, geen landelijke acties tegen straatgeweld, geen nadrukkelijke oproep tot een veilige stad. Misschien speelt mee dat hij niet uit een welgestelde buurt kwam, geen vwo’er was maar leerling van praktijkschool De Dreef. Hij was geen blond hockeytalent uit Abcoude, maar een jongen die van straatvoetbal hield. Onbewust lijkt dan sneller de gedachte te ontstaan dat hij er misschien zelf schuld aan had. Terwijl we bij vrouwengeweld juist waakzaam zijn om niet te vervallen in victim-blaming.

Het pijnlijke is dat we niet elke minderjarige met hetzelfde verdriet betreuren. Er lijkt een tweedeling te zijn: zwart tegenover wit, hoogopgeleid tegenover laagopgeleid, jongen tegenover meisje. Maar een vermoorde tiener is altijd onschuldig. Natuurlijk, bij meisjes gaat het vaak om zedendelicten en bij jongens om geweld, maar bij minderjarigen zou dat geen verschil mogen maken. Ouders maken zich ook zorgen om hun zoons, die een even weerloos slachtoffer zijn, zeker ’s nachts.

Wat in de oproep tot mannen al langer ontbreekt, is aandacht voor hun binnenwereld. Toen ik in de jaren tachtig psychologie studeerde aan de UvA, was er een grote groep Vrouwenstudies. Ook Genderstudies waren in opkomst, met vooral aandacht voor homoseksuele mannen. Maar een aparte discipline die zich richt op normale mannen – hun kwetsbaarheid, hun gedragingen, hun positie – heb ik nooit gezien. Terwijl daar alle aanleiding voor is.

Laten we de nacht vanaf nu niet alleen terugvragen voor vrouwen, maar voor iedereen.