Toen na de vorige verkiezingen Martin Bosma van de PVV tot Kamervoorzitter werd gekozen dankzij een (extreem)rechtse meerderheid, brak er iets in mij. Tot dat moment had ik, naïef genoeg, nog de hoop dat ‘nuchtere Nederlanders’ geen lid (alhoewel de ondemocratische PVV geen leden kent) van een haatpartij zouden verheffen tot een van de meest representatieve posities van onze democratie. Een persoon die bijvoorbeeld spreekt of bloemen legt op dagen als 4 mei en Keti Koti, de herdenking van de afschaffing van de slavernij op 1 juli.

Maar niets bleek minder waar. Bosma kreeg de voorkeur boven Tom van der Lee van GroenLinks-PvdA. De toon was daarmee gezet. Onder zijn leiding mocht de term ‘extreemrechts’ niet meer gebruikt worden in de Kamer. Typisch, dacht ik, toen ik die fragmenten zag waarin Bosma zichtbaar geïrriteerd linkse Kamerleden interrumpeerde.

‘Extreemrechts is een nazivergelijking’, herinnerde hij zijn collega’s. Dat klopt als een bus, Bosma, dus wat doe je bij de PVV als je je daaraan stoort? Alleen iemand die zelf in hart en nieren extreemrechts is, stoort zich aan de exacte omschrijving van zijn eigen politieke flank.

Intussen gebruikte Bosma zonder blikken of blozen de term ‘extreemlinks’ voor onderwerpen die simpelweg over sociale rechtvaardigheid gingen, zoals het afschaffen van racistische elementen in het Sinterklaasfeest. Dat framen als ‘anti-blank racisme’ is niets anders dan de werkelijkheid omkeren.

Vooral interessant is wat D66 zal doen

De verkiezing van Bosma was helaas opnieuw een moment waarop landgenoten een racist het voordeel van de twijfel gaven, terwijl de gevoelens van gemarginaliseerde groepen – moslims en zwarte Nederlanders in dit geval – achteloos terzijde werden geschoven. Daarom was het zo mooi dat de organisatoren van Keti Koti, in tegenstelling tot Comité 4 en 5 mei, duidelijk hebben gemaakt dat Bosma daar niet welkom is. Terecht dat zij wél principes toonden in een land dat door principeloze mensen lijkt te worden overgenomen.

Zonder welgemeende excuses voor de beledigingen richting minderheden hoort Bosma niet thuis bij zulke herdenkingen. En excuses zijn alleen mogelijk als hij afstand neemt van de nationalistische haatideologie van de PVV.

Maar er was nog iets pijnlijks aan de verkiezing van Bosma. Een Kamer die geen grens trekt bij een racistische voorzitter, zal dus ook geen moeite hebben met het installeren van een kabinet met een racistische partij. Precies wat er later ook gebeurde met de PVV, VVD, NSC en BBB.

Daarom is de stemming van vandaag cruciaal. Het is een eerste signaal over de richting waarin de landelijke politiek zich beweegt. Er zijn drie kandidaten: Bosma, Thom van Campen (VVD) en Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA). Vooral interessant is wat D66 zal doen. Steunen ze extreemrechts (PVV), rechts (VVD, dat onder Yesilgöz wat mij betreft gerust als extreemrechts te typeren is) of links?

De Tweede Kamer kan zich vandaag zuiveren van de schandvlek van Bosma’s eerdere verkiezing. Dat zou passen bij de zogenaamd ‘positieve koers’ en de ‘positieve krachten’ waarop D66 zegt te willen bouwen. Nou, laat het dan maar zien, Tweede Kamer.

En laat ik duidelijk zijn: dat Bosma debatten ‘goed’ en ‘efficiënt’ zou leiden, interesseert me geen moer. Racisten, ook niet de welbespraakte in maatpakken en stropdassen, geef je geen erefuncties. Basta.