Volgens het platform We Will Stop Femicides werden er afgelopen jaar tenminste 315 vrouwen vermoord in Turkije. Dit bericht de nieuwssite Duvar.
Naast deze officiële slachtoffers zijn er bovendien nog 248 verdachte sterfgevallen, aldus het platform. 28 vrouwen werden vermoord, ondanks het feit dat de autoriteiten bevolen hadden hen te beschermen.
Nadat Turkije in 2011 de Istanbul Conventie had ondertekend, om geweld tegen vrouwen tegen te gaan, daalde het aantal moorden op vrouwen in het land. Maar vanaf 2020 steeg het aantal moorden op vrouwen weer, omdat de regering van president Recep Tayyip Erdogan onder druk van conservatieve krachten zich uit de conventie wilde terugtrekken. Dat gebeurde uiteindelijk in 2021.
41 procent van de vrouwen die werd vermoord in 2023 is gedood door de echtgenoot. 30 procent door man met wie ze in scheiding lag. 14 procent van de slachtoffers was de partner van de moordenaar, 11 procent een kennis, 9 procent een ex-partner, 6 procent de moeder, 6 procent de dochter, zus of nicht.
Het Saoedische koninkrijk is officieel aangesloten bij BRICS, het antiwesterse samenwerkingsverband dat geleid wordt door China. De stap van Saoedi-Arabië komt op een gevoelig moment van toenemende spanningen tussen China, Rusland en het Westen. Zo meldt de nieuwssite Middle East Monitor.
De tegenhanger van de G7 (die wordt gedomineerd door westerse landen) bestond eerst uit de ‘Grote Vijf’, namelijk Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Met de start van het nieuwe jaar is het aantal deelnemende landen verdubbeld. Naast Saoedi-Arabië zijn vanaf 1 januari ook Iran, Egypte, Ethiopië en de Verenigde Arabische Emiraten toegetreden tot BRICS.
Met name de Saoedische toetreding tot het blok wordt met argusogen gevolgd in het Westen. Het koninkrijk staat bekend om de sterke banden met de VS, maar vaart sinds de machtsovername door de kroonprins Mohammed bin Salman steeds meer een eigen koers.
Ook is de toetreding een gevolg van de toenemende invloed van China (de grootste afnemer van Saoedische olie) in het koninkrijk.
Volgens analisten wordt de wereld multipolair, en verliezen de Verenigde Staten langzaam maar zeker hun hegemonie. Islamitische landen, die een sterke afkeer hebben van de Amerikaanse dominantie in de wereld, zijn maar al te blij met China, dat tegenwicht kan bieden.
Na 7 oktober regende het opeens telefoontjes bij BDS Nederland, de beweging die zich al meer dan tien jaar inzet voor de Palestijnse zaak. ‘Eindelijk wilden ze met ons praten. Maar de media waren niet geïnteresseerd in ons verhaal: het ging hen alleen om welke vlaggen er werden vertoond op demonstraties en welke leuzen er werden geroepen.’
Aan het woord is Dorien Ballout, algemeen bestuurder bij BDS Nederland. BDS staat voor boycot, desinvesteringen en sancties. Het doel van de wereldwijde BDS-beweging is een culturele, economische en wetenschappelijke boycot van Israël, zodat er een einde komt aan de bezetting van Palestina en de onderdrukking van het Palestijnse volk.
BDS Nederland werd in 2012 opgericht als de stichting Diensten- en Onderzoekscentrum Palestina, docP. Doel van docP was om de acties voor Palestina in Nederland te ondersteunen, te bundelen en versterken. Sinds 2020 gebruikt docP de naam BDS Nederland, samen met het internationale BDS-logo.
Dorien Ballout, BDS
Dorien Ballout is een van de vier bestuurders van BDS Nederland en zet zich dagelijks twee tot drie uur in voor de Palestijnse zaak, vertelt ze. ‘Maar sinds 7 oktober is ons werk enorm toegenomen. Op Instagram hebben we nu dubbel zo veel volgers en er zijn honderden extra abonnees op onze nieuwsbrief. We hebben er tien vrijwilligers bijgekregen, een verdubbeling. Verder is ons donateurenbestand verdubbeld en kregen we vijf keer zo veel geld binnen dan normaal. Sinds 7 oktober zijn we gegroeid als organisatie. Je kunt je aansluiten bij BDS als individu of als organisatie. Er zijn nieuwe organisaties bij gekomen, opgericht door lokale activisten. Daarnaast zijn bestaande organisaties zich bewust geworden van ons en van elkaar. We zijn nu alles aan het stroomlijnen.’
De gebeurtenissen van 7 oktober waren voor Ballout en andere BDS-bestuurders een grote schok, vertelt ze. ‘Het was verschrikkelijk heftig, wat er gebeurde. We hadden op die dag zelf geen contact met elkaar, maar in de dagen erna natuurlijk wel. Al snel werd duidelijk dat Israël keihard zou terugslaan. En dat er heel veel doden aan de Palestijnse kant zouden gaan vallen. Moesten we wel of niet demonstreren? En moesten we een stil protest organiseren of een demonstratie met sprekers? We hadden al snel door dat we geen demonstratie konden organiseren waarbij iedereen zijn mond moest houden. Dat kon niet met al die Palestijnse slachtoffers. Daarom kozen we toch voor een demonstratie met een line-up aan sprekers. Op 15 oktober vond onze eerste grote landelijke demonstratie plaats, waar 15.000 mensen op af zijn gekomen.’ Onder andere BIJ1, de vluchtelingenorganisaties We Promise en Migreat en Activistenpartij UvA steunden deze protestmars. Het was echter niet de eerste demonstratie voor Palestina na 7 oktober. Dat was de betoging die een dag later in het centrum van Rotterdam werd georganiseerd door Samidoun, een internationale solidariteitsbeweging met Palestijnen in Israëlische gevangenissen.
Het regende telefoontjes
Opeens waren de Nederlandse media ook geïnteresseerd in BDS Nederland, vertelt Ballout. ‘Het regende telefoontjes bij ons. Maar journalisten waren niet geïnteresseerd in ons verhaal, ze wilden weten welke vlaggen er op protestbijeenkomsten werden gedragen door demonstranten en welke leuzen er werden geroepen.’ Ook op televisie was de sfeer nogal pro-Israël, vervolgt ze. ‘In talkshows waren nu wel veel pro-Palestijnse gasten aanwezig. Maar zij moesten wel eerst Hamas veroordelen voordat er over hun standpunt mocht worden gepraat. Tafelgasten die Israël steunden hoefden daarentegen geen afstand te nemen van de decennialange apartheid en het huidige grove geweld van het Israëlische leger tegen Palestijnse burgers.’
Diverse media en politici vielen ook over de pro-Palestijnse leus ‘From the river to the sea, Palestine will be free’. Ballout vertelt dat deze leus geen onderwerp van interne discussie was bij BDS Nederland. ‘Het is geen oproep tot etnische zuivering van Joden. Het drukt de wens uit dat de Palestijnen vrij zijn van apartheid en onderdrukking. De kritiek op deze leus is een afleidingsmanoeuvre, net als de discussie over zogenaamde Hamas-vlaggen ( Tawheed-vlaggen, waarop de islamitische geloofsbelijdenis staat, red.) bij demonstraties. De discussie moet gaan over de genocide die er nu plaats vindt tegen de Palestijnen. De rest is triviaal.’
Sowieso schieten de meeste media enorm tekort als het over de berichtgeving over Palestina gaat, vindt Ballout. ‘Na 7 oktober was er opeens heel veel aandacht voor ons, daarvoor niet en sinds eind november ook niet meer. Dit terwijl de onderdrukking van de Palestijnen niet iets is van gisteren en nog steeds doorgaat.’ Ballout vindt het principieel verkeerd dat sommige media zogenaamd geen partij willen kiezen, terwijl het zonneklaar is dat Israël de onderdrukker is en de Palestijnen de slachtoffers. Ook vindt ze het enorm storend dat er nu opeens gesproken wordt over Gaza als een ‘openluchtgevangenis’, terwijl de Gazastrook nu al zestien jaar wordt belegerd door Israël. ’95 procent van het water in Gaza is ondrinkbaar. Wat houdt die jarenlange blokkade van Gaza eigenlijk in voor de mensen die er wonen? De NOS en zelfs het NRC hebben hier nooit een kritisch item over gemaakt. Ze zijn nalatig geweest.’
Ook over sociale media is Ballout kritisch. ‘Sociale media zijn essentieel voor ons werk. We laten daarop beelden zien die je niet kunt negeren. Je kunt niet zwijgen als je ziet dat Israël kinderen vermoordt. Via sociale media bereiken we mensen, kondigen we ook onze acties aan. Daarom is het zo kwalijk dat Facebook en vooral Instagram onze content verwijderen.’
Tot zover de media en sociale media, hoe zit het met de kritiek van de tegenpartij, de supporters van Israël? Heeft BDS na 7 oktober veel haat over zich heen gekregen? Volgens Ballout valt dit eigenlijk wel mee. ‘Natuurlijk waren er demonstranten die leuzen riepen waar wij het niet mee eens waren, maar zij werden overstemd door het pro-Palestijnse geluid. Ook kregen we af en toe weleens vervelende mailtjes, maar niet significant meer dan anders.’
En de inhoudelijke kritiek? Criticasters verwijten de BDS-beweging al jarenlang antisemitisme. Ballout trekt zich daar niets van aan, vertelt ze. ‘Onze strijd is tegen Israël, kolonialisme en apartheid, het heeft niets met het jodendom te maken.’
We zijn tegen iedere vorm van racisme
Een ander verwijt, dat hier nauw mee samenhangt, is selectieve verontwaardiging. Criticasters stellen dat moslims en links zich alleen maar met Israël bezighouden en andere mensenrechtenschendingen – de genocide op de Oeigoeren in China of het bombarderen van de Koerden door Turkije – negeren. Dat Israël er altijd wordt uitgepikt, komt doordat Israël een Joodse staat is, aldus de critici.
Ballout maakt meer tijd vrij om dit verwijt tegen te spreken. ‘BDS is een internationale organisatie die door de Palestijnen is opgericht. Het is daarom niet meer dan logisch dat de Palestijnen en degenen die solidair zijn met hun pijlen richten op Israël, de partij die de Palestijnen hun vrijheid ontzegt, en niet op bijvoorbeeld Noord-Korea. Daarbij is de BDS-beweging intersectioneel en solidair met bijvoorbeeld Black Lives Matter, de Rohingya in Myanmar, de Oeigoeren in China, de inheemse volkeren overal ter wereld en de LHBTQIA+-gemeenschap. We zijn tegen iedere vorm van racisme en discriminatie inclusief antisemitisme. Racism and Racial Discrimination are the Antithesis of Freedom, Justice and Equality (Racisme en raciale discriminatie zijn het tegengestelde van vrijheid, gerechtigheid en gelijkheid), stelt de internationale BDS-beweging dan ook. Om die reden zie je onze activisten ook bij demonstraties voor deze groeperingen en tegen Zwarte Piet, FvD en de PVV. Hierin verschillen we met de pro-Israëldemonstranten die het verwijt van selectieve verontwaardiging als ‘argument’ gebruiken. Zij spreken zich namelijk nooit hierover uit, althans, ik heb hen hierover nooit gehoord.’
Maar er is nog een ander argument, dat Ballout belangrijker vindt. ‘In geen enkele andere internationale kwestie zijn Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten zo medeplichtig als in het geval van de bezetting van Palestina. Dit probleem is gecreëerd en wordt in stand gehouden door én voor het koloniale Westen ten behoeve van onze politieke invloed in de regio, de wapenhandel, de handelsroutes en de gas- en oliewinning. Vergeet niet: er zit gas in de zee voor Gaza. Het gaat het Westen helemaal niet om Israëlische levens en al helemaal niet om Palestijnse levens. Premier Mark Rutte zei het zelf in een debat in oktober: hij is niet voor een staakt-het-vuren omdat we moeten denken aan onze belangen in de regio.’
Wat zijn ten slotte de plannen van BDS Nederland voor 2024? Ballout: ‘We gaan verder met onze campagnes. Onder andere tegen de busmaatschappij EBS die in Israëlische handen is en tegen Booking.com, dat hotelovernachtingen aanbiedt in de bezette gebieden. We verwachten weinig van Den Haag, waar we nu een hele rechtse Tweede Kamer hebben en de dreiging van een kabinet met de PVV. Daarom zullen we ons richten op de lokale politiek, op een academische boycot – geen samenwerking meer met Israëlische universiteiten – en een culturele en economische boycot van Israël. In sommige Europese steden zijn er ‘apartheidsvrije zones’. Steden als Luik, Verviers en Barcelona hebben verklaard niet langer in zee te gaan met apartheid: met overheden en bedrijven die de Israëlische apartheid ondersteunen. We willen in Nederland ook zulke zones.’
Oud-parlementariër Pepijn van Houwelingen (Forum voor Democratie) keert terug in de Tweede Kamer. Hij vervangt Freek Jansen. De reden? Er komt alsnog een parlementaire enquête naar het coranabeleid.
FvD-leider Thierry Baudet kondigde gisteravond op het YouTube-kanaal Forum Inside de – tijdelijke – terugkeer van Van Houwelingen aan. Hij moet alles en iedereen gek gaan maken tijdens de parlementaire enquête naar het coronabeleid, aldus Baudet. Freek Jansen doet tijdelijk een stapje opzij, maar komt na de zomer weer terug, zegt de FvD-leider ook.
Journalist Chris Aalberts vindt het besluit opmerkelijk, zo schrijft hij op zijn blog. Want als een parlementariër is beëdigd kan hij blijven tot aan de volgende verkiezingen. Freek Jansen hoeft dus niet op te stappen. En Van Houwelingen kan er over een half jaar voor kiezen om zijn zetel te behouden. Aalberts: ‘Er is geen enkele garantie dat hij (Jansen) ooit nog in de Tweede Kamer terugkeert.’
Volgens Aalberts is de enquête niet na de zomer afgelopen, maar zal langer dan een jaar duren. ‘Er circuleert zelfs een planning die het heeft over februari 2026’, schrijft Aalberts. ‘Even afgezien van het feit dat we geen idee hebben of de huidige Tweede Kamer dan überhaupt nog zit, is dit in ieder geval veel later dan aankomende zomer. Het verhaal van Baudet klopt dus niet, want de enquête is deze zomer sowieso niet af. (…) Baudet veronderstelt kennelijk dat het heel amusant wordt als Van Houwelingen in de publieke verhoren betrokkenen als Hugo de Jonge gaat ondervragen. Misschien is dat zo, maar die verhoren vinden pas in de tweede helft van de enquête plaats en dus niet voor de zomer. Zelfs als Van Houwelingen in staat is tot een fantastische FvD-show, moeten we daar langer op wachten.’
Forum voor Democratie was begin 2020, toen de coronapandemie aanving, voor stevige maatregelen, maar draaide al snel 180 graden om en hekelde de anti-coronamaatregelen van het kabinet. Pepijn van Houwelingen maakte zich als parlementariër berucht, door op te roepen tot ‘tribunalen’ om politici en anderen die verantwoordelijk zouden zijn voor het coronabeleid te berechten. ‘Uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen’, zei Van Houwelingen in 2021 tegen D66-collega Sjoerd Sjoerdsma.
De Turkse minister van Binnenlandse Zaken Ali Yerlikaya maakte op sociale media bekend dat er zaterdag 189 ISIS-terroristen in Turkije zijn opgepakt. Zo meldt de nieuwssite Turkish Minute.
Een dag eerder werden al 29 ISIS-terroristen aangehouden, die een aanslag beraamden op ‘kerken, synagogen en de Iraakse ambassade’, aldus Yerlikaya.
Turkije voert de strijd tegen ‘alle terroristen’ op, aldus de minister van Binnenlandse Zaken die daarbij ook verwijst naar de strijd tegen de Koerdische PKK.
Turkije voert bombardementen uit in Syrië en Irak tegen Koerdische militanten. Twee weken geleden zijn 12 Turkse soldaten omgekomen in een hinderlaag van de PKK. Daarop bombardeerde Turkije civiele infrastructuur in Noord-Syrië, waarbij Koerdische burgerslachtoffers vielen.
De arrestaties van de 189 ISIS-terroristen zijn volgens Al Jazeera bedoeld om aanslagen tijdens nieuwjaar te voorkomen (in 2017 vielen er 39 doden bij een ISIS-aanslag op een club in Istanbul op nieuwsjaarsdag). Analisten zien ook een ‘politieke betekenis’ voor de lokale verkiezingen in maart. De regerende AK-partij van Erdogan wil de grote steden Ankara en Istanbul weer terugveroveren, aldus Al Jazeera.
PVV-leider Geert Wilders ging twee weken geleden met een ‘goed gevoel’ de kerstvakantie in en wilde na de vele ‘informatiegesprekken’ het hoofd even ‘leeg’ maken. Ondertussen gingen zijn posts op social media door. Zo haalde hij uit naar de Universiteit Maastricht die een ‘sharia-opleiding’ zou aanbieden en greep hij de afgelaste Turkse supercupfinale aan om Mustafa Kemal Atatürk, de seculiere grondlegger van de Turkse republiek, aan te prijzen.
‘Universiteit Maastricht biedt sharia-opleiding aan. Ook Hamas, Al Qaida, ISIS en de Taliban passen dat ‘recht’ toe. Nog even en we hebben hier sharia-rechtbanken. Levensgevaarlijk!’ schrijft Wilders op Telegram.
In werkelijkheid gaat het om het vak met de titel ‘Inleiding Islamitisch Familierecht’ van de Faculteit Rechtsgeleerdheid (Universiteit Maastricht) met de volgende doelstellingen:
‘Kennis te laten maken met en inzicht te bieden in het recht van de klassieke islam en van de contemporaine islam georiënteerde wereld, in het bijzonder betreffende het islamitisch personen- en familierecht, bestuursrecht, strafrecht, procesrecht en het internationale recht (…). Kennis bij te brengen van en inzicht te bieden in het islamitisch recht die u in staat stelt vanuit juridisch perspectief een wetenschappelijk verantwoorde en genuanceerde bijdrage te leveren aan het politieke, maatschappelijke en juridische debat over de Islam en de Islam in Nederland.’
De associatie van de Universiteit Maastricht met terroristische organisaties door Geert Wilders vond op 29 december in de middag plaats. Later die avond greep de PVV-voorman de afgelaste Turkse supercupfinale tussen Galatasaray en Fenerbahce aan om de seculiere dictator Mustafa Kemal Atatürk aan te prijzen.
De Saoedische autoriteiten gaven de topclubs uit Turkije geen toestemming om in Atatürk-shirts op te warmen. De kampioen (Galatasaray) en bekerwinnaar (Fenerbahce) van vorig jaar waren al vanaf het begin kritisch over het besluit van de Turkse voetbalfederatie om de Supercup in Saoedi-Arabië te spelen. Op de dag zelf ging het dan toch verkeerd vanwege het seculiere gedachtegoed van de stichter van de republiek.
‘Een tweede termijn van Trump kan het einde betekenen van de Amerikaanse democratie zoals we die kennen, en dat zeg ik niet lichtvaardig…’
Alyssa Farah Griffin, de voormalige communicatiedirecteur van Trump, drukt op de alarmknop. Zoals the Guardian onlangs meldde, kreeg Griffin bijval van Sarah Matthews en Cassidy Hutchinson, twee andere voormalige stafleden van het Witte Huis uit de tumultueuze tijd dat Trump president was.
De drie vrouwen, die zo dapper waren om hun verhaal te doen voor het Congres, herinneren ons aan de gigantische politieke omwenteling die de wereld in 2024 te wachten staat. We zwaaiden 2023 uit, maar zijn we ons wel voldoende bewust van het politieke slagveld, dat komen gaat, de strijd tussen de afnemende democratieën en het opkomende autoritarisme?
Dit jaar gaan meer dan 3,5 miljard mensen over de hele wereld naar de stembus. Naast de Verenigde Staten zijn er verkiezingen in de Europese Unie, Mexico, India en Indonesië, allen dichtbevolkte gebieden. Deze kiezers beslissen meer dan ooit over het lot van de politiek zoals wij die kennen.
Andere leiders staan in de rij. Lokale verkiezingen in Turkije, eind maart dit jaar, gaan bijvoorbeeld over veel meer dan het kiezen van burgemeesters en gemeenteraden hier en daar. President Recep Tayyip Erdogan zal waarschijnlijk Istanbul ‘heroveren’, de stad die goed is voor ongeveer 45 procent van de Turkse economie. De ‘herovering’ van Istanbul wordt gezien als de laatste hobbel, voordat Erdogan de democratische structuren van de Turkse staat helemaal afbreekt. Dit zal gevolgen hebben voor de regio, maar ook voor Europa.
De rechterlijke macht voert een race tegen de klok om Trump te stoppen
De menselijke geschiedenis wordt gevormd door een opeenvolging van cycli; sommige omvatten kortere, andere langere perioden – of tijdperken.
Het wordt steeds zichtbaarder dat we in een draaikolk zijn beland van onderdrukkende regimes die oprukken en schijnbaar niet te stoppen te zijn. Een analyse op de Amerikaanse website Politico vestigt onze aandacht op de hardnekkigheid van deze neerwaartse spiraal. Volgens het V-Dem Instituut van de universiteit van Göteborg verliest de democratie voortdurend terrein aan de autocratie.
‘Er zijn meer gesloten autocratieën dan liberale democratieën – voor het eerst in meer dan twee decennia,’ stelt het V-Dem-rapport over 2023 en voegt eraan toe dat bijna 75 procent van de wereldbevolking momenteel onder autocratisch bewind leeft. Mensenrechtenorganisatie Freedom House sluit zich hierbij aan en legt in detail uit hoe de vrijheden – hoekstenen van elke democratie – ‘voor het zeventiende opeenvolgende jaar’ zijn afgenomen. Autocraten en misdadige populisten winnen, stap voor stap, maar stevig, misbruik makend van de verwarring, ontevredenheid en woede van de menigte en de achterban. Kip of ei? Of, zoals de sceptici zeggen, is het de doodlopende weg van de menselijke natuur?
Inderdaad, een slagveld.
De rechterlijke macht aan de overkant van de Atlantische Oceaan voert een race tegen de klok om Trump te stoppen. Een nieuwe presidentstermijn zal de ruggengraat van de (verbrijzelde) wereldorde in chaos veranderen.
Ondertussen kijken extreemrechtse krachten, verstrikt in negatieve sentimenten van anti-migratie, anti-islam en anti-federalisme, naar de verkiezingen voor het Europees Parlement. Ze rekenen erop dat ze een meerderheidsblok kunnen vormen, om vervolgens een aanval te lanceren op de ‘Europese waarden’. Hierin opereren Geert Wilders, Filip Dewinter, Marine Le Pen, Giorgia Meloni, Jimmie Akesson, Viktor Orban, Alice Weidel en Tino Chrupalla, zonder haast, eendrachtig, tamelijk zeker van een overwinning.
Als extreemrechtse politici winnen en de kans krijgen om Europa te scheppen zoals zij dat willen, dan heeft dat grote gevolgen voor de rechtsstaat en de mediavrijheid. Het discours van Meloni dringt nu al de Italiaanse rechtsstaat binnen.
Het Hongarije van Orban, dat graag een leidende rol wil spelen in de EU, staat klaar voor advies.
Ondertussen blijft de situatie in Turkije uiterst onstabiel en onvoorspelbaar. Mogelijk wint president Erdogan de lokale verkiezingen. Hij kan ervoor kiezen om het NAVO-lidmaatschap van Zweden uit te stellen als Biden blijft dwarsliggen bij de levering van het befaamde F-16 straaljagerpakket – in afwachting van de verkiezingsuitslag in de VS.
Bereid je in het algemeen voor op wereldwijde turbulentie. Hoop op het beste, maar ga uit van het ergste.
Een Iraans oorlogsschip is de Rode Zee binnengevaren, om de Amerikaanse marine te intimideren.
Vandaag berichtte het Iraanse persbureau Tasnim dat het oorlogsschip Alborz de Rode Zee is binnengevaren. Het bericht kwam enkele uren na het nieuws dat de Amerikaanse vloot drie Houthi-schepen tot zinken heeft gebracht. Iran steunt de sjiitische Houthi-rebellen, die in oorlog zijn met de door Saoedi-Arabië gesteunde regering van Jemen.
Houthi-rebellen vallen sinds november met drones en raketten vrachtschepen aan die door de Rode Zee varen. Ze willen op deze manier de strijd van Hamas steunen, die sinds 7 oktober in oorlog is met Israël. Vanwege de Houthi-aanvallen kiezen veel schepen ervoor om de veel langere en duurdere route te nemen rond Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika.
Voor de kersverse BIJ1-leider Edson Olf was de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen een schok. Niet alleen verdween BIJ1 uit het parlement, maar bovendien werd de PVV met 37 zetels de grootste. Toch wil hij niet bij de pakken neerzitten: ‘We zijn ook een buitenparlementaire partij. Politiek is voor ons niet een doel op zich.’
BIJ1 werd in 2021 met één zetel in de Tweede Kamer gekozen. Sylvana Simons, die de partij leidde, wist met haar charismatische optreden respect af te dwingen bij vriend en vijand. Maar in de zomer van 2023 besloot ze opeens het bijltje erbij neer te gooien. Haar opvolger Edson Olf was te onbekend en slaagde er niet in om de BIJ1-zetel te behouden.
‘We hebben als BIJ1 een goede verkiezingscampagne gedraaid’, vertelt Olf aan de telefoon als we hem vragen naar het verlies van de partij. ‘Dat we verloren kwam niet door een gebrek aan inzet. We hebben laten zien waar we echt voor staan: een antiracistisch, dekoloniaal en radicaal geluid. We zijn een activistische partij. Dat hebben we weer laten zien.’
Toch was de verkiezingsuitslag voor Olf en zijn kameraden een grote schok. ‘Dat we niet werden herkozen in de Tweede Kamer kwam hard aan. Net als de verkiezingsoverwinning van de PVV. De afgelopen weken heb ik met veel mensen gesproken die erg bezorgd zijn over de toekomst van Nederland. Vooral over de mensen die in de ogen van de PVV geen ‘echte’ Nederlanders zijn. Het is een misverstand dat alleen mensen van kleur bang zijn voor de PVV. Ook veel witte mensen zijn zeer bezorgd. Ze zijn geschrokken dat een groot deel van Nederland het extreemrechtse gedachtegoed van de PVV aanhangt.’
Sommige politiek commentatoren – onder andere financieel geograaf Ewald Engelen in zijn boek Boze burgers en boeren en journalist Arjen van Veelen in NRC– beweren dat de elite de boze PVV-kiezer heeft genegeerd. Dat zou de verkiezingsoverwinning van de PVV verklaren. Olf is het niet met die analyse eens, zegt hij. ‘Ik wil kiezers niet over een kam scheren natuurlijk, maar het klopt niet dat PVV-kiezers worden genegeerd door de politiek en media. Er is iets anders aan de hand. De media hebben nagelaten de PVV inhoudelijk te bekritiseren. Ze focusten zich eerst op de ‘mildere’ Wilders en kijken nu vooral naar de vraag wie met wie hij wil regeren. Naar de inhoud kijken ze niet, terwijl het hierover zou moeten gaan, want de PVV wil veel burgers hun grondrechten ontnemen.’
Zondebokpolitiek
Olf maakt zich vooral zorgen over de ‘zondebokpolitiek’ van de PVV en andere rechtse partijen, vervolgt hij. ‘Het grote probleem is niet migratie, dat door de VVD als het thema van de verkiezingen van 2023 werd gebombardeerd, maar het kapitalisme, winstbejag en hebzucht boven mens en natuur. Dat heeft er namelijk voor gezorgd dat mensen geen dak boven het hoofd hebben, dat de boodschappen te duur zijn, dat het ov onbetaalbaar is en dat de rente op studieschuld is gestegen.’
Is de PVV als de grootste partij nu aan zet en heeft de kiezer zich uitgesproken voor een rechtse coalitie? De BIJ1-leider kan hier geen goed antwoord op geven, zegt hij. ‘Wij zitten immers niet meer in de Tweede Kamer. Bovendien is de Partij voor de Dieren, waarmee wij verwantschap voelen, heel klein. Radicaal-links kan in Den Haag nu nauwelijks nog een vuist maken. De fractie van GroenLinks-PvdA is na die van de PVV de grootste fractie in het parlement, maar daar heb ik toch minder vertrouwen in. Ze zijn te gematigd. Het is problematisch dat het extreemrechtse geluid genormaliseerd is. Een kabinet met de PVV wordt nu een ‘centrumrechts’ kabinet genoemd, terwijl de PVV een extreemrechtse partij is die de grondrechten ter discussie wil stellen. We moeten de grondrechten niet aantasten maar juist versterken.’
Om die reden breekt Olf een lans voor buitenparlementaire politiek: politiek buiten de Tweede Kamer, zoals protestacties op straat. ‘BIJ1 is ook een buitenparlementaire partij. Via grassrootsbewegingen tegen racisme, voor LHBTQIA+ en voor Palestina laten we ons geluid horen. Politiek is voor ons niet een doel op zich. We geloven als BIJ1 in de democratie, ook nu, maar we geloven niet in het recht van de sterkste, waar ook het kapitalisme op is gebaseerd. We vinden juist dat er naar ongehoorde stemmen geluisterd moet worden.’
Daarom gaat Olf, ondanks alles, positief het nieuwe jaar in. ‘Gewoon voorwaarts. Ik blijf optimistisch, omdat we ervan overtuigd zijn dat echte veranderingen niet vanuit het parlement komen, maar vanuit de samenleving zelf. Ondanks deze verkiezingsuitslag strijden we door.’
‘Het feit dat BIJ1 op 22 november niet werd herkozen in het parlement betekent niet het einde van BIJ1’, benadrukt Olf. ‘In 2017 kwamen we ook niet in de Tweede Kamer, maar we deden in 2021 opnieuw mee en haalden het toen wel. Daarnaast zitten we in Utrecht, Rotterdam en Almere nog steeds in de gemeenteraad. Bovendien zitten we ook in wijkraden.’ Olf kan echter niet zeggen of BIJ1 wel of niet zal meedoen aan de volgende Tweede Kamerverkiezingen. ‘Dat is niet aan mij, maar aan de leden.’
BIJ1 gaat gewoon voorwaarts. Maar hoe zit het met Olf zelf? Wat zijn zijn persoonlijke plannen voor 2024? ‘Ik ga eerst eens lekker op vakantie, haha. Het was een intensieve verkiezingscampagne. Maar ook komend jaar wil ik mij blijven inzetten voor een mooi land. Een geluid laten horen, wat nodig is. En mij blijven inzetten voor bewegingen waar we ons altijd voor hebben ingezet.’
Het is ‘nee’. En het blijft voor mij ‘nee’. Ook wanneer stemmers massaal dat ene rode vakje hebben ingevuld. Mogelijk hebben zij inderdaad de gevolgen van hun keuze niet goed overzien. Maar ze hebben toch op de PVV gestemd.
Mijn ‘nee’ blijft net zo pertinent en robuust ook nu drie of meer coalitiepartijen aanschuiven bij die ene partij. Daardoor wordt het misschien mogelijk dat een partij als de PVV achter de regeringstafel een plek krijgt. Of zelfs de premier levert.
Het zaaien van haat ligt ver achter ons. Dat begon al in de jaren tachtig met Hans Janmaat van de Centrumpartij, die zich toentertijd van vergelijkbare slogans bediende als de PVV nu. ‘Wij schaffen de multiculturele samenleving af’, ‘Vol = vol’, ‘Eigen volk eerst’.
Inmiddels is het zaaiseizoen voorbij. Er wordt nu – veertig jaar later – geoogst.
Achter de gesloten deuren van het Binnenhof wordt op dit moment aan de onderhandelingstafel gekeken op welke manier de oogstopbrengst het beste kan worden verdeeld. En hoe met de vruchten van vreemdelingenhaat, anti-immigratie en uitsluiting voor ieder van de partijen de politieke voorraadschuren het beste kunnen worden gevuld.
Het sluiten van gebedshuizen en grenzen, de kopvoddentaks en het ontzeggen van werk en woning aan hen die geen Janssen of Pieterse heten nemen ze op de koop toe.
Toen Janmaat in de jaren tachtig en negentig zijn abjecte meningen deelde kreeg hij aangiften en vervolgingen aan zijn broek. De vorig jaar overleden politicoloog Meindert Fennema becijferde dat er tegen de leider van de Centrumpartij zo’n driehonderd rechtszaken werden aangespannen. En wanneer Janmaat aan het woord was verlieten Kamerleden vanwege zijn uitspraken de Tweede Kamer.
Maar zoals gezegd, dat was het grijze verleden. Op dit moment zitten de grootste fracties binnen ons politieke bestel met de Janmaat van anno 2024 aan tafel. Ze kijken of nu ze toch hun politieke graanzakken kunnen vullen.
‘Nee’ is en blijft ‘nee’
Voor velen is dit misschien geen opbeurende gedachte, zo aan het begin van het nieuwe jaar.
De waarheid is echter anders. Voor ons mooie Nederland, het land van hen die hier al eeuwen geleden wortel schoten en het land van hen die hier heel recent hun nieuwe vaderland vonden, staan we aan het begin van het nieuwe jaar voor een prachtige opdracht. En dat is tegen alles in strijden voor een rechtvaardige samenleving waar gewoon voor iedereen alle rechten die er in onze grondwet staan gewaarborgd zijn.
En dat is een strijd die gevoerd kan worden en die ook uiteindelijk gewonnen gaat worden.
Mijn ’nee’ blijft onverminderd een ’nee’. Ook wanneer vanuit deze coalitiesmederij een nieuwe minister-president voor Nederland wordt geleverd. Meer dan ooit geldt de belangrijkste regel van democratie voor ons hele land. Dat is het opstaan om de belangen van de minderheid te verdedigen en te waarborgen. Ook wanneer een groot deel van ons kiezersvolk daar weinig in ziet.
Wie komt er uiteindelijk in dat Torentje te zitten? Dat is allang niet meer belangrijk. Belangrijk is dat wij – als het mooiste goede voornemen voor 2024 – alles inzetten om Nederland een land te laten blijven voor iedereen.
Ondanks of dankzij de verkiezingsuitslag is en blijft mijn ‘nee’ een ‘nee’. En waarom? Het antwoord is voor mij heel duidelijk. Lody van de Kamp leeft bij de gratie van die weinigen in ons land die tachtig jaar geleden in veel guurdere omstandigheden tegen een machtige meerderheid opstonden, om zo mijn moeder als een van de heel weinigen van onze familie die oorlog levend door te helpen.
‘Nee’ is en blijft ‘nee’. Hopelijk is dit niet alleen mijn voornemen voor het nieuwe jaar maar voor heel velen met mij.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
