Teheran staat in brand. Tel Aviv staat in brand. Wat vorige week nog onwaarschijnlijk leek, is deze week de normaalste zaak van de wereld geworden. Ik lig gekluisterd aan de telefoon, waar ik een schier eindeloze stroom van nieuwsberichten scroll. Wat kan ik anders op dit moment doen? Met elke bom die valt, zie ik de hoop wegglippen. De hoop voor ons wereldbewoners om ooit nog een keer mee te maken dat er een stabiel Midden-Oosten komt.
De oorlogshandelingen roepen een bitterzoete herinnering op. Op de dag dat Amerika Irak binnenviel, zat ik in de trein naar de boekenbeurs van Parijs, voorjaar 2004. Nederland was gastland, de Thalys zat vol Nederlandse schrijvers. Frankrijk wenste onder leiding van Jacques Chirac geen onderdeel uit te maken van de inval. De Amerikaanse neocons zouden de vrijheid brengen. Een standbeeld van Saddam Hoessein werd omvergetrokken, omstanders koelden hun woede op het regime op de gevallen moloch.
De propaganda waarmee het Westen verleid wordt de bommen op Teheran te rechtvaardigen, is copy-paste van wat er toen ook werd gezegd: jullie zullen ons dankbaar zijn, er liggen massavernietigingswapens. Uur U is aangebroken, ook toen de clichévergelijkingen met Hitler en de Tweede Wereldoorlog. Irak wordt een baken van mensenrechten, alles komt goed. Je kon argumenteren wat je wilde in die dagen, de idee dat dit de mogelijkheid was om werkelijke verandering in het Midden-Oosten te bewerkstelligen, mocht niet verloren gaan.
We zitten gevangen in een cyclus van haat en vergelding
En net als de ayatollah nu, werd Saddam Hoessein ook in de gematigde media als een nietsontziende dictator neergezet, en net als nu gelooft men dat het elimineren van leiders zal leiden tot duurzame verandering. Irak veranderde in chaos. Er kwam een vluchtelingenstroom op gang en het leidde ertoe dat dictators in de regio hun bevolking nog meer gingen onderdrukken. Het creëerde een machtsvacuüm waaruit ISIS kon ontstaan, met als gevolg miljoenen vluchtelingen. En waar gingen die vluchtelingen heen? Naar Europa. Niet naar Amerika. Ze stapten op bootjes. Maakten dat ze wegkwamen om aan te spoelen in het dichtstbijzijnde continent. Vluchtelingen die opgevangen moesten worden, die een dak boven hun hoofd nodig hebben, die een nieuw bestaan moeten opbouwen.
Ik heb geen glazen bol. Wel ben ik bang dat de oorlog met Iran zal leiden tot chaos die opnieuw miljoenen zal doen besluiten de tas te pakken. En ze zullen onze kant op komen. Waar moeten ze anders naartoe? De uitval van de oorlog met Iran kan Irak op scherp zetten. Zijn wij als Europa klaar om de komende 25 jaar de prijs te betalen voor wat er op dit moment in het Midden-Oosten gebeurt?
Europa worstelt al met het vraagstuk van de migratie; en die vluchtelingenstromen kunnen alleen maar negatief uitpakken voor de migranten die proberen in Europa hun weg te vinden. Uiteindelijk zijn het de rechts-populistische partijen die garen spinnen bij de inval in Iran. In die zin heeft Israël een heel bataljon aan toekomstige Wilders en Orbáns gecreëerd die op de haatdragende trom van xenofobie zullen slaan. Extremistische partijen die de wanhopige Europese bevolking voeden met angst voor moslims, waarvan de meesten moslims zullen zijn.
We zitten gevangen in een cyclus van haat en vergelding. Het drijft ons nog verder uit elkaar. We mogen geen rust kennen. We moeten altijd op onze hoede zijn. De sociale vrede is aan stukken. We moeten geloven dat het altijd oorlog is.
De hoop die aan de horizon gloort, is dat de miljoenen vluchtelingen misschien meer dan wij in de pacifistische kracht van democratie geloven. Omdat ze hebben gezien waartoe de giftige cocktail van militaire macht en eigenrichting toe kan leiden.
De asielnoodmaatregelenwet, die al maanden op tafel ligt vanwege het grote aantal kritische vragen en reacties, zal nu binnen twee weken worden behandeld door het demissionaire kabinet.
VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski had eerder verzocht om de ‘asielnoodmaatregelenwet’ nog vóór het zomerreces te behandelen. Een Kamermeerderheid stemde dinsdag met dit verzoek in.
Of dit ook betekent dat de wet wordt aangenomen, is nog maar de vraag. Vanuit de oppositie is er nog steeds veel weerstand. CDA en D66 hebben laten weten amendementen te zullen indienen om delen van de wet alsnog aan te passen. Hoewel voormalig PVV-minister Marjolein Faber hiertoe weinig bereid was, is de VVD, die nu over de asielinstroom gaat, mogelijk wel bereidwilliger, gezien de ambitie om PVV-stemmers voor zich te winnen bij de komende verkiezingen.
Het verzoek om de wet zo spoedig mogelijk te behandelen is dan ook vooral een politieke zet, zegt SP-Kamerlid Michiel van Nispen volgens NRC.
Bij Israëlische aanvallen in Centraal-Gaza zijn vanmorgen zeker 18 mensen omgekomen, melden de Palestijnse autoriteiten. Onder hen zijn 15 mensen die zich bij hulppunten hadden verzameld. Drie anderen kwamen om bij beschietingen in Gaza-Stad, aldus persbureau AFP.
Het past in een terugkerend patroon. Woensdag zouden in Centraal-Gaza volgens dezelfde autoriteiten 33 mensen zijn gedood door Israëlisch vuur, onder wie 11 mensen die wachtten op voedsel. Bij die aanval raakten meer dan 100 mensen gewond.
Het Israëlische leger liet aan AFP weten woensdag ‘waarschuwingsschoten’ te hebben gelost op een groep ‘verdachte personen’ bij een voedselpunt, die volgens het leger ‘mogelijk een bedreiging vormden’. Het is niet de eerste keer dat voedseldistributiepunten in Gaza eindigen in geweld. Sinds de voedseluitgifte is overgenomen door de Amerikaans-Israëlische organisatie GHF, zijn er vaker schietpartijen geweest. Volgens de NOS zijn daarbij inmiddels meer dan 300 mensen om het leven gekomen.
Navi Pillay, voorzitter van de onafhankelijke VN-adviescommissie, noemt de gang van zaken ‘onacceptabel’. Over GHF zegt ze: ‘Deze stichting zou voedsel moeten verstrekken, maar mensen worden vermoord terwijl ze wachten op hulp voor hun kinderen.’ De Verenigde Naties en andere hulporganisaties weigeren samen te werken met GHF vanwege twijfels over de neutraliteit en werkwijze van de organisatie.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) maakt zich zorgen over de snelle daling in de vaccinatiegraad onder kinderen met een Turkse en Marokkaanse achtergrond. Er is echt iets veranderd, zegt programmamanager Jeanne-Marie Hament in een artikel van NRC.
Aanleiding is het nieuwe jaarrapport van het RIVM, waarin de bereidheid om te vaccineren tegen besmettelijke ziektes in kaart wordt gebracht. Bij zuigelingen en kleuters is de vaccinatiegraad iets afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Het gaat hierbij om de BMR-prik (bof, mazelen en rodehond) en de DKTP-prik (waaronder kinkhoest). De HPV-vaccinatie onder tienjarige kinderen nam juist toe.
De vaccinatiegraad daalt al enkele jaren. Waar het RIVM zich echter zorgen over maakt, is dat er een nieuwe groep is bijgekomen van mensen die hun kinderen niet laten vaccineren. Naast de bekende groepen met religieuze en antroposofische vaccinatiebezwaren, is er nu ook een lage vaccinatiegraad van de BMR-prik onder Nederlandse kinderen van Marokkaanse of Turkse herkomst. Deze nam in de periode 2008–2020 sterker af dan gemiddeld, aldus het instituut.
‘Dit hangt waarschijnlijk deels samen met de lagere vaccinatiegraad in de grote steden. Ook onder kinderen die niet naar de kinderopvang gaan en kinderen uit relatief grote gezinnen was de afname sterker.’
Daarnaast keek het RIVM naar de vaccinatiegraad op verschillende soorten basisscholen. Hoewel deze al langere tijd relatief laag is op orthodox-protestantse en antroposofische scholen, is nu ook het aantal gevaccineerden op islamitische scholen gedaald.
In 2008 werden kinderen met een migratieachtergrond nog vaker gevaccineerd dan gemiddeld. De relatief sterke daling is voor het RIVM aanleiding om deze groep nadrukkelijker aan te spreken. ‘Inmiddels zijn er gesprekken gevoerd met mensen uit de doelgroep. Daaruit komt naar voren dat het niet alleen ontbreekt aan kennis, maar ook aan vertrouwen in de overheid’, zegt Hament in NRC.
Het verhaal over de verdwenen beelden van Maccabi-hooligans, die door het Amsterdamse vervoersbedrijf GVB zouden zijn gewist, deed me denken aan het weggemoffelde filmrolletje uit Srebrenica, de gewiste sms’jes van Mark Ruttes Nokia en de zoekgeraakte Hawaija-video. Die sluiten natuurlijk ook weer aan bij de oudere Hollandse tradities van het in een diepe lade met veel stof schuiven van de Excessennota, de oorlogsmisdaden tijdens de zogenaamde ‘Politionele Acties’, en de ontkenning van de feiten van ons slavernijverleden.
Volgens de NOS zou het GVB ‘de beelden eerder [hebben] gewist dan gebruikelijk door het vervangen van opnameapparatuur.’ Ik vroeg zowel het GVB als het OM om nadere uitleg. Alleen spreken de antwoorden elkaar tegen. En het OM en het GVB wijzen naar elkaar.
Voor de achtergrond: de rellen begonnen op 7 november, toen Israëlische hooligans van Maccabi Tel Aviv in Amsterdam Palestijnse vlaggen van gevels haalden, mensen lastigvielen op straat, een taxichauffeur en zijn wagen aanvielen en racistische leuzen over Gaza scandeerden. De nachtelijke tegenaanval die werd ingezet door jongeren liet een lelijke klopjacht zien, met hier en daar antisemitische beweegredenen, die Amsterdam de hele week bezighield en tot ver over de grenzen tot verontwaardiging leidde – ook in Israël, uiteraard.
Volgens een woordvoerder van het OM ontving het op 14 november aangiften van twee vrouwen over ‘molest’, fysiek geweld en bedreiging, door de hooligans. Maar het OM kon niet tot vordering van de beelden overgaan, omdat het GVB deze beelden al had gewist op 12 november. Dat wil dus zeggen: binnen vijf dagen nadat de rellen plaatsvonden.
Op mijn vragen legt het GVB mij het protocol uit van dataopslag: ‘GVB bewaart camerabeelden van vaar- en voertuigen als er geen incident is geweest, minimaal 24 uur en maximaal 7 dagen. Beelden van gebouwen, terreinen, metrostations en haltes worden maximaal 28 dagen bewaard.’ Daarmee zijn de beelden dus wél degelijk te vroeg gewist, ook al omdat er wél een ‘incident’ is geweest, en handelt het GVB dus in strijd met het eigen protocol.
De woordvoerder stelt ook dat het eerdere verhaal over de vernieuwde apparatuur niet klopt: ‘De recorders zijn vervangen, maar dat staat los van deze situatie.’
Het OM kon niet tot vordering van de beelden overgaan, omdat het GVB deze beelden al had gewist
En ten slotte geeft het GVB juist het OM de schuld, omdat het OM ‘de beelden niet heeft gevorderd en er is geen verzoek gekomen om ze veilig te stellen.’ Onder dat citaat staat een onderstreping: de verantwoordelijkheid, c.q. hete aardappel, wordt doorgeschoven naar het OM en de politie.
Er is dus, volgens haar, door niemand gewist: ‘computer said yes’ en haalde alles door de digitale shredder.
Dat het OM de beelden niet heeft gevorderd, komt niet omdat het dat niet heeft gevraagd, maar omdat het GVB ze niet meer had, stelt de OM-woordvoerder daar tegenover. Er was daarom ‘geen bewijsbare zaak’ meer. En daarom was het OM genoodzaakt de aangiftes van de twee vrouwen te seponeren, zoals het dit weekend bekendmaakte.
Maar hoe zit het dan met de andere overtredingen van de hooligans? Er circuleren genoeg video’s met beeld en geluid op sociale media. Ook de video van de NOS toont ze vol in beeld en geluid, waarop we duidelijk herkenbaar ‘fuck de Arabs’ horen schreeuwen en racistische leuzen over Gaza. Vinden we het oké dat dat gebeurt in onze hoofdstad? Waarom hebben politie en OM hierop niet snel actie ondernomen, terwijl ze de regels voor dataopslag kennen? Er loopt alleen nog de zaak van de gemolesteerde taxichauffeur.
Ik vind het uitermate onbevredigend dat de aanleiding tot de rellen, de zich misdragende Israëlische hooligans, vrijuit gaan. Het feit dat er verschillende verklaringen worden afgegeven over het wissen van beelden en dat het OM en het GVB elkaar de schuld geven, is genoeg reden tot achterdocht over de intenties van de autoriteiten. Vinden ze het nog steeds moeilijk om kritiek op Israëli’s te uiten? Hebben ze, onder druk van de Nederlandse politiek of uit Israël, de vervolging van racistische, agressieve burgers, slash Israëlische soldaten, laten versloffen?
Op de site van het OM lees ik dat het als belangrijke taak heeft, onder andere: ‘dat daders een passende straf krijgen, dat slachtoffers en nabestaanden het gevoel hebben dat er iemand naast hen staat en dat de samenleving voelt dat het recht bij het OM in goede handen is.’ Wie er ook eindverantwoordelijk is in dit geval, de Amsterdamse autoriteiten hebben de slachtoffers juist geen recht gedaan. Sommige mensen komen met wangedrag weg in onze hoofdstad.
Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Activists hebben de Israëlische aanvallen in Iran tot nu toe aan ten minste 585 mensen het leven gekost. Meer dan 1.300 mensen zijn gewond geraakt. Dit berichtMiddle East Eye.
239 van de dodelijke slachtoffers zijn burgers, aldus de in Washington DC gevestigde mensenrechtenorganisatie. 126 doden behoorden tot de Iraanse veiligheidsdiensten.
De Iraanse autoriteiten hebben weinig updates verstrekt over het totale aantal slachtoffers. De laatste officiële cijfers, die maandag werden vrijgegeven, melden 224 doden en 1.277 gewonden. In Israël vielen minstens 24 doden en raakten 500 mensen gewond, schrijft website Investor’s Business Daily.
Human Rights Activists is niet een pro-Iraanse organisatie. De mensenrechtenorganisatie werd bekend vanwege haar rapporten over de massale protesten in 2022 na de dood van Mahsa Amini. De organisatie verzamelt en verifieert haar gegevens door lokale rapporten te controleren via haar netwerk van bronnen binnen Iran.
Iran bestookt ook Israël met raketten. Israëlische burgers vluchten naar schuilkelders, maar volgens de Arabische nieuwszender Al Jazeera zijn Palestijnse Israëliërs vaak niet welkom, omdat ze niet Joods zijn. Palestijnse Israëliërs, die zo’n twintig procent van de Israëlische bevolking uitmaken, zijn tweederangs burgers in de Joodse staat Israël.
Oud-politicus Klaas Dijkhoff (VVD) en enkele oud-campagnestrategen van de VVD zijn de actiegroep Voor Ons Nederland (VON) gestart, die de ‘milde meerderheid’ wil mobiliseren. Ze keren zich tegen de polarisatie tussen links en rechts en willen de democratie versterken. Ook staan ze voor vooruitgang en samenwerking.
Dijkhoff maakt zich zorgen over de toekomst van de democratie in de wereld. In een groot opiniestuk in NRChebben Dijkhoff en zijn kompaan Mark Thiessen felle kritiek op Donald Trump en op de PVV. De tegenstelling tussen links en rechts is nu niet echt meer relevant, het gaat om de tegenstelling tussen democraten en antidemocraten. Antidemocraten keren zich tegen de democratische instituties en vallen ook de persvrijheid aan.
Maar hoewel antidemocraten zich op het volk beroepen vormen zij niet de meerderheid. ‘De schreeuwers aan de flanken zetten nu te veel de toon, terwijl de milde meerderheid in stilte snakt naar een hoopvol verhaal over hoe we samen aan de toekomst kunnen bouwen’, zegt Dijkhoff ook tegen BNR Nieuwsradio.
In NRC pleiten Dijkhoff en Thiessen daarom voor een nieuwe beweging van democratische krachten, die de traditionele tegenstelling tussen links een rechts moet overstijgen. Deze actiegroep moet de ‘stille milde meerderheid’ een megafoon geven.
De voormalige VVD-kroonprins bekende enkele maanden geleden in het opinieblad Maarten! dat hij graag een coalitie ziet tussen GroenLinks-PvdA en VVD. Hij vond het verkeerd dat VVD-leider Dilan Yesilgöz een coalitie met de PVV was aangegaan. Inmiddels is Geert Wilders uit de coalitie gestapt en heeft Yesilgöz de PVV uitgesloten als coalitiepartner, maar ze is nog steeds heel kritisch over GroenLinks-PvdA. Als in plaats van Yesilgöz Dijkhoff Mark Rutte had opgevolgd, dan had de VVD een gematigde middenkoers gevaren.
Oud-politici Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Lodewijk Asscher (PvdA) en Marietje Schaake (D66) hebben hun steun betuigd aan de nieuwe beweging, evenals Oranje-bondcoach Ronald Koeman en zanger Jan Smit.
Het verhaal in de Thora, de Joodse Bijbel, gaat heel ver terug. Heel veel eeuwen. Aartsvader Abraham, of zo u wilt aartsvader Ibrahim, trekt met zijn kudden door het land dat in zijn tijd de naam Kanaän droeg. Dat is hetzelfde stukje grond dat nu zo betwist blijkt te zijn.
Abraham wordt op deze tocht vergezeld door zijn neef Lot. Ook deze is in het bezit van kudden grootvee en kleinvee. Op zeker moment krijgen de herders van Abraham en van Lot het met elkaar aan de stok. De herders van de aartsvader weiden hun koeien, schapen en geiten nauwgezet volgens de opdracht van hun meester: ‘Laat de kudden alleen maar grazen op de gronden die tot mijn bezit horen. Niet in de velden van de andere volkeren.’
De herders van Lot stoorden zich helemaal niet aan dit bevel. In navolging van hún meester laten zij hun dieren overal waar er maar wat groeit rondlopen, onverschillig of de grasvelden toebehoren aan Abraham, Lot of anderen.
Om dit verhaal uit de Thora of de Bijbel af te maken, kijken we nog even naar waarom Abraham zo streng was over waar er wel en niet gegraasd mocht worden. ‘Ja, G’d heeft mij dit land beloofd. Maar Hij heeft er wel bij gezegd dat deze belofte pas ingaat in de tijd van mijn nakomelingen. Dus nu, op dit moment, ben ik alleen maar eigenaar van die landerijen die ik mocht kopen van de anderen die in mijn omgeving wonen. De rest van dit hele land behoort nog steeds aan de andere volkeren om mij heen.’
Lot met zijn herders trekt zich hier niets van aan. ‘G’d heeft het beloofd en wij zijn hier nu met onze kudden. Wij nemen ons toekomstige land nu al in bezit.’
Wat we kunnen doen is proberen dat messiaanse ongeduld wat te temperen
Het gesteggel over het land is toen begonnen.
Ja, er bestaat een Bijbelse landbelofte. Maar dan wel zoals Abraham deze begreep van G’d: niet voor nu, maar voor het moment waarop het de Eeuwige behaagt om deze toezegging tegenover de nakomelingen in te lossen.
Wij leven onderhand veel eeuwen later.
Het Joodse volk heeft in de loop van de tijd inderdaad in het land Kanaän mogen wonen. Best heel lang. Allemaal overeenkomstig de landsbelofte. Maar op een zeker moment moest het dat land wel weer verlaten. De nakomelingen van Abraham werden geconfronteerd met een ballingschap. Tweeduizend jaar geleden is deze begonnen, en deze duurt eigenlijk nog steeds voort.
Komt daar dan nooit een einde aan? Ja hoor, dat gaat gebeuren. Weer halen we de Bijbelboeken erbij. Volgens de profeten die de Jood kent, is er die G’ddelijke belofte dat uiteindelijk een Messias zich zal openbaren waarmee het einde van de ballingschap wordt ingeluid. Maar ook hier, net als in de tijd van Abraham: wel een belofte, maar geen jaartal wanneer dit zal zijn.
En daarmee komt dezelfde wezenlijke discussie opnieuw naar voren, zoals bij de herders. Het zal ons ooit gegund worden. Maar mogen wij nu al vooruitlopen op dat moment? Misschien opnieuw een voorschot op de tijd nemen?
Aan het einde van de negentiende eeuw vonden binnen de Joodse gemeenschap groeperingen dat we de stap van een terugkeer uit ballingschap als voorschot op de toekomstige belofte al moesten gaan nemen. En daar bestonden goede redenen voor. De haatgevoelens, de vervolgingen en de uitsluiting van Joden in de Europese samenleving namen zulke vormen aan dat deze groeperingen het idee gingen ontwikkelen om het Joodse volk uit de diaspora terug te brengen naar ‘hun eigen land’. Dit was de geboorte van het moderne zionistische gedachtengoed.
Andere groeperingen waren beduidend terughoudender. Nee, we moeten wachten tot de Almachtige het moment van terugkeer bekendmaakt door het sturen van Zijn Verlosser. Dus: geen voorschot nemen. Hoe zwaar we het ook hebben en ook nog zouden krijgen binnen het Europa van die tijd.
Wie van de twee meningen aan het rechte eind trok, laat ik hier maar in het midden. Net zo goed als er in het verhaal van de herders bij Abraham en Lot niet nadrukkelijk wordt meegegeven wie er gelijk had.
Eén ding weten we wel: vanaf het opnemen van dit voorschot, nu ook al weer meer dan een eeuw geleden, is het in en rond dat stukje Heilige Land onrustig geweest. En dat is nog maar een eufemisme, vergeleken met wat we nu op dit moment allemaal in dat Kanaän van onze gezamenlijke aartsvader zien gebeuren.
Hoe het verder moet? Wat de oplossing is? Daar ga ik zeker niet over. Wel weet ik dat het minste wat we kunnen doen is proberen dat messiaanse ongeduld, waar wij zo vol van zitten, wat te temperen. Hoe de toekomst eruit gaat zien, weten we niet. Hoe het heden eruitziet, dat zien we allemaal met lede ogen aan. Laten we in ieder geval proberen het heden leefbaar en menselijk te houden voor ieder die van deze tijd daar getuige is.
Een rapport van topambtenaren, waarin wordt gewaarschuwd dat de Moslimbroederschap invloed probeert te krijgen op politiek en samenleving, zorgde in Frankrijk voor ophef. Wat was er aan de hand?
Het rapport over de Moslimbroederschap domineerde de afgelopen weken de krantenkoppen. Minister van Binnenlandse Zaken Bruno Retailleau lekte voorafgaand aan de publicatie van het rapport al mondjesmaat informatie over het document. Eind april waarschuwde hij tijdens een bezoek aan Marseille dat het rapport ‘onthutsend’ zou zijn, en een bewijs zou vormen van een ‘islamisme dat stilletjes Frankrijk verovert’ en ‘erop uit is de hele samenleving onder de sharia te brengen’. Vervolgens verschenen er talloze krantenartikelen over het document, dat nog altijd vertrouwelijk was en dat niemand had gelezen.
‘Alle experts zullen je vertellen dat de Moslimbroederschap in verval is in Frankrijk’
Het 73 pagina’s tellende rapport werd uiteindelijk op 21 mei gepresenteerd. Volgens het rapport zou de Moslimbroederschap de Franse samenleving proberen te infiltreren. De Moslimbroederschap, opgericht in 1928 in Egypte, pleit voor een conservatieve vorm van politieke islam. De organisatie is in verschillende landen verboden, waaronder in Saoedi-Arabië, Egypte en Jordanië. De auteurs van het rapport identificeren de koepelorganisatie Musulmans de France (MF) als de belangrijkste vertegenwoordiger van de Moslimbroederschap in Frankrijk. De MF zou 139 gebedshuizen en 280 sport-, onderwijs- en liefdadigheidsverenigingen beheren en via die instellingen de samenleving willen infiltreren. Het doel zou zijn ‘ecosystemen op lokaal niveau’ op te zetten om ‘het leven van moslims van geboorte tot dood te structureren’. De MF ontkent in een reactie organisatorische banden met de Moslimbroederschap.
Nuance
Essayist Hakim el Karoui, oud-adviseur van premier Raffarin, laat in de weken na de publicatie van het rapport een genuanceerder verhaal horen. El Karoui wijst tijdens een televisiedebat op het relatief kleine aantal leden en het beperkte budget van de Moslimbroederschap in Frankrijk. ‘In werkelijkheid benadrukt het rapport juist dat de Moslimbroederschap aan invloed verliest. Alle experts zullen je vertellen dat de Moslimbroederschap in verval is in Frankrijk. Het is een organisatie van zo’n 400 leden, waarvan de leiding in handen is van een groepje mannen van in de zeventig. Ze hebben helemaal geen aansluiting bij jonge moslims, en ze hebben zelfs niet genoeg geld meer om hun jaarlijkse landelijke bijeenkomst te organiseren. Wat er is overgebleven, is een soort mix van communisme en vrijmetselarij. Jonge Franse moslims trekt dat absoluut niet aan.’
Politieke campagne
Het rapport werd gepresenteerd door Bruno Retailleau. In dezelfde week werd hij gekozen als president van de rechts-conservatieve partij Les Républicains. Daarmee is Retailleau een belangrijke kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2027. Macron zit nu in zijn tweede termijn en mag zich daarom niet meer verkiesbaar stellen. Ook de radicaal-rechtse Marine Le Pen, die vooropging in de peilingen, zal waarschijnlijk niet verkiesbaar zijn. Zij is veroordeeld voor fraude met overheidsgelden en werd door de rechter uitgesloten van deelname aan de presidentsverkiezingen. Het hoger beroep dient volgend jaar.
Bruno Retailleau. Beeld: still TF1/YouTube
Retailleau staat bekend als een hardliner op het gebied van migratie en islam en heeft zich meermaals uitgesproken voor een verbod op de hoofddoek in de sportwereld. Politieke analisten wijzen erop dat de communicatie van Retailleau onderdeel uitmaakt van zijn campagne richting de volgende presidentsverkiezingen. Het rapport zou hem de ruimte geven om de angst rondom de islam in Frankrijk verder aan te wakkeren, en zichzelf als de leider van rechts Frankrijk te profileren. Ook kan hij profiteren van het feit dat de mogelijke opvolger van Le Pen, de 29-jarige Jordan Bardella, voor veel kiezers nog te onervaren wordt geacht voor het presidentschap.
Racistische moorden
Volgens hoogleraren politicologie Haoues Seniguer en Philippe Corcuff is het rapport een voorbeeld van ‘hoe complottheorieën wortel hebben geschoten in de hoogste politieke kringen.’ Zij roepen in een essay de academische wereld op zich hiertegen te verzetten. Seniguer en Corcuff zien een verband tussen de recente racistische moorden in Zuid-Frankrijk en de wijze waarop de politiek over moslims spreekt. ‘Onze hypothese is dat de islamofobe ideologische context een rol speelde bij de racistische moorden in La Grand-Combe en Puget-sur-Argens.’
Eind april werd de Malinese Aboubakr Cissé (22) met veertig messteken om het leven gebracht in de Zuid-Franse stad La Grand-Combe. De moord vond plaats in een moskee waar Cissé op dat moment zijn gebed uitvoerde. Nadat de Fransman Olivier H. Cissé had vermoord, filmde hij het levenloze lichaam van Cissé en riep hij islamofobe teksten. Een maand later werd de Tunesische kapper Hichem Miraoui (46) doodgeschoten in Puget-sur-Argens door de Fransman Christophe B. Christophe B. had kort voor de moord een video geplaatst op Facebook waarin hij Fransen opriep om buitenlanders, en met name Noord-Afrikanen, neer te schieten.
Onderzoeker keert zich tegen het rapport
Opvallend is dat Franck Frégosi, een van de onderzoekers die bij het rapport betrokken was, nu afstand neemt van de inhoud van het rapport en de communicatie van de regering. Net als El Karoui benadrukt hij dat uit het rapport volgt dat de Moslimbroederschap juist aan invloed verliest. ‘Retailleau spreekt over de sharia en over de invoering van een kalifaat, maar het rapport zegt hier niets over,’ vertelt hij aan Radio France. ‘Niets wijst erop dat de Moslimbroederschap of Franse moslims in ons land de wens hebben om islamitische wetgeving in te voeren. Hetzelfde geldt voor het kalifaat. Dat idee heeft de Moslimbroederschap al lang geleden achter zich gelaten. Door niettemin dit soort termen te gebruiken, ontstaat er een morele paniek.’
‘Bij bepaalde politici in Frankrijk heerst de gedachte dat er een ongeoorloofde aanwezigheid in de Europese samenleving bestaat, namelijk die van moslims’
Frégosi wijst erop dat in het rapport normale zichtbare uitingen van moslims, zoals de ramadan, halalvlees en de hoofddoek, in verband worden gebracht met de vermeende infiltratie. ‘Bij bepaalde politici in Frankrijk heerst de gedachte dat er een ongeoorloofde aanwezigheid in de Europese samenleving bestaat, namelijk die van moslims. De veroordeling van de vermeende infiltratie van de Moslimbroederschap is een voorwendsel om de zichtbaarheid van de islam in de publieke ruimte te beperken. Het gaat erom een gevoel van angst te activeren, dat verbonden is met elementen van de zichtbaarheid van de islam. Ik begrijp dat moslims zich af zullen vragen of ze nog wel een plek hebben in Frankrijk.’
Hoofddoekverbod
Verwacht wordt dat de regering-Bayrou de komende weken met nieuwe voorstellen zal komen om de infiltratie van de Moslimbroederschap tegen te gaan. Retailleau heeft al aangekondigd de Cellules de lutte contre l’islamisme radical (CLIR) te willen versterken. Dat zijn bestaande organen die op verschillende overheidsniveaus actief zijn om ‘islamistische ecosystemen aan te pakken’. Daarnaast wil hij de Grondwet wijzigen. ‘Ik wil één zin aan de Grondwet toevoegen: Niemand mag zijn godsdienst of zijn afkomst gebruiken om aan een gemeenschappelijke regel te ontkomen. Want dat is precies hoe het islamisme probeert te infiltreren: door te ontkomen aan gemeenschappelijke regels.’
Hij pleit nu voor een verbod op de hoofddoek in de openbare ruimte voor minderjarigen onder de vijftien jaar
Opvallend is dat het meest polariserende voorstel niet uit rechts-conservatieve hoek komt, maar van Gabriel Attal van de liberale partij Renaissance van president Macron. Attal was de jongste en eerste openlijk homoseksuele premier in de geschiedenis van Frankrijk. Voorafgaand aan zijn premierschap nam hij als minister van Onderwijs in 2023 het initiatief voor het verbod op de abaya op scholen. Volgens Attal toont het rapport ‘een georganiseerd en gecoördineerd offensief om de republikeinse waarden en regels ter discussie te stellen.’ Hij pleit nu voor een verbod op de hoofddoek in de openbare ruimte voor minderjarigen onder de vijftien jaar. Dat voorstel kan op veel kritiek rekenen. ‘Een idioot plan, wil hij straks ook babouches (red: Noord-Afrikaanse slippers) gaan verbieden?’ schamperde senator Nathalie Goulet.
Ook de huidige premier Bayrou ziet weinig heil in het plan. Op de rechtse zender BFMTV uitte hij zijn kritiek. ‘Het is niet doordacht en praktisch onuitvoerbaar. Dan moeten politieagenten straks jonge meiden op straat naar hun identiteitskaart gaan vragen. Dat werkt niet. Men wil dat de islam een obsessie wordt voor de Franse samenleving. Ik weiger daaraan mee te doen.’
De moord op Democraat Melissa Hortman roept herinneringen op aan die op de Russische journalist Anna Politkovskaja in 2006, schrijft Roel van Duijn.
Er is in de Verenigde Staten, het machtigste land, een moord gepleegd. Op 14 juni, de dag van Trumps militaristische zelfhuldiging, is een belangrijke Democratische volksvertegenwoordiger doodgeschoten: Melissa Hortman. Zij was fractievoorzitter van de Democratische Partij in het Huis van Afgevaardigden van de staat. De dader is een fanatieke, evangelicale Trumpaanhanger en tegenstander van abortus. Dit gebeurde te midden van de spanningen die de president heeft uitgelokt in Californië, door daar zijn Nationale Garde te laten inslaan op mensen die protesteren tegen de razzia’s die gepleegd worden door de ICE, die optreedt als destijds de Grüne Polizei. ICE arresteert willekeurig mensen op verdenking van illegaliteit en laat ze vervolgens verdwijnen.
Natuurlijk reageert de Democratische Partij furieus. Tim Walz, gouverneur van Minnesota en voormalige kandidaat-vicepresident naast Kamala Harris, noemt het ‘een politieke moord’. Hij looft Melisse als voorbeeldig volksvertegenwoordiger, ‘een reus’. Melisse had zich decennialang ingezet voor vrouwenrechten, abortus, beter onderwijs en meer toezicht op wapenbezit.
Moord op Russische journaliste
Een politieke moord is het, met de mogelijke kracht van een brandende lucifer in een vat olie. Ik moet denken aan de moord op de Russische journaliste Anna Politkovskaja, in de herfst van 2006. Ze werd doodgeschoten in de lift van haar appartementencomplex. Zij was een bekend en hevig critica van Poetins barbaarse oorlog in Tsjetsjenië.
Een dader werd aangehouden die tot de bende behoorde die naar men zegt aan Ramzan Kadyrov verbonden was. Deze brute Tsjetsjeen was – en is – een plaatselijk bondgenoot van Poetin. Meer daders werden gearresteerd. Nog onlangs heeft Poetin een van hen vrijgelaten omdat hij een half jaar soldaat in Oekraïne was geweest. Maar wie had de opdracht tot deze moord gegeven? Hoewel alle ogen op Kadyrov gericht zijn, heeft de Russische justitie dit nooit laten uitzoeken. Poetin kijkt wel uit.
Het is interessant om te zien wat er na de moord op Politkovskaja gebeurde. Kort erna werd in Engeland de voormalige KGB’er Litvinenko, die onderzoek deed naar de vraag wie de opdracht gegeven had, door twee FSB-agenten met een shot radioactief polonium vermoord. Er volgden meer politieke moorden. De protesten werden in geweld en waanzinnige boetes gesmoord, dit alles onder het motto dat de veiligheid en soevereiniteit van het land moest worden gered. De krant waarvoor Politkovskaja gewerkt had, Novaja Gazeta, werd het verschijnen steeds moeilijker gemaakt en tenslotte verboden. Kortom, Poetin en in zijn voetspoor Kadyrov grepen in Rusland en Tsjetsjenië de totale macht.
Geen halve maatregelen
Iedereen weet dat de democratie in de VS blootgesteld is aan groot gevaar. Maar de moorden op Melisse Hortman en haar man vereisen diepgaande maatregelen om dit gevaar af te wenden. Als de zaak wordt afgedaan met een straf voor de dader zonder dat er iets gedaan wordt aan de atmosfeer die deze aanslagen mogelijk maakte, dan zullen afgeketste protesten en straatgevechten voor Trump het voorwendsel vormen om te doen wat hij toch al op het oog heeft: een noodwet uitvaardigen en de midtermverkiezingen uitstellen.
Het respect voor de dragers van de democratie zal moeten worden hersteld. Dat zijn, behalve de volksvertegenwoordigers, ook journalisten, rechters, burgers en ja: mensen, ook ongedocumenteerden. Er zal moeten gebeuren waarvoor Melisse Hortman zich sterk maakte: een eind aan het ongecontroleerde wapenbezit. En niet te vergeten: het aftreden van Trump. Geen halve maatregelen – en het is zeer de vraag of die nog mogelijk zijn.
Wanneer zal, hopelijk op bevel van Trump, de Nationale Garde Los Angeles met rust laten? Wanneer komen Obama, de Clintons en Kamala Harris eindelijk eens goed in actie, zoals Bernie Sanders?
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
