15.9 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 353

Diep, diep de subculturen in… #Plein 40-45, Amsterdam

0

Feitenvrij geschreeuw bepaalt maar al te vaak de toon van het politieke debat, de tv-uitzending, de dag, en ja misschien ook wel de tijdgeest. Maar wie zijn we, waar staan we, en hoe breekbaar, broos of bestendig en betrouwbaar is het Nederland van nu echt? Gijs de Swarte duikt diep, diep de subculturen in, op zoek naar antwoorden op die zo actuele en cruciale vragen. In deel 1 van deze nieuwe serie brengt hij een bezoek aan Plein 40-45 in Amsterdam.

Ramadanmatig…

Uiteindelijk doven ook de uithangborden van de Turkse restaurants, de baklava en koffiezaken, het steakhouse, de avondwinkel en de Febo. En als de flatgebouwen daardoor ontdaan zijn van de in de regen glinsterende kleuren, is Plein 40-45 een gewoon plein in een buitenwijk. Geslapen wordt er, in de donkere kolossen, ter voorbereiding op de werkdag. Vier onder de twintigers stappen nog uit een Uber; gewatteerde jasjes, witte sportschoenen, hoofddoekjes, voorzichtige snorretjes. ‘Later!’, roepen ze bij het afscheid nemen. Een snorretje slaat zijn arm om een hoofddoekje. Het woord ‘knus’ schiet door m’n hoofd. Het regent en het waait wat harder nu. Een frietbakje van de Febo draait zich een slag om in een plas. Het wordt een lange nacht, maar plan is plan. En het plan is hier wat uren te maken.

Plein 40-45 in Amsterdam Nieuw West wordt door politici en de media wel omschreven als no-go area, als getto. En als je daar iets van wil meemaken moet je toch op z’n minst de duivelse uren hebben doorstaan. De nacht is voor het ongedierte staat geschreven, maar het laat zich vooralsnog niet zien.

Niet dat er niets gebeurt is hier. Op m’n telefoon lees ik over een steekpartij een jaar geleden. De eigenaar van een halalrestaurant is er doodgeschoten ‘na een reeks geweldsincidenten’. Een restaurant wordt in verband gebracht met witwaspraktijken. Buurtvaders en -moeders en vertegenwoordigers van moskeeën hebben meerdere malen rellen in de buurt voorkomen. Je kan lang googelen maar zo’n lijstje ga je van het Deventer Marktplein niet vinden.

Maar goed.

De nacht voltrekt zich zonder verdere incidenten, zou de journalist hier noteren. En de ochtend start grauw en grijs als de buitenmuren van het Actionfiliaal. Maar met het klimmen van de uren drijft een voorzichtige lentebelofte het plein op. De tweede koffie gaat al weer rond bij Dirk van den Broek, de Action, Tekbir, gespecialiseerd in damesmode en hoofddoeken, en Golddust, waar u terecht kunt voor een breed op maat gemixt assortiment van heerlijke zowel Europese als Oriëntaalse geuren. De stallen staan. De zon breekt door en het bellen van de trams luidt de kermis van het leven in.

Bij de Turkse bakkerij koop ik een niet echt Franse en dus wat steviger croissant, en loop een rondje over de markt. De waar hier is meer aangevoerd en afgeleverd dan geëtaleerd. Emmers dadels, bakken noten, jutte zakken fel rode, gele en groene kruiden, kartonnen dozen fruit, witlof, kousenband, spruitjes en paksoi. De eerste mensen staan bij de stallen waar je kunt snacken; kebab, loempia’s, grillworst, baklava, bocadillos, haring… Gehoofddoekte vrouwen kijken met een schuine blik naar de jassen, jurken en kaftans die op hangers in de rekken hangen. Handen rommelen door kratten sloten, gereedschap en bestek. Hier geen stroopwafels, mini-piemels van chocola, of houten tulpen. Dit is een gewone-markt-plus. En die plus bestaat uit een welvaart aan diversiteit, door de loop van geschiedenis vanuit de hele wereld hier afgeleverd. ‘Zonder hoogmoed, de beste markt van Nederland’, zet koopman Abdeslam een professionele promotie neer. ‘Gunstig parkeren, standaard een mooie bezetting, en voor elk wat wils. Rommelig? Jazeker. Maar ook uitstekend aan de prijs.’

‘Uitstekend aan de prijs’, hij zegt het. En het is waar.

Abdeslam en Hakim willen graag dat ik de Marokkaanse kaasboer bezoek

Abdeslam doet in hoofddoekjes en die zijn, legt hij uit, niet seizoensgebonden maar ‘een theologisch iets’. In tegenstelling tot de tapijten van Hakim aan de overkant. Hetgeen Hakim, die normaal op de plek van de grillkip staat, beaamt. ‘Het kan altijd beter’, voegt hij daar in mooi koopmans-idioom aan toe. ‘In de zomer is het soms behoorlijk achter de feiten aanlopen.’

Abdeslam en Hakim willen graag dat ik de Marokkaanse kaasboer bezoek, als ’toppunt van integratie’, en als ik echt wil weten waar deze markt over gaat. Ook de kaasboer heet Hakim, Hakim de Kaasboer. Hij ‘staat’ al dertig jaar. Begonnen met houdbare voedingswaar, overgestapt op ‘partijen merkkleding’, daarna speelgoed, lingerie… ‘ging ook failliet’, en vervolgens toetjes als opmaat naar de kaas. ‘Ik heb veel kaasboeren zien komen en gaan’, zegt hij. ‘Maar toen ik begon was het, ‘Hé Hakim doet kaas.’ Allemaal nieuwsgierig. En nog steeds. Kijk maar.’ De zaak is druk en blijft de hele middag druk. Hakim zijn zoon, twee dochters en een vriend werken mee.

Het kaasvak is hem bijgebracht bij de Edah; een Brabantse keten met ooit meer dan honderd filialen in het hele land. ‘Steeds wat nieuws maar altijd ’n goede prijs,’ zegt hij. ‘Dat heb ik daar geleerd.’ Als ik de zaak uitloop, hoor ik een meisje zeggen, ‘Ramadan-matig ben ik wel lekker bezig ja’. Wat ze precies bedoelt weet ik niet, maar op de een of andere manier voegt de formulering generaties en culturen samen.

Hetgeen een goede reden is om eens een boksschool in de Haagse Schilderswijk te bezoeken…

Academische vrijheid onder vuur

0

‘Woke’ is volgens critici een autoritaire linkse stroming, die de samenleving bepaalde progressieve denkbeelden oplegt en andersdenkenden ‘cancelt’. Voorstanders stellen juist dat woke niet bestaat maar een extreemrechtse karikatuur is, of ze vinden dat woke goed is omdat extreemrechts zo fel tegen is.

Aan Amerikaanse universiteiten is de invloed van het woke-denken inmiddels groot. Onder invloed van woke worden kritische docenten ontslagen, literatuurlijsten en curricula ‘gezuiverd’, en zogenoemde safe spaces, veilige ruimtes, gecreëerd.

In Nederland is de situatie minder ernstig, maar dat betekent niet dat we ons geen zorgen hoeven te maken. Ook in ons land rukt woke op. Recent publiceerde Laurens Buijs, docent aan de Universiteit van Amsterdam een noodkreet in universiteitskrant Folia. In zijn opinieartikel waarschuwt hij voor een woke-cultuur bij de afdeling Interdisciplinaire sociale wetenschap die de academische vrijheid bedreigt.

Buijs stelt dat via het diversiteitsbeleid het woke-denken als een Paard van Troje zijn afdeling is binnengehaald. Zelf ervaart Buijs dat wanneer hij kritisch is op bijvoorbeeld de term ‘non-binair’, of onderzoek wil doen naar de rol van de islam bij geweld tegen homo’s. Bij de Universiteit van Amsterdam is hier geen ruimte meer voor. Collega’s behandelen hem steeds vaker als paria.

Het opiniestuk van Buijs leest als een pleidooi voor diversiteit, de ruimte om verschillende standpunten in te nemen. Niks mis mee, zou je denken. Toch kwam er vanuit de universiteit veel weerstand. Studenten en collega’s vielen vooral over zijn kritiek op het ‘non-binair zijn’, waarop de universiteit besloot openlijk afstand van het opinieartikel te nemen. Wel zei het College van Bestuur een onderzoek naar de woke-cultuur bij de afdeling Interdisciplinaire sociale wetenschap toe, omdat Buijs zich beriep op een universitaire klokkenluidersregeling.

Is er nu echt sprake van een oprukkende woke-cultuur aan de Amsterdamse universiteit die daar de academische vrijheid bedreigt? Alleen het onderzoek van de universiteit zelf kan hierover uitsluitsel geven. Maar de eerste geluiden uit de onderwijsinstelling, lijken de opinie van Buijs te bevestigen. Het lijkt erop dat bij de UvA ‘identiteit’ boven alles gaat. Zodra iemand het idee van een genderidentiteit bekritiseert of in twijfel trekt, heeft de persoon in kwestie ‘afgedaan’. Sommige studenten eisen zelfs dat Folia het opiniestuk verwijdert en de universiteit Buijs schorst.

Buijs lijkt vooral een vrijdenker die heersende normen en waarden ter discussie stelt

Nu kun je prima kritiek hebben op het opiniestuk van Buijs, op zijn wetenschappelijke werk, blogs en tweets die regelmatig de bocht uit vliegen, zoals bijvoorbeeld over de complotdenker David Icke. Maar op basis van veel van zijn uitspraken lijkt Buijs vooral een vrijdenker, die heersende normen en waarden ter discussie stelt. De vraag is: welke positie moet een universiteit in dit geval innemen? Mag je een medewerker schorsen of ontslaan, omdat zijn opvattingen afwijken van de norm?

Het is juist de rol van wetenschappers om heersende opvattingen te bevragen. Daarmee brengen ze de wetenschap verder. Moet de universiteit ingrijpen als een wetenschapper zich baseert op onwetenschappelijke ideeën? Dat zou kunnen, maar interessant genoeg zijn het vooral woke-ideologen die de wetenschappelijke methode aanvallen. Denk aan de antropologe Gloria Wekker, die onder andere stelde dat rationaliteit en objectiviteit – zo ongeveer de basis van de wetenschap – eigenlijk niet bestaan en met haar uitspraken hele nieuwe vakgroepen en disciplines heeft geïnspireerd.

Zou, ten slotte, het kwetsen van collega’s of studenten een reden van ontslag kunnen zijn? Als de universiteit daartoe overgaat, dan kunnen we concluderen dat identiteit (in dit geval) prevaleert boven academische vrijheid, en dat waarheidsvinding – de kern van waar wetenschappers mee bezig horen te zijn – ondergeschikt is aan het niet in twijfel trekken van identiteit.

De UvA staat op een tweesprong: kiest de universiteit voor identiteit of voor waarheidsvinding? Vooralsnog lijkt identiteit aan het langste eind te trekken maar de kwestie is zeker nog niet beslecht.

Het is aan de UvA om voor haar kerntaak te staan, waarheidsvinding dus, en goed te luisteren naar critici uit de eigen gelederen die ook recht hebben op een veilige werkplek. Onderzoek zal uitwijzen of Buijs het met zijn aanklacht bij het rechte eind heeft. Maar tot die tijd moet de universiteit aan zijn zijde staan en luisteren naar de zorgen die hij, en vele anderen met hem, hebben.

Een derde van de Britse zorgmedewerkers van kleur heeft last van pesterijen

0

Een op de drie medewerkers van kleur bij de Britse Nationale Gezondheidsdienst (NHS) heeft te maken met racisme of pesterijen, schrijft The Independent.

De afgelopen vijf jaar is het pesten niet afgenomen, aldus een intern onderzoek. Bijna dertig procent van de medewerkers van kleur heeft te maken gehad met pesterijen, tegenover twintig procent van het witte personeel.

Hoewel een kwart van het personeelsbestand van de NHS tegenwoordig uit medewerkers van kleur bestaat, zijn de hoogte functies nog steeds in handen van witte medewerkers. Slechts tien procent van de topfuncties wordt bekleed door mensen van kleur.

Een verpleegster van kleur vertelde The Independent dat ze haar baan moest opzeggen na een gemene treitercampagne tegen haar, terwijl een andere verpleegster, die nu in de particuliere zorg werkt, zei dat ze psychisch enorm is beschadigd als gevolg van de racistische pesterijen.

Equality for Black Nurses, een in 2020 door Neomi Bennett opgerichte ledenorganisatie, bestrijdt racisme bij de NHS. Bennett vertelt dat racisme ervoor zorgt dat verpleegkundigen van kleur worden weggejaagd bij de NHS. ‘Ik zie dag in dag uit de gevolgen van racistische pesterijen en hoe dit verpleegkundigen in het hele Verenigd Koninkrijk treft. Het pesten van zwarte verpleegkundigen heeft een pandemisch niveau bereikt en wordt niet aangepakt.’ Volgens haar is het racisme bij NHS systematisch en diep verankerd in de structuren binnen de organisatie.

‘Hoewel ons laatste gelijkheidsverslag laat zien dat we op sommige gebieden van de NHS vooruitgang hebben geboekt, is het volstrekt onaanvaardbaar dat iemand racisme, discriminatie of vooroordelen op het werk ervaart’, aldus een NHS-woordvoerder. De organisatie zegt ernaar te streven zich op dit de medewerkers van kleur ten goede, maar ook de patiënten.

UvA-docent: ‘Studenten zijn niet woke, ze zijn dapper’

0

Volgens de universitair docent Jaap Kooijman ligt het probleem in het ‘woke-debat’ niet bij de studenten, maar bij ‘hun docenten die niet met kritiek kunnen omgaan’. Dat schrijft hij op OneWorld, waar hij ingaat op de kritiek van wetenschapper Laurens Buijs op de Universiteit van Amsterdam.

‘Door studenten als activistisch weg te zetten, snoer je hun de mond’, zegt hij en geeft een persoonlijk voorbeeld van wat nu volgens hem als ‘woke’ weggezet zou worden.

‘Ik gaf een hoorcollege voor studenten Media & Cultuur over politiek in populaire cultuur. Mijn voorbeeld was de hitsingle ‘K*tmarokkanen??!’ (2002) van rapper Raymzter. Met die titel eigende Raymzter zich een scheldwoord toe, bekend van de uitspraak door toenmalig PvdA-wethouder Rob Oudkerk. In de tussentijd was het al ingeburgerd: in 2005 kwam het zelfs in de Van Dale. Op mijn PowerPoint van het college had ik het hoesje van de single, een parodie op de voorpagina van de ‘wakkere’ krant De Telegraaf, pontificaal afgebeeld. Na afloop kwam een student naar mij toe. ‘Dank voor het mooie hoorcollege, maar beseft u wel dat ik zeker twintig minuten naar een scherm heb moeten staren met daarop in grote letters het woord waarmee ik regelmatig word uitgescholden?’ Nee, dat had ik inderdaad niet beseft. Het was een wijze les die ik nooit ben vergeten. Nu zouden we mijn student ‘woke’ noemen, maar toen vond ik het vooral dapper dat hij mij hierop durfde aan te spreken.’

Kooijman adresseert in het stuk aan dat er ook andere ervaringen zijn, zoals die van zijn collega-docent aan de Universiteit van Amsterdam Laurens Buijs. ‘Hij schrijft dat hem het gevoel wordt gegeven dat hij ‘geen recht van spreken heeft’ in de collegezaal.’ Kooijman citeert Buijs, die schreef: ‘Studenten en collega’s zeggen dat ik met mijn standpunten hun ‘safe space’ schend en zien dat als een ‘microagressie’.’

Kooijman vindt het belangrijk dat docenten hun verantwoordelijkheid tegenover studenten nemen. ‘Door de kritiek van de student als een aanval te zien beperkt hij de ruimte voor discussie, waar hij vervolgens nota bene zijn studente de schuld van geeft.’

Kooijman denkt dat hij zijn ‘enkele student’ die woke is serieus neemt, net zoveel als de andere die de staatsomroep ‘te links’ vindt. ‘Ja, die zijn er ook, maar daar klaagt niemand over’, aldus Kooijman.

Hooggerechtshof VS buigt zich over rol sociale media bij aanslagen

0

Het sociale mediabedrijf YouTube moet in de Verenigde Staten voor de rechter verschijnen voor vermeende medeplichtigheid aan de terroristische aanslagen in Parijs in 2015. Ze zijn aangeklaagd door de nabestaanden van het enige Amerikaanse slachtoffer.

Dat meldt de nieuwssite Middle East Eye. De rechtszaak kan een grote precedentwerking hebben, omdat al langer een discussie gaande is over de rol die sociale media spelen bij grootschalige terreuraanslagen waar veel burgerslachtoffers vallen.

De Amerikaanse familie van Nohemi Gonzalez, de enige Amerikaan die in 2015 in Parijs is vermoord, heeft de rechtszaak tegen Google aangespannen, waar YouTube onder valt, en beschuldigt hun van medeplichtigheid. De precieze aanklacht is dat het platform algoritmes gebruikt die terreuraanslagen en rekrutering van terroristen ‘aanwakkert’, bijvoorbeeld die van ISIS, die destijds grote gebieden in het Midden-Oosten had veroverd.

Het grootste punt in deze zaak is of internetbedrijven aangeklaagd kunnen worden op basis van content dat door derde partijen op hun platform is gedeeld.

Lagere rechtsbanken oordeelden eerder in het voordeel van Google. De familie Gonzalez liet het daarbij niet liggen en is in beroep gegaan. ‘Als er bepaalde veranderingen kunnen worden doorgevoerd, om te voorkomen dat terroristen mensen doden, dan is dat al een grote ontwikkeling’, aldus de nabestaanden.

Egyptenaren zijn Sisi zat, maar komt er een nieuwe Egyptische Lente?

0

Abdel Fatah al-Sisi regeert Egypte al bijna een decennium met harde hand en vervolgt politieke tegenstanders rücksichtslos. Veel Egyptenaren zijn hem en zijn regime meer dan zat, vanwege de extreme corruptie in het land en de torenhoge inflatie. Hangt er opnieuw een revolutie in de lucht, een nieuwe Egyptische Lente?

Vandaag precies twaalf jaar geleden begon de Egyptische Revolutie, die leidde tot de val van dictator Hosni Mubarak. Vervolgens brachten democratische verkiezingen islamitische Moslimbroederschap aan de macht. Aan die korte periode van democratie kwam in 2013 een einde, toen het leger de macht weer greep.

De Utrechtse islamwetenschapper Joas Wagemakers, gespecialiseerd in de geschiedenis van de Moslimbroederschap, vertelt dat de situatie in Egypte onder Sisi erger is dan onder Mubarak, die van 1981 tot 2011 president van Egypte was. ‘Onder Mubarak was er wel enige politieke vrijheid’, zegt hij.

‘De Moslimbroederschap mocht aan de verkiezingen meedoen, wel in lijstverbinding met andere partijen, en sociale activiteiten ontplooien. Nu is de Moslimbroederschap verboden. Moslimbroeders zitten in de gevangenis, zijn gedood of leven in ballingschap.’ Ook andere oppositiegroeperingen hebben het volgens Wagemakers moeilijk. ‘Egypte laat wel andere partijen toe, maar binnen een beperkte bandbreedte.’

In Egypte bestaat er geen oppositie, stelt de Egyptische liberale oud-politicus Amr Abdelhaday. Hij woont als balling in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het is allemaal schijn. Die zogenaamde oppositiepartijen in Egypte voeren geen echte oppositie. Ze zeggen alleen wat ze mogen zeggen.’

George Kras*, een oud-journalist die in Egypte woont, vult aan: ‘Kritiek op Sisi en op het leger is verboden. Je wordt meteen gebrandmerkt als ‘Moslimbroeder’. Alle kritiek op Sisi is staatsgevaarlijk, want hij is de staat.’

Joas Wagemakers (Beeld: YouTube)

Bestaanszekerheid aangetast

De protesten van 2011 zorgden voor de val van Mubarak en maakten de eerste vrije verkiezingen in Egypte mogelijk. Zo kwam in 2012 Mohammed Morsi aan de macht. Dat hij faalde als president lag niet zozeer aan zijn Moslimbroederschap, maar aan de omstandigheden, stelt Wagemakers. ‘De Moslimbroeders waren onervaren omdat ze stelselmatig buiten de macht waren gehouden. Nu moesten ze opeens een land met grote problemen regeren, waarbij ze voortdurend moesten laveren tussen gevestigde belangen van het leger en het wantrouwen van anderen. Dat lukte ze niet. Daarom steunden veel Egyptenaren de staatsgreep door het leger.’

Een tijdlang leek het – ondanks alle repressie – relatief goed te gaan met Egypte, omdat Sisi met grote bouwprojecten voor werkgelegenheid zorgde. Maar Egypte moet de leningen die het daarvoor aanging nog terugbetalen. En dat geld is er niet, mede omdat er veel geld in de zakken van hoge officieren van het leger is terechtgekomen. Daarnaast kampt Egypte met een enorme inflatie, die mensen in hun bestaanszekerheid aantast. ‘De Egyptische pond is enorm in waarde gedaald, maar de salarissen van mensen zijn nauwelijks omhoog gegaan’, zegt Kras. ‘Maar mensen zijn bang om de straat op te gaan, vanwege repressie door het regime. Ze willen liever emigreren naar het buitenland.’

De Egyptische aannemer Mohamed Ali, die tegenwoordig in ballingschap in Spanje woont, ziet wel mogelijkheden voor een nieuwe volksopstand. Drie jaar geleden voorspelde hij dat Egypte op 25 januari 2020 – toen negen jaar na het begin van de revolutie – massaal in opstand zou komen tegen Sisi en zijn corrupte regime. Er gebeurde echter niets en Mohamed Ali kon Egypte niet meer in.

Twee weken geleden veroordeelde het regime Ali bovendien bij verstek tot levenslang en kwam hij op de terreurlijst terecht. In reactie hierop is hij nog vuriger gaan geloven in zijn zaak: ‘Ik zal strijden totdat het leger stopt ons land te overheersen’, zegt hij. ‘Enkele jaren geleden durfde niemand op sociale media kritisch te schrijven over Sisi. Dat gebeurt nu wel. Veel jonge mensen laten hun ongenoegen blijken over Sisi, het leger en de corruptie. Dat zie ik als een groot succes. Ons land eeuwenlang gekoloniseerd door vreemde mogendheden, nu wordt het gekoloniseerd door de Amerikanen en de Golfstaten. We moeten Egypte aan de Egyptenaren teruggeven. En dat kan alleen als het leger geen politieke macht meer heeft.’

Amr Abdelhaday is sceptischer: ‘Ik geloof niet zo in een nieuwe revolutie. Veel Egyptenaren vrezen dat het regime dan keihard zal ingrijpen. Wat wel mogelijk is dat ontevreden elementen in het leger een coup plegen en Sisi aan de kant zetten. Maar dit kan tot een burgeroorlog leiden. Want Sisi wil, net als de Syrische dictator Bashar al-Assad, koste wat het kost aan de macht blijven. Als dat lukt, zal dat een grote vluchtelingenstroom naar Europa veroorzaken, want veel Egyptenaren willen ontsnappen aan de uitzichtloze situatie waarin ze zich nu bevinden.’

‘Voor de mensen die verandering wilden, heeft de Arabische Lente geen verbetering gebracht’

‘Het mooiste zou natuurlijk zijn als Sisi de macht overdraagt aan een burgerlijke regering’, vervolgt Abdelhaday. ‘Die weet beter hoe je een land goed moet besturen, maar dat zie ik helaas niet zo snel gebeuren.’ Belangrijk in dit verband is ook de verdeeldheid van de oppositie in het buitenland. ‘Er was een parlement in ballingschap in Turkije. Er zou ook een regering in ballingschap worden gevormd, maar omdat Turkije ons parlement besloot te verbeiden en de liberalen en de Moslimbroeders met elkaar ruzie kregen is hier uiteindelijk niets van terecht gekomen.’

Ballingschap

Het leven van Egyptische ballingen is niet altijd makkelijk. Mohamed Ali verloor veel van zijn kapitaal, vertelt hij, wat hem niet onberoerd laat. Hij leeft nu in alle vrijheid in Spanje. Zijn vrouw en kinderen wonen in Turkije, maar hebben daar nog steeds geen verblijfsvergunning gekregen.

Turkije en Qatar ontvingen uitgeweken Moslimbroeders aanvankelijk met open armen. Deze landen zagen in hen ideologische bondgenoten. Ze kwamen hier recentelijk echter op terug, omdat ze streven naar betere betrekkingen met Egypte. Zo zette Ankara in 2021 enkele tv-shows van de Moslimbroeders stop, die uitzonden vanuit Turkije. Ook verbood de Turkse regering in mei 2022 het aan de Egyptische Moslimbroederschap gelieerde tv-kanaal Mekameleenom nog langer vanuit Istanbul te opereren.

Turkije en Qatar pakken daarnaast ook ballingen uit Egypte aan die niet verbonden zijn aan de Moslimbroederschap. Een Turkse regeringsfunctionaris appte in oktober 2021 diverse van deze ballingen, met het verzoek om kritische tweets over Sisi te verwijderen. Ook Adbelhaday, die op dat moment in Qatar woonde, kreeg een app. ‘Niet veel later kreeg ik van de autoriteiten in Qatar het verzoek om mijn Twitteraccount te verwijderen. Toen ik dat weigerde, hielden ze mij twaalf dagen vast. Ik mocht al die tijd niet met mijn vrouw en dochter bellen. Dat mocht pas toen ik het ziekenhuis lag, omdat ik in hongerstaking was gegaan.’ De autoriteiten van het oliestaatje verwijderden alle tweets die Abdelhaday tussen 2013 en 2021 had geplaatst. ‘Ze pikten mijn laptop en mobiele telefoon in en veranderden al mijn wachtwoorden. Dat was erg vervelend. Maar ik blijf kritisch over Sisi twitteren.’

‘Democratie zal terugkeren’

Al deze repressie kan leiden tot moedeloosheid. De Arabische Lente, die twaalf jaar geleden zo optimistisch begon, is volgens Joas Wagemakers op een fikse teleurstelling uitgelopen. In Egypte is de revolutie mislukt, in Jemen woedt een verschrikkelijke burgeroorlog en ook in Syrië is de burgeroorlog nog niet voorbij – al lijkt het er wel op dat Assad deze gaat winnen. In Tunesië, ten slotte, leek het lange tijd goed te gaan, maar inmiddels heeft dit land ook een autoritaire president die het parlement en de grondwet opzij heeft geschoven. ‘Voor de mensen die verandering wilden, heeft de Arabische Lente geen verbetering gebracht.’

Amr Abdelhaday (Beeld: Amr Abdelhaday)

Abdelhaday wil niet bij de pakken neerzitten, vertelt hij, maar wel realistisch blijven: ‘De democratie zal terugkeren in Egypte, maar dat zal tijd kosten. Het wordt een moeilijke tijd, want Egypte kampt met grote financiële problemen die een nieuwe regering niet zomaar oplost.’

Wagemakers staat er op een vergelijkbare manier in. ‘Vanwege de stevige grip die het regime heeft op de macht, de structurele problemen in het land, de verdeelde oppositie en de onrealistische verwachting bij veel mensen dat democratie ook snel meer welvaart brengt, is democratisering in Egypte waarschijnlijk iets van de lange adem.’

Mohamed Ali is een stuk optimistischer. ‘Op sociale media zie ik elke dag goede ideeën van mensen voorbij komen. Ze weten hoe het wel moet in Egypte. Daarom heb ik vertrouwen in een goede toekomst.’ Heel lang zal die toekomst niet op zich laten wachten, meent hij. ‘Mensen hebben honger. Als de koning de mensen geen eten meer geeft, dan eten ze de koning op.’

* Vanwege zijn veiligheid wil George Kras niet onder zijn echte naam in dit artikel. Zijn identiteit is bij de redactie bekend.

Van der Burg streeft naar nul buitenslapers in Ter Apel, maar garandeert niks

0

Staatssecretaris Eric van der Burg van Asielzaken streeft naar ‘nul, nul, nul’ buitenslapers in Ter Apel, zegt hij. Maar hij kan niet garanderen dit ook gaat lukken, aldus RTV Noord.

De VVD-politicus zegt dat het helaas niet uit te sluiten is dat er deze zomer opnieuw asielzoekers buiten moeten slapen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. De instroom van nieuwe asielzoekers is namelijk ‘idioot hoog’, zegt hij. ‘Er zijn nu 32.000 structurele opvangplekken, zodat er daarnaast nog ruim 40.000 plekken nodig zijn.’

Voor de komende zes maanden verwacht Van der Burg nog geen problemen, omdat er nog duizenden opvangplekken zijn in de (crisis-)noodopvang. Tegelijkertijd lopen er wel een paar tijdelijke contracten voor vluchtelingen af, waaronder die van ongeveer vijfduizend niet-Oekraïense vluchtelingen uit Oekraïne, die begin 2022 een tijdelijke verblijfsstatus hebben gekregen. ‘Als we niks doen, hebben we een probleem’, aldus de bewindspersoon.

Het kabinet wil een nieuwe spreidingswet invoeren, die moet leiden tot een betere verspreiding van de asielopvang over het gehele land. De VVD-fractie verzette zich hier lange tijd tegen, omdat het kabinet zogenoemde weigergemeenten wil dwingen om asielzoekers op te vangen. Pas na het machtswoord van premier Mark Rutte ging de fractie akkoord.

IS gijzelde Nael in Syrië. Nu wil hij mensen in Nederland helpen

Elke maand gaat de Kanttekening in gesprek met vluchtelingen en statushouders in Nederland. Hoe zijn ze hier gekomen? En hoe hebben zij hun nieuwe leven in Nederland opgebouwd? Deze maand: Nael Taim Shami (26). Toen de oorlog in Syrië uitbrak werkte hij als journalist en verzorgde hij daarnaast gewonde slachtoffers. Nadat Assad Aleppo innam, vluchtte Nael naar Nederland. Nu wil hij een betere toekomst voor zichzelf en voor alle Nederlanders.

Tijdens zijn jeugd droomde Nael Shami, ook wel Taim genoemd, ervan om later als fysiotherapeut te werken en om mensen beter te maken. Hij werd hiervoor geïnspireerd door de fysiotherapeuten die zijn drie jaar oudere zus hielpen, die verlamd was. ‘Ik voelde hoe mijn zus pijn had, terwijl ze niet goed kon bewegen. Ik dacht: ‘Nee dit kan niet, ik wil mijn best doen haar zo goed mogelijk te behandelen.’ Uiteindelijk overleed mijn zus aan haar aandoening toen zij twaalf jaar was.’

Samen met zijn ouders, zus en drie broers groeide Shami op in de Syrische stad Aleppo. Zijn familie kwam uit de middenklasse, ze waren ondernemers. Hij was nog maar veertien toen de burgeroorlog in Syrië uitbrak, waardoor naar school gaan er niet meer in zat. Al gauw ontwikkelde hij interesse om te schrijven en aan anderen te laten zien wat de oorlog met mensen doet. Maar alleen het journalistieke werk gaf Shami niet genoeg voldoening. Toen er bij hem in de buurt geen ziekenhuizen meer waren, besloot Shami een EHBO-cursus te doen. Hij dook de geneeskundeboeken in, liep mee met medische hulpverleners en leerde al snel hoe je gewonde mensen moest helpen.

‘Omdat er als gevolg van de oorlog bijna geen artsen en verpleegkundigen waren, besloot ik – zonder medische opleiding – mijzelf de verzorging van wonden en revalidatietherapie aan te leren. Ik was aanwezig bij demonstraties tegen het Assad-regime, waar regelmatig burgers werden neergeschoten door militairen. Ongeveer twee jaar lang was ik daar actief, ik bracht de slachtoffers naar een veilige plek en ging ze behandelen. De oorlog was een gekkenhuis, maar ik dacht niet te veel na en leefde bij de dag. Hoe meer mensen ik kon helpen, hoe beter.’

Oog in oog met IS

Twee jaar na aanvang van de oorlog konden zijn ouders en broers niet meer in Syrië blijven. Ze zagen in dat er voor hen geen toekomst meer was in het land, daarop vluchtten ze naar Turkije. Shami besloot echter om in Syrië te blijven: ‘Mijn moeder had van dichtbij bomaanslagen gezien. Eén keer zag ze hoe het huis naast dat van ons werd aangevallen. Toen werden mijn ouders enorm bang en besloten ze om met mijn broers te vluchten. Maar ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om de mensen in Syrië achter te laten. Dag in dag uit raakten slachtoffers gewond, en er was al een flink tekort aan medische hulpverleners. Bovendien wilde ik verslag leggen van de oorlog, door als journalist te schrijven over de gruweldaden van Assad-regering.’

Zijn werk als journalist in Syrië kwam steeds meer onder druk te staan als gevolg van de komst van IS-strijders naar zijn land. Eind december 2013, toen Shami en vier andere journalisten aanwezig waren in een tv-studio, vielen IS-troepen het gebouw aan. Ze gijzelden Shami en zijn collega’s. ‘Ik was enorm bang. Ik zag mannen met maskers op ons afkomen. We werden vijftien dagen lang opgesloten.’

Shami was toen zeventien jaar, vertelt hij. ‘Eén van de journalisten was een goede vriendin van mij. Ze was heel moedig en wilde net als ik aan de buitenwereld laten zien wat er in Syrië gebeurt. Maar een militair schoot haar voor mijn ogen neer.’

‘Ik wil mijn leven verbeteren door de mensen in Nederland te helpen’

Shami valt even stil en staart voor zich uit. Het is een dag die hij nog steeds herbeleeft in flashbacks, een dag die hij nooit zal vergeten. Uiteindelijk kwamen Shami en een andere journalist vrij. De IS-troepen doodden naast zijn goede vriendin nog twee andere journalisten.

In 2015 bezetten de troepen van Assad Aleppo. Voor Shami zat er toen nog maar één ding op: vluchten. Het was dit of de dood. Het duurde te voet twee dagen om van Syrië naar Turkije te reizen. Daar reisde hij door naar de West-Turkse havenstad Antalya, waar de Turkse politie hem lastigviel. ‘Ze zaten niet te wachten op nog meer vluchtelingen uit Syrië en wilden ons terugsturen. Maar ik wilde niet opnieuw de oorlog in. Later ben ik via Izmir in een klein bootje, waar we met veertig man zaten, naar Griekenland gevlucht. De toch duurde vier uur lang.

Het was heel moeilijk om in Griekenland te verblijven, want ook daar wilden de mensen niks weten van vluchtelingen. Shami wilde niet opgeven, en een nieuwe toekomst opbouwen. Met de bus en de trein reisde hij door Europa, op zoek naar een nieuw thuis. Hij droomde er nog steeds van om mensen te helpen en wilden zijn werk als hulpverlener opnieuw oppakken. Toen hij de grens tussen Servië en Hongarije wilde oversteken, sloeg een agent hem met een stok. Het was vernederend. ‘Ik heb zoveel nare dingen meegemaakt tijdens mijn vlucht. Nergens was ik veilig.’

Eigen horecaonderneming

Na te hebben rondgereisd door Europa is Shami uiteindelijk in Utrecht beland. Hij kon niet wachten om een opleiding te starten, Nederlands te leren en om in ziekenhuizen te gaan werken.

‘Aangekomen in Utrecht voelde ik gelijk: dit is mijn stad. Ik voelde mij heel opgelucht en ik kon eindelijk uitrusten van de zware reis. Anderhalf jaar heb ik in meerdere asielzoekerscentra gewoond. Ik wilde heel graag aan het werk, mensen helpen. Bijvoorbeeld door als Cliniclown in ziekenhuizen mensen blij te maken. Maar dat mocht toen nog niet, omdat ik op dat moment nog geen verblijfvergunning had.’

Omdat Shami niet stil kon zitten, besloot hij in het azc om andere asielzoekers te verzorgen, door therapeutische massages en fysiotherapie aan te bieden. In 2017 kreeg hij eindelijk zijn verblijfsvergunning en een kamer in Utrecht, waar hij samenwoont met anderen. Hij meldde zich gelijk aan bij een school voor dienstverlening in de zorg en welzijn. Twee jaar later had Shami zijn eigen praktijk voor sportmassage opgericht. Ook werkt hij als vrijwilliger bij de gemeente Utrecht, om nieuwkomers te helpen tijdens het inburgeren.

Nog steeds vreest Shami voor het welbevinden van zijn familie. ‘Ik word verdrietig als ik denk aan mijn ouders en drie broers, die in één kamer verblijven in Istanboel. De mensen daar behandelen mijn familie heel slecht. Toen mijn broertje probeerde te vluchten naar Griekenland, sloeg een Griekse agent hem met ijzeren stokken.’ Shami laat een foto zien van de striemen op de rug en benen van zijn broer. ‘Als ik tegen mijn familie zeg dat ze ook naar Nederland moeten komen dan worden ze gelijk bang, omdat ze niet mishandeld willen worden.’

‘Ik kijk niet te veel vooruit, ik kijk nu alleen naar morgen en wat ik voor mensen kan doen. Ik wil mijn leven verbeteren door de mensen in Nederland te helpen, daarom heb ik mij aangemeld bij GroenLinks. De mensen hier in Nederland zijn ontzettend gastvrij en behulpzaam. Ik weet nog hoe ik in het azc fruit kreeg van een hulpverlener.’

Shami is niet de enige asielzoeker die een steentje wil bijdragen aan de Nederlandse samenleving door te gaan werken. Maar dit kunnen asielzoekers vaak niet doen, omdat ze (nog) geen verblijfsvergunning hebben. Daarom wil Shami een bezorgrestaurant starten om zo asielzoekers te helpen met werk. ‘Ik kan niet accepteren dat Oekraïners gelijk werk krijgen, terwijl de vluchtelingen uit het Midden-Oosten en Afrika niet mogen werken. We zijn allemaal mensen. Daarom wil ik op een eerlijke manier mensen helpen.’

‘In Syrië zijn we gewend om dicht bij elkaar te zijn’, besluit Shami. ‘Mannen lopen bijvoorbeeld met armen om elkaars schouders. Als ik dat hier doe wordt er soms vreemd naar ons gekeken. Ik wil de positieve energie en warmte vanuit de Syrische cultuur delen met Nederlanders. Ik wil dat ook hier iedereen zich veilig en gesteund voelt.’

Bezoek diplomaten Europese Unie aan Tempelberg is ‘provocerend’, vindt Israël

0
Israël is boos over het bezoek van een groep diplomaten van de Europese Unie, Canada, Argentinië en Australië aan de Tempelberg in Jeruzalem. De Israëlische regering noemt het bezoek ‘onverantwoord’ en ‘provocerend’.
Dat meldt nieuwssite Middle East Monitor. Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken wil voortaan bezoeken van diplomaten verbieden als die niet vooraf zijn overlegd met de Israëlische autoriteiten, omdat dit volgens Israël zou kunnen leiden tot escalaties rondom de Tempelberg.
Het bezoek van de diplomaten, dat afgelopen woensdag plaatsvond, was georganiseerd in samenwerking met de Jordaanse Waqf-raad, die de Tempelberg beheert. De bezoekers wilden steun betuigen aan de christelijke en islamitische heilige plaatsen in Jeruzalem, aldus het Britse consulaat. Volgens het consulaat moeten alle drie de Abrahamistische religies de ruimte krijgen op de Heilige Tempelberg.

Franse campagne tegen islamofobie gestart na uitlatingen schrijver Houellebecq

0
De linkse Franse politieke partij Nouveau Parti Anticapitaliste (NPA) is een campagne tegen islamofobie gestart. Aanleiding hiervoor zijn uitlatingen van de Franse schrijver Michel Houellebecq over de islam, die veel moslims als krenkend ervaren. 
 
In een filmpje op het YouTube-kanaal van de politieke partij is te zien waar de campagne om draait. De NPA noemt niet alleen Houellebecq, maar verwijst ook naar recente discriminerende opmerkingen van de Franse columnist Jean-Claude Dassier. Hij gaf moslims in een debat op tv de schuld van criminaliteit. Ook beweerde hij dat moslims de Franse Republiek niet erkennen.
De NPA vindt de stelling dat er verschil is tussen islamitische en niet-islamitische Fransen koloniale retoriek. De partij stelt dat die retoriek is gebruikt om een zogenaamde ‘botsing van beschavingen’ te duiden, die vandaag de dag een grote rol speelt bij de discriminatie van moslims onder extreemrechtse Fransen. Ook levert de partij kritiek op de beruchte omvolkingstheorie, dat witte mensen in Europa worden ‘vervangen’ door zwarte mensen en door moslims.
Met de actie wil de partij haar solidariteit uiten met Franse moslims. Moslims zijn volgens de partij het slachtoffer van racistische en fascistische aanvallen in Frankrijk.