Vandaag worden de plannen van minister Marjolein Faber voor een nieuw asiel- en vreemdelingenbeleid besproken. Maar de minister heeft onvoldoende gebruik gemaakt van de mogelijkheid om advies te vragen aan externe experts, vinden meerdere organisaties.
De Adviesraad Migratie, het College voor de Rechten van de Mens en de Commissie Meijers hebben een brief geschreven aan de minister over de gebrekkige betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij het wetgevingsproces. De minister vroeg advies aan slechts een beperkt aantal mensen en nam hier een week de tijd voor, wat veel te kort is, zo schrijft het College.
Het gaat om precies te zijn om de conceptwetsvoorstellen Asielnoodmaatregelenwet en de Wet tweestatusstelsel. Beide wetsvoorstellen bevatten ingrijpende maatregelen, niet alleen voor asielzoekers maar voor de gehele Nederlandse asielketen. De Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) liet eerder al weten dat het bezorgd is over de impact die de nieuwe wetgeving zal hebben op hun werk.
Juist daarom is consultatie belangrijk, schrijft de Adviesrecht Migratie. ‘Dit draagt bij aan een zorgvuldige vormgeving van deze wetgeving, waarbij rekening wordt gehouden met verschillende perspectieven. Dit bevordert de kwaliteit van wetgeving en voorkomt knelpunten in de uitvoering.’
Het College voor de Rechten van de Mens maakt zich zorgen over mensenrechtenschendingen. Mensen die door de maatregelen getroffen worden moeten in staat zijn om hun belangen naar voren te brengen en invloed uit te oefenen op het beleid, schrijft het.
De organisaties vragen de minister alsnog om een goede voorbereiding.
De SGP wil in Europees verband ook opkomen voor de godsdienstvrijheid van moslims wereldwijd. Dat zegt de woordvoerder van de Europese fractie tegen de Kanttekening.
Vorige week schreef de SGP in een persbericht dat het Europees Parlement weer een ‘intergroep’ vrijheid van godsdienst en levensovertuiging krijgt. Initiatiefnemers Bert-Jan Ruissen (SGP, ECR) en de Slowaakse Miriam Lexmann (EVP) worden voorzitters van deze parlementaire werkgroep.
De roep is al sinds 2004 actief, maar moet om de vijf jaar als er weer Europese verkiezingen zijn geweest opnieuw opgericht worden, want na vijf jaar vervallen deze en andere interngroepen. De SGP-fractie is blij dat niet alleen de fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) en de christendemocratische fractie EVP de interngroep godsdienstvrijheid steunen, maar ook de liberale fractie Renew Europe. Godsdienstvrijheid wordt nog niet breed genoeg gedragen door het Europees Parlement, vindt de SGP. ‘We zijn blij met de steun vanuit ECR, EVP en Renew in het Europees Parlement’, zegt de woordvoerder. ‘Maar het werk van de intergroep is juist belangrijk om aandacht te vragen voor godsdienstvrijheid bij bijvoorbeeld de Europese Commissie.’
Dat de SGP zo opkomt voor de godsdienstvrijheid is bijzonder. In haar beginselprogramma houdt de partij namelijk nog steeds vast aan het onverkorte artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis, inclusief de 21 woorden waarin staat dat de overheid als taak heeft ‘alle afgoderij en valsen godsdienst’ te ‘weren en uit te roeien’. Is de interngroep godsdienstvrijheid vooral bezig met het aandacht vragen voor vervolgde christenen, een thema waar de SGP zich hard voor maakt, of komt de groep ook op voor aanhangers van andere godsdiensten, zoals moslims en hindoes?
‘Ruissen maakt zich ook hard voor het lot van de islamitische Oeigoeren in China’
‘Onze Europarlementariër Bert-Jan Ruissen heeft onlangs een resolutie voorgesteld, die met algemene stemmen is aangenomen door het Europees Parlement, om op te komen voor een moslimjongen in Nigeria die ter dood veroordeeld zijn na te zijn aangeklaagd voor blasfemie’, vertelt de woordvoerder. ‘Want zulke blasfemiewetten worden ook op moslims toegepast. De interngroep godsdienstvrijheid is dus zeker niet gericht om alleen christenen te helpen. Het gaat om godsdienstvrijheid voor iedereen. Ruissen maakt zich bijvoorbeeld ook hard voor het lot van de islamitische Oeigoeren in China, die slachtoffer zijn van discriminatie en vervolging door de Chinese overheid.’
De heropgerichte intergroep gaat zich de komende tijd inzetten voor het benoemen van een nieuwe EU-gezant voor godsdienstvrijheid. Ook staat de groep in contact met de diplomatieke diensten van de Europese Unie, met als doel prioriteit te geven aan geloofsvervolging in de diplomatieke contacten wereldwijd.
De verschillende intergroepen bieden een informeel platform voor gedachtewisselingen tussen verschillende fracties en voor overleg tussen leden van het Europees Parlement en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld over specifieke onderwerpen. Een intergroep bestaat uit EP-leden afkomstig uit minimaal drie fracties. Hoewel de verschillende intergroepen geen officiële organen van het Parlement zijn, worden ze wel door het Parlement erkend. Ze worden aan het begin van elke zittingsperiode opgericht in overleg tussen de fractievoorzitters. De officiële naam van de intergroep godsdienstvrijheid en levensovertuiging is Intergroup on the Freedom of Religion, Belief or Conscience.
Het einde van een roerig jaar komt in zicht. PVV, BBB, VVD en NSC worstelden zich moeizaam naar een akkoord voor het eerste extreemrechtse kabinet in de Nederlandse politieke geschiedenis. Na veertien jaar en vier kabinetten hebben wij afscheid genomen van Mark Rutte. Voormalig directeur-generaal van de AIVD, Dick Schoof, werd premier. Het kabinet-Schoof trad aan op 2 juli, na maandenlange onderhandelingen die werden gekenmerkt door symbolische beleidsvoorstellen en politieke verdeeldheid.
Het kabinet heeft zich de afgelopen tijd vooral gericht op het creëren van schijnproblemen, zonder echte vooruitgang te boeken in de belangrijkste kwesties waar Nederland mee te maken heeft. Door de aandacht af te leiden van fundamentele kwesties, zoals armoedebestrijding, huisvesting, crisis in de zorg en klimaatverandering, probeert dit kabinet met minimale inspanning zijn politieke overleving te garanderen.
Bij de Europese parlementsverkiezingen bleef GroenLinks-PvdA de grootste, maar de PVV ging van 0 naar 6 zetels. De oorlogen in Gaza, Soedan en Oekraïne woeden voort. Donald Trump won de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Vooral als het gaat om de oorlog in Gaza is de houding van dit kabinet weinig constructief. De PVV lijkt te gedijen bij nog meer chaos en polarisatie en blijft provoceren. Zo werden we opgeschrikt door ongeregeldheden na de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv in Amsterdam, die leidden tot veel verontwaardiging in binnen- en buitenland. Israël noemde de rellen ‘antisemitische pogroms’, woorden die werden overgenomen door Nederlandse politici en journalisten. Burgemeester Femke Halsema, die hard werd aangevallen door Wilders, kwam daar later op terug.
Bij de rellen misdroegen Maccabi-supporters zich tegenover Amsterdammers door discriminerende en racistische leuzen te scanderen en jongeren te provoceren. En een groep Amsterdammers maakten op hun beurt jacht op Israëlische supporters in de hoofdstad, maar het waren geen pogroms.
Ze eisen een volwaardige rol in de maatschappij op
Onze krant was een van de eersten die met deze invalshoek berichtte. Dit leidde tot een veelvoud van het aantal lezers en zelfs donaties aan de redactie. Ook de door ons gepubliceerde opinie van journalist Eva Prins, die stelde dat het leed dat haar Joodse familie in de Tweede Wereldoorlog is aangedaan, wordt misbruikt om de genocide in Gaza te laten voortduren, kreeg veel aandacht.
2024 was een verloren jaar waarin sommige politieke partijen en media doelbewust Joodse en moslimgemeenschappen tegen elkaar uitspeelden. Opvallend was de uitspraak van Mona Keijzer dat ‘jodenhaat in het DNA van moslims zit’, een ongefundeerde en kwetsende beschuldiging. Ondanks voortdurende pogingen om Nederlandse moslims in een kwaad daglicht te zetten, hebben zij zich voorbeeldig gedragen. Zij hebben zoals verwacht op een democratische en vreedzame manier deelgenomen aan het debat en hun standpunten helder verwoord. Toch blijft helaas het verwijt bestaan dat moslims niet geïntegreerd zouden zijn. Volgens mij is het probleem niet dat moslims weigeren te integreren, maar dat anderen er moeite mee hebben dat moslims juist wél integreren, met behoud van hun identiteit en trots. Ze eisen een volwaardige rol in de maatschappij op.
Het kwam allemaal samen bij de motie-Becker, waarin de VVD-politica opriep tot het in de gaten houden van religieuze en culturele opvattingen van minderheden. De motie kreeg onverwacht steun van oppositiepartijen als CDA, ChristenUnie en SP. Ook over dit onderwerp hebben we als krant een statement kunnen maken. Rabbijn en Kanttekening-columnist Lody van de Kamp sprak er schande van. Daags later nam de oppositie weer afstand van de motie.
Een lichtpunt dit jaar is de val van het Assad-regime in Syrië. Miljoenen Syriërs hebben eindelijk de mogelijkheid om een vrij leven te leiden. Bashar al-Assad was al sinds 2000 aan het roer, nadat hij zijn vader Hafez al-Assad opvolgde, die in 1970 na een staatsgreep aan de macht kwam. Maar de situatie in Syrië is nog niet stabiel te noemen. De vraag is wat het met militaire kracht tot stand gebrachte regime in petto heeft. Turkije probeert met pro-Turkse rebellen het noorden van Syrië, waar de Koerden wonen, te bezetten. Een grote oorlog tussen Turkije en de Koerden lijkt niet ver weg. En ook Israël grijpt de kans om met kolonisten nog meer land in het zuiden van Syrië toe te eigenen.
Dit is een greep uit de vele gebeurtenissen en personen waarover we hebben bericht. Het is koffiedikkijken wat we volgend jaar op ons pad aantreffen. We weten als krant wel wat we willen laten horen: het geluid van bicultureel Nederland, dat vaak te zacht klinkt. De multiculturele samenleving heeft een spreekbuis nodig – en dat willen wij ook in 2025 zijn met ons geweldige team van redacteuren, columnisten, freelance journalisten en onze leden en lezers die ons door dik en dun hebben gesteund. Mijn dank aan jullie is groot.
Ho ho ho, 2024 is bijna voorbij. Voor sommigen een jaar van somberheid, voor anderen een jaar waarin principes op de proef werden gesteld. Het nieuwe jaar belooft spannend te worden, met meer burgers die opkomen voor mensenrechten. De Kanttekening presenteert het eindejaarspanel. Fijne feestdagen!
Naeeda Aurangzeb, journalist en schrijver
‘2024 voelt sowieso als één groot dieptepunt sinds vorig jaar. Eerst 7 oktober 2023, toen de verkiezingsuitslag in november. En precies wanneer je dacht dat het niet erger kon, kwam nog de rechtse conclusie dat onze integratie niet zou zijn geslaagd. Dat wij na zoveel jaar nog steeds geen echte Nederlanders zijn. Om dat te moeten aanhoren van de 39-jarige Bente Becker. Maar vergis je niet, ook bij witte meiden en jongens die net beginnen op de arbeidsmarkt zie ik soms zo’n houding tegen Nederlanders met een migratieachtergrond. Ik waarschuwde hier al jaren geleden voor.
‘Maar goed, 2024 was niet alleen maar kommer en kwel. Wat mij zoveel energie gaf, zijn bijeenkomsten en festivals van onder andere Requiem for Justice, waar dichters, muzikanten en kunstenaars uit Egypte, Syrië, India, Mexico, Ghana en andere landen met ingewikkelde politieke situaties komen, maar die kunst en cultuur gebruiken voor verlichting. In Paradiso zong Saint Levant bijvoorbeeld allemaal Palestijnse revolutionaire bevrijdingsliedjes, zoals Deira. Het samenzijn, samen huilen en genieten, met mensen in de verdrukking, geeft hoop. Zo, met muziek en poëzie, heb ik dit jaar kunnen overleven. Voor 2025 is mijn enige wens dat dit kabinet uit elkaar spat. En dat iedere Nederlander opnieuw de kans krijgt om met een zuiver geweten naar de stembus te gaan, en nu wél aan alle Nederlanders denkt bij het stembureau.’
Esmah Lalah, Kamerlid (GroenLinks-PvdA)
‘Het jaar 2024 was intens en gelaagd: een voortdurende balans tussen hoop en teleurstelling, tussen grote politieke uitdagingen en kleine persoonlijke overwinningen. Terwijl ik me al jaren inzet voor bestaanszekerheid – het recht op een waardig bestaan – werd pijnlijk duidelijk hoe onlosmakelijk dat verbonden is met een ander fundamenteel begrip: bestaansrecht. Zolang mensen zich ongewenst voelen of hun aanwezigheid ter discussie staat, blijft bestaanszekerheid een illusie. Of het nu gaat om vluchtelingen die worden weggezet als probleem, werkenden die ondanks hun inspanningen in armoede leven, of jongeren zonder toekomstperspectief – bestaansrecht draait om inclusie, erkenning en menselijkheid.
‘We zagen hoe groepen mensen werden gereduceerd tot cijfers of labels’
‘Het jaar 2024 was ook het jaar waarin polarisatie en dehumanisering steeds zichtbaarder werden. Van de motie-Becker tot de omgang met vluchtelingenopvang, we zagen hoe groepen mensen werden gereduceerd tot cijfers of labels. Maar er was ook hoop. Verhalen van veerkracht en solidariteit inspireerden mij en herinnerden me waarom politiek met een hart zo essentieel is. Die verhalen, en mijn ervaringen als volksvertegenwoordiger, vormden ook de basis voor mijn boek We hebben het over mensen dat ik in november mocht presenteren. Het is een reflectie op de kracht van solidariteit, maar ook op de pijn van een politiek die soms steeds verder van de menselijke maat af lijkt te staan.
‘Het is mijn hoop dat we samen bouwen aan een samenleving waarin menselijke waardigheid centraal staat. Een samenleving waarin we niet alleen spreken over rechtvaardigheid, maar die ook realiseren. Dat vraagt moed, samenwerking en een toekomstgericht perspectief. Laten we in 2025 blijven kiezen voor solidariteit, vertrouwen en hoop, en vooral voor een waardig bestaan voor iedereen.’
Yarin Eski, criminoloog
‘Er waren enorm veel dieptepunten sinds de landelijke verkiezingen van vorig jaar, waaronder het feit dat die geblondeerde fascist aan de macht is gekomen – de échte baas van ons land. Van alle terugkerende dieptepunten, zelfs erger dan de racistische motie van Becker en het bezoek van Wilders aan Netanyahu, was voor mij het besluit van de ministers van Buitenlandse Zaken, Defensie en Asiel en Migratie om de groep van ongeveer tweehonderd Afghanen die voor de Nederlandse defensie hebben gewerkt, niet samen met hun gezinnen naar Nederland te laten komen. De ereschuld wil men niet nakomen. Het is voor mij verraad en ook niet slim gezien de dreiging van Rusland: welk land vertrouwt ons nu nog?
‘Maar goed, gelukkig waren er ook hoogtepunten, genoeg, juist in reactie op de bizarre fratsen van onze wanregering. Want daar waar onze minister-president geen ruggengraat lijkt te hebben, blijken wij dat als maatschappij wel te hebben, zoals terug te zien in de protesten tegen de Gaza-genocide en tegen de massabezuinigingen op het hoger onderwijs, om er maar een paar te noemen.
Liever maken
‘Persoonlijk was voor mij natuurlijk het hoogtepunt de geboorte van ons kindje, iemand waardoor ik niet alleen meer ben gaan afvragen in wat voor wereld ik hem heb laten geboren worden, maar vooral: hoe ga ik proberen die wereld voor hem een beetje liever te maken? Het is zo’n cliché, maar waar: dat zal ik doen voor hem, en hopelijk lukt het me.’
Mpanzu Bamenga, Kamerlid (D66)
‘2024 was een jaar vol nieuwe uitdagingen, kansen en hoop. Als kersvers Kamerlid voor D66 begon ik aan een missie: bouwen aan een eerlijker en gezonder Nederland, waar iedereen écht gelijke kansen krijgt en zich thuis voelt. De strijd tegen racisme en discriminatie is een van mijn grootste drijfveren. Nog altijd worden mensen met een migratieachtergrond beoordeeld op hun afkomst of uiterlijk. Dat moeten we doorbreken. Ik diende daarom een initiatiefwet in om etnisch profileren uit te bannen. Zo maken we glashelder dat institutioneel racisme niet thuishoort in Nederland.
Elektrische auto’s
‘Een gezonde toekomst voor iedereen betekent ook schone lucht, duurzame mobiliteit en een leefomgeving waarin we veilig en gezond kunnen leven. Daarom zette ik me in voor de verdere ontwikkeling van elektrische vliegtuigen, elektrische auto’s voor iedereen, schonere steden, schoner water en betere vervoerskeuzes. Want een groen en gezond Nederland is een recht, geen luxe.
‘Nog altijd worden mensen met een migratieachtergrond beoordeeld op hun afkomst of uiterlijk’
‘Het conflict in het Midden-Oosten heeft mij diep geraakt. Het laat zien hoe hard vrede en hulp nodig zijn. Woorden zijn allang niet meer genoeg, het is tijd voor actie. Ik blijf het kabinet aansporen om meer te doen: voor humanitaire hulp, voor rechtvaardigheid en voor een vreedzame oplossing.
‘Ik voer veel gesprekken met mensen door het hele land en op de eilanden. Hun verhalen raken mij en geven mij de inspiratie en kracht om door te gaan. Samen blijven we bouwen aan een land waar gezondheid, rechtvaardigheid en gelijke kansen voorop staan. Samen maken we het verschil.’
Alma Mustafic, onderwijskundige
‘2024, pfoe, ik vind het echt lastig om een hoogtepunt te vinden in een jaar met zoveel dieptepunten. Maar de onverwachte val van het Assad-regime is dat wel zeker. Natuurlijk weten we nog niet echt hoe de toekomst van Syrië en de Syriërs, die zoveel hebben geleden, eruit gaat zien. Maar de vreugde over één dictator minder op de wereld is er niet minder om. De absolute dieptepunten van 2024 zijn de genocide in Gaza en de opkomst van extreemrechts. Ook in onze zogenaamde geciviliseerde landen, waar het extreemrechtse gedachtegoed steeds meer genormaliseerd en geïnstitutionaliseerd wordt, bijvoorbeeld via moties van zogenoemde middenpartijen.
‘Dan hebben we het nog niet eens gehad over Oekraïne, Trump en de situatie op de Balkan, die ook gespannen is en waar ook oorlog kan uitbreken. Het wordt een spannend jaar, maar je ziet dat steeds meer sterke mensen opstaan en voor de mensenrechten opkomen. Gewone burgers, onderzoekers, wetenschappers, juristen, dus mensen die over het algemeen erg terughoudend zijn.
‘Laat 2025 het jaar van medemenselijkheid worden’
‘Een arrestatiebevel tegen Netanyahu is uitgevaardigd. Dit zie ik allemaal als positief en ik hoop dat we in 2025 steeds meer gaan handelen en leven naar de fundamentele mensenrechten die we altijd met de mond belijden. Laat 2025 het jaar van medemenselijkheid worden!’
Jazie Veldhuyzen, fractievoorzitter van de Amsterdamse partij De Vonk
‘2024 kende te veel dieptepunten om op te noemen. Van de voortdurende genocide tegen de Palestijnen tot de vorming van een PVV-kabinet en de steeds verdergaande verrechtsing van gevestigd links. En hier in Amsterdam: van het heftige politiegeweld tegen pro-Palestina activisten tot een verbod op het grondrecht om te demonstreren.
‘Nederland heeft een extreemrechts kabinet, met Geert Wilders als de facto leider van dit land. Terwijl de huidige premier bij de AIVD en NCTV vandaan komt, roept onze vorige premier, nu als de baas van de NAVO: Het is tijd om ons mentaal voor te bereiden op oorlog en onze defensie-industrie een boost te geven.
‘We hebben in een van de rijkste landen op aarde wel geld voor bommen en granaten, maar niet voor gratis onderwijs, gezondheidszorg en openbaar vervoer? Het is nu meer dan ooit nodig dat we onszelf van onderop organiseren. Maar het is ook belangrijk dat revolutionair links vertegenwoordigd is in de gemeenteraad. Daarom blijf ik strijden voor solidariteit, een vrij Palestina en een wereld zonder kapitalisme.’
Michiel Leezenberg, filosoof
‘Het jaar 2024 kende zoveel dieptepunten dat het uitspreken van vrome kerstwensen voor vrede en voorspoed haast een sick joke is. Wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten; de Russische oorlog tegen Oekraïne, de Israëlische oorlog tegen Gaza, de vergeten oorlogen in Soedan, Jemen en elders; in Nederland de meest rechtse en racistische regering ooit; en wereldwijd een ongeëvenaarde economische ongelijkheid, die met de nieuw gekozen en nog te kiezen regeringen alleen maar groter gaat worden… Te midden van al die ontwikkelingen is het steeds moeilijker om enige hoop op een betere toekomst te koesteren. Het wordt zelfs moeilijker om, met Gramsci een pessimist van het verstand en een optimist van de wil te zijn. Maar we hebben geen andere keus dan blijven werken, hoe kleinschalig ook, aan een wereld die hier en daar iets beter is.
‘Syriërs durven weer iets te koesteren wat even kostbaar als kwetsbaar is: hoop’
‘Dat verandering ten goede mogelijk – en soms zelfs verbazingwekkend makkelijk – is, bleek toen in december het moorddadige regime van Bashar al-Assad in Syrië, volkomen onverwacht, ten val kwam. Wat voor twijfels je ook over de nieuwe machthebbers en de krachten erachter mag hebben, voor het eerst in lange tijd durven Syriërs en anderen weer iets te koesteren wat even kostbaar als kwetsbaar is: hoop.’
Janneke Stegeman, theoloog
‘Het jaar 2024 stond in het teken van de doorgaande Israëlische genocide in Gaza, door Nederland gesteund, en de manier waarop Joden en moslims in ons land tegen elkaar worden uitgespeeld, door een extreemrechtse regering nota bene. Het hoogtepunt van 2024 voor mij was daarom de herdenking van de Holocaust op 3 mei, georganiseerd door de antizionistische organisatie Erev Rav, samen met Palestijnen. Daar bad Yuval Gal het Kaddish – het joodse gebed voor de doden – voor de Palestijnen, huilend. Hij zei: ‘Wij voelen jullie pijn.’
Ik heb daar gezegd: ‘Ik ben wit, Nederlands, christen: er zijn veel erfenissen van onderdrukking, racisme en ontmenselijking waarvan ik me rekenschap heb te geven, waarvan wij ons in dit land rekenschap hebben te geven.’
Bubbel
‘Ik wens voor mijn eigen ‘bubbel’ van witte christenen dat we gaan inzien dat we niet neutraal, noch onschuldig zijn, en dat we leren verantwoordelijkheid nemen voor de manier waarop de ontmenselijking van christelijk kolonialisme doorwerkt in het heden.’
Esmaa Alariachi, tv-presentator en docent
‘Vanuit politiek Den Haag was 2024 vooral negatief. Het lijkt alsof alle lokale debatten van de afgelopen twintig jaar en alle positieve ontwikkelingen opeens niet meer worden gezien of niet meer tellen. Zo onwetend. Nederland is meer dan dat. Gelukkig zijn er steeds meer mensen die hun geïndoctrineerde bril afzetten en kritisch kijken. De denkbeeldige segregatie wordt gevoed door negativiteit. De samenleving is veel verder dan Den Haag en de media ons willen doen geloven. We zien elkaar, werken en leven met elkaar, dag in dag uit.
‘De samenleving is veel verder dan Den Haag en de media ons willen doen geloven’
‘Het is een klein groepje in de politiek en media dat daar niet in mee wil gaan. En het heerlijk vindt dat er islamofobie, antisemitisme en racisme is en een zondebok aanwijst. Laten we niet vergeten dat deze kwaadwillenden een minderheid vormen en baat hebben bij het uitspelen van mensen tegen elkaar. De overgrote meerderheid van de Nederlanders blinkt uit en is op een succesvolle manier bezig. Internationaal is de situatie verschrikkelijk. Het kolonialisme keert terug met terroristische aanvallen in het Midden-Oosten en de genocide op Palestijnen in Gaza. Ik hoop dat dit in 2025 stopt. Verder heb ik het afgelopen jaar ook aan mezelf gewerkt: mentaal, spiritueel, lichamelijk en intellectueel. Ik ben eindelijk begonnen met sporten en ben bewuster gaan eten. Laten we dat in 2025 allemaal doen!’
Aminata Cairo, antropoloog
‘De dieptepunten voor mij waren de verkiezingsuitkomsten in Nederland en de Verenigde Staten en de politieke apathie in het Westen als het gaat om mensenrechten. Het hoogtepunt is mijn werk bij het Lectoraat Sociale Rechtvaardigheid en Diversiteit in de Kunsten met als kers op de taart dat we ons werk in september mochten delen bij Pakhuis de Zwijger. Het feit dat ons gemeenschapswerk met zoveel mensen is gevierd en gedeeld, was prachtig om aan te schouwen. Mijn diepste wens voor het nieuwe jaar: Dat we rust en ons moreel kompas mogen vinden en dat we met moed daarnaar kunnen handelen. Dat we beter in onze schoenen mogen staan en zonder excuus met compassie mogen handelen.’
Sahand Sahebdivani, verhalenverteller
‘Ik vind het moeilijk om een dieptepunt te kiezen, omdat elke keuze lijkt alsof ik andere dingen niet erg vind, zoals de verkiezing van Trump of de verschrikkelijke oorlog in Gaza. Maar voor mij, iets wat heel erg dicht bij me kwam: het zeer gewelddadige politieoptreden in Amsterdam op verschillende momenten. Zo werden, vanwege een verbod op demonstraties, mensen op de Dam afgeranseld, opgepakt en ver buiten het stadscentrum gedropt om daar weer extra in elkaar getimmerd te worden. Dat vond ik verschrikkelijk.
Maccabi-rellen
‘Wat mij hoopvol stemt, en misschien klinkt dit als too little, too late, is dat bepaalde mensen die in het nieuws een bepaalde mening hadden over de Maccabi-rellen daarvan terugkwamen en de hand in eigen boezem staken. Ik vond het mooi dat ook Halsema spijt had dat ze het woord pogrom had overgenomen. Dit klinkt misschien als iets heel kleins, maar het is toch groot. Ik ben al jaren van mening dat dit de enige manier is om vooruit te kunnen in de wereld. Verantwoordelijkheid nemen voor onze eigen positie en niet alleen maar aankaarten wat de ander fout doet.’
Henna Goudzand, schrijver
Foto: Karel Bruhl
‘Wat zou het fijn zijn als we er met z’n allen de schouders onder zetten en het leven voor een ieder beter proberen te maken. Dat we meer rekening houden met elkaar, geschillen niet uitvechten maar gaan zoeken naar wat ons dan wel verbindt, afstand doen van zaken die het milieu schaden. Een ieder voor allen, allen voor een ieder.’
Jerry Afriyie, dichter en activist
‘Beste landgenoot! Ik wens je een collega, een kameraad en een buur in alle kleuren van Amsterdam. Ik wens je een land dat niet spreekt van een asielcrisis, maar spandoeken ophangt aan alle gevels: ‘Vluchtelingen zijn welkom’. Mi casa es su casa.
‘Ik wens je kunst, kunst die de absurditeit bespot, en niet de gewone mens. Ik wens je een jaar zonder genocide en etnische zuivering, anti-zwart racisme en antisemitisme. Ik wens je biologische olijven uit Palestina, samen met vredestekens uit Soedan en Congo. Ik wens je een wereld die niet schreeuwt, maar glimlacht. Ik wens je een land dat omkijkt naar ieder. Ik wens je een Tweede Kamer die niet polariseert, een kabinet dat zich ontlast van racisme en fascisme.
‘Ik wens je een wereld die niet schreeuwt, maar glimlacht’
‘Ik wens je een inclusief Sinterklaasfeest, na 15 jaar strijd. Eindelijk! Ik wens je een kleurrijke Pride, een mooie internationale vrouwendag. Ik wens je een vrije dag op 1 juli, om samen het slavernijverleden te herdenken en te vieren. Ik wens je een minister van Vrede en op 3 mei de Dag van Empathie.
‘Ik wens dat we elkaar opnieuw gaan leren kennen. Dan wens ik mij jouw glimlach, jouw kunnen, durf en medemenselijkheid. Bovenal wens ik je persoonlijke groei. Zodat, wanneer we samen de wereld hebben veranderd, jij er ook klaar voor bent.’
Indira van ‘t Klooster, directeur architectuurcentrum Arcam
‘In 2024 heb ik beter leren luisteren. Ik heb geleerd dat niet iedereen altijd recht heeft op een verhaal en het vertrouwen dat daarbij hoort, dat een verhaal soms geen einde heeft, of nog op een einde wacht.
Foto: Eva Kasbergen
‘Het dieptepunt van 2024 hangt daar nauw mee samen. De rellen in november dit jaar hebben laten zien dat niet alle inwoners van Amsterdam vanzelfsprekend beschermd, gezien en gehoord worden. Amsterdam zou een stad moeten zijn, waarin we ons kunnen uitspreken tegen genocide, onrecht en geweld, en waar we zonder inmenging vanuit Den Haag of buitenland onze eigen gesprekken kunnen voeren in het vertrouwen dat die
niet ontkend of gebagatelliseerd worden. Dat is mijn wens voor 2025.’
De voormalige premier van Nederland en huidige secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte, denkt dat een oorlog met Rusland aanstaande is. In zijn eerste grote toespraak als NAVO-leider waarschuwde hij dat wat in Oekraïne gebeurt ook ‘ons’ kan treffen. Volgens critici wordt de dreiging echter overdreven, meldt NRC.
De Franse historicus en communicatiewetenschapper Etienne Augé is een van die critici. ‘Is dit de joviale politicus die altijd meer geïnteresseerd was in het overbruggen van tegenstellingen dan in het creëren ervan?’, vraagt hij zich af in NRC, dat hem sprak. ‘Is dit de man die, net als zoveel andere Nederlandse politici, gematigdheid en verbinding als belangrijkste deugden ziet?’
Volgens Rutte komt ‘het Russische gevaar’ snel dichterbij. Daarom zouden alle NAVO-landen zo snel mogelijk minstens 2 procent van hun begroting aan defensie moeten uitgeven. Augé heeft Rutte’s toespraak geanalyseerd en vindt dat deze vol zit met overdrijvingen.
Ook journalist Bram Vermeulen is niet onder de indruk. Hij moest er zelfs om ‘lachen’, zegt hij op NPO Radio 1. Vermeulen beschuldigt Rutte er zelfs van de loopjongen van Washington te zijn. ‘Als er één moment was waarop Rutte over een oorlogsdreiging had kunnen praten, dan was het wel in 2014, toen Rusland het passagiersvliegtuig MH17 uit de lucht schoot met een BUK-raket’, zegt hij.
Volgens Vermeulen lijkt Rutte nu een ‘lobbyist’ voor het Amerikaanse defensiebeleid, waar Donald Trump binnenkort de leiding over neemt.
Trump is kritisch op de westerse betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne en wil minder geld eraan uitgeven. Hij vindt dat Europa, waar de oorlog plaatsvindt, zelf de kosten moet dragen.
Van vrijdagmiddag 20 december tot en met maandag 23 december wordt op het Schouwburgplein in Rotterdam het Glazen Huis voor Gaza georganiseerd. Bekende personen, waaronder Dieuwertje Blok, Anja Meulenbelt en Berber van der Woude, herdenken daar de 44.500 dodelijke slachtoffers uit de Gazastrook.
‘Het is een echt glazen huis’, vertelt Iman* van de Rotterdam Palestina Coalitie (RPC) die de actie organiseert. ‘Het is een soort container, waarvan een kant helemaal van glas is.’ Het geld dat RPC ophaalt is voor de Stichting Palestina, die al meer dan 25 jaar hulp biedt aan Palestijnen en goede contacten heeft met mensen en organisaties ter plaatse. ‘Het gaat om noodhulp, voedselpakketten en dekens. In de zomer is door de stichting een maand lang een tank neergezet in Gaza met drinkwater.’ Het is wel moeilijker om hulp te bieden dan eerst. ‘Vroeger was er regelmatig hulp, dat is nu lastiger geworden.’
Verschillende vrijwilligers zullen de namen voorlezen van de meer dan 44.500 Palestijnse mannen, vrouwen en kinderen die zijn vermoord door het Israëlische leger. Het is de bedoeling dat alle namen zullen worden voorgelezen, zegt Iman. Een van de vrijwilligers is oud-diplomaat Berber van der Woude van The Rights Forum. Zij zal zaterdag tussen 15.00 uur en 18.00 uur samen met BIJ1-coryfee en Palestina-activiste Anja Meulenbelt een aantal namen voorlezen. Afwisselend daarmee zullen ze in gesprek gaan over het thema ‘Nooit meer is nu’. Ook tv-presentator Dieuwertje Blok is te gast in het Glazen Huis.
‘Ik weet nog niet hoeveel namen ik moet voorlezen’, zegt Van der Woude. ‘Ik heb het wel een keer eerder gedaan, tijdens een protest van Plant een Olijfboom. Toen stond de teller op ‘slechts’ 15.000 slachtoffers. Er zijn er nu minimaal drie keer zo veel. Mogelijk zijn het meer dan 186.000 doden. Veel mensen liggen nog onder het puin.’
Van der Woude is erg betrokken bij de Palestijnse zaak. Dat heeft alles te maken met haar diplomatieke verleden, legt ze uit. ‘Ik werkte bij Buitenlandse Zaken en heb een tijdlang in Oost-Jeruzalem gewoond. Daar werd ik dagelijks geconfronteerd met de schadelijke effecten van het Nederlandse buitenlandbeleid, dat door Israël te steunen de rechten van Palestijnen ondermijnt. Israël heeft geen enkele intentie om de Palestijnen een eigen staat te geven. De Nederlandse regering weet dit wel, maar negeert dit. Eigenlijk is de Palestijnse kwestie de sleutelkwestie, die laat zien waarom er zo veel mis is met ons buitenlandse beleid als Nederland. Alles komt hier samen: racisme, kolonialisme, schending van het internationaal recht. Veel oud-collega’s snappen waarom ik mijn baan heb opgezegd. Zij schamen zich ook voor Nederland. Ik nam ontslag voor 7 oktober 2023. Daarna is het Israëlische beleid alleen maar erger geworden: nog onmenselijker, nog gewelddadiger.’
Iman beaamt dit. ‘In de media is er heel veel aandacht voor de Israëlische slachtoffers van 7 oktober, terwijl er daarna een veelvoud aan Palestijnen is vermoord. Het geweld is bovendien niet pas op 7 oktober begonnen, maar is meer dan 76 jaar aan de gang. Het is nu wel veel erger dan het was. Veel mensen, ik ook, zijn enorm betrokken bij het Palestijnse leed. We voelen woede, verdriet. We zien iedere dag live hoe een genocide zich aan het voltrekken is. Amnesty International zegt dit, maar Nederland doet niets. Het Internationaal Strafhof heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en tegen voormalig Israëlisch minister van Defensie Yoav Gallant, maar Nederland en andere westerse landen blijven nog steeds wapens aan Israël leveren. We gaan nu al langer dan een jaar de straat op om te protesteren tegen het Israëlische geweld. Nu zullen we stil staan bij de Palestijnse slachtoffers. Het is geen protest maar een herdenking, opdat ze niet vergeten worden.’
*Iman wil niet met haar achternaam in de media verschijnen, vanwege intimidatie uit pro-Israëlische hoek.
De Amerikaanse regering heeft een plan gelanceerd om islamofobie en haat tegen Arabieren tegen te gaan. Dit bericht persagentschap AP.
Het is de eerste nationale campagne in de Verenigde Staten die zich specifiek richt op het bestrijden van discriminatie en geweld tegen moslims en Arabische Amerikanen. Het voorstel van 12 december volgt een soortgelijk nationaal plan om antisemitisme te bestrijden, dat president Joe Biden in mei 2023 presenteerde, toen de zorgen over toenemende haat en discriminatie tegen Joodse Amerikanen groeiden.
Het plan heeft als doel om geweld, discriminatie en haat tegen te gaan en om ervoor te zorgen dat moslims en Arabische Amerikanen dezelfde rechten en kansen krijgen als anderen. Er zijn meer dan 100 acties aangekondigd door de federale overheid, die zal samenwerken met maatschappelijke organisaties, bedrijven en andere overheden.
De campagne richt zich op vier belangrijke doelen. Allereerst wil de regering meer bewustzijn creëren over de haat die moslims en Arabieren ervaren. Er wordt aandacht besteed aan hun bijdrage aan de Amerikaanse samenleving. Vooroordelen en stereotypes worden aangepakt door middel van educatie en betere voorlichting. Daarnaast wordt gewerkt aan meer veiligheid voor deze gemeenschappen. Denk hierbij aan extra beveiliging voor gebouwen, betere bescherming tegen online bedreigingen en maatregelen om het vertrouwen tussen de overheid en de gemeenschappen te verbeteren. Ook wil de regering discriminatie tegengaan en religieuze vrijheid beschermen. Dit betekent bijvoorbeeld dat er duidelijke regels komen om discriminatie in scholen, op het werk of bij de zorg aan te pakken en dat er meer rekening wordt gehouden met islamitische gebruiken. Tot slot heeft de campagne als oogmerk de samenwerking tussen verschillende gemeenschappen te versterken. Het Witte Huis benadrukt dat haat tegen één groep een probleem is voor iedereen, en dat solidariteit en samenwerking essentieel zijn om dit aan te pakken.
Er is ook kritiek op het plan. Volgens Jonathan S. Tobin, hoofdredacteur van de Jewish News Syndicate, is de campagne tegen islamofobie misleidend. Het valt wel mee met islamofobie, terwijl het echte probleem van antisemitisme wordt verdoezeld, stelt hij. Tobin vreest voor censuur, want kritiek op antisemitisme in islamitische en Arabische gemeenschappen kan nu ook worden gelabeld als islamofobie, wat de vrijheid van meningsuiting bedreigt.
‘Amerika is nog niet zoals Nederland of andere delen van Europa, waar iedereen, zelfs overheidsfunctionarissen, die erop wijzen dat Jodenhaat een gangbare opvatting is in de Arabische en moslimwereld, vervolgd kan worden voor het plegen van een haatmisdaad. Maar dat is het uiteindelijke doel van de discussie over islamofobie.’
Over de val van Assad zijn de meeste Syriërs het eens. Wat ervoor in de plaats moet komen en wie dat moet regelen, daarover kunnen de meningen verschillen. De Kanttekening sprak met vier Syriërs uit verschillende regio’s en gemeenschappen.
Noor Akkad (25), soenniet uit Damascus
Noor Akkad poseert met HTS-soldaten in Damascus
Noor groeide net als veel andere jongeren op onder het bewind van Bashar al-Assad. Hij wist niet beter, tot december 2024. Binnen een week veranderde alles. Sindsdien is er voor Noor een wereld opengegaan, letterlijk.
‘Ik woonde heel mijn leven tegenover het paleis van de regering. Toen het regime viel, konden we er voor het eerst naar binnen. Ik kwam erachter dat er een hele ondergrondse infrastructuur ligt, gewoon tot onder mijn huis. Er zijn ziekenhuizen, garages, tankstations, noem het maar op. Je kunt hier zelfs elektrisch tanken, dat kan nergens in Syrië.’
Hij is er nog steeds van ondersteboven, maar ook euforisch. ‘Restaurants zijn open. Mensen lopen op straat. We nemen foto’s met de soldaten, en ze lachen naar ons in plaats van ons te arresteren.’ Bovendien is het de eerste keer dat hij over dingen durft te praten. Hij vertelt familie in het buitenland nu pas over gebeurtenissen van jaren geleden.
‘Ik ben een keer twee dagen gekidnapped. Ik moest geld betalen en mocht toen weer naar huis. Het voelt nu echt heel vreemd om dit zomaar aan de telefoon te vertellen. Dit had ik voorheen nooit gedurfd. Overal hingen camera’s, de muren hadden oren. Je praatte niet over dit soort dingen’, zegt hij.
Noor steunt Hay’at Tahrir Al-Sham (HTS) en vindt dat zij het land moeten besturen. ‘Ze hebben zichzelf bewezen in Idlib en ik vind dat ze goede dingen doen. Maar er moet wel snel orde komen. Er heerst nu chaos, iedereen doet maar wat hij wil, omdat ze dat vijftig jaar lang niet konden. Dat moet worden beteugeld.’
‘Liever de betrokkenheid van Turkije dan Iran of Rusland’
Wel maakt hij zich grote zorgen over de acties van Israël, dat op meerdere plekken in het land wapens vernietigt, naar eigen zeggen uit voorzorg. ‘Dit raakt ook ons als burgers. Wij weten namelijk zelf ook niet waar deze wapens zich bevinden, en kunnen daarom niet vluchten. Er zijn ook geen waarschuwingen. Ze zien iets vanuit de lucht en vijf minuten later wordt de plek gebombardeerd. Een paar dagen geleden knalden de ramen uit ons huis door zo’n bombardement. Het was ongeveer dertig meter van ons huis vandaan.’
Over Turkije maakt hij zich minder zorgen. ‘Liever de betrokkenheid van Turkije dan Iran of Rusland’, zo besluit hij.
Foto gemaakt door M. uit Raqqa
Mohamad (39), soenniet uit Idlib*
De afgelopen acht jaar maakte HTS de dienst uit in Idlib. Mohamad kent de groep goed. Hij beschrijft de afgelopen jaren als een mooie, voortvarende periode, hoewel er ook steeds gevaren op de loer lagen.
‘We werden continu aangevallen door het regeringsleger. Niet ver hier vandaan, zo’n 5 kilometer verder op, stond een rakettank. Elke nacht hoorden we schoten, soms richting Idlib. Onze leiders werden vaak aangevallen, met het doel ze te vermoorden. Nu dat voorbij is, voelen we ons eindelijk veilig’, vertelt hij.
Tevreden over HTS
Mohamad is zeer tevreden over HTS. In Idlib was de situatie beter dan in andere delen van het land, vertelt hij. ‘Hier heeft iedereen toegang tot onderwijs, niemand zit zonder benzine. De economie is hier goed. HTS zorgt goed voor ons. En ik ben ervan overtuigd dat ze dit ook gaan doen voor de rest van het land, zeker als ze hiervoor de middelen krijgen.’
Of ze ook goed zijn voor minderheden? Mohamad gelooft van wel. ‘Ik ken veel mensen die voor HTS werken. Ze zijn niet racistisch, iedereen is voor hen gelijk. Ze hielden in Idlib vrije verkiezingen, hun bestuur was democratisch.’
Zelf werkt hij in de vluchtelingenkampen van Idlib, die nu worden ontbonden omdat mensen weer teruggaan naar hun oorspronkelijke stad of dorp. Mensen die zich verbonden voelden met HTS kwamen vanuit heel Syrië naar Idlib, omdat ze daar een autonoom bestuur hadden.
‘Momenteel is mijn voornaamste taak om deze mensen te helpen bij hun terugkeer. We voorzien ze van dekens en andere hulpmiddelen voor de reis.’
Emeel Atmat (50), een druus uit Damascus
Emeel Atmat
Tien jaar lang werkte Emeel als chauffeur voor de premier. Nu zit hij thuis. ‘We weten nog niet of we weer kunnen werken en voor wie. Het is een onduidelijke periode.’
Emeel is een druus, een lid van een religieuze gemeenschap in Syrië die ongeveer 3 procent van de bevolking beslaat. In Damascus wonen druzen vaak bij elkaar in bepaalde wijken, zo ook Emeel. Tot nu toe had hij altijd een goede relatie met moslims en christenen. Hij hoopt dat dit zo blijft. Toch maakt hij zich ook zorgen.
‘Het is nog te vroeg om te oordelen. Maar ik maak me wel zorgen over een eventuele islamitische regering. Nu is bijvoorbeeld de minister van justitie iemand geworden met een islamitische achtergrond. Wat we eigenlijk willen, is een neutrale regering. Als de sharia de basis vormt, dan is niet iedereen in Syrië vertegenwoordigd. Als minderheidsgroep moet je altijd op je hoede zijn voor extremen, dat is niet wat we willen.’
‘Niet iedereen die voor de regering werkte was slecht’
‘Begrijp me niet verkeerd. Ik ben blij dat Bashar al-Assad weg is. Ook wij hebben gefeest en voelen ons bevrijd’, zegt hij. ‘Hij was een dictator. Je kon niet vrijuit spreken. Het land was als een gevangenis. Tot nu toe heb ik alleen nog maar goede dingen gezien van de nieuwe leiders. Maar ik hoop wel dat we naar een open regering toe gaan werken. Een regering die open is naar iedereen, ook naar het Westen.’
Emeel hoopt ook dat in dit proces opgedane ervaring niet verloren gaat. ‘Niet iedereen die voor de regering werkte was slecht. Er zijn ook goede mensen, die veel expertise hebben op bepaalde vlakken. Laten we die expertise vooral gebruiken.’
M., Nederlander uit Raqqa, betrokken bij onderhandelingen*
M. is een Syrische Nederlander en komt oorspronkelijk uit Raqqa, in het noordoosten van het land. Toen het land werd bevrijd, pakte hij het vliegtuig en bezocht hij zijn familie. Daarna reisde hij af naar Damascus, waar hij als consultant betrokken is bij het vormen van een nieuwe machtsbasis. Daar is hij nog steeds.
Eerst over de stad Raqqa. Deze ligt in het noordoosten van het land en valt nu onder de autonome regio die bestuurd wordt door de YPG, een samenwerking tussen Koerden en Arabieren. ‘Maar het merendeel van de bevolking in Raqqa is Arabisch, en veel van hen eisen dat de Koerden de stad overdragen aan de rebellen’, vertelt M.
‘HTS is niet bereid nu een conflict aan te gaan met de YPG. Daar hebben ze de mankracht ook niet voor. Maar Turkije en de door hen gesteunde Syrian National Army (SNA) rukken wel op. Deze rebellen hebben de stad Manbij al ingenomen en daar zullen ze niet stoppen.
Foto gemaakt door M. uit Raqqa
‘De spanning is er dus om te snijden. Mensen zijn erg bang. Mijn ouders hebben een vluchtplan klaarliggen. We hebben de auto gevuld met benzine en belangrijke documenten klaargelegd. Dit deden we al jaren, maar dit keer is de dreiging veel groter. Turkije heeft nu veel meer macht in Syrië, eigenlijk is alles in één klap veranderd.’
Weinig bereidheid tot samenwerking
In Damascus spreekt hij dagelijks met vertegenwoordigers van verschillende groeperingen en hoogwaardigheidsbekleders uit het buitenland. Het doel is alle stemmen te laten doorklinken, maar erg positief is hij niet over de ontwikkelingen. ‘Er is weinig bereidheid samen te werken,’ zegt hij.
‘HTS beschouwt zichzelf nu als de enige met het recht op de macht, omdat zij de regering omver hebben geholpen. Maar ze zijn geen officiële regering, daar gaat een heel proces aan vooraf. Bovendien willen andere partijen ook meepraten, en daar is nu weinig ruimte voor.’
‘HTS beschouwt zichzelf nu als de enige met het recht op de macht’
Volgens M. zouden veel minderheden nu eigenlijk de straat op willen om meer ruimte op te eisen in de vorming van de regering, maar durven ze dit niet goed. ‘Ook alevieten proberen zich zo constructief mogelijk op te stellen, bang om een militaire reactie uit te lokken van HTS’, zo is zijn observatie.
Bovendien zijn er nog steeds veel rebellengroepen die naast HTS bestaan’, gaat hij verder. ‘Ze vormen geen gezamenlijk front. In sommige regio’s, zoals bijvoorbeeld in het zuiden van Damascus, willen groeperingen de wapens niet opgeven omdat HTS geen officiële regering vormt.’
Hij concludeert: ‘Eigenlijk zitten de onderhandelingen nu dus vast. Misschien dat de komst van meer partijen uiteindelijk een oplossing biedt.’
*De namen van M. en Mohamad zijn bekend bij de redactie
Van woensdagavond tot en met donderdagochtend organiseert de Pauluskerk de protestactie Recht op Rust tegen de beëindiging van de bad-bed-broodregeling per 1 januari in Rotterdam.
‘Terwijl wij genieten van warmte, familie en veiligheid, zet gemeente Rotterdam op 1 januari tientallen ongedocumenteerde mensen op straat. Voor hen begint het nieuwe jaar in angst, onzekerheid en in de kou, op zoek naar een slaapplek op straat’, schrijft de Pauluskerk.
De Landelijke Vreemdelingen Voorzieningen (LVV), ook wel bad-bed-broodregeling, zorgt voor opvang en basale voorzieningen voor mensen die vanwege een gebrek aan verblijfsdocumenten geen recht hebben op opvang. De huidige regering schrapt deze regeling per 1 januari. Waar de meeste grote steden hebben besloten de financiering voort te zetten, doet Rotterdam dit niet. Hierdoor kunnen ongedocumenteerden volgend jaar op straat komen te staan.
In de nacht van woensdag op donderdag hebben daklozen even warmte en rust. Er is eten, muziek en er zijn bedden, maar de nacht is ook vooral bedoeld om aandacht te vragen voor de kwestie.
Het is de vierde keer dat we hier aandacht voor vragen’, vertelt Hamid Lala, een van de personen die momenteel gebruikmaakt van de regeling. ‘We hebben al eens een petitie met duizenden namen aan de burgemeester aangeboden. Maar dit heeft geen effect gehad.
‘We geven niet op. We blijven strijden. Misschien kunnen we toch bepaalde partijleden bereiken, of sommige burgers wakker schudden. Dat zou al een aanwinst zijn.’
De protestactie begint vanavond om 18.15 uur. Om 18.30 uur is er een straatdiner, en een uur later kunnen mensen vanaf zeepkisten de menigte toespreken. De nacht wordt om 8.30 uur afgesloten met een ontbijt.
Advocaat Reinout Sterk heeft namens Stichting Niemand aangifte gedaan tegen Geert Wilders voor belediging van Palestijnse Nederlanders. Volgens de advocaat doet Wilders dit onder meer door op de foto te gaan met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.
Het is niet de eerste keer dat Sterk zich als advocaat richt tegen een politicus. Eerder deed hij aangifte tegen oud-premier Mark Rutte en Mona Keijzer, minister van Volkshuisvesting. Nu richt hij zijn pijlen op de PVV-leider, die volgens hem strafbare handelingen verricht.
‘Politici mogen natuurlijk reizen naar waar ze willen, en ontmoeten wie ze willen. Maar op de foto gaan met premier Netanyahu terwijl hij zijn hand schudt, en vervolgens met deze foto de media-aandacht opzoeken, daarmee vergoelijkt hij de genocide en de oorlogsmisdaden van deze leider’, zegt Sterk.
Het is sinds 1 oktober dit jaar strafbaar om genocide of oorlogsmisdaden te vergoelijken, legt hij uit. ‘Ook is vastgesteld dat hier sprake van is in Israël. Als het Openbaar Ministerie (OM) de zaak seponeert, dan gaan we procederen bij het Gerechtshof’, aldus Sterk.
Stichting Niemand is in oprichting en wil Nederlanders van Palestijnse afkomst vertegenwoordigen.
Aangifte tegen Mona Keijzer
Sterk deed eerder dit jaar aangifte tegen BBB-minister Mona Keijzer voor uitspraken die ze deed in de talkshow Sophie & Jeroen. ‘Wat je ziet, is dat veel asielmigranten komen uit landen met een islamitisch geloof’, zei de politicus, wat volgens Sterk moslimbelediging was.
Deze zaak werd echter door het OM geseponeerd. ‘Het OM stelde wel vast dat de uitspraken beledigend waren, maar stelde ook dat een politicus meer ruimte heeft om zulke uitspraken te doen. In de zaak tegen Wilders ligt het anders. Het is geen talkshow en zijn uitspraken worden hem niet ontlokt. Hij provoceert doelbewust’, zegt de advocaat.
Hij is naar eigen zeggen gedreven door een gevoel van rechtvaardigheid en rechtmatigheid, de reden waarom hij ooit advocaat wilde worden. ‘De Nederlandse regering zou de rechtsorde juist moeten bevorderen.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
migratieachtergrond. Ik waarschuwde hier al jaren geleden voor.
‘Het jaar 2024 was intens en gelaagd: een voortdurende balans tussen hoop en teleurstelling, tussen grote politieke uitdagingen en kleine persoonlijke overwinningen. Terwijl ik me al jaren inzet voor bestaanszekerheid – het recht op een waardig bestaan – werd pijnlijk duidelijk hoe onlosmakelijk dat verbonden is met een ander fundamenteel begrip: bestaansrecht. Zolang mensen zich ongewenst voelen of hun aanwezigheid ter discussie staat, blijft bestaanszekerheid een illusie. Of het nu gaat om vluchtelingen die worden weggezet als probleem, werkenden die ondanks hun inspanningen in armoede leven, of jongeren zonder toekomstperspectief – bestaansrecht draait om inclusie, erkenning en menselijkheid. 
‘2024 kende te veel dieptepunten om op te noemen. Van de voortdurende genocide tegen de Palestijnen tot de vorming van een PVV-kabinet en de steeds verdergaande verrechtsing van gevestigd links. En hier in Amsterdam: van het heftige politiegeweld tegen pro-Palestina activisten tot een verbod op het grondrecht om te demonstreren.
vrede en voorspoed haast een sick joke is. Wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten; de Russische oorlog tegen Oekraïne, de Israëlische oorlog tegen Gaza, de vergeten oorlogen in Soedan, Jemen en elders; in Nederland de meest rechtse en racistische regering ooit; en wereldwijd een ongeëvenaarde economische ongelijkheid, die met de nieuw gekozen en nog te kiezen regeringen alleen maar groter gaat worden… Te midden van al die ontwikkelingen is het steeds moeilijker om enige hoop op een betere toekomst te koesteren. Het wordt zelfs moeilijker om, met Gramsci een pessimist van het verstand en een optimist van de wil te zijn. Maar we hebben geen andere keus dan blijven werken, hoe kleinschalig ook, aan een wereld die hier en daar iets beter is.
‘Het jaar 2024 stond in het teken van de doorgaande Israëlische genocide in Gaza, door Nederland gesteund, en de manier waarop Joden en moslims in ons land tegen elkaar worden uitgespeeld, door een extreemrechtse regering nota bene. Het hoogtepunt van 2024 voor mij was daarom de herdenking van de Holocaust op 3 mei, georganiseerd door de antizionistische organisatie Erev Rav, samen met Palestijnen. Daar bad Yuval Gal het Kaddish – het joodse gebed voor de doden – voor de Palestijnen, huilend. Hij zei: ‘Wij voelen jullie pijn.’
‘Vanuit politiek Den Haag was 2024 vooral negatief. Het lijkt alsof alle lokale debatten van de afgelopen twintig jaar en alle positieve ontwikkelingen opeens niet meer worden gezien of niet meer tellen. Zo onwetend. Nederland is meer dan dat. Gelukkig zijn er steeds meer mensen die hun geïndoctrineerde bril afzetten en kritisch kijken. De denkbeeldige segregatie wordt gevoed door negativiteit. De samenleving is veel verder dan Den Haag en de media ons willen doen geloven. We zien elkaar, werken en leven met elkaar, dag in dag uit.
‘De dieptepunten voor mij waren de verkiezingsuitkomsten in Nederland en de Verenigde Staten en de politieke apathie in het Westen als het gaat om mensenrechten. Het hoogtepunt is mijn werk bij het Lectoraat Sociale Rechtvaardigheid en Diversiteit in de Kunsten met als kers op de taart dat we ons werk in september mochten delen bij Pakhuis de Zwijger. Het feit dat ons gemeenschapswerk met zoveel mensen is gevierd en gedeeld, was prachtig om aan te schouwen. Mijn diepste wens voor het nieuwe jaar: Dat we rust en ons moreel kompas mogen vinden en dat we met moed daarnaar kunnen handelen. Dat we beter in onze schoenen mogen staan en zonder excuus met compassie mogen handelen.’
dingen niet erg vind, zoals de verkiezing van Trump of de verschrikkelijke oorlog in Gaza. Maar voor mij, iets wat heel erg dicht bij me kwam: het zeer gewelddadige politieoptreden in Amsterdam op verschillende momenten. Zo werden, vanwege een verbod op demonstraties, mensen op de Dam afgeranseld, opgepakt en ver buiten het stadscentrum gedropt om daar weer extra in elkaar getimmerd te worden. Dat vond ik verschrikkelijk.
Amsterdam. Ik wens je een land dat niet spreekt van een asielcrisis, maar spandoeken ophangt aan alle gevels: ‘Vluchtelingen zijn welkom’. Mi casa es su casa.
