Albinisme, een erfelijke aandoening waarbij onvoldoende melanine wordt gemaakt, geeft kinderen van zwarte ouders een witte huid. Dat zorgt bij buitenstaanders weleens voor gefronste wenkbrauwen. De Nederlandse film White Berry wil daar iets aan doen.
De in Rotterdam opgenomen film White Berry gaat over Grace. Ze zit nog op de middelbare school, waar ze het niet makkelijk heeft omdat ze uit een Oost-Afrikaans land komt én albinisme heeft. In veel landen in Oost-Afrika wordt er op mensen met albinisme gejaagd, omdat medicijnmannen geneeskrachtige poeders maken van hun botten. Vaak overleven ze een aanval op hun leven niet. Daarom is Grace op haar vijfde met haar ouders en broer gevlucht en in Nederland terecht gekomen. Maar ondanks het pittige onderwerp zitten er ook veel leuke dansscenes én humor in White Berry.
Altijd anders dan anderen
Grace voelt zich buitengesloten. Voor haar gevoel hoort ze nergens bij. Ze lijkt niet op haar familie, omdat ze door haar albinisme veel lichter is. Mensen met albinisme hebben immers een zeer lichte huidskleur vanwege het gebrek aan pigment. Grace is niet echt wit en mensen met Afrikaanse roots weten niet wat ze met haar aan moeten. Sommige witte medescholieren noemen haar een freak. Ook jongeren die hun wortels in Afrikaanse landen hebben, vinden haar er raar uitzien.
Eigenlijk hoort ze nergens bij, behalve dan bij haar moeder en broer. Die letten extra goed op haar. Thuis kan ze op steun rekenen. Ook heeft zij, net als veel mensen met albinisme, een visuele beperking. Op school mag ze daarom langer over proefwerken doen. Kortom: Grace is áltijd anders dan anderen. Precies wat je als adolescent niet wilt. Je wilt er juist bij horen.
Hoofdrolspeelster Latifa Mwazi (2001) vertoont overeenkomsten met Grace. Mwazi heeft albinisme en ze komt van oorsprong uit Congo. Haar ouders en broer zijn met haar gevlucht toen ze amper een jaar oud was. Voor oorlogsgeweld, maar ook omdat dit voor haar beter was. Felle zon is heel slecht voor mensen met albinisme.
‘De zon in Nederland is écht niet te vergelijken met de felle zon in Afrika,’ garandeert Mwazi. ‘Gelukkig is mijn huid niet zo supergevoelig als van sommige andere mensen met albinisme. Maar als ik naar het strand ga, of als het 26 graden of warmer is, dan moet ik een serieuze zonnebrandcrème gebruiken.’
Mwazi begrijpt Grace van binnenuit, al was ze zelf wat minder rebels. ‘Ik besprak alles met mijn moeder en broer. Grace wordt op school gepest. Ik niet, maar ik heb wel nare opmerkingen naar mijn hoofd gekregen. Het heeft een tijd geduurd voordat ik mijzelf had gevonden. Daar heeft Grace ook moeite mee, wat ik begrijp. Grace heeft het moeilijker gehad dan ik. Ik ontdekte bovendien dat mensen uit Afrika mij wel degelijk als Afrikaans beschouwen.’ Bovendien is albinisme in Congo geaccepteerd en wordt er niet op hen gejaagd, dus Mwazi kan veilig op familiebezoek. Grace kan dat niet.
‘In Tanzania denken sommigen dat drankjes met poeder van botten van mensen met albinisme geluk brengen’
In White Berry komt Grace op een dag in aanraking met een paar meiden die iets ouder zijn dan haar; samen vormen ze een dansgroep. Dankzij hen bloeit Grace op. Langzaam durft ze wat meer voor zichzelf op te komen. Ze draagt haar bijzondere haar altijd in vlechtjes onder een pet. Maar daar komt langzaam verandering in tijdens de zoektocht naar zichzelf en naar zelfacceptatie.
‘Adolescenten zijn vaak zoekende’, vertelt filmmaker Sia Hermanides (1986). Ze omschrijft adolescentie als een ‘vormende periode’ en als ‘een snelkookpan waarin je je in korte tijd enorm kunt ontwikkelen’. Adolescentie is een levensfase die vaak terugkeert in het werk van Hermanides. De filmmaker maakte de korte film Afua (2019), de bekroonde serie Voetbalmeisjes (2016) en was betrokken bij de tv-serie Papadag (2017-2020). White Berry is haar eerste lange speelfilm.
De inspiratie voor haar nieuwe film deed Hermanides op in Tanzania, waar ze filmlessen gaf. Ze ontdekte hoeveel gevaar mensen met albinisme in bepaalde Afrikaanse landen lopen.
‘In Tanzania denken sommigen dat drankjes waarin poeder van de botten van mensen met albinisme zijn verwerkt geluk brengen. Daarom worden ze in verkiezingstijd extra vaak aangevallen. De albinojagers krijgen van de medicijnmannen veel geld voor de botten waarmee de drankjes worden gemaakt. Rijke politici die geluk nodig hebben, betalen hier hoge bedragen voor.’
Hermanides zag ook de TED Talk met Diandra Forrest, het eerste Afro-Amerikaanse albinomodel dat tekende bij een invloedrijk modellenbureau. Vooral haar opmerking dat ze zich altijd anders voelde, hield Hermanides bezig.
‘Ik wist direct dat ik geen film wilde maken over het fysieke geweld waar mensen met albinisme in sommige Afrikaanse landen mee te maken hebben, maar over hun mentale worsteling met wie ze zijn, hun identiteit.’
‘It takes a village to make a movie’
Latifa Mwazi is erg tevreden over het resultaat. Ze meent dat ze met White Berry bijdraagt aan meer begrip voor albinisme. ‘Ik denk van wel. Ik hoop in ieder geval van wel.’ Ze wil dat meer jongeren de film gaan zien.
Haar rollen in de films Afua en White Berry, allebei van regisseur Sia Hermanides, hebben Mwazi zelfverzekerder gemaakt. ‘Je wilt het graag goed doen, de regisseur blij maken. Zo moest ik in mijn rol op de juiste manier boos worden. Ik ben meer gaan durven. Ik werkte als model, maar ik ben aangenomen bij de Theaterschool in Utrecht en begin in september aan de opleiding.’
In feite zijn Grace én Mwazi allebei heldinnen, zegt Hermanides. ‘Ik vond haar via een modellenfoto op internet. Het liefste wilde ik voor de rol van Grace een meisje met albinisme van Afrikaanse afkomst, maar ik wist niet of Latifa [Mwazi] kon acteren. Bij de screentest merkte ik gelijk dat de camera duidelijk van haar hield. Ze heeft een enorme screen presence én aanleg om te acteren. Ze ontwikkelde zich tijdens de opnames van Afua heel snel. Sowieso was het voor heel veel acteurs in White Berry hun debuut.’
Het script voor de film werd geschreven door Sia Hermanides en Ilse Ott, maar Mwazi heeft ook invloed gehad. ‘De scène waarin Grace door haar visuele beperking (iets waar mensen met albinisme ook last van hebben, red.) langer over een proefwerk mag doen was haar input, plus dat ik haar vroeg naar welke muziek Grace zou luisteren. Latifa heeft een playlist op Spotify voor mij gemaakt met geschikte nummers, onder andere van de Duitse rapper Albi X, die van Congolese afkomst is. Uiteindelijk heeft hij zelfs drie nummers voor de film geschreven. Ook de cast en crew hebben veel bijgedragen aan de inhoud en stijl van White Berry. Ik zeg altijd: ‘It takes a village to make a movie!’
‘Aan het einde van de film blijkt dat je gewoon goed bent zoals je bent’
White Berry wordt sinds een dikke maand vertoond, onder meer in film- en muziektheater LantarenVenster in Rotterdam. De Rotterdamse Ninny Duarte Lopes en haar dochters hebben meegewerkt aan White Berry en zagen het eindresultaat voor het eerst.
Lopes: ‘Zelf ben ik van Kaapverdische afkomst. Mensen met albinisme lopen niet in elk Afrikaans land gevaar. In Kaapverdië is albinisme geaccepteerd. Maar het is goed dat de film vertelt dat die acceptatie helaas nog niet lang overal geldt.’
Haar veertienjarige dochter Noraly was figurant. ‘White Berry is mooi én interessant.’ Ze vindt dat veel mensen de film moeten zien. Haar oudere zus Celine (26) is blij dat er veel Rotterdammers in de film te zien zijn met onderbelichte talenten. Het gaat om artiesten die in beperkte kring bekend zijn. ‘Aan het einde blijkt dat je gewoon goed bent zoals je bent. Dat vind ik heel mooi.’
White Berry wordt vertoond tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht (24 september tot en met 30 september). De film is ook opgenomen in het educatieve programma van het festival.
