Het verhaal over de verdwenen beelden van Maccabi-hooligans, die door het Amsterdamse vervoersbedrijf GVB zouden zijn gewist, deed me denken aan het weggemoffelde filmrolletje uit Srebrenica, de gewiste sms’jes van Mark Ruttes Nokia en de zoekgeraakte Hawaija-video. Die sluiten natuurlijk ook weer aan bij de oudere Hollandse tradities van het in een diepe lade met veel stof schuiven van de Excessennota, de oorlogsmisdaden tijdens de zogenaamde ‘Politionele Acties’, en de ontkenning van de feiten van ons slavernijverleden.
Volgens de NOS zou het GVB ‘de beelden eerder [hebben] gewist dan gebruikelijk door het vervangen van opnameapparatuur.’ Ik vroeg zowel het GVB als het OM om nadere uitleg. Alleen spreken de antwoorden elkaar tegen. En het OM en het GVB wijzen naar elkaar.
Voor de achtergrond: de rellen begonnen op 7 november, toen Israëlische hooligans van Maccabi Tel Aviv in Amsterdam Palestijnse vlaggen van gevels haalden, mensen lastigvielen op straat, een taxichauffeur en zijn wagen aanvielen en racistische leuzen over Gaza scandeerden. De nachtelijke tegenaanval die werd ingezet door jongeren liet een lelijke klopjacht zien, met hier en daar antisemitische beweegredenen, die Amsterdam de hele week bezighield en tot ver over de grenzen tot verontwaardiging leidde – ook in Israël, uiteraard.
Volgens een woordvoerder van het OM ontving het op 14 november aangiften van twee vrouwen over ‘molest’, fysiek geweld en bedreiging, door de hooligans. Maar het OM kon niet tot vordering van de beelden overgaan, omdat het GVB deze beelden al had gewist op 12 november. Dat wil dus zeggen: binnen vijf dagen nadat de rellen plaatsvonden.
Op mijn vragen legt het GVB mij het protocol uit van dataopslag: ‘GVB bewaart camerabeelden van vaar- en voertuigen als er geen incident is geweest, minimaal 24 uur en maximaal 7 dagen. Beelden van gebouwen, terreinen, metrostations en haltes worden maximaal 28 dagen bewaard.’ Daarmee zijn de beelden dus wél degelijk te vroeg gewist, ook al omdat er wél een ‘incident’ is geweest, en handelt het GVB dus in strijd met het eigen protocol.
De woordvoerder stelt ook dat het eerdere verhaal over de vernieuwde apparatuur niet klopt: ‘De recorders zijn vervangen, maar dat staat los van deze situatie.’
Het OM kon niet tot vordering van de beelden overgaan, omdat het GVB deze beelden al had gewist
En ten slotte geeft het GVB juist het OM de schuld, omdat het OM ‘de beelden niet heeft gevorderd en er is geen verzoek gekomen om ze veilig te stellen.’ Onder dat citaat staat een onderstreping: de verantwoordelijkheid, c.q. hete aardappel, wordt doorgeschoven naar het OM en de politie.
Er is dus, volgens haar, door niemand gewist: ‘computer said yes’ en haalde alles door de digitale shredder.
Dat het OM de beelden niet heeft gevorderd, komt niet omdat het dat niet heeft gevraagd, maar omdat het GVB ze niet meer had, stelt de OM-woordvoerder daar tegenover. Er was daarom ‘geen bewijsbare zaak’ meer. En daarom was het OM genoodzaakt de aangiftes van de twee vrouwen te seponeren, zoals het dit weekend bekendmaakte.
Maar hoe zit het dan met de andere overtredingen van de hooligans? Er circuleren genoeg video’s met beeld en geluid op sociale media. Ook de video van de NOS toont ze vol in beeld en geluid, waarop we duidelijk herkenbaar ‘fuck de Arabs’ horen schreeuwen en racistische leuzen over Gaza. Vinden we het oké dat dat gebeurt in onze hoofdstad? Waarom hebben politie en OM hierop niet snel actie ondernomen, terwijl ze de regels voor dataopslag kennen? Er loopt alleen nog de zaak van de gemolesteerde taxichauffeur.
Ik vind het uitermate onbevredigend dat de aanleiding tot de rellen, de zich misdragende Israëlische hooligans, vrijuit gaan. Het feit dat er verschillende verklaringen worden afgegeven over het wissen van beelden en dat het OM en het GVB elkaar de schuld geven, is genoeg reden tot achterdocht over de intenties van de autoriteiten. Vinden ze het nog steeds moeilijk om kritiek op Israëli’s te uiten? Hebben ze, onder druk van de Nederlandse politiek of uit Israël, de vervolging van racistische, agressieve burgers, slash Israëlische soldaten, laten versloffen?
Op de site van het OM lees ik dat het als belangrijke taak heeft, onder andere: ‘dat daders een passende straf krijgen, dat slachtoffers en nabestaanden het gevoel hebben dat er iemand naast hen staat en dat de samenleving voelt dat het recht bij het OM in goede handen is.’ Wie er ook eindverantwoordelijk is in dit geval, de Amsterdamse autoriteiten hebben de slachtoffers juist geen recht gedaan. Sommige mensen komen met wangedrag weg in onze hoofdstad.
