De Turkse regering veroordeelt het verscheuren van een Koran tijdens een anti-islamitische protestmars in Noorwegen afgelopen zaterdag. Dit meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken verwacht dat de Europese autoriteiten dit soort acties in de toekomst zal voorkomen. Turkije vindt dat Europese landen meer moeten doen om fascisme, racisme en moslimhaat te bestrijden.
Ook Pakistan heeft zich uitgesproken tegen de Koranverscheuring. ‘Vrijheid van meningsuiting is geen legitimatie voor haat’, tweette het ministerie van Buitenlandse Zaken.
De demonstratie in de Noorse hoofdstad Oslo was georganiseerd door de extreemrechtse groepering Stop de Islamisering van Noorwegen (SION). Een demonstrante besloot om enkele pagina’s uit een meegebrachte Koran te scheuren. ‘Kijk, nu zal ik de Koran ontheiligen’, zei ze.
De demonstrante in kwestie is geen onbekende van de politie. Ze was eerder aangeklaagd voor hate speech, maar werd toen vrijgesproken.
Er waren ook honderden tegendemonstranten die dag in Oslo: ‘Geen racisten in onze straten’, riepen ze onder andere. Nadat de Koran werd verscheurd dreigden er rellen. Tegendemonstranten gooiden met eieren en probeerden over de politiebarricade te springen. Ook sloegen sommige tegendemonstranten een agent en beklommen een politievoertuig.
Uiteindelijk slaagden de autoriteiten er met behulp van pepperspray en traangas in om beide groepen demonstranten uit elkaar te halen. Er werden 29 mensen gearresteerd.
Afgelopen vrijdag vond in het Zweedse Malmö een soortgelijk incident plaats, waar een Koran werd verbrand door aanhangers van de extreemrechtse Deense partij Stram Kurs (Strenge Richting). Ook deze actie leidde tot gewelddadige protesten.
Ze had zelf nog niet eens de stemgerechtigde leeftijd toen ze De Black Box Democratie bedacht. Toch gaat Dilara Biglic in haar gelijknamige boek al grondig in op hoe we de democratie kunnen verbeteren en de politieke polarisatie kunnen verminderen.‘Het systeem is nu als een partijtje touwtje trekken: op het moment dat de ander even wat zwakker lijkt, trek je keihard.’
Wordt u moe van politici die elkaar continu vliegen afvangen? Vindt u dat de politiek soms lijkt op een spelletje met winnaars en verliezers, terwijl de burger aan de zijlijn staat? Dan heeft u aan de jonge denker Dilara Bilgic (17), die net haar gymnasiumdiploma heeft gehaald, een goede. In de zomer publiceerde ze haar boek De Black Box Democratie, de naam van het ‘zelflerende politieke systeem’ dat zij bedacht om het ‘profileren om het profileren’ door politici te doen stoppen, tegenstellingen te overbruggen en het bestuur efficiënter en eerlijker te maken.
De van oorsprong Koerdisch-Turkse Bilgic weet van dichtbij hoe het is om slachtoffer te zijn van polarisatie en onvrijheid: zij en haar gezin vluchtten om die reden van Turkije naar Nederland. Na de militaire staatsgreep van 1997 trok Turkije de seculiere touwtjes nog strakker aan en haar gelovige ouders raakten in de problemen. ‘Mijn moeder droeg een hoofddoek en mocht niet verder studeren’, vertelt Bilgic. ‘Het was: of haar hoofddoek afdoen of stoppen met studeren. Zij koos voor het laatste.’ Haar vader, die voor een islamitisch tijdschrift werkte, vluchtte in 2002 naar Nederland. De rest van het gezin volgde in 2004.
De ironie wil dat Erdogan sinds die tijd aan de macht is in Turkije en de islam volop de ruimte geeft. De seculieren zijn er voorlopig uitgespeeld. Dit, terwijl in het aankomstland van het gezin-Bilgic een koppige VVD’er in 2004 als enige van zijn fractie tegen toetreding van Turkije tot de EU wilde stemmen, uit onvrede de Groep Wilders oprichtte en met zijn PVV het rechts-radicale populisme in Nederland een enorme slinger wist te geven.
Onder invloed van het veranderde debat in Nederland is de publieke opinie in deze vijftien jaar minder islamvriendelijk geworden: inmiddels ziet 62 procent van de Nederlanders de islam juist als een bedreiging, meldde het Sociaal Cultureel Planbureau in 2019. Maar Bilgic is niet bang voor de populisten en wil hen juist méér de ruimte geven in de democratie, schrijft ze in haar boek. De Kanttekening vroeg haar waarom zij dit vindt, wat zij ziet misgaan in het huidige systeem en hoe haar ‘voor-ieder-wat-wils-systeem’ van de Black Box Democratie daar een oplossing voor kan zijn.
Je begint je boek met een quote van Geert Wilders. Die beweerde tijdens de vluchtelingencrisis in 2015 dat de meeste Nederlanders de grenzen willen sluiten. Wilders sprak toen van een ‘nepparlement’. Waarom haal je deze uitspraak aan?
‘Het feit dat Wilders zoveel populariteit geniet, zegt ook iets over de hoeveelheid mensen die achter deze uitspraak staan. Niet alleen hij krijgt veel steun, Forum voor Democratie inmiddels ook. En waarom? Heeft die ontevredenheid misschien iets te maken met ons politieke systeem?’
Een deel van Nederland ziet permanent een legitimiteitscrisis, een ander deel niet, schrijf je. Heeft dat eerste deel – vooral aanhangers van PVV, FvD en SP – niet gewoon pech?
‘In mijn boek zoek ik naar een middenweg. Als je tegen de ene groep zegt: je hebt gewoon hartstikke pech, het is zoals het is, dan blijft die permanent ontevreden. Maar in een voor-ieder-wat-wils-systeem, waarbij beide kanten enigszins tevreden worden gesteld, kun je de ontevredenheid een stukje doen afnemen.
‘Populisme wordt in de media vaak afgeschilderd als ongewenst. Maar hoe zorgen we ervoor dat die mensen in de democratie ook de ruimte krijgen? Dat betekent niet per se dat we alles dat door populisten wordt gezegd ook meteen klakkeloos moeten volgen. Maar ik vind wel dat we een open gesprek met hen aan kunnen gaan – zonder dat beide kanten elkaar een leugenaar noemen.’
En wat nu als bepaalde partijen soms wat antidemocratische trekjes vertonen?
‘Dat is de paradox van de democratie: iedereen erbij betrekken, ook al vormt diegene een gevaar voor de democratie. En dat is wel iets wat we moeten accepteren, als we er vanuit gaan dat een democratie echt een ‘regering van het volk’ is.’
‘Populisme wordt in de media vaak afgeschilderd als ongewenst. Maar hoe zorgen we ervoor dat die mensen in de democratie ook de ruimte krijgen?’
Vind jij Nederland niet democratisch genoeg ?
‘Ik denk dat Nederland ook andere mogelijkheden zou kunnen kiezen om de democratie vorm te geven. Op die manier kunnen we namelijk meer mensen betrekken en de ontevredenheid onder een deel van de burgers verminderen.’
We kunnen al op heel veel partijen kiezen.
‘We kiezen partijen, maar geen beleidsvoorstellen. We zeggen eigenlijk tegen onze politici: ‘Je kunt vier jaar besluiten voor mij nemen.’ Democratie is in theorie een rationeel proces van afwegingen en partijen die belangen behartigen, maar in de praktijk niet. Je zag bijvoorbeeld bij die hoofdelijke stemming over de zorgsalarissen dat Wilders dacht: ‘Goh, een deel van de coalitie is op vakantie, nu kan ik lekker mijn slag slaan.’ Dan besef je hoe gevaarlijk het is dat onze politici voorstellen in zo’n momentopname kunnen laten accepteren of afwijzen. Ik zou dan denken: ga echt rationeel het gesprek aan, overweeg alle pro’s en contra’s en wat voor de samenleving het beste is. Nu was het vooral een politiek spelletje.’
Burgers hebben te weinig grip op dat spelletje?
‘In het huidige systeem worden politici gemotiveerd – misschien zelfs gedwongen – om te profileren om het profileren, om zelf aan populariteit te winnen en niet per se te denken aan wat het beste is voor de samenleving, wat burgers er eigenlijk van denken. Het politiek systeem is nu als een partijtje touwtje trekken, waarbij het doel is om de tegenpartij over de streep te trekken: op het moment dat je ziet dat de ander even wat zwakker is, dan trek je keihard.
‘In 2014 stapte VVD’er Frans Weekers op als staatssecretaris van Financiën na een affaire bij de Belastingdienst. In 2019 deed D66’er Menno Snel hetzelfde. Je ziet patronen die terugkeren, en het maakt daarbij niet uit welke partij er aan de macht is. Het gaat in de politiek nu om het spel, waardoor structurele oplossingen niet of bijna niet mogelijk zijn.’
Maar is een aspect van democratie niet dat politici een extra trigger hebben om ‘het goede’ proberen te doen, juist omdat ze anders afgestraft kunnen worden – zoals bij Weekers en Snel uiteindelijk gebeurde?
‘Van stemmen zonder last en ruggespraak is in de praktijk amper sprake. Je hebt als politicus een grote last van je achterban, media, partijdruk. Dus hoeveel ruimte hebben politici om echt goede overwegingen te maken? Partijen zijn in het huidige systeem pas goed als ze goed worden gevónden. Daardoor denken partijen: ‘Hoe word ik afgeschilderd in de media, hoe kan ik mezelf profileren?’ Maar een partij moet gewoon de ruimte krijgen om zo goed mogelijk haar best te doen, de democratie te dienen – niet om zoveel mogelijk populariteit te winnen.’
‘Het gaat in de politiek nu om het spel, waardoor structurele oplossingen niet of bijna niet mogelijk zijn’
Democratie is toch ook juist dat we met verkiezingen bepalen wat de populairste partijen zijn?
‘Verkiezingen zijn natuurlijk ook maar een recent verschijnsel; de democratie bestaat langer dan verkiezingen. Ik zeg niet dat verkiezingen slecht zijn, en misschien komen we er met een andere wijziging dan ik voorstel er ook wel. In mijn boek schets ik maar één systeem.’
Beeld: Boom
Dat systeem van de Black Box Democratie kent drie hoofdorganen: een Beleidskamer van experts die wetsvoorstellen kunnen indienen, een Volkskamer van burgers die wetsvoorstellen kunnen aannemen en het kabinet. Wie er precies in beide Kamers zitting zullen nemen, wordt bepaald door loting. Bij de Beleidskamer gebeurt deze loting uit een pool van experts en ervaringsdeskundigen, bij de Volkskamer maken alle stemgerechtigde burgers kans.
Alle burgers kunnen sowieso nog steeds stemmen: niet meer op partijen maar op een aantal onderwerpen die ze belangrijk vinden, zoals ‘religie’, ‘klimaat’ of ‘onderwijs’. De per thema ingelote experts zullen zich vervolgens aan een fractie binden en zich over deze onderwerpen buigen, waarna ze bijvoorbeeld als de fractie ‘religie’ gezamenlijk wetsvoorstellen kunnen indienen. De ingelote burgers in de Volkskamer kunnen deze voorstellen vervolgens aannemen of verwerpen.
‘De Black Box Democratie is zowel direct als vertegenwoordigend, om beide kanten tevreden te stellen. Ik probeer legitimiteit en efficiëntie met elkaar in balans te houden’, zegt Bilgic. In beide Kamers vormt niet argumentatie, maar deliberatie het sleutelwoord. De vertegenwoordigers houden een open blik aan en de gesprekken zijn gericht op consensus. De voorzitter moet hierop toezien. En steeds weer wordt er geëvalueerd: hoe kunnen we de volgende keer het gesprek beter doen verlopen? Bilgic voegt toe dat we de Black Box Democratie niet per se letterlijk hoeven te nemen: een variant kan er al komen door een mentaliteitsomslag.
Bilgic: ‘Waar het om draait is een soort mentaliteit als fundament voor de democratie: dat we continue de black box van ons democratisch vliegtuig openen en alle fouten belichten. We moeten ten allen tijde flexibel zijn, zo nodig ook om het systeem aan te passen. Waar en hoe is het misgegaan en hoe kunnen we vooruit, zonder dat er een staatssecretaris van Financiën hoeft op te stappen, zonder dat een politicus beschuldigd wordt of er een ad-hominem-aanval moet plaatsvinden? Maar vooral: hoe kunnen we hier van leren? Nu lijkt het vooral een systeem van afstraffing en profileren. Dat probeer ik er in mijn systeem uit te filteren, zodat we in plaats daarvan op zoek kunnen naar structurele oplossingen.’
Reflexiviteit, flexibiliteit en vooruitkijken: vaardigheden die het parlement volgens Bilgic goed kan gebruiken. Haar systeem voegt daar nog een ander ingrediënt aan toe: meer democratie. ‘Een tweede aspect aan de Black Box Democratie is dat het volk meer zeggenschap krijgt. We moeten het volk niet eens in de vier jaar een hokje laten invullen, maar beschouwen als rationele burgers die deel kunnen nemen aan de democratie.’
Staat met jouw idee van loting juist niet bijna iedereen buitenspel in de Black Box Democratie? Weinigen zullen het geluk hebben om ingeloot te worden – en dus in een van de Kamers te mogen zitten.
‘Het is maar de vraag hoe snel je tegenwoordig in de Kamer komt. En in de Black Box Democratie kunnen burgers nog steeds stemmen op onderwerpen. Ze kunnen de Kamer ook via andere wegen bereiken, zoals via het inzenden van betogen; die moeten door de Kamer worden bestudeerd voordat er een definitief oordeel komt. Dit zorgt, alles bij elkaar genomen, niet voor minder maar voor meer zeggenschap voor burgers.’
Stel ik stem op het onderwerp ‘religie’, omdat ik zogenaamd wil dat alle religie uit Nederland verdwijnt. En iemand anders die juist meer ruimte wil voor religie stemt op hetzelfde onderwerp. Hoe hebben wij dan nog grip op wat er met mijn stem gebeurt?
‘Een heel diverse scala aan mensen, zowel mensen die pro-religie zijn als Geert Wilders-achtige types, komen door die loting. Die mensen moeten samen een beleidsvoorstel voorleggen, dan moet een tweede beleidsorgaan er nog over stemmen. En burgers die denken: het mag alsnog wel wat seculierder, die kunnen ook brieven inzenden. Dus er zijn allerlei checks and balances in de Black Box Democratie waardoor alle richtingen en visies moeten worden meegewogen.’
‘We moeten het volk niet eens in de vier jaar een hokje laten invullen, maar beschouwen als rationele burgers die deel kunnen nemen aan de democratie’
Houdt rechts-populisme in dit systeem niet gewoon op te bestaan? Rechts-populisme gedijt bij sterke leiders en onvrede onder burgers. Maar in de Black Box Democratie zijn burgers al de baas, is alles in overleg en de polarisatie verdwenen.
‘Polarisatie is nog steeds wel mogelijk, maar polariseren om aan populariteit te winnen dooft in mijn systeem inderdaad een beetje uit. In de Beleidskamer is het heel erg gericht op een socratisch gesprek, geleid door een voorzitter. Dat gaat heel rationeel, al is er heus wel ruimte voor emoties.
‘Het gaat er in de Black Box Democratie om dat het geen geschreeuw wordt waarbij niemand elkaar hoort, maar dat achterhaald wordt hoe het gesprek ging en wat er beter kon. In mijn systeem kunnen populisten dat soort dingen ook aankaarten. Iedereen is welkom in dit systeem, alle opvattingen zijn welkom. Dat betekent wel dat er ook geluisterd moet worden naar alle opvattingen.’
Is een beetje polarisatie niet juist goed als uitlaatklep voor boze burgers? Bij ons vertegenwoordigen met name Thierry Baudet en Geert Wilders deze boze burger, maar zij hebben zich toch al onmogelijk gemaakt bij de rest van de partijen. Daardoor kunnen ze niet in een coalitie komen en dus ook geen brokken maken.
‘Als ze er daadwerkelijk maar voor spek en bonen bij zitten, dan zit daar sowieso al een probleem qua democratische vertegenwoordiging. Ik denk bovendien dat we met die uitlaatklep wat meer moeten doen dan enkel de woede eruit te laten. Waarom zijn mensen woedend? Wat gaat er achter die woede schuil? Kunnen we dat oplossen, naar een middenweg toe?’
Het beroep van politicus komt in jouw systeem te vervallen, toch? Moeten Jesse Klaver en Thierry Baudet straks niet een andere baan zoeken?
‘Nee, niet per se. Voor mensen met dezelfde opvattingen als Klaver en Baudet is nog steeds ruimte. Het enige verschil is dat ze zich niet meer kunnen profileren omwille van hun populariteit.’
Je schrijft dat de huidige journalistiek ook een schaduwzijde kent: politici kunnen door de pers bijvoorbeeld gestimuleerd worden om zich te ‘profileren om het profileren’. Maar is dit niet gewoon hoe de media werken?
‘Dat vind ik makkelijk om te zeggen. Ik vind het belangrijk dat het gesprek wordt aangegaan met politici, burgers en de media over wat voor media we willen. Je hoort ook wel eens over de Nieuwspoortcode, of dat politici iets lekken in ruil voor een avondje Op1 – hoe transparant zijn zulke media dan werkelijk? Hoe objectief zijn de media eigenlijk?
‘Ik wil de media niets opleggen, maar ik vind het wel belangrijk om na te gaan of mensen momenteel tevreden zijn over de rol van de media in de maatschappij. Als bijvoorbeeld de actiegroep Viruswaanzin en sommige politici roepen dat de media niet objectief zijn, vind ik het wel zinvol om na te gaan waar dan de schoen eventueel knelt.’
‘Ik vind het belangrijk dat het gesprek wordt aangegaan met politici, burgers en de media over wat voor media we willen’
Je bent zeventien jaar en hebt al een boek geschreven. Je lijkt in de wieg gelegd om mee te doen aan het maatschappelijk debat.
‘Het maatschappelijk debat vind ik zeker interessant en belangrijk. Maar het zou ook goed kunnen dat ik meer in de richting ga van de psychologie – wat ik ga studeren – of de filosofie. Ik ben ook aan het denken over een tweede boek, over mijn integratie hier in Nederland.’
Beeld: Dilara Bilgic
Daar zit wel een verhaal in, denk je?
‘Dat moet nog blijken. Ik wil in elk geval een verhaal creëren zonder keihard iets te stellen of te generaliseren. Natuurlijk heb ik ook wel eens iets negatiefs meegemaakt, bijvoorbeeld dat iemand in Amsterdam op me spuugde omdat ik een hoofddoek draag. Maar ik vind het wel heel hard om dan te zeggen: jullie Nederlanders zijn dit of dat. Ik ben hier opgegroeid, dus ik vereenzelvig me ook als Nederlander. En dat betekent dat ik moet investeren in mijn toekomst hier in Nederland, zonder mensen in hokjes te stoppen of als vijanden te beschouwen.
‘Ik wil niet de slachtofferrol innemen, net zo min dat Nederland de slachtofferrol verdient. Ik denk dat zo’n houding niets oplost. Ik wil het integratieproces gewoon laten zien zoals het is, en via mijn persoonlijke verhaal dat menselijke gezicht laten zien. Integreren is geen rechte lijn: het is vallen en opstaan; soms is het alleen maar vallen.’
Kun je een voorbeeld geven?
‘In 2017 waren er diplomatieke spanningen tussen Turkije en Nederland. Toen hoorde je erg veel terugkomen dat de meerderheid van de Turkse Nederlanders hier ‘de lange arm van Erdogan’ zou vormen, ongeïntegreerd zouden zijn en terug zouden willen. Ook ik kreeg hierom veel negatieve reacties, zonder dat mensen mij echt kenden. Ik vond het allemaal maar makkelijk gezegd. Er zijn ook heel veel mensen al jarenlang aan het strijden om hier hun plekje te bemachtigen, te investeren in de toekomst hier.
‘Ik ga, al met al, proberen alles een beetje te nuanceren. Maar dit alles staat nog in de kinderschoenen, haha.’
Gisteren was het de Internationale Dag van de Vermisten, de dag waarop wereldwijd mensen herdacht worden die zijn verdwenen door oorlog, conflicten of rampen. Advocaat Süleyman Yildirim, zelf in 2017 van Turkije naar Nederland gevlucht, schreef dit stuk over de verdwijningen die plaatsvinden in zijn land van herkomst:
Er bestaat geen ergere vorm van terreur dan een staat die zelf beslist wat ‘terroristische’ activiteiten zijn en wie een ‘terrorist’ is. Wanneer een staat terrorisme definieert volgens politieke criteria in plaats van de wettelijke, leidt dit tot vreselijk staatsterrorisme.
Over de hele wereld vindt staatsterrorisme plaats. Ook in Turkije, waar een strijd gaande is over de definitie van ‘terrorisme’ die is gegeven door de Turkse regering. In deze strijd lichten openbare functionarissen mensen uit hun bed en zorgen ze ervoor dat die verdwijnen. Mensen die in het buitenland wonen worden ontvoerd en teruggebracht naar Turkije.
Dit staatsterrorisme, dat we in de jaren veertig in nazi-Duitsland zagen, is sinds de jaren negentig in Turkije te zien. Deze misdaad tegen de menselijkheid, die sinds de jaren 2000 in de vergetelheid raakte, werd sinds 2016 weer een actueel probleem in Turkije.
Deze methode was in nazi-Duitsland gericht tegen tegenstanders van het systeem, Joden en andere minderheden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden met het ‘Nacht und Nebel’-decreet verzetsmensen in Frankrijk, België en Nederland ’s nachts gearresteerd en naar Duitsland gebracht, waar ze door speciale rechtbanken tot de doodstraf of tot gevangenisstraf werden veroordeeld. Deze methode werd in de jaren zestig en zeventig ook in tal van Latijns-Amerikaanse landen toegepast als destructieve manier van staatsterrorisme.
In Turkije werd het fenomeen staatsterrorisme zichtbaar na de militaire coup van 12 september 1980. Het bereikte een hoogtepunt in de jaren negentig, toen de noodtoestand zijn sporen achterliet, en het wordt sinds 2016 systematisch toegepast na de mislukte coup tegen Erdogan, waarvan sommigen beweren dat dat het een in scène gezette staatsgreep was.
Volgens een onderzoekscommissie, die in het leven is geroepen door de Turkse Medische Vereniging, zijn er ‘van Hakkari tot Tunceli duizenden niet-geïdentificeerde lijken begraven in honderden massagraven in een groot gebied’.
Dit is een zeer traumatische tijd, waarin geen begrafenissen kunnen plaatsvinden van overledenen wiens lichamen niet aan de familie zijn teruggegeven. Verdwenen mensen hebben geen graf en families kunnen geen informatie krijgen over de toestand van hun familieleden. Er zijn moeders, de ‘Zaterdagmoeders’ genaamd, die sinds 1995 eisen dat de ‘botten’ van hun familieleden worden gevonden. De zoektocht van deze families, die al 25 jaar op zoek waren naar de ‘botten’ van hun familieleden, is verboden door de AKP-regering.
We moeten bewustwording creëren over de misdaad van gedwongen verdwijningen
Turkije heeft ‘het Internationaal Verdrag van de Verenigde Naties voor de bescherming van alle personen tegen gedwongen verdwijning’ nog niet ondertekend. Turkije moet nu partij kiezen. Het moet deze gevallen van verdwijning onderzoeken, de families het recht geven om afscheid te nemen van hun familieleden en – nog belangrijker – actie ondernemen, om ervoor te zorgen dat dit verdriet zich niet zal herhalen. Maar helaas werkt Turkije blijkbaar niet mee aan het voorkomen van gevallen van ‘gedwongen verdwijning’. Het land gaat systematisch door met het plegen van deze misdaad tegen de menselijkheid.
Zo werden onlangs 24 mensen die banden hadden met de Gülenbeweging op klaarlichte dag ontvoerd. Pas na maanden verschenen ze op het politiebureau. Hoewel ze officieel verklaarden niet te zijn ontvoerd, maar op eigen initiatief naar het politiebureau te zijn gekomen, vertelden vijf van hen later hoe ze werden ontvoerd en aan wat voor soort martelingen ze werden blootgesteld. Bovendien zeiden ze dat ze ook in de gevangenis nog steeds werden bedreigd door hun ontvoerders. Er is echter nog geen effectief onderzoek gedaan om de verantwoordelijken te vinden en hen te bestraffen.
Het is onvermijdelijk dat de daders van deze misdrijven vroeg of laat ter verantwoording worden geroepen in Turkije, in een ander land of voor internationale rechtbanken of instanties. We moeten bewustwording creëren over de misdaad van gedwongen verdwijningen. We moeten mensen en organisaties ondersteunen die zich inzetten om deze misdrijven te voorkomen, we moeten de daders opsporen en bestraffen en mogen niet zwijgen. Deze morele plicht en humanitaire verantwoordelijkheid gaat niet alleen Turkije aan, maar de hele wereld.
De arme familie van de ontvoerde Yusuf Bilge Tunc (foto) hoopt ook weer met hem in contact te komen. Al meer dan 395 dagen is de verblijfsplaats van Tunc onbekend, evenals zijn gezondheidstoestand…
In Dendermonde (België) is de 17-jarige Shahad Khouder geweigerd als werkneemster bij Albert Heijn. De reden: ze wilde haar hoofddoek niet afdoen.
Ze was al aangenomen, maar op haar eerste werkdag stelde haar manager haar voor de keuze: of de hoofddoek af, of vertrekken.Het meisje heeft in shock haar werkplek verlaten.
Inmiddels is er, aldus de Vlaamse zender TV Oost, een ‘verzoeningsgesprek’ geweest, maar het meisje zegt dat de emotionele schade groot is. Ze wil er niet meer gaan werken.
Albert Heijn laat in een reactie weten geschrokken te zijn van het voorval. De winkelketen stelt juist een inclusief personeelsbeleid na te streven, waarbij religieuze tekens zijn toegestaan.
Op dit moment wordt er druk gedebatteerd over de hoofddoek in België. Aanleiding is en recent besluit van het Grondwettelijk Hof, dat een hijabverbod op de Brusselse hogeschool Francisco Ferrer niet terug wil draaien. Het besluit leidde tot online én offline protest.
Nederland gaat de etniciteit en sociaaleconomische achtergrond van coronapatiënten niet registeren, meldt het ministerie van Volksgezondheid in antwoord op vragen.
Het Platform Landelijk Slavernijverleden had in een brief om registratie van deze gegevens gevraagd. Het platform vreest dat COVID-19 onder Afro-Nederlanders meer zou huishouden.
In de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk komt het virus onder de zwarte gemeenschappen disproportioneel voor, zo bleek uit enkele wetenschappelijke onderzoeken.
‘Alleen de gegevens die nodig zijn voor het verlenen van zorg worden uitgevraagd en geregistreerd. Etnische en sociaaleconomische achtergrond vallen hier niet onder omdat deze gegevens geen invloed hebben op de medische behandeling van coronapatiënten’, schrijft het ministerie.
Barryl Biekman van het Landelijk Platform Slavernijverleden is het daar niet mee eens: ‘Want hoe is het mogelijk dat in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten van Amerika, om twee voorbeelden te noemen, de cijfers wel bekend zijn en in Nederland niet?’
Witte supremacisten, militieleden en andere rechtsextremisten zijn in tientallen Amerikaanse staten bij de politie geïnfiltreerd. Deze choquerende conclusie trekt voormalig FBI-agent Michael German. Hij deed onderzoek naar de banden tussen de politie en extreemrechtse groepen in de Verenigde Staten.
Volgens German is deze ontwikkeling al zo’n twintig jaar aan de gang. Hij onderzocht hoe politieagenten zich op social media gedroegen en of zij ook racistische en andere extreme berichten schreven. Het bleek dat er heel veel dubieuze figuren bij de politie terecht waren gekomen.
German benadrukt in zijn onderzoek dat de afgelopen twintig jaar politiebanden met gewapende milities en blanke supremacistische groepen zijn ontdekt in tal van staten, waaronder Alabama, Californië, Connecticut, Florida, Illinois, Louisiana, Michigan, Nebraska, Oklahoma, Oregon, Texas, Virginia, Washington en West-Virginia.
German zegt dat het ‘algemeen wordt erkend’ dat er racistische agenten zijn binnen de Amerikaanse politiekorpsen. Federale, staats- en lokale overheden doen volgens hem niet genoeg om hen proactief te identificeren of hun gedrag aan openbare aanklagers te melden.
De voormalige FBI-onderzoeker wijst erop dat diezelfde aanklagers in een strafzaak op een dag onbewust kunnen vertrouwen op de getuigenis van een racistische wetshandhaver.
‘De schade die gewapende agenten die zijn aangesloten bij gewelddadige witte supremacistische en anti-regeringsmilities de Amerikaanse samenleving kunnen toebrengen, kunnen niet genoeg worden benadrukt’, concludeert German.
‘Maar ondanks de erkenning door de FBI van de banden tussen wetshandhavers en deze vermoedelijke terroristische groeperingen, heeft het ministerie van Justitie geen nationale strategie om witte suprematische politieagenten te identificeren of om de veiligheid en de burgerrechten van de gemeenschappen te beschermen waar deze agenten patrouilleren.’
In 2001 werden in Texas twee agenten ontslagen, nadat was ontdekt dat ze actieve leden waren van de beruchte Klu Klux Klan. Hun lidmaatschap werd ontdekt nadat ze probeerden andere KKK-leden ook een baantje bij de politie te bezorgen.
In Fruitland Park in Florida werden tussen 2009 en 2014 drie agenten ontslagen, die lid waren van de KKK. En in 2019 werd een politieagent in Muskegon, Michigan, ontslagen, nadat potentiële huizenkopers zeiden dat ze tijdens een bezichtiging de Zuidelijke vlag en KKK-spullen in zijn huis hadden ontdekt.
In 2020 werden drie agenten van de politie van Wilmington in North Carolina ontslagen omdat ze zich racistisch en kleinerend uitlieten over Afro-Amerikanen. Ze maakten onder andere ‘grappen’ over het afslachten van zwarte inwoners en bespotten de Black Lives Matter-demonstranten.
In Nederland zorgde een racistische appgroep binnen de Rotterdamse politie deze zomer voor soortgelijke ophef. Eerder deze week bleek uit een reconstructie door RTL Nieuws dat de korpsleiding al begin vorig jaar op de hoogte hiervan was.
In jaar twee van mijn geschiedenisopleiding aan de Universiteit Leiden volgde ik het keuzevak ‘Afro-Amerikaanse geschiedenis in de VS’. We kwamen in werkgroepen bijeen en lazen elke week literatuur van de slavernij tot aan de tijd van het ‘black power’– nationalisme. Ook moest iedere student een zogeheten referaat houden over een thema dat die week werd behandeld. Het formulier met onderwerpen ging langs. Ik was blij dat de periode black power nog vacant was en zette mijn naam er gelijk bij. In de trein terug naar het Turks-Marokkaanse getto van het August Allebéplein in Amsterdam droomde ik al van een intro met een citaat uit één van de rapnummers van Tupac Shakur.
Maar eerst moest ik nog een paar dikke pillen lezen. Dat heb ik toen ook met veel genoegen gedaan. Fascinerende colleges waren het van dr. Chris Quispel, die het belangrijke boek Hardnekkig wantrouwen. De relatie tussen blank en zwart in de VS op zijn naam heeft staan. Ik herinner nog een witte student die het n-woord veelvuldig gebruikte. De professor liet hem uitpraten, maar zei dat het not done was in de VS, waarmee hij indirect duidelijk maakte dat hij het ook niet in zijn klas wenste te horen.
Ook ik maakte een beginnersfout. Over het slavernijverleden. Het zou nu een ‘witte vraag’ worden genoemd: ‘Surinamers zeggen dat ze nu nog steeds last hebben van de slavernij, wat vindt u daarvan?’ Quispel kaatste eerst gelijk de bal terug: ‘En jij stelt deze vraag omdat je dat onterecht vindt?’ Nu moest ik het verantwoorden: ‘Ehm, ja, het is al meer dan 150 jaar geleden, kan je daar nu nog steeds last van hebben?’
En toen volgde, bijna het hele college, een leerzame uiteenzetting over de politieke, economische en sociale gevolgen van de slavernij die vandaag de dag nog steeds voelbaar zijn in zwarte gemeenschappen. Quispel sloot af met de wetenswaardigheid dat er nog steeds mensen zijn waarvan de grootouders de slavernij hebben meegemaakt. Op weg naar het station praatte ik nog na met witte studenten die zeiden: ‘Wat stel jij goede vragen de laatste tijd.’
En toen kwam de dag dat ik zelf iets moest presenteren. Ik heb lang getwijfeld of ik daadwerkelijk met een citaat van Tupac zou moeten beginnen. Uiteindelijk besloot ik dat toch maar niet te doen. Het werd een verhaal over de ‘rellen’ van Watts in de jaren zestig en de nieuwe zwarte trots met afro-kapsels en dashiki-klederdracht. Ook heel interessant, maar nu denk ik: ik had toch met Tupac moeten beginnen! Hij was dé vertolker van zwarte pijn en inspireert nog steeds miljoenen over de hele wereld. Laatst zag ik nog een interview waar hij zegt dat zwarte mensen het zat zijn om te vragen om verandering. ‘We hebben dat met de Panthers en de burgerrechtenbeweging gedaan, denk je dat we na tien jaar nog steeds gaan vragen?’
De Republikeinen hebben het over law & order, terwijl witte straffeloosheid voor zwarte wanorde zorgt
En nu, 25 jaar later, zien we weer beelden binnenkomen uit de VS. Jacob Blake. Op zijn zwarte lichaam werd zeven keer van dichtbij geschoten. De manier waarop de witte agent aan zijn shirt trok, de kinderen die in de auto zaten. Vind je het gek dat mensen terugschieten, na deze krankzinnigheid? En daarna een (witte) ‘tiener’, een ‘jongen’, een lid van een ‘burgermilitie’, die op straat terreur zaaide. Hij wordt geen terrorist, jihadist of witte extremist genoemd in de media.
Op de Republikeinse Conventie werd alles op zijn kop gezet. Ze hebben het over law& order, terwijl witte straffeloosheid voor zwarte wanorde zorgt. Ze hebben het over plunderingen en wilde bendes, terwijl arme mensen hun leven lang beroofd worden door het losgeslagen kapitalisme waar de republikeinen voor staan. En als kers op de taart wordt Trump geroemd als de ‘bodyguard’ van de westerse beschaving.
Tja, als Trump de bodyguard van de westerse beschaving is, dan wil ik zo snel mogelijk een parlementaire commissie tegen ongewenste beïnvloeding uit ‘the land of the free’.
Een moslim als buurman hebben is een goed tegengif tegen moslimhaat, volgens de Australische sociologen Val Colic-Peisker en Adrian Flitney. Uit hun onderzoek blijkt dat niet-moslims die in buurten wonen waar veel moslims wonen minder anti-moslim zijn.
Het onderzoek concentreerde zich op de steden Melbourne en Sydney, waar in totaal meer dan 600.000 moslims wonen.
In hun onderzoek hanteerden ze een vijfpuntenschaal. Eén punt betekent dat je helemaal geen vooroordelen hebt tegen moslims, vijf punten betekent dat je heel veel vooroordelen hebt.
Niet-moslims die wonen in wijken waar veel moslims wonen scoren gemiddeld een 2,31 op moslimhaat, niet-moslims die in wijken wonen waar nauwelijks moslims wonen een 2,80.
De resultaten lijken de zogenoemde ‘contacttheorie’ te bevestigen, die stelt dat contacten met andere mensen de vooroordelen doen verminderen. Deze theorie staat tegenover de zogenoemde ‘bedreigingstheorie’, die juist stelt dat contact met anderen het gevoel van onveiligheid versterkt.
Verder bleek uit het onderzoek dat jonge mensen, hoogopgeleiden en niet-christenen gemiddeld minder vooroordelen tegen moslims hebben dan ouderen, laagopgeleiden en christenen.
Eerder onderzoek uit Australië wees al uit dat praten met moslims ook helpt tegen vooroordelen over moslims.
De Democratische presidentskandidaat Joe Biden en zijn team zien de Turkse president Erdogan als een slechterik. Dat stelt Turkije-analist Merve Tahiroglu van de denktank Project on Middle East Democracy.
De eventuele regering-Biden zal waarschijnlijk lijken op die van de voormalige Amerikaanse president Barack Obama door ‘de wereld te zien in termen van ‘democraten en autocraten’: mensen die straffeloos de mensenrechten schenden en mensen die proberen om beter en democratischer te regeren’, zegt Tahiroglu.
Dit is volgens hem een groot verschil met hoe huidig president Donald Trump invulling geeft aan zijn presidentschap. Trump steunt autoritaire leiders als Erdogan en de Russische president Vladimir Poetin.
In Turkije werd eerder deze maand heftig gereageerd op de uitspraak van Biden dat hij de Turkse oppositie zou steunen tegen Erdogan. Niet alleen Erdogans AKP, maar ook de oppositie nam afstand van Bidens uitspraken. De AKP beweerde zelfs dat Biden een coup tegen Erdogan zou willen steunen.
Dankzij de coronacrisis hebben Britse hotels veel minder gasten dan normaal. Veel hoteleigenaren hebben daarom besloten om in deze kamers asielzoekers onderdak te verlenen, omdat die anders op straat zouden rondzwerven.
Extreemrechtse activisten hebben deze hotels tot doelwit gemaakt. Zij vinden de asielzoekers profiteurs.
Er circuleert op internet een lijst van hotels waar ‘onderzoek’ naar gedaan moet worden. Dit gebeurde nadat oud-politicus Nigel Farage van het radicaal-rechtse UKIP kritiek uitte op de gastvrije hotels in het land.
Hotels die asielzoekers een plekje bieden krijgen inmiddels allemaal negatieve reviews door extreemrechtse activisten, die op deze manier gastvrije hoteleigenaren in de portemonnee willen treffen.
Ook wordt er gedemonstreerd tegen de hotels en maakt de beruchte ‘journalist’ Tommy Robinson video’s van de hotels waar de asielzoekers nu verblijven.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
