Op het Marxisme Festival ging het dit weekend vooral over de pro-Palestina protesten op de universiteiten en de opkomst van extreemrechts. ‘Wilders heeft zijn verhaal klaar voor als het kabinet in elkaar dondert.’

Het Marxisme Festival dat ieder jaar door de Internationale Socialisten wordt georganiseerd vindt deze keer plaats in buurtcentrum Ru Paré in Amsterdam Nieuw-West. Er zijn bijeenkomsten in zaaltjes, die voor de gelegenheid zijn omgedoopt in de namen van activisten en Palestijnse slachtoffers van het Israëlische regime.

Zo is er de Shireen Abu Akleh Zaal, de Palestijnse journaliste die door Israëlische troepen werd doodgeschoten in 2022 op de Westoever. Of het Refaat Alareer Auditorium, naar de Palestijnse dichter die in december vorig jaar omkwam bij Israëlische bombardementen op de Gazastrook. Maar daar is ook de Angela Davis Zaal, het zwarte, feministische boegbeeld van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging en het Rosa Luxemburg Lokaal, de Duitse communiste die in 1919 door rechtse Freikorpsen werd vermoord.

‘We zijn allemaal Palestijnen. Stop de genocide’, staat met grote letters op een poster in de grote zaal. De Engelstalige bijeenkomst Intifada at the universities: The struggle for an academic boycott staat op het punt te beginnen met activisten van Dutch Scholars for Palestine (Harry), Students for Palestine (Ghali), Internationale Socialisten (Eden Young) en een andere marxistische organisatie (Elisa) in het sprekerspanel.

Het gaat deze zondagmiddag al snel over de ‘vreselijke’ open brief van de rectoren waarin staat dat de universiteiten de banden met Israël niet verbreken. Het Marxisme Festival komt voor de activisten dan ook als geroepen, na zes weken protest en politiegeweld.

‘We hebben Nederland op de grondvesten doen schudden’, zegt Eden Young. ‘Zelfs FNV spreekt zich nu uit.’ Hij is kritisch op de studenten die volgens hem soms te snel voor de troepen uit lopen, terwijl de samenleving er nog niet klaar voor is.

‘We moeten strategisch nadenken. Je kunt een boycot van Israël niet alleen met studenten bewerkstelligen’, zegt hij. Studenten zijn te kwetsbaar en bezitten weinig tot geen economische macht, denkt hij. ‘Ze hebben nog geen werkplek. De productie stopt niet als ze overgaan tot een boycot of staking’.

Harry van Dutch Scholars for Palestine wil eerst applaus voor de intense strijd van de afgelopen zes weken. ‘Er was vanuit de academische staf veel betrokkenheid en zeker niet iedereen was voorbereid op de brutale interventie van de ME’, zegt hij, waarmee hij doelt op de manier waarop de politie een aantal malen een einde maakte aan de protesten. Hij is kritisch op de interne en externe communicatie van de beweging, die volgens hem niet op orde was.

‘Je kunt een boycot van Israël niet alleen met de studenten bewerkstelligen’

‘Hierdoor waren we extra kwetsbaar voor vooringenomen media, die alleen maar op het geweld focusten. Dit terwijl het eerste geweld van de politie kwam’, zegt Harry, die ook de politie beschuldigt van ‘racialiserend optreden’. Palestijnen en studenten van kleur zouden extra hard aangepakt worden. De academische staf moet daarom de eigen privileges gebruiken en deze praktijken publiekelijk afkeuren, vindt hij.

De Palestijnse rechtenstudent Ghali uit Leiden wil teruggaan naar het begin. ‘Ik wist dat er in Amsterdam iets bijzonders stond te gebeuren, toen ik in de auto met andere studenten stapte’. Dat voorgevoel is volgens hem ook uitgekomen.

Hij erkent dat de studenten nu het momentum verliezen. ‘Maar we moeten deze periode gebruiken om van onze fouten te leren’, zegt hij zonder verder in te gaan op wat die fouten exact zijn. ‘Het is belangrijk om te zeggen dat meer dan 50 procent van de Nederlanders een einde wil aan de wapenhandel met Israël. Dat komt mede door ons activisme. Verder vind ik het ook interessant dat er zoveel mensen hun vrije zondag opofferen om naar het Marxisme Festival te komen.’

De zaal is inderdaad goed gevuld. Ghali wil dat nieuwkomers met zorg ‘geïntegreerd worden in de beweging’ en vindt dat er veel meer ‘nationale coördinatie’ nodig is. Afsluitend is hij fel: ‘De universiteiten zijn pas klaar met ons als de banden met Israël zijn verbroken’.

De felheid slaat over en iemand uit de zaal begint te scanderen. ‘Boycot, divest, we will not stop, we will not rest.’ De zaal doet uit volle borst mee.

De laatste spreker is Elisa van een niet nader gedefinieerde Marxistische club. Zij zegt dat je de studentenprotesten en de ‘bevrijding van Palestina’ niet los kunt zien van de strijd tegen het Amerikaanse imperialisme en de zionistische staat die daar een uiting van is.

Volgens haar is het Palestijnse conflict geen ‘geïsoleerde zaak’. ‘Amerika heeft Israël nodig om dominant te blijven in de wereld,’ aldus Elisa, die daaraan toevoegt dat de studenten de ‘voorhoede’ vormen van ‘de strijd tegen imperialisme’.

Het publiek staat te popelen om te reageren. Een leraar van de Hogeschool Leiden klaagt over het college van bestuur, dat repressief zou zijn in de communicatie. ‘Niet het woord genocide gebruiken, omdat die term het onveilig voor anderen zou maken’, werd tegen ons gezegd toen we onze acties aankondigden.

Een jongen van de pro-Palestijnse Samidoun-beweging rept over vastzittende studenten als ‘politieke gevangenen’ in Nederland. Een andere activist vindt het ‘jammer’ dat er weinig ruimte was voor strategische discussies over tactiek. Dat leidde volgens hem tot een ‘backlash in de media’, waardoor het gehele land zich tegen de studenten zouden hebben gekeerd. ‘We moeten kunnen praten over de vernielingen die plaatsvonden’, zegt hij.

Vanuit de sprekers komt weinig respons op tactische kwesties en het geweldsvraagstuk. In de pauze wil een van de bezoekers, een moslima, wel op de vernielingen ingaan. ‘Die zijn vooral begaan door het zwarte blok, door de anarchisten. Maar uiteindelijk draaien de studenten van kleur en de Palestijnse studenten ervoor op. Zij worden er door de politie uitgepikt.’

Huwelijken uit liefde voor de mensheid

Na de koffiepauze begint in de Angela Davis Zaal het programma De strijd voor een wereld zonder grenzen, met jurist Bahisja Zander en activist Roos Ykema van Migreat.

‘Een dokter verdient ook geld met het redden van levens. Die pakken we toch ook niet op?’

De focus ligt op de negatieve lading van alle woorden die met migratie te maken hebben. Termen als illegaal, veiligelanders, gelukszoekers en vluchtelingenstroom versterken de ontmenselijking, die dag in dag uit aan onze grenzen plaatsvindt, aldus Bahisja Zander.

‘We gaan systemen van onderdrukking niet afschaffen door het keurig te vragen, er zijn harde acties nodig om de grenzeloze wereld te creëren waar iedereen vrij is’, zegt Roos Ykema. ‘Er is serieuze politieke strijd nodig, voor vrijheid en gelijkheid. Grenzen zijn gecreëerd om ons te categoriseren en uit te buiten.’

Ykema heeft geen problemen met mensensmokkelaars. ‘Het zijn de enige mensen die vluchtelingen redden. Een dokter verdient ook geld met het redden van levens. Die pakken we toch ook niet op?’

Ze wijst er nog op dat xenofobie veel breder is dan de PVV. ‘Het beleid van de aankomende regering zal tot grote kampementen in de grote steden leiden. En dat gaan ze gebruiken om vluchtelingenorganisaties verder te criminaliseren. Daarom is er nog meer actie nodig. Kraken, tenten uitdelen, huwelijken aangaan uit liefde voor de mensheid, zodat mensen toch hier kunnen komen.’

Ze nodigt iedereen in de zaal uit om zaterdag te demonstreren op de Dam en sluit af met de woorden van migranten die naar Europa willen komen. ‘We don’t cross the border, the border crossed us’, een verwijzing naar de met liniaal getrokken koloniale grenzen, aldus Ykema.

In de slotrally in de grote zaal wordt nog meer gewaarschuwd voor extreemrechts. Een van de sprekers, Malachi Shapiro, is lid van Erev Rav, een anti-zionistische Joodse organisatie. ‘Ik noem mezelf een anti-zionistische Jood en word daarom door zionisten een verrader genoemd. Ik zou hierdoor ook niet ‘puur joods’ kunnen zijn. Alsof Joden één, monolithisch geheel zouden zijn’, zegt hij. ‘Dit is racistische onzin. Joden zijn divers. Er is geen raciale puurheid. Israël is en zal wat mij betreft nooit een Joodse staat zijn. Het is een zionistische staat.’

Shapiro wil nog even kwijt dat het een ‘verraad aan de mensheid’ is dat ‘veel media’ bij de bevrijding van de vier gijzelaars vorige week, de honderden Palestijnse doden die daarbij vielen niet noemden.

Er komen nog meer activisten aan het woord.

‘Extreemrechts wil onze verbondenheid verbreken, daarom komen ze alleen op voor Henk en Ingrid’, zegt Alexandra Slutzky van het Platform Stop Racisme en Fascisme. Milene Bolder van de Internationale Socialisten maakt zich zorgen over de lage actiebereidheid onder links. Ze voorspelt dat Wilders zijn verhaal klaar heeft wanneer ‘het eerste experiment met extreemrechts’ van het kabinet in elkaar dondert. ‘Hij gaat de EU en linkse partijen de schuld geven. We weten dit al. En toch zijn er weinig acties op straat,’ zegt ze en deelt de linkse partijen een laatste tik uit. ‘Vroeger zag je de PvdA, SP en Groenlinks nog bij demonstraties, nu bijna niet meer.’