In aanloop naar de verkiezingen in Suriname in 2020 deed de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) een beroep op haar achterban en de Surinaamse diaspora in Nederland om de Nationale Democratische Partij (NDP), de partij van Desi Bouterse, te verslaan. Met hun steun lukte het de VHP om in de Nationale Assemblée twintig zetels te behalen en met andere partijen een meerderheidscoalitie te vormen. De NDP verloor en kreeg zestien zetels. Maar van die steun voor de VHP is nu weinig meer over.

Veel kiezers hebben niet vóór de VHP gestemd maar tégen de NDP, zoals Ruben Gowricharn in 2020 in een open brief aan de Surinaamse president Chan Santokhi al stelde. Reden voor deze brandbrief was dat de president in vier maanden tijd weinig maatregelen nam, kritiek uit de samenleving negeerde, een verkeerde voorstelling van zaken gaf en onhoudbare beloften deed.

Tijdens de verkiezingscampagne beloofde Santokhi alles anders te zullen gaan doen dan de vorige regering. Maar tot ieders verbazing benoemde deze president friends and family in hoge posities, maakte met hen snoepreisjes naar het buitenland en ging met het IMF in zee.

Het IMF is gebaseerd op het idee dat een land beter af is door te liberaliseren: grenzen open voor het buitenland en overheidsbedrijven afstoten naar de vrije markt, zodat buitenlandse bedrijven gemakkelijker zaken kunnen doen in het land dat steun zoekt. Dit model is voordelig voor landen met een goed werkende vrije markt (zoals in het Westen), maar nadelig voor landen als Suriname stelde Raisa Gazi al in 2016.

Sinds Santokhi’s aantreden is de inflatie verder gestegen. Ter vergelijking: in Nederland was de inflatie vorig jaar 10 procent, in Suriname maar liefst 52,4 procent. Maar de salarissen zijn achtergebleven. Dagelijks lijden veel gezinnen honger.

Bijna drie jaar lang negeert de president de kritiek, klachten en aangedragen oplossingen uit de samenleving. Dat heeft zijn effect op bevolking. De aanhoudende boosheid en teleurstelling hierover leidden op 17 februari van dit jaar tot rellen, waarbij demonstranten winkels plunderden en het parlement binnendrongen. Het is voor de bevolking niet te verteren dat de president sinds zijn aantreden zichzelf en zijn kornuiten heeft verrijkt, terwijl de bevolking in het land in snel tempo aan het verarmen is.

Sinds Santokhi’s aantreden is de inflatie verder gestegen

Dan de banden met de Surinaamse diaspora in Nederland. Het is belangrijk te beseffen dat de VHP deze groep aansprak vanwege haar economisch kapitaal, maar dat het om een zeer diverse groep gaat, met uiteenlopende motieven. Een deel van deze Surinaamse Nederlanders heeft familie in het land van oorsprong. Anderen hebben dat niet, maar voelen zich cultureel verbonden met het land. Beide groepen uiten hun verbondenheid door Suriname politiek en financieel te steunen, en zodoende bij te dragen aan de sociaaleconomische opbouw van het land. Ten derde zijn er nog ondernemers en belangenorganisaties in de diaspora, die de VHP steunden in ruil voor politieke gunsten.

Dit weekend is het geldwisselkantoor SuriChange in het nieuws gekomen, dat veel kantoren in Nederland heeft. SuriChange zou jarenlang financiële diensten hebben verleend aan criminelen die actief zijn in de cocaïnehandel, en daarbij gebruik hebben gemaakt van een complex crimineel financieel netwerk in Nederland, Slowakije en Suriname. Het nieuws hierover heeft binnen de Surinaamse gemeenschap voor de nodige commotie gezorgd.

Ook binnen de Surinaamse Nationale Assemblée heeft deze kwestie vragen opgeroepen. Zou de president ook steun hebben ontvangen van deze figuren? De vragen die Surinaamse parlementsleden hebben gesteld, heeft de president niet beantwoord. Maar al geruime tijd gonst het in de Surinaams-Nederlandse gemeenschap van de geruchten, dat de leidende figuren in de regering verstrengeld zijn met de onderwereld. Hoe zuiver is de financiering van de VHP vanuit het diasporanetwerk geweest?

De VHP geniet nog maar weinig vertrouwen onder de Surinaamse bevolking en de Surinaamse diasporagemeenschap in Nederland. Het is de vraag of de president de rit zal uitzitten.