Afgelopen zaterdag was ik bij de ‘Landelijke Conferentie tegen Racisme & Discriminatie’ in Amsterdam. Hier sprak onder anderen activist Abdou Menebhi van Comité 21 Maart, die opriep tot meer solidariteit met de vluchtelingen.

Ook Griekenland-correspondent Ingeborg Beugel was in de zaal. Zij vertelde hoe moeilijk het is om de mensonterende situatie in Griekenland überhaupt in het vizier van Nederlandse media te krijgen. De horror van zelfmoord, verbranding en verkrachting in de vluchtelingenkampen wordt op systematische wijze gepasseerd voor entertainment.

Tijdens het avondeten spraken we nog over de rol van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het is alsof de vluchtelingenkwestie hier alleen aan bod komt als hij de EU weer bedreigt door ‘de poorten te openen’. Het anti-Arabische sentiment in Turkije, dat sinds de val van het Ottomaanse rijk altijd wel een constante is geweest, lijkt nu ook door Erdogan te zijn ontdekt. Hij broedt al maanden op een derde invasie in Noord-Syrië, waar de Koerdische YPG aan de macht is, en wil daarmee twee vliegen in één klap slaan: het Koerdische zelfbestuur vernietigen en de geannexeerde gebieden bevolken door ongewenste Syrische vluchtelingen in Turkije.

Het is pijnlijk om te zien hoezeer de Syrische vluchtelingen een speelbal zijn geworden in deze machtspolitiek. Het blazoen van de EU is hierbij allesbehalve schoon. Ik hoef alleen maar ‘Turkije-deal’ te zeggen en je weet precies hoe laat het is: namelijk hoe sterk ook in Europa de haat en het wantrouwen tegen vluchtelingen is toegenomen.

Is een mensenleven zo goedkoop geworden, dat alles maar mag worden gezegd?

De zaterdagcolumn van Martin Sommer in de Volkskrant is hierbij illustratief. In drie punten probeert hij uit te leggen dat Nederland zich wel voldoende inspant voor de vluchteling. Maar in de tweede alinea wordt al snel duidelijk dat daar hele andere dingen mee worden bedoeld dan ‘inspanning voor de vluchteling’:

‘Na de zomer hebben Frankrijk en Duitsland de handen ineengeslagen om een kwart van de migranten toe te laten die door hulporganisaties voor de kust van Libië zijn opgevist. Italië neemt 10 procent. De rest moet worden herverdeeld onder lidstaten die vrijwilligen.’

‘Opgevist’? ‘10 procent’? ‘Herverdeling’? Waar hebben we het over, bulkgoederen ofzo? Het stuk staat vol met zulke dehumaniserende termen. Hulpverleners worden verdacht gemaakt voor mensensmokkelaars. Nederland zou zich ‘netjes’ hebben gedragen door meer asielzoekers te hebben opgenomen dan zou moeten. Maar het ergste van allemaal is dat Sommer het jammer vindt dat een Rwandese asielzoeker niet werd gedeporteerd.

‘Een paar weken geleden hield de politie bij toeval een Rwandees aan die zat te bellen op de fiets. Hij bleek al jaren illegaal in Nederland te verblijven, nadat hij eerder in alle toonaarden was afgewezen. Vorige week stond het vliegtuig klaar om hem terug te brengen naar Rwanda, toen hij zijn vinger opstak en weer een asielverzoek indiende. Vliegtuig afbesteld.’

Ten eerste: geen mens is illegaal. Verder lijkt Sommer helemaal niks van deze zaak af te weten, van de dictatuur in Rwanda of van het geweld waarmee het land kampt. Zo worden oppositiepolitici vermoord en voeren rebellengroeperingen met bases uit Congo aanvallen op Rwanda uit.

Het is natuurlijk mogelijk dat Sommer dit allemaal wel weet, maar er in zijn cynisme voor kiest om deze informatie niet te vertellen. Of Sommer weigert zich hier domweg in te verdiepen, omdat het hem allemaal niet interesseert. En dat is dus dodelijk. Want als deze deportatie wel was doorgegaan, dan zou deze Rwandees zijn leven niet meer zeker zijn.

Wat vindt Pieter Klok, de nieuwe hoofdredacteur van de Volkskrant, eigenlijk van deze column? Wat vindt de ombudsman? Dat vraag ik mij oprecht af. Is een mensenleven zo goedkoop geworden, dat alles maar mag worden gezegd? Ik ga graag de dialoog aan om elkaar beter te begrijpen. Maar hier lijkt een grens gepasseerd, een grens die niet gepasseerd mag worden.

In afwachting van uw reactie.