De premier spreekt bij wat er gebeurt in Gaza over het overschrijden van een ‘rode lijn’. De Utrechtse burgemeester trekt na het laatste voetbalgeweld in haar stad ‘een streep door het zand’. Het is kennelijk de tijd van markeringen. Tot hier en niet verder.

Na lange voorbereidingen, die aan het eind van de negentiende eeuw al begonnen onder leiding van de eerste zionistische voormannen, werd in 1948 de Joodse Staat Israël opgericht.

Als joodse kinderen kregen wij dat moment mee als een teken van hoop. Onze ouders kwamen uit die verschrikkelijke Tweede Wereldoorlog. Terug uit de onderduik of als overlevenden van de vernietigingskampen. Zij kwamen terug binnen een nagenoeg vernietigde Joodse gemeenschap. Journalist Dick Houwaart stond naast mij in die grote synagoge. Hij wees op al die lege plekken die er waren. ‘Lody, elk van al deze lege banken is een aanklacht tegen de wereld om ons heen!’

Iedere blik op de toekomst leek niet meer dan een illusie. Joods Europa was vernietigd. Maar dan is er die Joodse Staat. Een plek waar de vervolgden na eeuwen van diaspora hun moede hoofd kunnen neerleggen.

Ik heb een foto van mijzelf uit die begin jaren van de Joodse Staat. Een klein joods jochie uit het oosten van Nederland, verkleed als een boertje uit de Israëlische Kibboets. Een blauwwit sjaaltje om mijn hals. Een mandje met echte Israëlische sinaasappelen over mijn schouder. Joods-zionistische opvoeding optima forma. In die nadagen van de Holocaust in Nederland heel begrijpelijk.

Nog in mijn studietijd breng ik mijn eerste bezoek aan Israël. Natuurlijk brengt mijn eerste gang mij naar de Klaagmuur en nog meer van die heilige plekken in het Joodse Land. Onschuldig of dom als ik was, vroeg ik mij toen wel af wat zoveel Arabieren daar nog deden. De meesten waren in 1948 toch al vertrokken?

Ook voor de Joodse gemeenschap is die sympathie er niet meer

Vanaf de Nederlandse zijlijn heb ik al die oorlogen daar meegemaakt. De Suezcrisis van 1956, de Zesdaagse Oorlog van 1967, de Jom-Kippoeroorlog van 1973, de oorlog in Libanon in de jaren tachtig en de afgelopen decennia de verschillende Gazaoorlogen. Het was altijd oorlog.

De Joodse Staat werd opgebouwd. Maar echt veel rust voor dat moede Joodse hoofd is er eigenlijk nooit geweest.

Nederland probeert op allerlei gebieden orde op zaken te zetten en daarbij horen markeringen. De minister-president noemt het een rode lijn trekken. De burgermeester van Utrecht heeft het over een streep in het zand. De tijd is gekomen om niet op dezelfde manier verder te gaan. Zo deden we het toen. Nu moet het anders gaan.

Op dit moment rouwt men aan de Israëlische kant van de grens om de gijzelaars, die nog steeds niet terug zijn. De strijd in Gaza en nu in de stad Rafah woedt voort. In alle hevigheid. De vrede die dit alles moet brengen is nog steeds niet zichtbaar aan de horizon.

Meer dan driekwart eeuw geleden werd de Joodse Staat opgericht. Dat kleine jochie met zijn mandje met sinaasappelen werd geknuffeld, ook door de niet-Joodse buren. De juf op school kneep hem in zijn wang. De Joden hebben hun eigen land. Met een volkslied met de mooie naam Hatikwa, wat ‘de hoop’ betekent.

Die 76 jaar hebben veel gebracht. Maar geen oplossing voor vrede. En ook nog geen oplossing voor de ingewikkeldheden in de regio.

Of het nu een rode lijn wordt of een streep door het zand, de tekst doet er niet toe.

De levensles van deze afschuwelijke tijd, tussen 7 oktober en vandaag, is dat er een streep onder moeten worden gezet. Een streep onder de fouten van het verleden. Een streep onder het ontbreken van de erkenning van wat er allemaal verkeerd is gegaan, vanaf die eerste stappen van de zionistische voormannen uit het verre verleden en de manier waarop hun zo goed bedoelde plannen uiteindelijk vorm werden gegeven.

De strijd van Israël zal mogelijk leiden tot de vernietiging van één vijand, Hamas. Maar wereldwijd heeft de Joodse gemeenschap gezien dat er duizenden vijanden zijn bijgekomen.

De Joodse Staat Israël was in het naoorlogse Nederland geliefd. Dat jochie met dat blauwwitte sjaaltje werd toen nog bewonderd. Maar dat is nu verdwenen, dankzij al die beelden van geweld en ellende die de hele wereld overgaan. Ook voor de Joodse gemeenschap is die sympathie er niet meer.

Daarom moet die streep worden gezet. Zodat er vrede komt voor Palestijnen en Israëliërs, moslims, christenen en Joden, voor iedereen.