Een paar maanden geleden kreeg ik een Facebook-bericht van ene Lodewijk: ‘Ik vind het jammer dat je opa ontsnapte uit Auschwitz. Als ik hem daar gespot had kunnen hebben, dan had ik hem kapotgeschoten zodat we zo een kankerneus als jij zouden kunnen voorkomen.’ Ik ben helaas heel wat gewend als het aankomt op boze tweets of beledigende mailtjes, maar zo dreigend had ik het niet eerder meegemaakt. Ik deed aangifte bij de politie en ging over tot de orde van de dag.

Afgelopen zaterdag dacht ik voor het eerst weer aan dit berichtje toen ik in de Volkskrant een artikel las met de titel Hoe Alt-right online Jodenhaat verspreidt. Twee journalisten deden maandenlang onderzoek naar het antisemitische gedachtegoed op extreemrechtse internetplatforms als 4chan. En dat bleek niet mee te vallen. In hun artikel lieten ze ‘Roel’ aan het woord. Roel was niet zijn echte naam, want hij wilde voorkomen dat zijn vrienden, familie en collega’s ook maar iets van zijn online bezigheden zouden afweten. Volgens Roel zijn ‘Joodse mensen’ bezig de blanke christenen te ondermijnen zodat het blanke ras verdwijnt. ‘Zij zitten overal achter: ze pushen de immigratie, promoten allerlei fetisjgewoonten, stimuleren homoseksuele relaties en indoctrineren kinderen met een genderneutrale opvoeding zodat ze in de war raken over hun geslacht.’

Ik kon niet geloven wat ik las. Wat waren dit voor idiote complottheorieën, gebaseerd op het nationaalsocialisme en aangevuld met moderne thema’s? Ook de Zwarte Pieten-discussie was volgens Roel een Joodse truc. ‘Joden willen die traditie ondermijnen omdat het een blanke traditie is.’ Nu ben ik zelf inderdaad geen voorstander van Zwarte Piet, maar alleen omdat een deel van de Nederlanders zich gediscrimineerd voelt door deze kindervriend en het feestelijke er daardoor wat mij betreft wel vanaf is. Overigens ken ik ook veel Joden die hardcore Zwarte Piet-fan zijn.

Op internet regende het reacties na het stuk in de Volkskrant. Veel lezers bleken net zo geschrokken als ik, maar anderen meenden dat ‘deze linkse, opportunistische krant het beperkte antisemitisme van Alt-right gebruikt om het veel zorgwekkender antisemitisme van linkse partijen te bagatelliseren’. Natuurlijk werd ook het ‘epidemische antisemitisme onder moslims’ er veelvuldig bijgehaald en stelde een enkeling dat ‘door dit soort manipulatieve en eenzijdige artikelen het échte nieuwe antisemitisme, het antizionisme, vrij spel krijgt’.

Ik zal niet ontkennen dat ik in het verleden weleens ben uitgescholden voor ‘kankerjood’ of ‘vuile zionist’ door Nederlanders met een migratieachtergrond. Vaak gebeurde dit wanneer er oorlog woedde tussen Israël en de Palestijnen. Volkomen verwerpelijk uiteraard, maar extreemrechts antisemitisme vind ik niet minder eng. In mijn beleving is het sluipender, meer onderhuids, verborgener.

De reacties die volgden op het stuk vind ik misschien wel net zo zorgelijk als het fenomeen antisemitisme zelf. Waarom worden journalistieke feiten meteen gekaapt voor de zoveelste links versus rechts-discussie? Waarop baseert men zich wanneer het antisemitisme van Alt-right als ‘beperkt’ wordt afgedaan? En waarom staan sommige twitteraars te popelen om moslims of antizionisten te bestempelen als ‘de echte daders’?

Antisemitisme is een oeroud fenomeen dat niet begon met de opkomst van extreemrechtse internetfora en ook niet met de komst van migranten naar Nederland. Het werd zelfs niet uitgevonden door Hitler.

Waarschijnlijk zullen er altijd groepen en individuen bestaan die Joden haten, bedreigen of vermoorden. Ik zou willen dat men dáár gezamenlijk tegen strijdt in plaats van elkaar de tent uit te vechten omwille van stompzinnige welles-nietes-spelletjes. Want voor we het weten blijven we zodanig hangen in discussies rondom identiteitspolitiek dat het echte gevaar ons ontgaat.