Kan een fusiepartij van PvdA en GroenLinks de bij deze partijen weggelopen witte en bi-culturele Nederlanders aan zich binden zoals vanouds? Wat is daarvoor nodig, denk je?

Jakob de Jonge, kunstenaar

‘Ik ben bang van niet. Een fusie van GroenLinks en PvdA wordt één grote liberale partij, geen linkse partij. Dus een beetje de VVD van de jaren negentig. Dan is het standaard links met een beetje liberaal met af en toe wat progressieve ideeën over homorechten en klimaat, dat soort veilige onderwerpen. Een grijze middenpartij, zonder linkse identiteit.

Ze zijn niet in staat zijn om een helder verhaal te vertellen. Bijvoorbeeld over kwesties zoals als Gaza en Oekraïne. Ze hebben ook geen verhaal over de crises waarmee mensen te maken hebben, zoals de huizencrisis, betaalbaarheid van het leven en de grote ongelijkheden in de wereld. Er ligt geen overkoepelend verhaal dat voor mensen overtuigend genoeg is om te zeggen daar geloof ik in.

Dat heeft er alles mee te maken dat zij weigeren de oorzaken aan te wijzen van de crisis waarin we ons bevinden en die zijn met een echt links verhaal wel degelijk uit te leggen. Ons economisch systeem zit op zo’n manier in elkaar dat alleen maar een kleine groep ultrarijken profiteert. De grote monopolisten, de grote banken, financiële instellingen, dat zijn degenen die er met het grote geld van door gaan en de hele economie is er op gericht dat zij door middel van hypotheken, huren, allerlei monopolistische praktijken profiteren van de arbeid van anderen. Dat durven deze partijen niet aan de orde te stellen, omdat zij teveel met deze neoliberale hoek samenwerken. Dus ik denk dat dit eigenlijk kansloos is.’

Ahmed Abdillahi, postbezorger

‘Zo’n fusiepartij kan daar vrees ik geen verandering in brengen, omdat veel mensen, met name veel boze witte mensen, echt niks hebben met GroenLinks. Ze geloven er niet in dat daaruit iets positiefs voor hen zal uitkomen. Wat dat betreft zit dat geloof er ook niet in bij biculturele Nederlanders. Velen zijn naar andere partijen gegaan, die kunnen ze niet zomaar terughalen.

Ze zitten echt in een moeilijke positie. De hoogopgeleide klassen van GroenLinks en PvdA doen dit enkel alleen maar om hun eigen hachje te redden. Maar wat betreft de andere groepen die zijn weggelopen, daar heb je veel meer voor nodig. Dan moet de focus terug naar traditionele sociaal-democratische waarden van vroeger, zonder daarbij onze huizensector, zorg, openbaar vervoer, energie in de uitverkoop te doen, zoals de PvdA heeft gedaan in Rutte II. Ze moet ook echt achter minderheden staan. En niet alleen maar lippendienst bewijzen tijden verkiezingen. Voor veel mensen gaat de fusie langs hun heen. Het gaat niet over de mensen, maar over poppetjes in Den Haag. Deze fusie meer kwaad teweegbrengen, denk ik. De tijd zal het leren.’

Ruben Arnhem, docent

‘Ongelofelijk dat GroenLinks en de PvdA in tijden van wereldwijde verrechtsing, het weer willen proberen om hun achterhaalde communistische en socialistische idealen te verkopen. Het volk is overheidsbemoeienis zat. Nu worden wij als burger door onder andere Brussel continu lastiggevallen met onzinwetten zoals het verbod op plastic rietjes en het afschalen van benzine-auto’s. Moeten we nu met GroenLinks afwachten tot ze onze welverdiende all inclusive vakantie naar Alanya afpakken vanwege klimaatgedram? Gaat de PvdA weer ondernemers remmen in hun groei door ze lastig te vallen met allemaal bemoeizuchtige regels? Hopelijk realiseren de GroenLinks-stemmende havermelkelite en de hardwerkende PvdA-arbeider zich dat ook zij met een achterhaalde GroenLinks-PvdA achteruit zullen gaan in plaats van vooruit.’

Mostafa Hilali, militair

‘Deze vraag leidt tot een gevecht tussen mijn hoofd en hart. Mijn hart zegt dat de PvdA en GroenLinks zich weer moeten richten op waar ze ooit voor stonden en dus weg van alle rechtse identiteitspolitiek. De mens en de verheffing van burgers zou centraal moeten staan met goed onderwijs, arbeidsparticipatie, goede woningen en zorg met oog voor de planeet en al het leven erop. De meeste mensen hebben hier echt behoefte aan, of je nou wit of bicultureel bent.

Mijn hoofd zegt echter wat anders. Want een deel van die weggelopen witte Nederlanders, staan achter rechtse idealen van volk en vaderland. Dus willen zij überhaupt nog wel terug naar een netter links verhaal? En een deel van de weggelopen biculturele Nederlanders zijn weg omdat voor hen die bestaanszekerheid geen probleem meer was. Zij zijn bijvoorbeeld VVD gaan stemmen, omdat ze ook ondernemers zijn. Dus het is een complexe vraag.

Wat ik wel verontrustend vind, is dat er drukkende krachten zijn binnen de PvdA, die vinden dat de partij niet bezig moet zijn met nieuwe ontwikkelingen, zoals een fusie. Ze vinden samenwerken met GroenLinks ‘waanzin’.  Ze lijken wel terug in de tijd te willen. Terwijl je als sociaaldemocratische beweging juist wel open moet staan voor je eigen, veranderende omgeving. De PvdA lijkt bijna altijd weer te worstelen met zichzelf. Je kan van rechts zeggen wat je wilt, maar dit probleem hebben zij niet. Zij weten waar ze voor staan, zij spreken uit waar ze voor staan en daarin zijn zij redelijk consequent. Dat ze hun stemmers vaak bedriegen, is een ander ding, maar ze zijn consequent in hun identiteit.’

Ibrahim Özgül, ondernemer en bestuurder

‘Als een linkse partij ooit nog de grootste wil worden, is zo’n fusie eigenlijk de enige weg. De SP zou eigenlijk ook moeten aansluiten. Maar nog belangrijk is dat ze hun linkse profiel niet vergeten bij zo’n fusie. Want anders heb je er uiteindelijk toch niks aan. Al het neoliberale beleid dat de PvdA sinds de jaren negentig heeft doorgevoerd moet teruggedraaid worden. Het heeft het leven voor de weggelopen kiezers van de PvdA niet bepaald beter gemaakt. Heel veel mensen hebben zich verrijkt. De rest is overgelopen naar de PVV en partijen als Denk en Bij1. Als je de grootste wil worden als links, dan moet je perspectief bieden aan de verarmde groep Nederlanders die nu buitenlanders haten bij de PVV.’