De aan de ChristenUnie gelieerde European Christian Political Movement (ECPM) zocht samenwerking met homohaters, aanhangers van Vladimir Poetin en een groep die verbonden is aan de Ku Klux Klan. Dit bericht het journalistieke platform Investico.

Op de activiteiten van de ECPM is in het verleden al eerder kritiek geweest. Zo besteedde onderzoeksjournalist Sander Rietveld uitgebreid aandacht aan de in 2002 opgerichte Europese politieke beweging in zijn boek Nieuwe Kruisvaarders.

‘De ECPM is een soort Europese politieke partij waarin nationale partijen participeren’, vertelde Rietveld in 2021 aan de Kanttekening. ‘De ChristenUnie is de oprichter van deze beweging, die haar hoofdkantoor in Amersfoort heeft staan. Maar de SGP is eveneens lid, net als veel Oost-Europese partijen. In Nederland heeft de ChristenUnie een gematigd imago, maar in Europa ligt dit toch heel anders. De ECPM herbergt allerlei ultraconservatieve individuen en organisaties, die extreme opvattingen hebben over abortus, homorechten en vrouwenrechten.’

Ku Klux Klan

‘Daarnaast zijn er allerlei lijntjes met radicaal rechts,’ aldus Rietveld. ‘Zo was een van de ECPM-parlementariërs in Brussel een radicaal-rechtse politica van Alternative für Deutschland. Ook was er een Poolse politicus die zich had afgesplitst van de (ultraconservatieve regeringspartij, red.) PiS, omdat hij deze partij te links vond. Het meest opmerkelijke voorbeeld vind ik een Roemeense activist, die is aangesloten bij de denktank van de ECPM. Hij is niet alleen fel tegen abortus, maar was ook woordvoerder van een fascistische beweging die tegen de Roma is. Daarnaast was hij eindredacteur van een neonazi-website die is opgezet door David Duke, oud-leider van de Ku Klux Klan. ECPM neemt officieel afstand van elke vorm van extremisme en racisme en zegt niets te maken willen hebben met radicaal-rechts. Maar het is opvallend dat deze connecties telkens weer opduiken. En pas als er ophef is stapt ECPM eruit. Zoals in 2019 bij het Dignitatis Humanae Instituut in Rome, toen Steve Bannon er een school voor populisten van wilde maken. Maar Bannon was in 2014 al keynote speaker op een congres van dit instituut en werd in de jaren daarna steeds belangrijker.’

Christenen als slachtoffer

Onderzoeksjournalisten Romy van der Burgh, Marieke Rotman en Allart van der Woude van Investico bevestigen Rietvelds observaties. Uit gelekte e-mails uit de jaren 2013-2019 van de extreemconservatieve lobbygroep ‘Agenda Europe’ blijkt dat de ECPM samenwerking zocht met ‘hate groups, Poetinisten en Ku Klux Klan-geaffilieerden’, aldus de Investico-journalisten. Met deze extremistische groepen belegde ECPM besloten vergaderingen, waarin ze met elkaar discussieerden over de beste strategieën om Europa conservatiever te maken. Een van die strategieën is om christenen als slachtoffer te presenteren en het progressieve discours – de taal van de vijand – over te nemen om op die manier Europese subsidies los te peuteren.

‘In Nederland heeft de ChristenUnie een gematigd imago, maar in Europa ligt dit toch heel anders’

Op de ledenlijst van de besloten groep staan juristen en lobbyisten, maar ook de Romeense extremist die Rietveld ook noemde. Bogdan Stanciu heet hij. Hij beheerde begin deze eeuw de Romeense tak van Altermedia, de neonaziwebsite die door voormalig KKK-leider David Duke is opgezet.

In de mailgroep speelt de ECPM een belangrijke rol. Onder andere ChristenUnie-lid Leo van Doesburg, toenmalig directeur van ‘Europese Zaken’. Hij mengt zich ook in veel discussies van de groep. Pikant is verder dat ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder ook op de lijst staat van Agenda Europe. Hij is echter niet actief in de groep.

De ChristenUnie en de ECPM zeggen tegen Investico dat ze zich distantiëren van de racistische, homofobe en xenofobe uitingen in de Agenda Europe-groep. Dat ECPM events van Agenda Europe in het verleden heeft gesubsidieerd ‘betreurt de ECPM’ nu. Ceder laat Investico weten dat zijn mailadres in de mailinggroep van Agenda Europe terecht is gekomen, mogelijk omdat hij zijn afstudeerscriptie schreef over het abortusvraagstuk. Over de inhoud van de mails en vragen over leden van de groep zegt hij echter niets tegen Investico.

Pro-Russisch

De online groep is ook een plek waar pro-Russische standpunten en Russisch nepnieuws verspreid wordt. Als een deelnemer hiertegen protesteert sust Leo van Doesburg de gemoederen, aldus Investico. Van Doesburg vraagt of ze het weer over de gezamenlijke onderwerpen gaan hebben, zoals abortus en lhbtqia+.

ChristenUnie en SGP zetten rond 2013 ook de conservatieve, eurosceptische opiniewebsite Novini op. Voormalig ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers was van 2013 tot 2015 columnist voor deze site, die in 2019 offline is gegaan. Jarenlang was Jonathan van Tongeren eindredacteur van Novini. Van Tongeren was in 2006 bestuurdslid Internationaal van PerspectieF, de jongerenorganisatie van de ChristenUnie. Ook was hij secretaris van de European Christian Political Youth Network (ECPYN), de jongerenorganisatie van de ECPN.

Van Tongeren heeft ultrarechtse sympathieën. Zo heeft hij geschreven voor de extremistische opiniesite Open Orthodoxie/Bitter Lemon van Erik van Goor en Tom Zwitser. Deze twee aartsconservatieve katholieken kregen in 2011 het beruchte manifest 2083 van de zelfbenoemde kruisvaarder Anders Breivik opgestuurd. De Noorse vermoordde 77 mensen. Later belandde Van Tongeren bij Zwitsers beruchte uitgeverij De Blauwe Tijger, die nepnieuws over de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne verspreidt. De Blauwe Tijger is volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid ‘een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën’. In 2017 schreef Jonathan van Tongeren in een opinieartikel in het christelijke Nederlands Dagblad dat Forum voor Democratie een verademing was.

In 2019 werd de content van de website Novini tijdelijk ondergebracht op de website van De Blauwe Tijger. Twee jaar later maakte de site een herstart, als pro-Russisch propagandakanaal. Er is nu ook een Russischtalige Noviniwebsite. De link met de ChristenUnie en de SGP is verdwenen. Na 2022 publiceert de site geen nieuwe artikelen. De Facebookpagina van Novini is nog wel actief. De pro-Russische nepnieuwsverspreider Eric van de Beek heeft ook voor Novini geschreven.