De PVV, het Forum voor Democratie en Denk hebben kritiek op partijbenoemingen door de gevestigde partijen. Er zou sprake zijn van een partijkartel. De Kanttekening sprak criticasters en beschuldigden.

De benoeming van Ahmed Marcouch tot burgemeester van Arnhem is een typisch gevalletje partijkartel, volgens Thierry Baudet. Hij omschreef bij omroep PowNed hoe het volgens hem in zijn werk gaat. ‘D66 en CDA maken een dealtje. Jullie krijgen Arnhem, dan krijgen wij Amersfoort.’

Tijdens de verdediging van het regeerakkoord in de Tweede Kamer reageerde VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff op het verwijt als volgt: ‘Ik snap best dat Nederlanders denken ‘goh, die naam zagen we eerst daar en nu zien we hem daar’, maar dat is maatschappelijk gezien vrij logisch. Mensen die een topfunctie bij een bank bekleden hebben vaak eerder bij een bank gewerkt, het staat alleen niet in de krant. Mensen die bij PSV in het eerste komen, komen ook niet van een hockeyveld afgelopen.’ Baudet noemde dat ‘de meest interessante verdediging van belangenverstrengeling die ik ooit heb gehoord’.

De één noemt het een banencarrousel, de ander ziet simpelweg de meest capabele mensen op de juiste posities terecht komen. Marcouch werd eerder dit jaar benoemd tot burgemeester van Arnhem. Het leidde tot protest, van met name de PVV. Het is niet de eerste keer dat een politicus via een politieke benoeming ergens terechtkomt. Het is ook niet de eerste keer dat een politicus met een migratieachtergrond op een eervolle plek terechtkomt na een carrière in de Tweede Kamer. Onder andere Laetitia Griffith (VVD) belandde bij de Raad van State, Fatima Elatik (PvdA) werd diversiteitsdirecteur bij de Nationale Politie en Nebahat Albayrak ging naar Shell. Heeft Baudet een punt?

‘Ik zie het als wederzijdse afhankelijkheid’, zegt Rutger van den Noort, politiek commentator en columnist voor Opiniez Magazine. ‘Politici kunnen vaak niet zoveel anders dan besturen en voor veel functies kun je weinig mensen zo gek krijgen. Dus, het is logisch dat er een marktplaats optreedt. Dat is alleen niet transparant en Baudet heeft zeker gelijk door het te agenderen.’

Sietske Bergsma, politiek commentator en columnist voor The Post Online, ziet een partijkartel als een politiek gegeven. ‘Het partijkartel is een omschrijving van een realiteit die denk ik wel klopt en bovendien een alarmistische lading heeft. Politiek is namelijk altijd een partijkartel geweest, in een parlementaire democratie.’

Hoe verdedigen de beschuldigden zich tegen deze kritiek? PvdA-woordvoerder Geert van der Varst ontkent het bestaan van een partijkartel. Over mogelijke bevoordeling van politici met een migratieachtergrond is hij nog stelliger. ‘Onzin. Zo’n kartel bestaat dus niet. De deskundigheid en het brede draagvlak onder de bevolking dat de burgemeesters Ahmed Aboutaleb en Ahmed Marcouch genieten bewijst dat beiden zeer goede bestuurders zijn en daarom deze posities bekleden.’ Van der Varst wijst erop dat in beide gevallen de gemeenteraad van links tot rechts heeft ingestemd met de benoeming van hen als burgemeester. ‘Het bewijst dat je in Nederland ongeacht waar je vandaan komt of hoe rijk je ouders zijn, burgemeester kunt worden van een grote stad.’

Michiel Peters, woordvoerder van de VVD, is het eens met de PvdA’er. ‘Van een benoeming door de minister op basis van partijlidmaatschap, afkomst of religie is geen sprake in Nederland.’

In het huidige regeerakkoord staan veranderingen wat betreft de burgemeestersbenoemingen. De behandeling van een initiatiefvoorstel van de inmiddels uit de Tweede Kamer vertrokken D66’er Gerard Schouw tot grondwetsherziening wordt voortgezet. Daarmee komt de weg vrij voor een direct gekozen of een door de raad gekozen burgemeester. Het maakt ook de kans op een politieke benoeming kleiner, alleen al omdat veel lokale partijen niet vanuit Den Haag worden aangestuurd. Het voorstel van Schouw kon in 2013 rekenen op een Kamerbrede meerderheid.

Eén van de partijen die volgens Baudet tot het kartel behoort, D66, ziet deze ontwikkeling positief tegemoet. D66-woordvoerder Jelger Zee: ‘D66 vindt het belangrijk dat iedereen zich kan kandideren, ongeacht partijkleur of culturele achtergrond. Daarnaast zijn wij voorstander van een direct gekozen burgemeester. Wij vinden het belangrijk dat mensen daarom zelf kunnen kiezen wie er in hun gemeente aan de knoppen zit. Hoe het systeem van direct gekozen burgemeesters er precies uit moet zien staat open voor discussie.’

Voor dit artikel vroeg de Kanttekening ook een reactie aan de PVV, het Forum voor Democratie en Denk. Deze partijen menen dat het ‘partijkartel’ politici met een migratieachtergrond bevoordeelt (PVV, Forum voor Democratie) of juist discrimineert (Denk). Ze onthielden zich van commentaar.