De verkiezingen voor de Provinciale Staten leven totaal niet bij Nederlanders met een biculturele achtergrond. Slechts drie op de tien weten überhaupt dat er verkiezingen zijn op 15 maart. Driekwart van de Turkse Nederlanders en de helft van de Marokkaanse Nederlanders wil op Denk stemmen.

Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd door Opiniehuis in samenwerking met de Kanttekening. De opiniepeilers richten zich op de kennis en het stemgedrag van Nederlanders met een biculturele achtergrond – mensen dus die zelf, of van wie de ouders of grootouders, wortels hebben buiten Nederland. Vandaag presenteren zowel de Kanttekening als NPO Radio 1 de uitkomsten van dit onderzoek.

Een derde van de ondervraagden geeft aan nooit te hebben gestemd bij verkiezingen. De meest gehoorde reden om niet te stemmen is dat mensen het vertrouwen in de politiek kwijt zijn geraakt, of geen interesse hebben in politiek.

Mensen die wel gaan stemmen, doen dit volgens het onderzoek omdat ze het belangrijk vinden te strijden tegen racisme en discriminatie. Ook vinden zij het belangrijk dat Nederland een divers land is.

Het onderzoek door Aziz el Kaddouri van het Opiniehuis, een instituut voor markt- en opinieonderzoek, is uitgevoerd onder 1.631 stemgerechtigde Nederlanders met een biculturele achtergrond. Daarbij richtte Opiniehuis zich op de vier grootste groepen daarbinnen: Turkse (425), Marokkaanse (436), Surinaamse (419) en Antilliaanse (351) Nederlanders. Het onderzoek is uitgevoerd met vragenlijsten, aangevuld met enkele interviews op straat, in de provincies Utrecht, Zuid- en Noord-Holland. De uitslag geeft een indicatie en is niet representatief.

Weinig kennis

In heel Nederland lijken de provinciale verkiezingen van deze week vrij onbekend – althans minder bekend dan verkiezingen voor de Tweede Kamer of de gemeenteraden. De statenverkiezingen zijn een ondergeschoven kindje en voor de algemene Nederlandse bevolking is het vaak onduidelijk waar de provincies over gaan.

Het onderzoek van Opiniehuis bevestigt dat beeld. Slechts 30 procent van de ondervraagden weet dat er op 15 maart verkiezingen zijn voor de Provinciale Staten. Daarnaast weet ook 22 procent dat er gekozen wordt voor de waterschappen. Een derde heeft echter geen idee wat er te kiezen valt, of geeft een verkeerd antwoord (verkiezingen voor de gemeenteraad, of de Eerste Kamer). Een kwart geeft aan vorige keer, in 2019, te hebben gestemd voor de Provinciale Staten. Dat is veel minder dan de landelijke opkomst in dat jaar, die op 56 procent lag.

Ook lijkt het erop dat er weinig kennis is over de taken van de Eerste Kamer en de Provinciale Staten. Zo denkt een kwart dat er in de Provinciale Staten in totaal 150 zetels te verdelen zijn en dat dit aantal zetels niet afhangt van het aantal inwoners. Beide stellingen kloppen niet. Ook denken drie van de tien ondervraagden dat de provincies als taak hebben om racisme te bestrijden, terwijl dit niet per se een taak is van deze bestuurslaag. Een derde denkt dat de Eerste Kamer niet als taak heeft om de regering te controleren, terwijl dit wel het geval is.

Andere zaken zijn overigens wél goed bekend. Zo weet 70 procent van de ondervraagden dat de Eerste Kamer gaat over het goedkeuren of verwerpen van wetsvoorstellen. En twee derde van de biculturele Nederlanders weet dat de leden van de Provinciale Staten de Eerste Kamer kiezen.

Lage bereidheid te stemmen

Slechts ruim een kwart van de ondervraagden geeft aan op 15 maart te gaan stemmen. Daarnaast zegt 18 procent ‘waarschijnlijk’ naar de stembus te zullen gaan. Ruim de helft van de biculturele Nederlanders geeft echter aan zeker niet of waarschijnlijk niet te zullen gaan stemmen.

De redenen hangen samen met een gebrekkige identificatie met de politiek. In de top drie van redenen staat: mensen hebben geen interesse in de politiek, weten niet waarop ze moeten stemmen of hebben geen vertrouwen in de politiek. Ook heeft twee op de tien mensen de indruk dat zijn/haar stem er niet toe doet, of ze voelen zich onvoldoende vertegenwoordigd door de politiek.

Denk

De absolute favoriet onder biculturele Nederlanders die wel stemmen is de partij Denk. Ruim een op de drie geeft aan op die partij te willen stemmen. Op geruime afstand volgen GroenLinks (12 procent) en de PvdA en D66 (beide 9 procent). Opvallend is dat partijen die tegen migratie zijn, toch nog enige aanhang hebben onder Nederlanders met een migratieachtergrond: de VVD scoort 8 procent, BBB 6 procent, de PVV 4 procent en FvD 3 procent.

Wat ook opvalt is dat BIJ1, een partij die zich bij uitstek profileert als behartiger van de belangen van biculturele Nederlanders, slechts bij 3 procent van de ondervraagden de eerste keuze is. Het kan zijn dat daarbij meespeelt dat bekend is dat deze partij niet meedoet aan de verkiezingen voor de Provinciale Staten.

Wat ook opvalt is dat Denk zeer populair is onder Turkse (69 procent) en Marokkaanse (55 procent) Nederlanders. Van die twee groepen overweegt 0 procent om op de PVV te stemmen. Die partij heeft wel enige aanhang onder Antilliaanse en Surinaamse Nederlanders. Ook de VVD, BBB en Forum voor Democratie scoren bovengemiddeld goed onder Antillianen en Surinamers. Tot slot lijkt de ChristenUnie enige aanhang te hebben onder Surinaamse Nederlanders.

Waarom kiezen mensen voor een bepaalde partij? Racisme, gelijkheid en diversiteit zijn met voorsprong de belangrijkste onderwerpen voor de biculturele Nederlander. Ongeveer een derde geeft aan deze thema’s als belangrijkste motief te zien om te stemmen op de partij van zijn of haar voorkeur. Daarnaast zijn economie, klimaat en wonen onderwerpen die de stemkeuze duidelijk beïnvloeden. En ook speelt bij 12 procent mee dat men zich kan vinden in de partij en haar vertegenwoordigers.

Wel woningen, geen monumentenzorg

Provincies hebben echter lang niet altijd iets te zeggen over racisme of diversiteit. Daarom heeft Opiniehuis ook enkele specifieke onderwerpen, die in de Provinciale Staten een grote rol spelen, voorgelegd aan de ondervraagden. Wat vinden zij daarvan?

Dan blijkt dat het tekort aan sociale huurwoningen en betaalbare koopwoningen bij de overgrote meerderheid het belangrijkste onderwerp is. Ook economie en openbaar vervoer zijn voor negen op de tien mensen relevante onderwerpen. Ze hebben duidelijk minder interesse in cultuur en monumentenzorg. Ook het toezicht dat de provincies uitoefenen op gemeenten en waterschappen laat de harten van deze kiezers niet sneller kloppen. En wellicht enigszins verrassend: de opvang van asielzoekers en het plaatsen van statushouders is voor slechts ruim de helft van de biculturele Nederlanders een belangrijk onderwerp.

Bij ‘De Nieuws BV’ op NPO Radio 1 lichtte Aziz el Kaddouri maandag de resultaten van dit onderzoek toe. Kijk hier het fragment terug.