De Turkse journalist en academicus Mehmet Altan raakte na de coup van 2016 zijn baan aan de Universiteit van Istanbul kwijt door een nooddecreet en zat bijna twee jaar in de gevangenis. Hij heeft nu een open brief aan Robert Spano geschreven, de president van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Spano is vandaag in Turkije om een eredoctoraat te ontvangen van diezelfde Universiteit van Istanbul. Mehmet Altan is jongere broer van Ahmet Altan, de beroemde schrijver en intellectueel. Ahmet Altan zit nog steeds in de gevangenis. Hieronder de in het Nederlands vertaalde tekst:

Beste president,

Er zijn meer dan zestigduizend individuele aanvragen vanuit Turkije ingediend bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Turkije staat op de tweede plaats na Rusland als het gaat om mensenrechtenschendingen.

Zoals u weet ben ik een van de burgers van de Republiek Turkije wiens grondwettelijke rechten werden geschonden, omdat mijn aanvraag werd beoordeeld onder uw voorzitterschap.

Op 20 maart 2018 schiep het EHRM, onder voorzitterschap van u, een precedent in universele wetgeving. Het EHRM oordeelde dat mijn recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid en mijn vrijheid van meningsuiting waren geschonden. Turkije werd veroordeeld.

Ik dank u en het Hof dat u voorzit voor dit oordeel. De wet trok aan het langste eind.

Beste president,

Uw oordeel over mij heeft een plaats in de geschiedenis van het EHRM.

Ergin Ergül, die namens Turkije in die zaak als rechter werd benoemd en de enige rechter was met een ander oordeel, voerde zulke argumenten aan dat u voor het eerst in de geschiedenis van het EHRM ‘een dissidente stem’ uitbracht tegen een dissidente stem (die van Ergül, red.). Voor het eerst in de geschiedenis van het EHRM, als ik mij niet vergis. En de andere leden volgden u.

Er werd aangekondigd dat u op 3 september 2020 Turkije zult bezoeken als gast van de minister van Justitie. Maar wat me verbaasde, was om te horen dat u een eredoctoraat krijgt van de Universiteit van Istanbul.

Ik herinner u het bovenstaande detail, als aanleiding om u te informeren over de staat van ‘de rechterlijke macht’ in Turkije en de ‘juridische opleiding’ in Istanbul.

Ik vraag mij af of u in gedachten houdt dat Ergin Ergül, tegen wie u, in naam van de universele wet, een dissidente stem moest uitbrengen, is afgestudeerd aan de Universiteit van Istanbul die u een eredoctoraat zal toekennen?

Uw secretariaat moet u zeker hebben meegedeeld dat de Universiteit van Istanbul ook aan Kenan Evren (de Turkse generaal die na de staatsgreep van 1980 president werd van Turkije, red.) een eredoctoraat in de rechten heeft verleend.

Beste president,

Ik heb 30 jaar lesgegeven aan de Universiteit van Istanbul, waar u een ‘eredoctoraat in de rechten’ zult ontvangen. En ik werd daar 27 jaar geleden professor.

Ik hoorde op televisie dat ik op 29 oktober 2016 bij wettelijk besluit van de universiteit was ontslagen. Dit, terwijl ik in mijn cel in de gevangenis zat, een maand nadat ik was vastgehouden als gevolg van de schending van drie artikelen van de grondwet. De mensen die u een eredoctoraat geven, zijn de mensen die mij en vele andere academici hebben ontslagen.

Ik werd niet vrijgelaten – ondanks het oordeel van het Constitutionele Hof, dat schendingen van drie afzonderlijke grondwettelijke rechten vaststelde en mijn vrijlating had bevolen. Als klap op de vuurpijl werd ik direct daarna veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Zelfs na het arrest van het EVRM, dat door u werd voorgezeten, dat er een schending van mijn rechten had plaatsgevonden, bevestigde het regionale gerechtshof van Istanbul mijn veroordeling. Ik bedoel te zeggen dat dergelijke schandalige gerechtelijke dwalingen niet ongebruikelijk zijn.

Uiteindelijk werd ik echter op 4 november 2019 vrijgesproken en werd mijn vrijspraak definitief, nadat het Hof van Cassatie had besloten tot mijn vrijspraak.

Maar mijn lopende zaak over mijn ontslag van de universiteit wacht nog steeds op behandeling door de 21e administratieve rechtbank van Ankara. In dat geval is de verdachte de Universiteit van Istanbul, waar u uw eredoctoraat ontvangt.

Ondanks de vrijspraak, ondanks de uitspraken van het Grondwettelijk Hof en het EHRM, ben ik er niet in geslaagd terug te keren naar mijn universiteit waar u een eredoctoraat krijgt.

De universiteit waar u uw doctoraat gaat halen, is ‘de beschuldigde instelling’ in de processen die zijn aangespannen door vele academici, die net als ik bij een wettelijk besluit werden ontslagen.

Deze procedures zijn aan de gang en het is aannemelijk dat ze ook voor het EHRM worden gebracht dat u voorzit. Maar in de tussentijd bent u een rechter geworden die een eredoctoraat heeft ontvangen van de universiteit van Istanbul. Ik weet niet zeker hoe verheugend het zou zijn om erelid te worden van een universiteit, die ten onrechte honderden academici de laan heeft uitgestuurd en tot werkloosheid en armoede heeft gedwongen.

Onder normale omstandigheden is het natuurlijk fijn om te horen dat u Turkije gaat bezoeken. Helaas is dat niet het geval.

Beste president,

Het EHRM garandeert onder uw voorzitterschap de bescherming van de vrijheden en rechten die zijn verankerd in het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens.

We willen geloven dat het EHRM, waarvan u de president bent, de rechten waarborgt van iedereen die onder zijn jurisdictie valt. Het is moeilijk te zeggen dat ons geloof altijd ongeschonden zal blijven.

Het Hof had prioriteit gegeven aan de aanvraag van Ahmet Altan, wiens romans zijn gepubliceerd in 23 landen, en die, ondanks de Covid-19-pandemie, al vier jaar achter de tralies in de Silivri-gevangenis zit. Jaren. Hoewel de rechtbank zeer goed bekend is met de inhoud van het dossier, hebben we helaas de afgelopen vier jaar gewacht op de inwerkingtreding van die prioriteit.

En natuurlijk zijn we ons terdege bewust van de moeite die wordt gedaan om te voorkomen dat de aanvraag van Ahmet Altan wordt herzien en te zorgen dat er geen definitieve uitspraak wordt gedaan over schendingen van rechten wanneer deze wordt aangenomen. Maar omdat dit niet de geschikte plaats is om dit te bespreken, geef ik hier liever geen commentaar op.

U bent ongetwijfeld vrij om uw eigen keuzes te maken. En het is duidelijk dat al uw keuzes zullen doorschijnen in toekomstige beslissingen en nieuwe gevolgen zullen hebben.

Ik wil u nu alvast welkom heten in Turkije, waar u een bezoek zal brengen als de president van een internationaal hooggerechtshof dat is gebaseerd op een afspraak waar de slachtoffers van de rechterlijke macht hoge verwachtingen van hebben.

Met vriendelijke groet,

Mehmet Altan

Dit stuk verscheen eerder bij Bianet en is voor de Kanttekening vertaald door Ewout Klei.