Het verschil tussen rechts en links leek dit weekend groter dan ooit in Schiedam, waar bewoners de straat opgingen om te demonstreren tegen de komst van een nieuw azc. Ook Defend Netherlands was aanwezig en er was een tegendemonstratie, wat zorgde voor de nodige spanningen.

Estafetteprotesten worden ze genoemd. Betogers tegen azc’s moedigen gelijkgestemden in andere gemeenten aan om de straat op te gaan. Dit weekend was Schiedam aan de beurt, maar hier was de uitgestoken hand nauwelijks nodig. De gemoederen liepen al weken op, omdat de gemeente een nieuw azc wil openen aan de ’s-Gravenlandseweg, een industrieterrein net buiten het centrum. Schiedammer Mark Verspeek besloot de organisatie op zich te nemen. Want de stad is niet opgewassen tegen nog een azc, zegt hij tegen Schiedam24. Al snel meldden zich zo’n 300 mensen om hun zorgen te uiten.

ME-busjes

Om 12 uur ’s middags is de spanning al te snijden. Politiebusjes rijden af en aan, politie te paard doet nog een ronde. De ME-busjes staan klaar. ‘Ik denk dat er meer agenten aanwezig zijn dan demonstranten’, zegt een man op het plein. Hij is gekomen om te laten horen dat hij ‘helemaal geen asielzoekers’ in de stad wil. Want deze asielzoekers zijn volgens hem de reden dat zijn zoon geen huis kan vinden. De gemeente zou meer moeten doen voor haar eigen inwoners; asielzoekers profiteren veel te veel van de belastingcenten, is zijn betoog.

Op het plein staan enkele honderden mensen die er hetzelfde over denken. ‘Er zijn asielzoekers die echt hulp nodig hebben, maar veel van hen hebben dat niet’, denkt een ander. ‘Ze krijgen zoveel: een huis, geld om te eten, een fietsje. En wat krijgen wij? Zij staan hier, en wij hier’, betoogt een vrouwelijke medestander, terwijl ze haar ene hand boven de andere houdt. ‘Er is sprake van ongelijkheid.’

‘Ze krijgen zoveel: een huis, geld om te eten, een fietsje’

Het zijn, vinden ze zelf, bezorgde burgers die het gevoel hebben niet gehoord te worden door de politiek. ‘We zijn vooral geen racisten, daar heeft dit helemaal niets mee te maken’, zeggen meerdere betogers en ze zijn het zat om zo weggezet te worden. Maar er zijn ook andere groepen. Even na twaalven komt Defend Netherlands met veel kabaal het plein opgelopen. Ze maken indruk: een groep zwartgeklede mannen en een enkele vrouw roepen luidkeels: ‘Wij zijn Nederland, wij zijn Nederland!’ Direct gaan de mobiele telefoons de lucht in.

Malieveld

‘Ze waren ook in Den Haag’, zegt een bijstander. De organisatie is inmiddels bekend van de rellen op het Malieveld, toen daar een soortgelijke demonstratie werd gehouden. Het begon met een groep hooligans die op de kermis in Den Bosch vrouwen kwamen beschermen tegen asielzoekers die hen lastigvielen. Sindsdien bezoeken ze demonstraties door het hele land om een statement te maken, zo schrijft NRC. Al snel heeft de groep spandoeken op de ruiten van het gemeentehuis geplakt. ‘Nee is nee’, ‘Genoeg is genoeg’ en ‘RIP Lisa’, staat erop.

De mannen van de groep zijn verbolgen over het harde politieoptreden. Ze vinden dat ze onevenredig hard worden behandeld. ‘Kijk, wij mogen geen gezichtsbedekkende kleren dragen, maar de antifa staan daar helemaal onherkenbaar aan de overkant’, zegt een van hen. ‘Zij mogen alles.’ Inmiddels is een groepje van ongeveer dertig tegendemonstranten opgedoken aan de andere kant van de trambaan. Ze zijn van de Anti-Fascistische Aktie (AFA), een groep die strijdt tegen extreemrechtse ideologieën. Op hetzelfde plein mogen ze niet demonstreren; de politie manoeuvreert ze handig via een omweg van het station naar het pleintje ertegenover.

Even lijkt het wel een veldslag die elk moment kan uitbreken. Aan beide kanten wordt de doorgang door een strakke rij politieagenten versperd. Er wordt heen en weer gescholden. ‘Daar gaan straks klappen vallen’, belooft een man, die meer bezig is met de overkant dan met het protest dat inmiddels begonnen is. Hoewel de meesten zeggen zelf niet te willen vechten, gelooft iedereen dat het onvermijdelijk is.

Dan begint de stoet te lopen. Als de groepen oog in oog met elkaar staan, lopen de emoties hoog op. Ze schreeuwen tegen elkaar. Een bierblikje vliegt over de hoofden van de AFA-groep en klettert achter hen neer. En dan loopt de stoet verder. De politiebarricade blijkt te werken. De demonstratie verloopt verder vreedzaam.

‘Ik vind mensenrechten gewoon te belangrijk om weg te blijven’

‘We zijn natuurlijk doodsbang, we zijn in de minderheid’, zegt een vrouw uit de AFA-groep. Maar dat is geen reden om hier niet te zijn. Ik vind mensenrechten gewoon te belangrijk om weg te blijven.’ En wat oudere vrouw staat op een afstandje, maar steekt overtuigd haar handen omhoog om de ‘v’ van vrede te laten zien. ‘Het is wel spannend, maar ik vind het toch belangrijk om hier te zijn.’

Nederlandstalige muziek

Als de demonstranten terugkomen van een mars door het historische centrum, zijn de antifa niet meer in beeld. Er komen verschillende sprekers, ook van buiten Schiedam. Er wordt Nederlandstalige muziek gedraaid, en dan zit het er alweer op. Twee mannen zijn aangehouden vanwege het illegaal afsteken van vuurwerk. De burgemeester en politie kijken tevreden terug op de dag: een scenario als in Den Haag is afgewend.

Morgen stemt de gemeente Schiedam over de komst van het nieuwe azc. Schiedam moet volgens de Spreidingswet 327 asielzoekers huisvesten. Die hadden er per 1 juli dit jaar al moeten zijn. Er liggen nu twee asielboten in Schiedam. Het beoogde azc zal echter een vaste locatie zijn.