Turkse vluchtelingen vinden sneller hun draai in ons land dan andere groepen. ‘Hun motivatie is bijzonder groot.’

Turkse nieuwkomers vinden opvallend vlot hun weg in Nederland, blijkt uit een nieuwe studie. Ze leren de taal vlot, ronden hun inburgering eerder af dan veel andere migrantengroepen en komen relatief snel aan het werk.

De onderzochte groep bestaat uit mensen die na de mislukte coup in 2016 en de daaropvolgende repressie hals over kop Turkije moesten verlaten. Stichting IPN, die veel van deze vluchtelingen ondersteunt, wilde weten hoe zij hun nieuwe leven in Nederland vinden. In totaal deden 2100 mensen mee: 1.285 mannen en 794 vrouwen van verschillende leeftijden. Een kleine groep koos ervoor geen geslacht op te geven. De meesten wonen inmiddels zelfstandig, ruim een derde verblijft nog in een asielzoekerscentrum. Hun ervaringen zijn vergeleken met CBS-cijfers over andere vluchtelingengroepen.

Hoogopgeleid

Dat Turkse vluchtelingen het over het algemeen goed doen, verbaast Fatih Aktaş, een van de onderzoekers en verbonden aan de Hogeschool Utrecht en Open Embassy, niet. ‘Ze zijn hoogopgeleid, hebben professionele werkervaring en komen uit een westers land. Voor hen is de stap naar Nederland minder groot dan voor vluchtelingen uit bijvoorbeeld Eritrea of Syrië.’

De motivatie onder de Turkse nieuwkomers is bovendien bijzonder groot, zegt Aktaş. Velen van hen spreken na een paar jaar al behoorlijk goed Nederlands, en sommigen halen zelfs vroeg het Staatsexamen. Ook de inburgering verloopt snel: het merendeel haalt het diploma binnen drie jaar, aanzienlijk sneller dan veel andere statushouders. Volgens de onderzoekers komt dit door een combinatie van die sterke motivatie en hechte onderlinge steun binnen de gemeenschap, variërend van taallessen tot hulp bij administratieve zaken.

Ook op de arbeidsmarkt doen Turkse nieuwkomers het goed. Meer dan de helft heeft na afronding van de inburgering een baan, een veel hoger percentage dan bij andere statushouders. Taalvaardigheid blijkt daarbij cruciaal: vanaf B1-niveau neemt de kans op duurzaam werk aanzienlijk toe.

Toch gaat integratie verder dan taal en werk. Echte verbinding met Nederlanders blijkt lastiger. ‘De meeste mensen hebben contact, maar dat blijft vaak oppervlakkig’, zegt Aktaş. Bij het leren kennen van anderen, spelen kinderen een belangrijke rol: via school en sport ontstaan sneller diepere contacten. ‘Kinderen zijn misschien wel de belangrijkste brug naar de Nederlandse samenleving.’

Het opbouwen van duurzame relaties kost tijd. ‘Veel Nederlanders hebben een vaste vriendenkring. Als nieuwkomer moet je daarin je weg zien te vinden, en dat gaat niet vanzelf’, zegt Aktaş.

Op de vraag of zij zich thuis voelen in Nederland antwoordt een ruime meerderheid van de Turkse vluchtelingen bevestigend, maar ongeveer een derde mist dat gevoel nog. Wat hen kan helpen, zijn toegankelijke ontmoetingsplekken, iemand die hen wegwijs maakt en activiteiten om nieuwe contacten op te doen.

‘Kinderen zijn misschien wel de belangrijkste brug naar de Nederlandse samenleving’

De respondenten tonen daarnaast een opvallend sterke bereidheid om bij te dragen aan de Nederlandse samenleving. Ruim 55 procent noemt zichzelf ‘zeer bereid’, bijna 28 procent ‘bereid’ en 14,6 procent ‘voldoende bereid’. Slechts een kleine minderheid, minder dan 2 procent, behoort tot de lagere motivatieniveaus.

Ook de drijfveer om betaald werk te vinden is uitzonderlijk hoog. Bijna de helft voelt zich zeer gemotiveerd en een kwart sterk gemotiveerd. Daarnaast geeft 20,6 procent aan ‘voldoende gemotiveerd’ te zijn. Deze respondenten willen aan de slag, maar lopen aan tegen belemmeringen zoals hun taalniveau, zorgtaken of problemen met de waardering van hun diploma. Alleen een kleine groep, zo’n 7 procent van de respondenten, heeft weinig motivatie. Bij hen komt dat vaak door hun leeftijd, gezondheid of gezinssituatie.

Kortom, de groep heeft veel ambitie en wil graag werken en bijdragen aan de samenleving, zo blijkt uit het rapport. Tegelijkertijd lukt dat niet iedereen. ‘Vooral vrouwen en mensen met zorgtaken hebben extra ondersteuning nodig om aan het werk te komen’, zegt Aktaş.