Dirk Gotink werkte jarenlang voor het CDA, maar maakte de overstap naar Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt. Hij is de lijsttrekker van NSC voor de Europese verkiezingen van 6 juni. ‘Bij ons zul je geen Nexit-toestanden vinden.’
Op 6 juni mogen we naar de stembus voor het Europees Parlement. Hoofdredacteur Mehmet Cerit spreekt met lijsttrekkers voor de Europese verkiezingen. Hij bijt de spits af met Dirk Gotink, 42 jaar, vader van drie kinderen en lijsttrekker van NSC. Gotink heeft veel ervaring met Europa en heeft jarenlang in Brussel gewerkt. Wat vindt hij van de opkomst van extreemrechts in Europa, tegen de achtergrond van de samenwerking van NSC met de PVV in Nederland? En hoe kijkt hij aan tegen het Europese vluchtelingenbeleid, de samenwerking met Turkije, de oorlog in Oekraïne en die in Gaza?
Nieuw Sociaal Contract is een nieuwe partij en daarom onbekend bij veel van onze lezers. Kunt u toelichten wat NSC met de Europese Unie wil?
‘Onze partij is ontstaan vanwege enkele zaken die niet goed zijn gegaan, zoals de toeslagenaffaire. In Europa gebeurt veel dat de bestaanszekerheid van mensen raakt. Denk aan afspraken over energieprijzen, voedselprijzen en de hoge inflatie van de afgelopen jaren. Die vreten aan het besteedbaar inkomen van mensen. Dit is een blinde vlek in het Europese beleid. Naast bestaanszekerheid staan wij ook voor goed bestuur: voor transparantie en integriteit. Er is te weinig gedaan met de corruptieschandalen binnen de EU.
‘Wij staan aan het begin van een hele moeilijke tijd. Het is weer oorlog in Europa. Onze veiligheid is niet meer vanzelfsprekend. NSC wil Europa versterken op het gebied van veiligheid. En we willen een pas op de plaats als het gaat over uitbreiding.’
Is NSC voor Europa of eurosceptisch?
‘Ik wil van het idee af dat als je kritiek hebt op beleid van de Europese Unie, dat je dan anti-Europees of eurosceptisch bent. Bij ons zul je geen Nexit-toestanden vinden. Als we kritiek hebben op hoe iets in Nederland gaat, zijn we ook niet anti-Nederlands. Ik kijk naar de inhoud en ben hard en kritisch op een aantal terreinen, zoals de vele klimaatregels. Kunnen de mensen dat allemaal straks betalen? Bovendien staan negen landen in de rij om lid te worden van de Europese Unie, terwijl we de rechtsstaat binnen onze EU-grenzen al heel moeilijk kunnen beschermen. Hongarije is een gigantisch probleem nu.
‘Er zijn genoeg parlementariërs met een biculturele achtergrond in onze gelederen’
‘NSC staat voor een goed functionerend Europa. Maar we willen ook een EU die gericht is op haar kerntaken: vrede, welvaart en democratie. We moeten eerst het fundament weer versterken.’
In Nederland werkt NSC straks in een coalitie samen met de PVV. Gaat NSC in het Europees Parlement straks samenwerken met AfD bijvoorbeeld?
‘Nee, dat gaat niet gebeuren. Het grote verschil met de PVV is dat de AfD een rechtsextremistische partij is, dus met een geweldintentie. Ik neem de Duitse veiligheidsdiensten in serieus. Daarnaast hebben ze geen constructieve plannen over de toekomst van Europa, ze houden zich bewust afzijdig.’
Bij welke Europese fractie wil NSC zich straks aansluiten?
‘De EVP. Dat is een centrumrechtse partijkoepel van oudsher christendemocratisch maar met veel verschillende soorten partijen. Ik geloof dat ons geluid met aandacht voor bestaanszekerheid en goed bestuur heel hard nodig is in de EVP.’
Waarom zouden islamitische en biculturele Nederlanders straks NSC moeten stemmen? Uw partijleider gaf eerst aan niet met de PVV te willen samenwerken, maar doet dit nu toch.
‘De NSC staat pal voor de rechtsstaat. We hebben echter ook rekening te houden met de verkiezingsuitslag zoals die is. De PVV is de grootste partij. Maar als iemand zich heeft ingezet om de rechtsstatelijkheid tijdens de coalitieonderhandelingen overeind te houden, dan is dat Pieter Omtzigt. Hij staat pal voor onze basisverworvenheden, hij wil onze grondrechten en vrijheden beschermen.
‘Ik wil Pieters werk ondersteunen’
‘Kijk naar de NSC-fractie in de Tweede Kamer. Er zijn genoeg parlementariërs met een biculturele achtergrond in onze gelederen. Zij zijn tot op het bot gemotiveerd om de minderheden, met name ook de moslims, een veilige haven te blijven bieden in Nederland.’
Bent u niet bang dat de PVV de rechtsstaat in gevaar brengt?
‘Nee, want ik heb vertrouwen in onze instituties. Ook wil NSC die versterken. Dankzij ons komt er een constitutioneel hof, dat wetten toetst aan de grondwet. Burgers kunnen bij dat hof terecht. Ik houd er niet van om over de coalitie te spreken, want we hebben als NSC echt een eigen geluid. En dat zullen we ook laten horen.’
Maar waarom zouden biculturele Nederlanders en moslims op NSC moeten stemmen? Kunt u drie punten noemen?
‘Nou, we staan voor de grondwet. Dus ook de vrijheid van geloof en de vrijheid om in eigen gemeenschappen te leven. Natuurlijk wel binnen de grenzen van de wet. En ik denk trouwens dat dit laatste ook echt een verworvenheid is van de Europese Unie, dat bescherming van minderheden in haar dna heeft.’
Maar wordt hier niet aan gemorreld straks? Extreemrechtse partijen gaan, zoals het lijkt, winnen bij de verkiezingen in juni.
‘Tot op heden hebben deze partijen heel beperkt invloed. Ik denk dat er op korte termijn geen extreemrechtse meerderheid komt in EU. Misschien op langere termijn. Mede daarom zit ik voor NSC in de politiek, omdat ik zie hoe kwetsbaar de democratie is. Ik wil mensen helpen, Pieters werk ondersteunen. Niet alleen de Nederlandse samenleving, maar ook Europa heeft behoefte aan ons geluid.
‘Als NSC willen wij antwoorden vinden op de vragen en onzekerheden van mensen over migratiedruk. Die gaan niet alleen maar over asielmigratie, maar ook over de arbeidsmigratie, die zorgt voor oneerlijke concurrentie aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Als NSC kijken wij ook naar het waarom. Waarom zijn extreemrechtse partijen zo groot geworden? Ik denk omdat de oude middenpartijen niet met oplossingen kwamen. Dat is de erfenis van Mark Rutte. Hij heeft de problemen waar Nederland al heel lang mee zit niet aangepakt.’
Grip op de buitengrenzen
Het nieuwe kabinet wil een asielstop en steunt de boeren. Dit staat haaks op wat de EU wil.
‘Ik ben voor een stevige benadering. Ik heb lang in Brussel gewerkt. U moest eens weten hoe Duitsland en Frankrijk de onderhandelingen ingaan. Er zijn nu enkele punten op papier gezet. Het doel is om naar Brussel te gaan en te kijken waar de ruimte ligt. Dat is ook iets voor de nieuwe ministerploeg en minister-president. We moeten grip krijgen op onze buitengrenzen.’
U zei in een interview dat we serieus moeten nagaan of het VN-vluchtelingenverdrag van 1951 nog wel van deze tijd is. Wat moet er volgens NSC veranderen aan dit verdrag?
‘Het VN-vluchtelingenverdrag is gemaakt in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Europa lag toen nog grotendeels in puin, we waren met de wederopbouw bezig. Binnen Europa waren er miljoenen mensen ontheemd. Nu is de situatie anders. We hebben met meerdere oorlogen en conflicten te maken: Oekraïne, Syrië, Eritrea. Iedere keer pakt Europa de verantwoordelijkheid en vangen we miljoenen mensen op. Dat doen we al jaren. Dus iedereen die weer begint over Fort Europa, dat vluchtelingen niet toelaat, heeft het bij het verkeerde eind. De vluchtelingenstroom is nu hoger dan vroeger. Alleen in de Eerste Wereldoorlog waren er meer vluchtelingen, toen Nederland één miljoen Belgen opving.
‘Op zich is het VN-vluchtelingenverdrag een groot goed. Het gaat over de waardigheid van ieder mens, iedere vluchteling beoordelen op zijn merites. Maar er is ook de werkelijkheid van mensensmokkelaars die in businessmodellen denken, chanteren, bedreigen, mensen uit bootjes duwen. Voor die realiteit is het VN-vluchtelingenverdrag nooit gemaakt. We moeten het businessmodel van mensensmokkelaars doorbreken.’
De EU heeft ook deals met verschillende landen gesloten, waaronder Tunesië, om de vluchtelingenstroom tegen te gaan. Tunesië schendt de mensenrechten, blijkt uit onderzoeksrapporten. Kunnen we wel met zo’n land samenwerken? En met andere autoritaire landen?
‘Dat is natuurlijk lastig. Ik heb een keer samen met de Tunesische president Kais Saied in één ruimte gezeten en anderhalf uur met hem gesproken. Het was een heel moeilijk gesprek.
‘Het zijn niet alleen schrijvers en journalisten die op een bootje stappen’
‘Het is zorgelijk dat wij als Europese Unie zulke slechte relaties hebben met Noord-Afrika. Maar dit heeft volgens mij te maken met de koloniale geschiedenis van Frankrijk. We moeten die relaties verbeteren, investeren in Afrika. Niet alleen vanwege onze migratiebelangen, maar ook om Afrika meer perspectief te bieden. Noord-Afrika behoort tot de minst welvarende regio’s ter wereld. Veel jonge mensen daar zien geen perspectief. Daarom willen zo veel mensen naar Europa.’
Het heeft ook met politieke onvrijheid te maken. Er komen veel politieke vluchtelingen uit Iran, Syrië, Eritrea en ook Turkije naar Europa. En dankzij de vluchtelingendeal met Turkije is de EU niet kritisch over de mensenrechtenschendingen daar. De Turkse president Erdogan kan Koerden, Gülenisten, journalisten en andere dissidenten ongestraft opsluiten.
‘Ik begrijp heel goed wat u bedoelt. Het is verschrikkelijk dat mensen in Turkije al tien jaar in de gevangenis zitten omdat ze iets geschreven hebben. Maar de vluchtelingenstroom die nu op Europa afkomt, kunnen we anders niet in de hand houden.
‘Nogmaals, we moeten andere relaties ontwikkelen met een continent als Afrika. Ze hebben daar gebrek aan perspectief. En er wonen zoveel mensen. Ik maak mij grote zorgen. Het zijn natuurlijk niet alleen maar schrijvers en journalisten die op een bootje stappen. De meeste bootvluchtelingen zijn jonge mannen die een beter leven zoeken.’
Wake-upcall voor Europa
Hoe kijkt NSC naar de oorlog in Oekraïne?
‘We moeten Oekraïne steunen. Onze vrijheid staat daar op het spel. Iedereen wil vrede, maar niet op de voorwaarden van Rusland. Dat wil dat we Oekraïne opgeven. Rusland stopt niet met Europa destabiliseren. We moeten ons realiseren hoe kwetsbaar de huidige situatie is.’
Kunnen we deze nieuwe oorlog winnen?
‘Alleen als Oekraïne voldoende materieel krijgt. Van de EU én van de Verenigde Staten. Zonder de VS hadden de Russen Kiev ingenomen. Dat is ook de realiteit. De oorlog in Oekraïne is een wake-upcall voor Europa: we moeten ons realiseren dat we niet veel voorstellen in de wereld als we niet onze eigen veiligheid kunnen garanderen. We moeten daarom massaal investeren in defensie, het legermaterieel moet Europees worden. We zijn echter niet voor een Europees leger. We hebben de NAVO.’
Stoppen met toelatingsprocedure
Hoe kijkt u aan tegen Turkije in dit geval? Heeft de EU, met het oog op de Russische dreiging, Turkije nodig?
‘De vraag is: welk spel wil Turkije spelen? Is dat wel het spel van de NAVO? Turkije is dikwijls een storende factor. Het land staat met een been in Europa, maar met het andere been in het Russische en Chinese kamp. Dat is een groot verschil met Oekraïne. Daar zijn ze heel pro-Europa. Ze willen vrijheid en democratie, en zijn bereid om te veranderen. Persoonlijk vind ik dat we moeten stoppen met de hele toelatingsprocedure van Turkije. We hebben andere kanalen nodig om tot elkaar te komen, want we moeten wel – in een andere vorm – met Turkije blijven samenwerken, ook economisch.’
‘Ik kan het leed in Gaza niet aanzien’
Ten slotte een vraag over het EU-beleid ten aanzien van Israël en Palestina. Sinds 7 oktober – de terreuraanslag van Hamas – zijn er meer dan 35.000 Palestijnen in Gaza vermoord door Israël. Wat wil NSC, in EU-verband, tegen een verdere slachting doen?
‘We willen een staakt-het-vuren instellen. We willen dat Hamas de Israëlische gijzelaars teruggeeft. We willen dat er een internationaal onderzoek komt naar de oorlogsmisdaden die zijn gepleegd. We zijn voor een tweestatenoplossing en willen dat het internationaal recht zegeviert.’
Maar wat kan de EU doen? Wat moet de EU doen, volgens u?
‘We moeten niet denken dat wij als Europa de loop van de geschiedenis kunnen bepalen. Dat was ooit zo, in de negentiende eeuw tijdens het kolonialisme. Wij bepaalden toen waar oorlog was en waar vrede. Maar die tijden liggen achter ons. Ik geloof dat dit in veel opzichten goed is. Maar het betekent ook dat wij niet bepalen wat er in het Midden-Oosten gebeurt.
Wat we wel kunnen, is onze afschuw uitspreken over het leed, wat beide kanten wordt aangedaan. Dat gaat mij aan het hart. Ik ben zelf vader van drie jonge kinderen. Ik kan het leed in Gaza niet aanzien. Ik kan mij voorstellen dat heel veel mensen zich machteloos voelen. Wat wij moeten doen is voor die tweestatenoplossing gaan, voor het internationaal recht. Tegelijkertijd moeten we beseffen dat wij hier geen aan-uit-knop hebben voor oorlog en vrede. We hebben wel enige invloed, maar kunnen niet dicteren wat er gebeurt.’
