Meer dan zeshonderd Britse prominenten hebben hun regering verzocht om de wapenexport naar Israël te stoppen, om op die manier ‘genocide te voorkomen’.
Dit bericht de Britse krant the Guardian. Onder de meer dan zeshonderd ondertekenaars van de brandbrief bevinden zich drie voormalige rechters van het Britse Hooggerechtshof. Ook de voormalige president van dit hof, Brenda Marjorie Hale, beter bekend als Lady Hale, heeft de brief ondertekend. De ruim zeshonderd advocaten, academici en gepensioneerde rechters waarschuwen dat de regering het internationaal recht schendt door Israël wapens te blijven sturen.
De situatie in Gaza is ‘catastrofaal’, aldus de ondertekenaars van de brief. Volgens het Internationaal Gerechtshof in Den Haag bestaat er ‘een plausibel risico’ dat Israël een genocide aan het plegen is op de Palestijnen in Gaza. Dit maakt volgens de ondertekenaars het Verenigd Koninkrijk wettelijk verplicht om op te treden, om dit te voorkomen.
De brief roept de Britse regering op te streven naar een permanent staakt-het-vuren. Ook moet de regering sancties opleggen ‘aan individuen en entiteiten die verklaringen hebben afgelegd die aanzetten tot genocide tegen de Palestijnen’. Daarnaast moet het Verenigd Koninkrijk de VN-organisatie UNRWA weer financieel ondersteunen. De Britse regering had de financiering stopgezet, nadat Israël beweerde dat twaalf medewerkers van de organisatie betrokken waren bij de Hamas-aanval van 7 oktober. Deze bewering heeft Israël nog steeds niet met bewijzen onderbouwd.
De beruchte provocateur Salwan Momika is ook in Noorwegen niet welkom. De Iraakse christen had hier asiel aangevraagd omdat Zweden hem het land uit had gezet, na meerdere provocaties.
In juni en augustus verbrandde Momika tot drie keer toe een exemplaar van de koran. In oktober verbrandde hij tijdens een pro-Israëlische demonstratie bovendien een Palestijnse vlag. Op 27 maart besloot het Zweedse Immigratiehof van Beroep dat Momika moest vertrekken. De Irakees vluchtte toen naar Noorwegen.
Volgens de Turkse krant Ensonhaber, die zich baseert op een verklaring van het Noorse immigratiebureau, heeft Noorwegen op 28 maart dit jaar besloten om de asielaanvraag van Momika niet te accepteren. Hij werd daarop gearresteerd, en zal worden teruggestuurd naar Zweden. Irak wil graag dat Zweden Momika uitlevert, zodat hij berecht kan worden volgens de Iraakse wet.
Momika woonde sinds april 2018 in Zweden. Op Facebook beschrijft hij zichzelf als een ‘atheïst en verlicht politicus, denker en acteur’. Hij is actief op diverse sociale media, vooral TikTok en Facebook, waarop hij meerdere video’s heeft geplaatst van zijn acties.
Uit oudere filmpjes die circuleren blijkt bovendien dat Momika in Irak lid is geweest van de Imam Ali Brigades, een sjiitische, pro-Iraanse militie. De Imam Ali Brigades worden beschuldigd van oorlogsmisdaden en staan sinds 2018 op de Amerikaanse sanctielijst.
Momika was lid van de christelijke tak binnen deze brigades. Hij leidde een gewapende groep in de buitenwijken van Mosul in het jaar 2017. Hij was echter verwikkeld in een machtsstrijd met Ratyan al-Kaldani, een andere christelijke militieleider. Dit leidde ertoe dat Momika Irak uiteindelijk moest verlaten.
Volgens het Iraanse ministerie van Veiligheid is Momika helemaal niet pro-Iran, maar is hij een Israëlische spion, zo meldt de Arabische, pro-Iraanse nieuwszender Al Mayadeen.
Begin deze week berichtte het extreemrechtse X-account Radio Genua dat Momika dood was. Zijn stoffelijk overschot zou in Noorwegen gevonden zijn. Het bericht werd echter niet door onafhankelijke bronnen bevestigd en werd binnen enkele uren door Radio Genua verwijderd.
‘Nog nooit heeft ons land zoveel miljonairs gekend,’ meldde SP-leider Jimmy Dijk gisteren in de Tweede Kamer. Hij noemt ook getallen: Nederland zou 317.000 miljonairs tellen en de wereld 2781 miljardairs. En dat kan volgens hem niet.
‘Mensen verdienen geen miljoen of miljard, maar mensen nemen een miljoen of miljard’, schrijft hij in een veelvuldig gedeeld filmpje op X.
De SP-voorman benadrukt dat veel van deze miljonairs en miljardairs belasting ‘ontwijken’ en zichzelf verrijken. In een andere post op sociale media wijst hij naar berichtgeving over de topvrouwen van Heineken en KLM, respectievelijk Charlene de Carvalho-Heineken en Marjan Rintel. De eerste zou op grote schaal belasting ontwijken, volgens NOS. En de laatste strijkt volgens de Telegraaf 1,2 miljoen aan beloningen op.
‘Werkende mensen betalen over hun arbeid meer belasting dan vermogenden over hun kapitaal’, zegt Dijk in de Kamer over de scheefgroei. ‘Dit vermogen hebben mensen niet zelf opgebouwd. Het zijn altijd meerdere mensen die met werk waarde toevoegen en welvaart creëren.’ De toenemende kloof tussen rijk en arm moet stoppen, volgens Dijk.
Maar de leider van de SP krijgt ook kritiek over zijn pleidooi voor een miljonairsbelasting. Van VVD-bestuurslid (Baronie van Breda) Colinda Weterings-Dijkstal bijvoorbeeld. ‘Zijn vermogende mensen en werkende mensen twee aparte groepen?’, vraagt zij en schrijft vervolgens de toespraak af als ‘communistische prietpraat’.
De islamitische vastenmaand komt bijna tot een eind, nog vijf of zes dagen te gaan tot het Suikerfeest. Vandaag of morgen is dan ook Laylat al Qadr. Deze heilige nacht valt op de 26e of 27e dag van ramadan. Op de Turkse ramadankalenders staat Laylat al-Qadr, Kadir Gecesi genaamd, standaard gepland op vijf dagen voor het begin van het Suikerfeest, dus vanavond.
De zogenoemde ‘Nacht van de Beslissing’ wordt door moslims als de heiligste nacht van het jaar beschouwd. Tijdens Laylat al Qadr zou aartsengel Gabriël het eerste deel van de Koran aan de profeet Mohammed hebben geopenbaard.
Veel moslims gaan tijdens de heiligste nacht’ ook wel ‘nacht van de goddelijke beschikking’ genoemd, naar de moskee. Daar lezen ze voor uit de Koran of luisteren naar de preek van de imam, die overuren draait op deze datum. Ook zijn er op TV speciale uitzendingen vanuit grotere moskeeën, waar moslims voor de buis naar kijken en meebidden. Daarnaast treedt er vaak een knielend mannenkoor op dat de ilahi’s (religieuze liedjes) zingt.
Volgens de overlevering zouden de gebeden op Laylat al Qadr waardevoller zijn dan ‘duizend maanden ramadan’. Gelovigen bidden dat Allah hen en hun dierbaren beloont en vergeeft.
De Tweede Kamer wil het demonstratierecht van Palestina-activisten inperken. ‘Jodenhaat laait weer op. Dit is niet demonstreren, dit is intimideren’, schreven dertien van de vijftien partijen in het parlement vorige week in een verklaring. Veel pro-Palestijnse activisten maken zich nu zorgen over de demonstratievrijheid. Hebben zij gelijk?
Vorige week spraken dertien van de vijftien fracties in de Tweede Kamer zich in een verklaring uit tegen Jodenhaat. Aanleiding hiervan was de actie van pro-Palestijnse activisten die op zaterdag 23 maart het optreden van zangeres Lenny Kuhr in Waalwijk verstoorden. De demonstranten klommen het podium op en riepen dat Kuhr een ‘zionist’ en een ‘terrorist’ is. Volgens critici deden de demonstranten dit omdat ze Joods is. De demonstranten zelf wezen op het feit dat Kuhr de staat Israël steunt en zich in oktober voor de militaire operatie in Gaza uitsprak. Ze vinden dat ze daarmee verantwoordelijkheid draagt voor de genocide aldaar.
‘Tegen het Parool heb ik vorige week iets gezegd waar ik nu spijt van heb’
‘Tegen het Parool heb ik vorige week iets gezegd waar ik nu spijt van heb’, bekent advocaat Willem Jebbink aan de Kanttekening. De advocaat bij Jebbink Soeteman Advocaten is gespecialiseerd in het demonstratierecht en staat onder meer activisten van Extinction Rebellion bij. ‘Ik zei dat het protest tegen Lenny Kuhr antisemitisch was, maar dat is helemaal niet zo.’
Jebbink vertelde dat hij aanvankelijk was afgegaan op wat Eddo Verdoner, de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB), hierover had gezegd op X.
‘Gisteren werd het concert van Lenny Kuhr verstoord. Ze werd uitgescholden en belaagd’, aldus Verdoner. ‘Kennelijk moet van deze activisten iedere Nederlandse Jood zich uitspreken tegen de politiek van Israël, anders ben je een terrorist en mag je die persoon uitschelden en beletten haar vak uit te oefenen. Dat is een vorm van antisemitisme. We moeten kosten wat het kost voorkomen dat het gewoon wordt Joden te belagen om wie zij zijn. Anders is elke Jood straks doelwit.’
Jebbink: ‘Volgens Verdoner was Kuhr belaagd omdat zij Joods is. Maar dat bleek niet zo te zijn. Het ging de demonstranten er heel nadrukkelijk om dat ze zich had uitgesproken voor het Israëlische militaire optreden in Gaza. In december, toen er al 18.000 Palestijnen waren gedood door het Israëlische leger, zei ze dat ze nog steeds achter de militaire operatie van Israël stond. Verdoner gaf de feiten dus niet goed weer. Hij veroorzaakte ruis. Hij polariseerde het debat. En dat kan niet. Hij is de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding. Hij moet boven de partijen staan. Maar dat deed hij niet. Hij ging zijn boekje te buiten.’
Sander van Dam, woordvoerder van de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, wil niet op de kritiek van Jebbink reageren, zo laat hij in een schriftelijke reactie aan de Kanttekening weten. ‘We houden het bij de reactie die we eerder via X hebben gegeven.’
Aan de rechter om te beslissen
Lenny Kuhr heeft inmiddels aangifte gedaan tegen de demonstranten. Het is aan de rechter om te beslissen of zij de wet hebben overtreden. ‘Wat mij betreft is de actie op zich niet strafbaar’, zegt Jebbink hierover. ‘Hun actie was niet heel smaakvol, omdat Kuhr een muziekoptreden gaf en op dat moment geen debat voerde over Gaza, maar ze is een publiek figuur. Daarnaast is niet alles wat niet smaakvol is ook strafbaar. De vrijheid van demonstratie is een belangrijk grondrecht, dat ook door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens wordt gegarandeerd. Een rechter zal hier goed naar moeten kijken. Hij moet beoordelen of het strafbaar is om Kuhr in deze context voor terrorist uit te maken, of dat dit is toegestaan onder de vrijheid van meningsuiting en demonstratie.’
Het College voor de Rechten van de Mens benadrukt dat het aan de overheid is om het demonstratierecht van iedereen te garanderen. ‘Elke demonstratie is anders. Het moet per demonstratie specifiek beoordeeld worden of het is toegestaan om deze in te perken of niet.’
In 2020 publiceerde het College op zijn website een uitgebreid artikel over wat wel en niet mag tijdens een demonstratie, naar aanleiding van de demonstraties van de Black Lives Matter-beweging, de antivaxers en de boze boeren. Op 31 oktober 2023 volgde een artikel over de demonstraties voor en tegen Israël in Nederland, naar aanleiding van de oorlog van Israël in de Gazastrook. Hierin stelde het College onder meer dat het belangrijk is dat mensen hun meningen en emoties over de oorlog op een vreedzame manier kunnen uiten en solidair kunnen zijn met slachtoffers van een conflict. Maar, zo benadrukte het College, ‘dat mag niet leiden tot uitsluiting, discriminatie of bedreiging van Joden of moslims in Nederland en andere minderheden die met het conflict geassocieerd worden.’
‘De vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht beschermen ook uitingen die mensen als aanstootgevend of schokkend ervaren’
‘De vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht beschermen ook uitingen die mensen als aanstootgevend of schokkend ervaren’, zegt beleidsmedewerker demonstratierecht Marjolein Kuijers van Amnesty International Nederland. ‘Die vrijheid is niet onbegrensd, maar de ruimte voor de overheid om in te grijpen op een uiting is zeer beperkt. Dat kan alleen wanneer het om strafbare uitingen gaat. Of een uiting antisemitisch, en dus strafbaar is, zal van geval tot geval uiteindelijk door de rechter beoordeeld moeten worden. Dat mensen een uiting kwetsend vinden, maakt niet dat die ook antisemitisch is.’
Amnesty International Nederland stelt dat we ons moeten uitspreken tegen antisemitisme en andere vormen van discriminatie. Tegelijkertijd ‘moeten we ervoor waken om kritiek op (de politiek van) de staat Israël – en in het verlengde daarvan uitingen van solidariteit met de Palestijnen – te bestempelen als antisemitisch’, betoogt de organisatie. ‘Mensen kunnen heel kritisch zijn op de inhoud van allerlei boodschappen en dat is ook goed. Dat al die meningen naast elkaar kunnen bestaan, is de kracht van onze democratische rechtsstaat. Zolang het niet gaat om strafbare uitingen, moeten we niet pleiten voor het verbieden of inperken van protesten en meningen vanwege de inhoud. Dat is in strijd met de demonstratievrijheid en de vrijheid van meningsuiting en werkt bovendien polarisering alleen maar verder in de hand.’
Iets al snel Jodenhaat
Jebbink vindt dat er nu te gemakkelijk wordt gerept over toenemende Jodenhaat en is daarom kritisch over de verklaring van de dertien Kamerfracties. ‘Het gaat bij het optreden van Lenny Kuhr feitelijk om antizionisme.’ Dat geldt ook voor de demonstratie in Amsterdam bij het Holocaustmuseum op zondag 10 maart tegen de komst van de Israëlische president Yitzhak Herzog, volgens hem. ‘In de Volkskrant stond een goede reconstructie van dit protest. Er werden geen antisemitische leuzen geroepen vanaf het podium of vanuit het publiek. Er was slechts één vrouw die beweerde dat er een antisemitische leuze was geroepen tegen haar. Maar dat is dus alleen haar bewering.’
‘Er wordt nu te gemakkelijk gerept over toenemende Jodenhaat’
Jebbink vindt daarnaast dat de Tweede Kamer ten aanzien van Jodenhaat met twee maten meet. Als voorbeeld noemt hij Geert Wilders, die enkele jaren terug GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht ‘affakkelde’, omdat ze een hoofddoek droeg. ‘Heel discriminerend. Waar was de kamerbrede veroordeling toen? Wilders is bovendien veroordeeld voor zijn beruchte ‘minder Marokkanen’-uitspraak. Hij is een veroordeelde crimineel. Waarom willen VVD, NSC en BBB met de PVV samenwerken terwijl Wilders moslims hun burgerrechten wil afpakken, ook al heeft hij zijn voorstellen nu even tijdelijk in de ijskast geparkeerd? De PVV wil als het even kan de Koran verbieden en moskeeën sluiten. Dat is pure moslimhaat. Waarom wordt moslimhaat door de Tweede Kamer niet op dezelfde manier behandeld als Jodenhaat?’
‘Natuurlijk is Jodenhaat ontzettend ernstig’, zegt de advocaat. ‘We moeten hier net zo alert op zijn als op moslimhaat en burgers ten volle beschermen. De ervaring van de Tweede Wereldoorlog heeft ons geleerd: nooit meer. Maar wat dat ‘nooit meer’ precies inhoudt, daarover verschillen we in Nederland nu behoorlijk van mening. Voor veel demonstranten betekent ‘nooit meer’ ook ‘nooit meer genocide’.’
Wat is antisemitisme?
Jebbink maakt zich in dit verband zorgen over de reikwijdte van het begrip antisemitisme. ‘De leus ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ is niet strafbaar. Sommige politieke partijen willen deze leus strafbaar stellen, omdat het antisemitisch zou zijn, maar het gerechtshof Amsterdam heeft geoordeeld dat deze leus niet strafbaar is. Politici zouden hun huiswerk beter moeten doen.’
‘Het recht op demonstratie is ruim en zal ruim blijven’
De demonstratievrijheid is niet echt in gevaar, besluit de advocaat. ‘Het gekrakeel in de Tweede Kamer hierover is niet geïnformeerd en stompzinnig. Parlementariërs moeten kijken naar het recht, in het bijzonder het Europese recht. In het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens is de demonstratievrijheid verankerd, in de artikelen over de vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vergadering. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens is de hoogste rechter die hierover gaat. Nederland heeft zich gecommitteerd aan Europese wetgeving en moet zich hier dus aan houden.
‘Haagse politici zouden zich eerst eens goed moeten inlezen en zich in de feiten verdiepen, voordat ze stellingen innemen’, zegt Jebbink. ‘Het recht op demonstratie is ruim en zal ruim blijven. De rechter toetst dit en garandeert dit. De Tweede Kamer kan op zijn kop gaan staan maar de demonstratievrijheid zal blijven bestaan.’
Samen met Adriaan van Dis bezocht ik het Museum voor de Migratie in Parijs. Palais de la Porte Dorée. Het is een nieuw museum in een oud gebouw, het voormalige Koloniale Museum. Het ligt in een uithoek van Parijs waar nauwelijks toeristen komen. Het museum herbergt een mooie vaste opstelling over de geschiedenis van migranten in Europa; vooral het verhaal van de Maghrebijnen ontroert me. Posters, film en kunstwerken getuigen van onderdrukking en verzet.
Het was best wel een uitdaging om het museum om te bouwen tot een huis waar ook migranten zich welkom voelen. Het museum ademt in alles die Franse grandeur uit. Het was gebouwd naar aanleiding van de koloniale wereldtentoonstelling die in 1931 werd gehouden; een aangelegenheid waarmee de totale dominantie van Frankrijk over de onderworpen koloniën werd gevierd. De façade en binnenkant van het gebouw herinneren daaraan, pijnlijker kan haast niet. Op het reliëf buiten zien we de flora en fauna van het Franse imperium.
Binnen toont in een grote zaal een gigantische muurschildering de mensen van dat imperium. Afrikanen half naakt verscholen in het oerwoud; de associatie dat zij een specie zijn die ergens tussen dier en mens zweven is meteen gelegd. Het is dan moeilijk om nog van het geheel van de wandschildering te genieten; maar gelukkig hebben ze het niet overgeschilderd met plamuurverf; het staat er nu als wall of shame. De zaal is voor de rest leeg, een Maghrebijnse wachter zit op zijn Whatsapp.
Geëngageerde schrijvers als Van Dis zijn dun gezaaid
Ook Adriaan vergaapt zich aan de muurschildering. ‘Al die naakte Afrikanen.’ Adriaan heeft zichzelf woke verklaard, met humor en spot bestrijdt hij als een hedendaagse Voltaire het achteruitdenken dat de samenleving in zijn greep heeft.
In Parijs is hij volledig op zijn gemak; hij heeft er tenslotte een paar jaar gewoond. ‘Frankrijk is een halve politiestaat. Ik moest me op het bureau melden om te vertellen wat ik hier kwam doen.’ Van Dis weet door zijn familie en de reizen die hij heeft gemaakt wat uitsluiting en onderdrukking is. Opmerkelijk is dat hij als een van de weinige schrijvers van zijn generatie dit aan de kaak stelt. Een selfie met hem die ik plaats levert honderden positieve reacties ook, maar ook veel haat.
Geëngageerde schrijvers als Van Dis zijn dun gezaaid. Opwinding brak pas echt los toen op het Boekenbal het gerucht ging dat twee grote uitgeefconcerns zullen gaan fuseren. Paniek in de tent!
Adriaan van Dis dringt al jaren aan op een Comité van Waakzaamheid; voorlopig is hij een eenmanscomité, ik sluit me graag aan bij zijn strijd. In het scherpe essay De Kolonie mept terug rekent Van Dis af met het koloniale denken, een denken waarmee hij is opgegroeid en waarmee zijn generatiegenoten zullen sterven. Hij niet. ‘Het loopt storm. In Hillegersberg zaten er 350 mensen!’
Wat is er met de wereld gebeurd dat opstaan voor een gerechtvaardigde zaak met wantrouwen wordt bekeken? We sluiten ons bezoek aan het museum af met een bezoek aan het aquarium in de ondergrondse verdieping. Wat schetst mijn verbazing als ik in het midden van de zaal in het dieper gelegen bassin een albino krokodil zie. Het dier ligt roerloos, is het niet inmiddels gestorven?
We bewonderen het arme beest. Dat het museum nog altijd een exoot cultiveert, een publiekstrekker bovendien, zegt natuurlijk alles over de ziekelijke staat waarin het Europese migratiedebat verkeert. Er kan maar geen afscheid worden genomen van oude denkbeelden om de Ander als Exoot te zien. Het zit nog diep in het onderbewustzijn, ergens in die benedenverdieping verstopt. Maar wel voor iedereen te zien.
Die nacht droom ik dat in het bassin naast de witte krokodil wakker word. Adriaan van Dis kijkt vanaf de balustrade toe. Hij zegt dat hij een touw voor me gaat zoeken om me eruit te redden. Ik blijf roerloos zitten, bang om gebeten te worden.
Koerdische Nederlanders protesteerden gistermiddag op het Malieveld in Den Haag. Ze zijn tegen de beslissing van de Turkse kiesraad om het burgemeesterschap van de Koerdische partij in Van te ontnemen vanwege een ‘terreurzaak’ uit het verleden.
Ook in Turks Koerdistan braken protesten uit, tientallen Koerden werden gearresteerd. Later die dag kwam het blijde bericht binnen dat de Turkse kiesraad toch een stap terug deed. Abdullah Zeydan van de Koerdische DEM partij, die 55 procent van de stemmen in Van kreeg (het dubbele van de AKP), is alsnog verkozen tot burgemeester.
‘Erdogan speelt weer spelletjes’ In de middag op het Malieveld was dat allemaal nog niet aan de orde. Een klein groepje Koerdische Nederlanders staat met de foto van Abdullah Zeydan in de hand te demonstreren. ‘Vrijheid zal winnen’, staat er op. ‘Erdogan speelt weer spelletjes’, zegt Ozan Demir uit Rotterdam. ‘Dat doet hij altijd wanneer hij verkiezingen verliest. En het eerste doelwit zijn altijd weer de Koerden.’
Hij is overigens wel blij met de seculiere partijleider Özgür Özel van de CHP, die protest heeft aangetekend tegen de politieke beslissing. ‘Hij zei dat het ondemocratisch was, dat is goed om te horen. De CHP heeft in al die grote steden gewonnen omdat de Koerden strategisch op deze partij hebben gestemd.’
Realistisch over de toekomst
Vele Turken zijn hoopvol over de toekomst, omdat de AKP voor het eerst de lokale verkiezingen heeft verloren.
Demir begrijpt dat, maar is naar eigen zeggen ook ‘realistisch’ over de Koerdische kwestie. ‘Het is belangrijk dat de grote steden uit de handen van Erdogan zijn gebleven, want de Turkse economie draait er voor op in die gebieden. Dat hij daar heeft verloren, is niet niks. Maar ik verwacht geen fundamentele verandering voor de Koerden vanuit de CHP. De kemalistische ideologie is leidend bij die partij. Maar wie weet, we gaan het zien.’ Intussen begint het hard te regenen op het Malieveld en gaan de speakers aan. ‘Kameraden, we moeten nu sterk zijn en samenkomen als revolutionairen. De fascistische machthebbers van AKP-MHP hebben een groot verlies geleden’, klinkt het vertrouwd. De linkse, Koerdische beweging bestempelt het regime vaker als fascistisch of maffia, omdat ze de staat gijzelen en zichzelf verrijken.
‘Het enige excuus is vijandigheid tegen Koerden’
Een oudere man bedekt zijn haar met de Koerdische partijvlag. ‘Ja, wij Koerden protesteren ook als het keihard regent’, zegt hij lachend. ‘We hebben in Van meer dan 50 procent van de stemmen gehaald en dan hebben ze nog steeds het lef om onze man eruit te knikkeren. Er is totaal geen excuus. Het enige excuus is vijandigheid tegen Koerden, verder heb ik niks te zeggen.’
Verderop staat een dertiger met een foto van de Koerdische burgemeester. Ook voor hem is het vanzelfsprekend dat hij hier staat. ‘Alleen maar omdat Erdogan heeft verloren, ontnemen ze de Koerdische winst in Van. Hij kan er gewoon niet tegen. En dan beweert hij nu dat de burgemeester vroeger aan ´terreurpropaganda´ zou hebben gedaan, zoals bijna elke vrije Koerd met terreur wordt geassocieerd. Dit nadat er 55 procent van de stemmen is binnengehaald. Waarom wacht je daarmee tot de verkiezingsdag? Had dan al vanaf het begin protest aangetekend. Schaamteloze mensen zijn het. Daarom zijn we hier.’
Hij kijkt betreurd. ‘De politieke spelletjes tegen het Koerdische volk kennen geen grenzen. Het is 2024, er zijn wereldwijd 35 tot 40 miljoen Koerden en nog steeds wordt de Koerdische stem geblokkeerd.’
De nieuwe CHP
Over de ‘nieuwe CHP’ is hij hoopvol, maar wil nog meer van ‘verandering’ zien. ‘Het is sowieso goed dat in de stadsraden de AKP en MHP niks meer te zeggen hebben. Vroeger konden ze alle vragen van de oppositie blokkeren, nu kan dat niet meer en kan de landelijke overheid beter gecontroleerd worden. In de Koerdische kwestie wil ik eerst zien welke positie de CHP aanneemt. Dat gaat de toekomst bepalen.’ Dan schreeuwt iemand: ‘Koerdistan wordt een graf voor het fascisme’, en begint bijna iedereen in koor dat te scanderen. Kürdistan fasizme mezar olacak. Kürdistan fascisme mezar olacak.
Hüseyin Yildiz, demonstrant. Foto: Tayfun Balcik
Na de slogans wil de oudere meneer Hüseyin Yildiz nog reageren. Hij kijkt naar de gebeurtenissen in Van vanuit het perspectief van 2015, toen het vredesproces tussen de Turkse staat en de PKK mislukte. ‘De aanval van de AKP tegen het gehele Koerdische volk, tegen de academici en politici duurt al bijna tien jaar. Zo hebben ze hun macht weten te behouden. En de dictator denkt dat hij op dezelfde voet verder kan. Maar de volkeren in Turkije en Koerdistan hebben op democratische wijze, via hun stem ‘stop’ gezegd. En dan toch de Koerdische stem frustreren, we moeten ons hier allemaal tegen verzetten.’
‘De CHP moet de oude kemalistische geest achter zich laten’
De CHP moet volgens Yildiz de ‘oude kemalistische geest’ helemaal achter zich laten. Onder de militaire, kemalistische regimes, naar ‘de vader der Turken’ Mustafa Kemal Atatürk, zijn Koerden sinds het ontstaan van de republiek in 1923 het slachtoffer geweest van grootschalige assimilatiepolitiek, genocide en vervolging. De Koerden kregen als volk pas erkenning in de beginjaren van de AKP, die zelfs met de PKK onderhandelingen begon in 2013. Dat werd toentertijd sterk bekritiseerd door de CHP, die vond dat je niet met ‘terroristen’ onderhandelt. ‘Die mentaliteit leidt tot verrotting van de hele maatschappij, en biedt de kans voor fascistische clans de staat te gijzelen’, zegt Yildiz. ‘De enige weg is democratische ontwikkeling. En dat begint bij het opkomen voor de Koerdische rechten bij de gehele oppositie.’
De Pakistaans-Amerikaanse jurist Adeel Mangi is door president Joe Biden genomineerd als rechter voor het federale Hof van Beroep. Maar er is verzet, Mangi zou een Hamas-sympathisant zijn.
Als zijn aanstelling wordt bevestigd, zou Mangi de eerste islamitische rechter zijn die zitting neemt in het federale hof van beroep. Republikeinse senatoren hebben zich echter uitgesproken tegen de nominatie, omdat hij heimelijk met Hamas zou sympathiseren en antisemitisme en terrorisme goed zou keuren.
Honderdvijfentwintig Amerikaanse burgerrechtenorganisaties hebben in een open brief hun steun uitgesproken voor de Pakistaans-Amerikaanse jurist. Ze vinden de kritiek anti-islamitisch. Het gaat om landelijke en lokale organisaties, waaronder de American Humanist Association, de Council on American-Islamic Relations (CAIR) en de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP), alsmede diverse LHBTQIA+-organisaties, verenigingen van advocaten en Joodse organisaties.
In hun brief noemen ze de vijandige vragen die de senatoren op Mangi afvuurden ‘anti-islamitisch vitriool’. Maar Mangi bleef onder druk professioneel, aldus de organisaties. ‘Hij deed dit ondanks het feit dat hij werd geconfronteerd met oneerlijke, ongegronde en vijandige vragen, waarvan er vele zeer beledigend waren. Bovendien is er sinds zijn hoorzitting een gecoördineerde mediacampagne geweest om ongegronde aanvallen op zijn karakter te versterken.’
Van de honderd leden van de Amerikaanse senaat zijn er eenenvijftig Democraat. Ten minste drie Democratische senatoren zijn tegen de kandidatuur van Mangi, waardoor de jurist de steun van enkele Republikeinse senatoren nodig heeft om tot rechter benoemd te worden.
Het Sikkelcelfonds heeft meer geld nodig voor onderzoek naar een betere behandeling en uiteindelijk genezing van de erfelijke en dodelijke bloedziekte, die veel zwarte mensen treft.
In een animatiefilmpje geeft het fonds praktische tips voor kinderen om geld in te zamelen. Het gaat bijvoorbeeld om het inzamelen van lege flessen, het organiseren van een sponsorloop, het uitlaten van de hond van de buren of het verkopen van cupcakes. Kinderen kunnen de actie zelf opzetten, met hun vriendjes, met hun ouders of met hun school of (sport)vereniging.
De sikkelcelziekte is een ernstige en erfelijke vorm van chronische bloedarmoede, schrijft de website van het Erasmus MC. De ziekte wordt veroorzaakt doordat hemoglobine, een belangrijke bouwsteen van rode bloedcellen, afwijkend is. Rode bloedcellen krijgen hierdoor een afwijkende vorm, in de vorm van een sikkel. Vandaar dus ook de naam sikkelcelziekte.
De ziekte kan soms erg heftig zijn. Patiënten kunnen herhaaldelijke aanvallen krijgen met zeer heftige botpijnen, ook wel een crise genoemd. Patiënten met een crise moeten worden opgenomen in het ziekenhuis, waar ze morfine tegen de pijn en extra vocht toegediend krijgen. De ziekte kan verschillende organen beschadigen, waaronder de milt, het hart, de nieren, de botten, de lever en de longen. De meeste patiënten halen hierdoor de zestig jaar niet. Daarnaast lopen patiënten een grotere kans om een infectie op te lopen, bijvoorbeeld longontsteking of hersenvliesontsteking.
De ziekte komt alleen voor onder mensen met een donkere huidskleur. Ongeveer een op de zeven mensen met een donkere huidskleur is drager van de erfelijke sikkelcellen (HbS). Bij de meesten manifesteert de ziekte zich niet, maar ze kunnen samen met een andere drager wel een kind krijgen die de ziekte heeft.
In Nederland leven ongeveer tweeduizend mensen met de sikkelcelziekte. Elk jaar worden er tussen de veertig en zestig baby’s geboren die de ziekte hebben. Wereldwijd gaat het om zo’n 300.000 kinderen per jaar. Zonder behandeling wordt slechts één op de vier kinderen met sikkelcelziekte ouder dan vijf jaar.
In de film No Other Land, vertoond op het Haagse Movies that Matter Festival, zien we vijfennegentig minuten lang de afbraakwoede van de Israëlische staat. De Palestijnen zijn veroordeeld tot een leven van strijd voor hun bestaansrecht. We zien hoe hun huizen keer op keer worden platgegooid. Hoe het Israëlische leger met papiertjes komt met daarop vonnissen van hun rechters, die met hun wetten hebben bepaald dat deze Palestijnen niet meer daar mogen wonen. We zien Palestijnen schreeuwen tegen de Israëlische soldaten en vragen hoe zij het zouden vinden als iemand hen komt vertellen dat hun dorpje vanaf nu illegaal is. De soldaten schreeuwen terug dat ze hun werk gewoon doen en dat de Palestijnen zich bij de Israëlische bevelen moeten neerleggen, want mahkama, het Israëlische recht, heeft gezegevierd. En zo wordt, dag na dag, het leven uit de Palestijnen gezogen.
Het verstikkende karakter van de Palestijnse realiteit deed denken aan een voorval in de film The Mother of All Lies, die ook draaide op het filmfestival. Filmmaker Asmae El Moudir met haar familie en buren teruggaat naar een traumatische dag in hun gedeelde verleden: 20 juni 1981. De broodrellen in Casablanca in Marokko. De opstand werd hard neergeslagen door het leger, dat in het wilde weg schoot. De straten waren bezaaid met lichamen die ‘s nachts in massagraven werden verstopt. Duizenden mensen werden gearresteerd. Zo ook buurman Abdullah. Hij nam ons kijkers mee en liet de gevangenis zien van nog geen twaalf vierkante meter, waarin hij samen met tientallen anderen was gegooid. Het was destijds een hete zomerdag. Door de stoom van de hitte en van de lichamen kregen de politieke gevangenen geen lucht meer. Urenlang smeekten ze om lucht, maar niemand kwam ze verlossen. Eén voor één vielen ze neer. Toen de deur uiteindelijk werd geopend, klauterde Abdullah over de lichamen naar buiten. Daar zakte hij in elkaar van uitputting. De soldaten brachten de lijken naar buiten. Abdullah telde er zesendertig. Allen gestikt in onverschilligheid.
Toen de deur uiteindelijk werd geopend, klauterde Abdullah over de lichamen naar buiten
Om niet geraakt te worden door de smeekbedes van mensen die onder jouw toezicht aan het vergaan zijn is een proces van ontmenselijking nodig. Zoals de smeekbedes van de Marokkaanse gevangenen op die afgrijselijke dag werden genegeerd, worden de smeekbedes van de Palestijnen die strijden voor hun bestaansrecht al decennia niet gehoord. De roep om verlossing van de mensen die creperen in concentratiekamp Gaza wordt overstemd door geweld.
In de film I Shall Not Hate wordt een Palestijnse vader door de westerse media gevierd, omdat hij weigert door haat overmand te worden nadat Israël tijdens de bommenregen in Gaza in 2009 zijn drie dochters heeft vermoord. De vader werkte als arts in Israëlische ziekenhuizen en was bevriend met een Israëlische journalist. Zijn hartverscheurende geschreeuw na het besef dat zijn dochters slachtoffer waren van Israëlisch geweld werd live op televisie uitgezonden. Het Israëlische publiek was geschokt over wat er in hun naam was aangericht. Deze Palestijnse vader was wél goed en zijn dochters waren wél onschuldig. Het vuur werd vrijwel meteen gestaakt.
Aan het einde van beide films over de Palestijnse zaak wordt de dystopische realiteit getoond waarin Palestijnen vandaag zijn beland. Waar de dorpelingen in de film No Other Land nog aan het protesteren waren tegen het Israëlische leger, hebben ze nu met eigen handen hun huizen moeten afbreken en zijn ze op de vlucht geslagen. Gewelddadige Israëlische kolonisten verdrijven de Palestijnen van hun land, en worden beschermd door het Israëlische leger.
In de film I Shall not Hate klaagde één vader de Israëlische staat aan voor de dood van zijn dochters. Nu is heel Gaza verwoest en zien we live-beelden van duizenden andere vaders die hun dochters kwijt zijn. Maar hun smeekbedes blijven aan dovemansoren gericht.
De ontmenselijking is compleet. Niet voor niets sloot de Egyptische komiek Bassem Youssef zijn interview over Palestina met de conservatieve Britse journalist Piers Morgan af met de cynische woorden: ‘They die. It’s fine, it’s fine.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
