Tegen de beroemde Britse acteur en komiek Stephen Fry is een formele klacht ingediend, nadat hij ervan werd beschuldigd tijdens een cricketdiner in Lord’s islamofobe en misogyne grappen te hebben gemaakt.
De 65-jarige Fry maakte, als voorzitter Marylebone Cricket Club, naar verluidt islamofobe en seksistische grappen. Fry zou hebben gesuggereerd dat de vrouwelijke leden van de club het diner aan zich voorbij lieten gaan, omdat ze aan n**ken waren. Ook werd Fry ervan beschuldigd een grap te hebben gemaakt over islamitisch terrorisme.
Een van de aanwezigen heeft de Marylebone Cricket Club verzocht disciplinaire maatregelen tegen Fry te nemen. Hij noemde de opmerkingen, waarvoor Fry vervolgens weigerde zijn excuses aan te bieden, ‘flagrant’.
Andere aanwezigen en de Marylebone Cricket Club zelf betwistten de klacht. Ze beweren dat de seksistische grap verkeerd was begrepen, en dat de islamofobe grap nooit was gemaakt.
Degene die de klacht indiende was Chris Waterman, lid van de Marylebone Cricket Club. Hij beweerde dat Fry zei: ‘Ik had willen zeggen: ‘Goedenavond, dames en heren’, maar er zijn geen vrouwelijke leden aanwezig. Ik neem aan dat ze aan het n**ken zijn.’
Fry verwees volgens Waterman ook naar de Allahakbarries, een amateurcricketteam opgericht door de Peter Pan-auteur J.M. Barrie, en grapte dat de term ‘Allahu Akbar’, zoals die tegenwoordig wordt gebruikt, meestal wordt gevolgd door een luide knal.
Volgens Guy Lavender, CEO van de Marylebone Cricket Club, zijn de beschuldigingen van Waterman ‘feitelijk onjuist’. ‘De aanwezigen genoten van het diner in kwestie en we hebben hierover geen andere klachten van de aanwezigen ontvangen’, zei hij tegen The Times.
Andere aanwezigen beweerden dat Waterman Fry verkeerd had verstaan. Wat hij werkelijk zou hebben gezegd was het volgende: ‘Ik was van plan ‘Goedenavond, dames en heren’ te zeggen, maar er zijn geen vrouwelijke leden aanwezig. Nu kunnen we praten over n**ken.’ Fry zou de spot hebben willen drijven met de ondervertegenwoordiging van vrouwen op de club. Fry zou geen grap over moslims hebben gemaakt.
Volgens de linkse wetenschapper Dick Zijp, die vorige week promoveerde op een proefschrift over humor, zijn grappen over vrouwen en moslims problematisch, want zij zijn achtergestelde groepen. Over witte mannen en christenen mag je van marxistisch geïnspireerde humordeskundige wel grappen maken, want zij zijn geprivilegieerd.
De unie van architecten en ingenieurs van Adiyaman (Zuid-Turkije) haalt fel uit naar de AKP-regering en lokale ambtenaren. Zij zouden jarenlang ‘doof’ zijn geweest voor hun waarschuwingen over ‘grote fouten in de constructie van gebouwen’.
Zo meldt de nieuwssite Middle East Eye. De verwoestende aardbeving heeft aan meer dan 44.000 mensen in Turkije en Syrië het leven gekost. En dat getal neemt elke dag nog toe.
‘De gebouwen werden niet geïnspecteerd, er was geen sprake van statistische metingen en er zijn ook aardbevingsbestendigheids test uitgevoerd. Bovendien was er een bouwamnestie van 2018’, zegty Ufuk Bayir, voorzitter van de architectenunie. Hij vervolgt: ‘Hierdoor kregen meer dan tienduizend illegale gebouwen in Adiyaman een pardon, ondanks alle constructieregels.’ Vooral in de streken Imamaga en Yesilyurt is de verwoesting enorm.
Volgens de Turkse oppositie, de zogenoemde Tafel van Zes coalitiepartijen, heeft de ‘extravagante hebzucht van de bouwsector’ ertoe geleid dat de Turkse natie de fatale rekening heeft moeten betalen. Zo schrijven zij in een persverklaring, waarin ze, ondanks ‘de onkunde van de polariserende regering’, ook de staatsinstituties, NGO’s en internationale organisaties bedanken voor de hulpverlening na de aardbeving.
Vanuit de regering viel de uitspraak van de minister van stedelijke planning Murat Kurum op. ‘In het aardbevingsgebied zal voortaan niet ‘hoger dan vier etages’ worden gebouwd’. Ook zal bij nieuwbouw gelet worden dat het op ‘stevige gronden’ wordt gefundeerd, aldus Kurum.
De Provinciale Statenverkiezingen komen er weer aan en op de rechterflank is het drukker dan ooit. Vier jaar geleden werd Forum voor Democratie de grootste partij en we weten hoe dat is afgelopen. Kiezers die ‘een realistisch en constructief alternatief’ voor de VVD zoeken, een partij die niet de ene na de andere belofte breekt en niet vervalt in het extremisme van de PVV (of erger), kunnen niet meer bij Forum terecht. Misschien wel bij de opvolger? JA21 nam alweer twee jaar geleden een groot aantal politici van Forum over. Zou het een alternatief zijn?
Het lijkt er vooralsnog niet op. Daarom: vijf redenen om beslist niet op de partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga te stemmen.
Les 1: landelijke thema’s
Forum won in 2019 de Provinciale Statenverkiezingen met een landelijk programma over Europa, klimaat en migratie. Deze onderwerpen hadden maar weinig met de provincie te maken. Kijk hoe hard JA21 dezer dagen ageert tegen migratie en u weet dat ook deze partij voor de provinciale verkiezingen met de verkeerde onderwerpen bezig is. Het gaat continu over van alles en nog wat, maar nauwelijks over provinciale thema’s. Leuk dat de partij bijvoorbeeld landelijke wetgeving wil wijzigen om de stikstofcrisis op te lossen, maar de provincies maken die wetgeving niet.
Les 2: onzichtbare kandidaten
Forum won in 2019 met landelijke gezichten en deed nauwelijks moeite provinciale kandidaten aan het grote publiek voor te stellen. Kiezers wisten dus niet of nauwelijks op wie ze stemden. Dat is nu min of meer hetzelfde: provinciale kandidaten van JA21 komen niet of nauwelijks in beeld. De reden daarvoor ligt voor de hand: de kandidaten zijn helemaal niet representatief voor welke bevolkingsgroep dan ook. Het is prima om tegen diversiteitsbeleid te zijn, maar dat bij JA21 vrijwel alleen witte mannen kandidaat zijn en dan ook nog zeer jonge, is het andere uiterste.
Bij JA21 zijn de meest ervaren politici de tent uitgejaagd ten faveure van onervaren nieuwelingen
Les 3: ondemocratische structuur
Forum-kandidaten verdiepten zich nooit in de partijstructuur omdat ze dat niet belangrijk vonden. Zo zwommen ze een fuik in: ze konden de koers van Forum niet wezenlijk beïnvloeden omdat leden sowieso geen invloed hadden op de interne gang van zaken. Leden van JA21 hebben dat ook niet. Nu zult u wellicht denken dat dit bij FvD vooral een probleem was omdat Thierry Baudet een extremistische gek is. Daar heeft u gelijk in, maar JA21 heeft momenteel geen beginselprogramma waar kandidaten op afgerekend kunnen worden. Als het bestuur zo’n programma gaat schrijven, hebben de kandidaten daar niets over te zeggen.
Les 4: extremisme goedpraten
Forum-politici hebben lang het extremisme van hun toenmalige leider verdedigd. Ze praatten het goed, zagen geen problemen, vonden klachten overdreven, wezen op de goede kanten van hun partij en ga zo maar door. Ze hebben op een enkeling na nooit publiekelijk excuses gemaakt voor hun immense misstap. Het doet twijfelen aan het morele oordeelsvermogen van iedereen die naar JA21 overstapte en niet de behoefte voelde de eigen fouten ruiterlijk te erkennen. Als politici in het verleden zo makkelijk meegingen in extremisme en daar niet eens excuses voor aanbieden, doet dat vrezen voor wat ze in de toekomst zullen steunen.
Les 5: geen resultaten boeken
FvD had in 2019 een grote mond over wat er allemaal moest veranderen, maar er werd niets bereikt. Zelfs in de twee provincies waar Forum enige tijd in het bestuur zat – Noord-Brabant en Limburg – is onduidelijk wat de politici van Forum voor verschil maakten. FvD’ers stonden in alle andere provincies direct aan de kant omdat ze onervaren waren en te afwijkende standpunten hadden. U raadt het al: bij JA21 heeft men de meest ervaren politici de tent uitgejaagd ten faveure van onervaren nieuwelingen. U kunt daarmee zelf wel gokken hoeveel verschil JA21 straks bij de provinciale formaties zal gaan maken.
Het is carnaval, het feest van de spot en de omkering. Vooral in het zuiden van het land vieren mensen dit enthousiast. De spot leidt echter soms ook tot racistische karikaturen. Kan dat nog wel, anno 2023? Of moet na Zwarte Piet ook het carnaval op de schop? ‘Je moet humor niet verbieden’, vindt theoloog Frank Bosman.
Tijdens carnaval drijven feestvierders de spot met de maatschappij, maar niet iedereen kan daar om lachen. Zo waren Joodse organisaties in 2019 woedend op de carnavalsvierders in Aalst, vanwege een praalwagen met karikaturale koppen en haakneuzen. Ze vonden dit carnavalsfeest antisemitisch.
Toen hier een jaar later opnieuw maatschappelijke ophef over was, reageerde Jerry Afriyie van Kick Out Zwarte Piet geprikkeld. ‘Maar als het om zwarte mensen gaat, moslims, Aziatische Nederlanders of andere bevolkingsgroep dan is het stil. Dan moeten we niet zeuren. Dan is het niet een ‘smerig karikatuur’, maar een ‘Nederlandse traditie’. We zijn meester in selectieve verontwaardiging. Bah!’
Afriyie wilde ook dat KOZP-activisten in Noord-Brabant het carnaval gingen monitoren op ‘schadelijke stereotyperingen’, maar behalve deze aankondiging ondernam de beweging verder geen actie. De coronapandemie gooide roet in het eten en eiste weldra alle aandacht op.
Inboorling
Nu, drie jaar later, wordt er weer volop carnaval gevierd in Nederland. Van de kritiek van Afriyie hebben verschillende online feestwinkels zich niets aangetrokken. Je kunt verkleed gaan als ‘moslim’, of je kunt als vijftigjarige vrouw met een kort pittig kapsel een poging wagen net zo verleidelijk te zijn als de Arabische prinses Jasmine. Of je zet een Afro of een Turkse fez op je hoofd, of gaat verkleed als Chinese mandarijn. Je kunt je zelfs verkleden als zwarte ‘inboorling’, waarbij Feestwinkel XL deze toelichting schrijft:
Wie zijn kop ga je vandaag weer snellen in je Inboorling Dame Smurfafa kostuum? Wordt het die enorme kerel in zijn Afro & N*g*r kleding of kies je op het Jungle & Afrika feest een slachtoffer van bescheidener omvang. Er loopt bijvoorbeeld een leuke frisse jonge meid in Safari Ontdekker pak rond. Is dat niet iets voor jou?
Cultuurtheoloog Frank Bosman wil liever niet vertellen of hij in het verleden ook racistische incidenten heeft gezien tijdens het carnaval. ‘Ik ben heel bang om hierover met journalisten te praten. Want dan staat het in de krant. En dan breng je mensen misschien op gekke ideeën.’
Frank Bosman in carnavalskostuum (Beeld: Frank Bosman)
Bosman, die graag carnaval viert in een kek kostuum (zie foto’s), is een verklaard tegenstander van het verbieden van uitingen van humor. ‘De vrijheid van meningsuiting is voor mij heilig. Alleen in hoogst uitzonderlijke gevallen kun je iets verbieden. Maar je hoeft natuurlijk niet naar iedereen te luisteren. Mensen met een verwerpelijke mening kunnen genegeerd worden, of worden tegengesproken. En dat kan, als het gaat om humor, ook ludiek. Ik denk dat een ludieke actie, tegen bijvoorbeeld een racistische praalwagen, veel effectiever is. En ook veel leuker.’
Volkscultuur
De Utrechtse wetenschapper Dick Zijp (PhDick op Twitter) denkt wel dat er grenzen zijn aan waar je grappen over kunt maken. Hij promoveerde woensdag op een proefschrift over racisme, islamofobie en andere vormen van discriminatie in het Nederlandse cabaret. Het is volgens hem een goede zaak als er meer bewustwording onder carnavalsvierders ontstaat. ‘In België is er – mede naar aanleiding van de antisemitische poppen in Aalst – een discussie ontstaan over welke humor er door de beugel kan en welke humor niet. Zo’n debat zou ook in Nederland moeten worden gevoerd. Kijk, ik vind niet dat je het carnaval moet verbieden. Maar linkse activisten en anderen kunnen er bijvoorbeeld wel voor kiezen om te protesteren tegen bepaalde uitingen.’
‘De boze fundamentalistische gelovige, de boze activist en de boze boer doen er wijzer aan om de beledigingen te negeren’
Volgens Zijp wordt er de laatste tijd wel morele vooruitgang geboekt. ‘Vanwege de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn we heel gevoelig voor antisemitisme. Deze gevoeligheid moeten we ook hebben als het om andere groepen gaat, zoals moslims, zwarte mensen of gehandicapten.’
De onderzoeker benadrukt dat zijn kritiek geen aanval is op de ‘volkscultuur’ in Nederland. ‘De discussie kun je makkelijk framen als kritiek van de hoge heren in Den Haag en de Amsterdamse Grachtengordel op de conservatieve provincie, maar het ligt genuanceerder. Niet alleen in de volkscultuur worden soms kwalijke vooroordelen bevestigd, dat gebeurt ook in het cabaret, dat we zien als een hogere cultuuruiting.’
Onderdrukkers en onderdrukten
Dick Zijp (Beeld: Shira Keller)
In zijn Engelstalige proefschrift Comedians without a Cause levert Zijp stevige kritiek op Hans Teeuwen, die in zijn cabaretvoorstellingen de islam dikwijls op de korrel neemt. ‘Teeuwen zegt dat hij aan religiekritiek doet, maar wat hij feitelijk doet is stereotype beelden over ‘de’ moslim bevestigen, de ander die ‘onverlicht’ is. En daarmee versterkt hij islamofobie in ons land.’
Zijp vertelt dat hij geïnspireerd is door het gedachtegoed van Karl Marx, maar dat hij zich niet als een orthodoxe marxist ziet en ook grappen maakt over deze ideologie. Zijp verdeelt de wereld in onderdrukkers en onderdrukten. Om die reden heeft hij moeite met humor die de ongelijkheid in de samenleving in stand houdt of versterkt. Behalve Teeuwen krijgen ook Theo Maassen en Youp van ’t Hek ervan langs in Zijps proefschrift. ‘Zij zijn berucht vanwege hun nogal vrouwonvriendelijke humor, en maken veel stereotyperende grappen over homo’s en mensen van kleur.’
Met de grappen van Van ’t Hek over christenen heeft de linkse wetenschapper daarentegen geen moeite. ‘Christenen zijn geen achtergestelde groep, moslims wel. Daarnaast hebben veel cabaretiers die grappen maken over het christelijk geloof een christelijke opvoeding genoten. Youp van ’t Hek komt bijvoorbeeld uit een katholiek nest en zet zich af tegen zijn jeugd, de sociale omgeving waar hij vandaan komt. Dat maakt het anders dan grappen over moslims. Zij vormen een vreemde groep, de ander. Daarom voelen grappen over moslims sneller als discriminatie.’
Maar wat als schrijfster en ex-moslima Lale Gül plots besluit om cabaretier te worden en grappen over moslims maakt? ‘Ook als je grappen over je eigen groep maakt, kun je nog steeds vooroordelen over die groep bevestigen’, antwoordt Zijp. Dit is problematisch vindt hij, want moslims vormen een achtergestelde groep. Het hangt volgens hem dus heel erg af van de context, humor is problematisch als achtergestelde groepen worden aangevallen.
Transgenderpoppen
Frank Bosman is voor het principe ‘gelijke monniken, gelijke kappen’, legt hij uit. ‘Het is niet zo dat je de ene groep vrijwaart van kritiek, en de andere groep wel mag bashen. Ik ben een progressieve theoloog, maar zo woke ben ik ook weer niet. Priesters worden sinds mensenheugenis weggezet als kinderneukers, zuipschuiten en smulpapen. Ook tijdens carnaval. Maar als katholiek vind ik niet dat we dit soort humor dan maar moeten verbieden.’
(Beeld: Frank Bosman)
Christenen zijn een minderheidsgroep geworden, vervolgt Bosman, en hebben ook niet zo veel maatschappelijke macht meer als vroeger. ‘Het is niet zo zwart-wit, wie de macht heeft en wie niet. Dat hangt van je perspectief af. Stel, tijdens het carnaval in Oeteldonk (‘s-Hertogenbosch tijdens carnaval, red.) is er dit jaar een praalwagen met twee transgenderpoppen. Transgenderactivisten kunnen dan roepen: ‘We worden belachelijk gemaakt, dat moet verboden worden.’ En in zekere zin hebben ze gelijk, want ze zijn een minderheidsgroep. Maar tegelijkertijd hebben transgenders nu een sterke stem in de politiek, onder andere via BIJ1, GroenLinks en D66. Zijn zij echt machteloos? Dat ligt tegenwoordig veel genuanceerder.’
Bosman vindt het ook problematisch als je boos bent in naam van een ander. ‘Als linkse activisten boos worden omdat er iemand verkleed is als een Arabier in een djellaba, dan is dat in zekere zin ook een vorm van imperialisme. Omdat die activist dan van de veronderstelling uitgaat dan de andere groep onmondig is. Die opstelling is, om eerlijk te zijn, nogal aanmatigend.’
Bosman pleit er ten slotte voor dat we op een andere manier kijken naar beledigen en beledigd worden. ‘Op het moment dat ik mij beledigd laat voelen, geef ik de belediger macht. Sommige beledigers willen die empowerment ook. Je kunt er misschien beter voor kiezen je belediger geen macht te geven, door je niet beledigd te voelen. Katholieken trekken zich, op een handjevol fundamentalisten na, niets aan van alle beledigingen die ze voor hun kiezen krijgen. Natuurlijk kunnen mensen die zeggen zich beledigd te voelen, dreigen met cancelen of erger, en zich hiermee machtig voelen. Maar de boze fundamentalistische gelovige, de boze activist en de boze boer doen er wijzer aan om de beledigingen te negeren. En de belediger niet die empowerment te geven.’
Zijp ziet dit toch echt anders. ‘Humor is niet onschuldig. Humor kan ongelijkheid in stand houden, of zelfs versterken door foute stereotyperingen over minderheden te bevestigen. Dat mogen we niet negeren.’
Linkse versus rechtse humor
Toen Dick Zijp bezig was met zijn proefschrift, viel het hem op dat veel rechtse mensen een hekel hebben aan het cabaret van Claudia de Breij. ‘Dat hebben ze niet alleen vanwege haar uitgesproken linkse meningen, het heeft ook te maken met wie ze is, haar identiteit. Claudia de Breij roept weerstand op, want ze is vrouw en queer. Die weerstand tegen haar komt ook voort uit seksisme en homofobie, al dan niet onbewust.’
Dat linkse cabaretiers zoals De Breij en Freek de Jonge in hun optredens vaak behoorlijk moralistisch kunnen zijn, vindt Zijp niet problematisch. ‘Er zijn ook rechtse cabaretiers die aan het preken zijn. Hans Teeuwen in zijn nieuwste shows bijvoorbeeld. Sowieso moeten cabaretiers altijd balanceren tussen niet te prekerig willen zijn, en toch een boodschap willen hebben. Dat doet kunst ook.’
Linkse cabaretiers kunnen ook ‘problematische grappen’ maken, vindt Zijp. Hij heeft kritiek op een grap van Freek de Jonge over het feminisme. ‘Het is geweldig dat de vrouw haar mond open doet’, zei de cabaretier ooit, ‘maar waarom moet er zo’n putlucht uitkomen?’ Die grap bevestigt volgens de linkse humordeskundige de conservatieve status quo.
Er bestaat volgens Zijp ook goed links-activistisch cabaret. Als voorbeeld noemt hij Alex Klaasen. ‘Hij heeft een aantal hele leuke revueshows gemaakt, waarin wakkere thema’s op een luchtige, niet-prekerige manier worden gebracht.’
Op Twitter is commotie ontstaan over scherpe woorden van de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb over dronken daklozen uit Oost-Europa.
‘We zien in toenemende mate daklozen uit Oost-Europa die daar komen drinken, zuipen, dronken worden. Daar wil je als passagier niet tussendoor lopen’, zei de burgemeester gisteren tijdens de raadsvergadering.
Aboutaleb verdedigde het besluit om de bankjes weg te halen op station Rotterdam Centraal. De bankjes werden vorige week door de NS weggehaald, na afstemming met de gemeente, schrijft AD Rotterdam.
In de gemeenteraad reageerden de linkse partijen kritisch op deze maatregel. ‘Dit is armoedige symptoombestrijding’, aldus Astrid Kockelkoren (GroenLinks). Sarah Reitema (PvdA) was het daarmee eens: ‘Ik krijg het gevoel alsof deze mensen niet mogen bestaan. Dat het idee is: als we maar zoveel mogelijk maatregelen nemen, dat die mensen dan verdwijnen.’
Volgens wethouder Ronald Buijt (Leefbaar Rotterdam) is er echter genoeg opvang. ’We hebben genoeg plekken voor wie rechthebbend zijn. Daar vallen Oost-Europeanen echter niet onder. Zij mogen alleen als het buiten vriest gebruik maken van een nachtopvang.’
Aboutaleb verdedigde het besluit, door te wijzen op de enorme overlast die daklozen zouden hebben veroorzaakt. Eerst werden de daklozen aangesproken, maar omdat zij dit niet waardeerden en zelfs agressief werden besloot de gemeente om de bankjes bij Rotterdam Centraal weg te halen, aldus de burgemeester.
Op Twitter wordt er kritisch gereageerd op de scherpe bewoordingen van Aboutaleb. ‘In Rotterdam zuipt niemand op straat’, stelt journalist Arjen van Veelen, die over de zelfkant van Rotterdam een boek schreef.
Uit onderzoek van de gemeente Amersfoort blijkt dat de meerderheid van de makelaars bereid is tot discriminatie van huurders met een homoseksuele gerichtheid of niet-westerse afkomst.
Het onderzoek werd gedaan door onderzoeksbureau RIGO. Onderzoekers deden zich voor als potentiële opdrachtgevers die ondersteuning zochten bij de verhuur van hun woning. Dankzij mystery calls, waarbij verhuurmakelaars werden gebeld, bleek dat zij vaker bereid waren om mensen met een homoseksuele gerichtheid te discrimineren dan met een niet-westerse achtergrond.
Driekwart van de makelaars was bereid om te discrimineren op basis van seksuele gerichtheid. Een kwart was bereid om vooraf een selectie te maken van potentiële huurders op migratieachtergrond.
Een van de verhuurmakelaars reageerde als volgt: ‘Nou weet u, wat ik wel kan doen: ik weet wel natuurlijk van bepaalde doelgroepen die automatisch al een ander geloof hebben. Die kan ik überhaupt uitsluiten. Ik noem maar iets: als ik een Indiër heb, die zijn meestal moslim of iets anders.’
GroenLinks-raadslid Youssef el Messaoudi, zelf van Marokkaans-Nederlandse origine is geschokt. ‘De conclusies liegen er niet om’, twittert hij.
De oudste meest complete Hebreeuwse bijbel, de Codex Sassoon, zal binnenkort worden geveild in New York. Het pronkstuk is tussen de achtentwintig en zevenveertig miljoen euro waard, aldus CNN.
De bijbel, die rond het jaar 900 is gemaakt, zal van 22 tot 28 februari te zien zijn in het Britse veilinghuis Sotheby’s in Londen, gevolgd door een tentoonstellingstournee in Israël en de VS
Volgens Sharon Mintz, senior judaïca-specialist bij Sotheby’s, is dit ‘het belangrijkste document dat ik ooit heb mogen bekijken, onderzoeken en vasthouden’. De Codex Sassoon mist slechts twaalf pagina’s.
De bijbel is vernoemd naar de beroemde judaïca-verzamelaar David Sassoon (1880-1942) en bestaat uit 792 pagina’s van perkament. Het boek weegt ongeveer 12 kilo. Het is een boek dat alleen de rijksten zich konden veroorloven, aldus Mintz.
Aangenomen wordt dat dit het allereerste manuscript in boekvorm van de Hebreeuwse bijbel is. Uit de eeuwen ervoor zijn alleen delen van Bijbelse teksten in boekrolvorm teruggevonden, die bekend werden als de Dode Zeerollen. Maar deze boekrollen bevatten geen verzen, hoofdstukken of interpuncties, aldus Sotheby’s.
‘Kamermeerderheid wil asielzoekers opvangen buiten de EU, bijvoorbeeld Rwanda’, kopt de NOS. In het nieuwsbericht valt te lezen dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat het kabinet contact opneemt met Denemarken over het opzetten van asielzoekerscentra buiten de Europese Unie, waaronder bijvoorbeeld in Rwanda. Uiteraard omdat er van opvang in Rwanda een afschrikwekkende werking uit zou gaan, waardoor minder asielzoekers hier asiel aan zullen vragen.
Het klinkt als een behoorlijk hardvochtig plan, wat ook nog wel eens kan botsen met internationale verdragen: mensen naar een land in Afrika sturen om daar hun asielprocedure af te wachten, waarbij de kans groot is dat ze nooit daadwerkelijk naar Nederland mogen komen.
Tegelijkertijd moeten we ook de context meenemen: het houdt een keer op. Landen in Noordwest-Europa hebben, net als een klein aantal andere Westerse landen, decennialang enorme migratiestromen te verwerken gekregen. Die hebben een enorme impact op het asielsysteem en het onderwijs, en op de woningmarkt, financiën, cultuur en identiteit. Zeker met oog op de toekomst is het de vraag in hoeverre we dit vol kunnen houden, en moeten willen volhouden.
Veel landen in Afrika en in het Midden-Oosten hebben nog steeds te maken met een hoge bevolkingsgroei. Die en de klimaatverandering zullen zeer waarschijnlijk zorgen voor nieuwe, grote vluchtelingenstromen. Het is daarom niet heel gek dat we in Noordwest-Europa kijken naar alternatieven voor het bestaande asielsysteem.
Op dit moment zitten we vast in een wirwar van internationale verdragen waarvan de houdbaarheidsdatum al lang en breed verstreken is, met mensensmokkelaars, asieladvocaten en asielactivisten die hier maximaal op inspelen. Europa is in reactie hierop tot een fort gemaakt. Het is een survival of the fittest: wie slagen er in om het fort binnen te komen en de felbegeerde verblijfsstatus te bemachtigen?
Landen in Noordwest-Europa hebben decennialang enorme migratiestromen te verwerken gekregen
In zijn meesterlijke roman Exit West beschrijft Mohsin Hamid een Westen dat uiteindelijk besluit om de grenzen open te gooien en alle migranten toe te laten. Het is een utopisch scenario. Maar uiteindelijk staat Europa voor een pijnlijke keus: ofwel open grenzen, ofwel een zeer strikt migratiebeleid. Want het huidige beleid, waarbij Fort Europa op grote schaal slachtoffers blijft maken en tegelijkertijd mensenhandelaren sponsort, is problematisch en niet toekomstbestendig.
Uiteindelijk blijft een leven in Europa voor velen in de wereld de jackpot die ze ooit hopen te winnen. Velen zijn bereid om hier hun leven voor te wagen. Willen we dit tegengaan, dan betekent dat of de grenzen openzetten of de internationale verdragen die ons nu in een houdgreep houden grondig herzien. Veel te lang hebben we met pappen en nathouden het migratiebeleid vormgegeven.
Met het oog op de huidige ontwikkelingen en kijkend naar de toekomst, lijken er weinig andere opties dan een migratiebeleid waarin we harde keuzes maken. In een wereld van grote ongelijkheid en mobiliteit, zal een leven in Noord-Europa het streven blijven van vluchtelingen over ter wereld. Willen we de gevolgen hiervan controleren dan is stevige verandering van de huidige aanpak van (illegale) migratie noodzakelijk.
Moet Nederland tijdelijke visa toestaan om overlevenden van de aardbeving in Turkije en Syrië op te vangen? België en Duitsland doen dat al. Wij moeten volgen, vindt onder anderen politicus Sheher Khan (Denk): ‘Tegen Oekraïeners zeiden we ook: jullie zijn welkom.’
De aardbevingen in Turkije en Syrië van vorige week behoren tot de grootste natuurrampen uit de recente wereldgeschiedenis. De getraumatiseerde overlevenden komen bijna aan alles tekort. Turkije en vooral Syrië blijven in gebreke voor onder andere noodhulp, onderdak, schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen.
Om de pijn enigszins te verlichten hebben België en Duitsland tijdelijke visa van drie maanden ingevoerd voor Turkse, Koerdische en Syrische slachtoffers, die familieleden hebben in die landen. Nederland heeft die stap nog niet genomen. Wel wil Nederland Turkse visumverzoeken ‘met voorrang’ behandelen, maakte minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra woensdag bekend.
De Kanttekening sprak met Amsterdamse politici over de Nederlandse verantwoordelijkheid tijdens deze humanitaire crisis. Moet Nederland tijdelijke visa toestaan en overlevenden van de aardbeving hier opvangen? Politici van links tot rechts zijn voor dit artikel benaderd. Helaas konden vertegenwoordigers van partijen die kritisch zijn over migratie, zoals de SP, niet reageren op onze vragen.
Rouwperiode
‘We moeten zoveel hulp bieden als mogelijk is’, vindt Dorien Ballout, stadsdeelcommissielid namens BIJ1 in Amsterdam-West. ‘En daar valt ook de opvang van slachtoffers onder’, voegt ze toe. Ze merkt op dat ze het ‘ongelijk’ vindt, om alleen mensen op te halen die toevallig familieleden hebben in Europa en hun eigen ticket kunnen betalen. ‘Dan help je in een rampsituatie eigenlijk niet de meest kwetsbaren. Dus ook slachtoffers zonder familieleden moeten geholpen worden.’
Ook de woordvoerder van GroenLinks Amsterdam, Kris van der Veen, is voor tijdelijke visumverstrekkingen. ‘Het is belangrijk dat we het reizen naar familieleden zo makkelijk mogelijk maken.’ Hij hekelt de eerste aarzelende reactie van minister Wopke Hoekstra, zondag bij omroep WNL. ‘Het is weer erg Nederlands traag allemaal. Waarom zeggen we niet een keer, met open armen: hier kan je schuilen? Mensen zijn al zo getraumatiseerd, doordat ze hun dierbaren hebben verloren. Ze moeten een waardige rouwperiode kunnen uitzitten bij familieleden.’
Sheher Khan, Amsterdams raadslid voor Denk, is het daarmee eens. ‘Hoekstra kijkt vooral naar wat niet kan. Maar ik zou nu vooral oproepen in actie te komen. Wees solidair, want de omvang van die aardbevingen is ongekend.’
Khan wijst met klem naar de omvang van de menselijke tragedie in Turkije en Syrië. ‘Mensen hebben letterlijk alles verloren. Hun huis en alle spullen zijn weg. En als we deze mensen hier kunnen opvangen voor rust en stabiliteit, als een soort overbruggingsperiode, dan lijkt mij dat alleen maar goed. Op zulke momenten moet je niet denken aan regels en wat niet kan, maar juist aan wat wel mogelijk is. We praten over dertien miljoen mensen die hier direct of indirect door zijn getroffen.’
‘Mede door de Turkijedeal zitten zo veel mensen opeengehoopt in dat gebied aan de Turks-Syrische grens’
Denk heeft het Amsterdamse college verzocht om mee te doen aan de wederopbouw. ‘Dat is toen ook besloten voor Oekraïne, wanneer de oorlog daar voorbij is. Wij vinden dat dit nu ook moet gebeuren in de getroffen gebieden in Turkije en Syrië, overal waar wij onze expertise in kunnen zetten.’
Turkijedeal
Bij de aarzeling van de Nederlandse regering over tijdelijke visa speelt mogelijk ook de angst mee dat mensen uit Turkije en Syrië die eenmaal Europa zijn, hier uiteindelijk ook zullen blijven. ‘Ja, het is dezelfde Hoekstra die een week eerder met veel bombarie begon over het sluiten van grenzen’, reageert Van der Veen. ‘Maar ik denk niet dat mensen zo graag hier willen blijven. Het is vanuit een humanitair perspectief dat we ze willen opvangen. We moeten deze mensen helpen. Het is goed voor de traumaverwerking dat deze slachtoffers bij hun naasten in Nederland zijn. Laten we hen ophalen en steunen. Daar gaat het om. Ze moeten tot rust komen.’
Ballout heeft totaal geen boodschap aan die angst. ‘Van mij mag iedereen overal wonen. De meeste mensen willen ook helemaal niet weg uit hun thuisland, als ze het daar naar hun zin hebben. En als het daar straks weer is opgebouwd is gaan ze weer terug. De angst voor mensen die blijven is niet zo relevant.’
Ballout wil nog even kwijt dat Turkije ook geholpen mag worden om ‘op adem te komen’ na zo’n grote catastrofe. ‘Het komt namelijk ook door de door Europa gesloten Turkijedeal, dat zo veel mensen opeengehoopt zitten in dat gebied aan de Turks-Syrische grens. Het is heel cru om in deze omstandigheden nog steeds vast te houden aan die muur om Europa heen. Voor Syriërs moet het gewoon mogelijk zijn om asiel aan te vragen.’
Khan vindt de vrees dat de vluchtelingen in Nederland willen blijven, ook ongegrond. ‘Want als je iemand uit Turkije of Syrië laat overkomen, moet je garant staan voor die persoon.’ Aan het verlenen van een visum verbindt Nederland strenge regels. Khan: ‘Je moet onderdak bieden en ook je inkomen kunnen laten zien. Als er iets misgaat, dan weet de overheid je te vinden. Maar mochten mensen hier toch willen blijven, dan is er voor hen de gewone asielprocedure.’
Woensdag hield Giro555 een nationale inzameling voor Turkije en Syrië, waarbij onder anderen de Kanttekening-redacteur Tayfun Balcik actief was om de telefoon aan te nemen. (Beeld: Twitter)
Tentenkampen
Khan maakt een vergelijking met Oekraïense vluchtelingen. ‘Dan zeggen we ook: jullie zijn welkom. We moeten één lijn trekken. Als we Oekraïners verwelkomen, dan moeten we ook de deuren openen voor Turkse en Syrische vluchtelingen.’
Volgens Van der Veen is de aardbeving voor met name de Syrische getroffenen in Turkije een nachtmerrie. ‘Het is verschrikkelijk dat Turkse bevolking hen tot zondebok maakt en hen lyncht als zogenaamde plunderaars. Daarom moeten deze visumregelingen zo breed mogelijk zijn. Want nood breekt wet. Ook wil ik wijzen op wat ik van lokale LHBTIQ+-organisaties heb gehoord. Nu zij ook de veilige omgeving van een eigen huis kwijt zijn en in tentenkampen wonen, liggen geweld en discriminatie op de loer. Hier moet ook aandacht voor zijn in onze besluitvorming.’
Ballout vindt dat ‘de Nederlandse regering zich niet achter al die grijsgedraaide platen over de wooncrisis mag verschuilen’, als excuus voor het niet verstrekken van visa. ‘We hebben nu te maken met een catastrofe. Nederland moet zijn plicht vervullen en zich nooit tegen hulpbehoevende mensen keren. De timing, super cru gezegd, is wel stom. Er zijn verkiezingen in Nederland. Dus het CDA en de VVD willen de rechtse kiezers binnenhalen. Zij zullen dat doen door te pleiten voor het weren van vluchtelingen, zelfs als er een catastrofale ramp is geweest.’
De Tweede Kamer heeft het kabinet opgedragen om contact op te nemen met Denemarken voor het opzetten van asielzoekerscentra buiten de Europese Unie. Denemarken wil met bijvoorbeeld Rwanda een deal sluiten over het tegen betaling opvangen van asielzoekers. Een dergelijke deal hebben de Britten al, maar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens stak vorig jaar een stokje voor de eerste vlucht met asielzoekers naar Rwanda, meldt het NOS.
Op sociale media is veel kritiek op het plan. Onder meer vanuit journalistiek platform Zembla. ‘Het regime van Rwanda onder leiding van Paul Kagame is omstreden door mensenrechtenschendingen en er is geen persvrijheid. De president weet zich naar de buitenwereld goed te presenteren, maar rapporten over mensenrechtenschendingen door zijn regime stapelen zich op’, schrijven ze.
De kunstenaar Jakob de Jonge reageert met afgrijzen op Twitter: ‘Zijn onze volksvertegenwoordigers dom, hypocriet of gewoon immoreel? Rwanda voert al jaren een wrede moordcampagne in buurland Congo om daar grondstoffen te plunderen, via proxy-rebellenleger M23. Maar verder prima land om vluchtelingen naartoe te sturen?’
Een meerderheid van oppositiepartijen PVV, FvD, SGP, BBB, Groep Van Haga, Omtzigt en JA21 (die de motie indiende) en regeringspartijen VVD en CDA denkt daar anders over. Volgens hen biedt dit ‘veelbelovende kansen’ om de asielcrisis op te lossen.
Het Deense parlement nam de wet in 2021 aan om het aantal asielverzoeken door de afschrikwekkende werking te verlagen. ‘Als je asiel aanvraagt in Denemarken, weet je dat je naar een land buiten Europa wordt gestuurd’, zegt een woordvoerder van de sociaaldemocratische regeringspartij. ‘Dus we hopen dat mensen stoppen met het aanvragen van asiel in Denemarken.’
Denemarken was ooit het eerste land dat een handtekening zette onder het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties. Het migratie- en asielbeleid in Denemarken geldt vandaag de dag als een van de strengste in Europa.
VVD-staatssecretaris Van der Burg voor Asielzaken heeft eerder in een debat gezegd dat Nederland met de eventuele Deense samenwerking binnen de internationale afspraken en verdragen zal blijven.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
