Het Europees Parlement heeft zich gister met een motie uitgesproken tegen de mensenrechtenschendingen in Marokko. Het parlement roept op gevangen journalisten vrij te laten en persvrijheid te respecteren.

Ook de Nederlandse parlementsleden Thijs Reuten (PvdA) en Tineke Strik (GroenLinks) roepen Marokko op te stoppen met intimidatie van journalisten en afspraken op het gebied van mensenrechten na te komen.

‘Er gebeuren echt zeer kwalijke dingen in Marokko, met name in het Rifgebergte waar activisten heel hard worden aangepakt. Nu heeft het parlement laten zien dat ze er ook zijn voor deze activisten’, vertelt Tineke Strik aan de Kanttekening. ‘Niet alleen mensen in Marokko, ook de Marokkaanse diaspora worden hiermee gesteund. Ze zijn vaak bang om zich uit te spreken over het Marokkaanse regime. Veel EU-lidstaten bleven lang stil omtrent de mensenrechtensituatie. Nederland heeft belang bij een goede samenwerking vanwege het terugkeerbeleid van Marokkaanse Nederlanders zonder documenten. Maar dit mag geen reden zijn om kritiek in te slikken.’

Centraal in de Europese resolutie staat de veroordeling van de Marokkaanse journalist en mensenrechtenverdediger Omar Radi, die in juli 2020 een celstraf van zes jaar kreeg opgelegd. De Marokkaanse rechter had hem zonder bewijs veroordeeld voor spionage. De journalist werd doelwit van de Marokkaanse autoriteiten nadat hij over corruptie van machthebbers en mensenrechtenschendingen schreef. Uit een onderzoek van Amnesty bleek dat hij met spyware in de gaten werd gehouden. Ook werd Radi veroordeeld voor een verkrachtingszaak. In Marokko worden kritische journalisten vaker onterecht beschuldigd van zedendelicten.

Naast Radi werd ook voor de vrijlating van activist Nasser Zefzafi en journalist Taoufik Bouachrine gepleit. Beiden legden de situatie in het Rifgebied in Marokko bloot en eisten sociale rechtvaardigheid voor de Riffijnen. Volgens de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken Nasser Bourita zou de kritiek uit Europa de zoveelste ‘aanval’ zijn op Marokko, en het Europees Parlement de relatie met Marokko willen verstoren door een ‘lastercampagne’.

De resolutie komt vlak na nieuws over de hoofverdachte in een Europees-Marokkaans corruptieschandaal, de Qatargate. Een omkopingsschandaal waarbij de Marokkaanse inlichtingendienst de beslissingen van Europarlementariërs beïnvloedde en zodoende de aandacht van de mensenrechtensituatie in Marokko afleidde.

Volgens hoogleraar en Marokko-deskundige Jan Hoogland is het goed dat het parlement zich uitspreekt. Maar over de uitwerking van de kritiek op Marokko heeft hij zijn twijfels. ‘Deze resolutie had veel eerder in stemming moeten worden gebracht. Vermoedelijk hebben bij het omkopingsschandaal betrokken parlementsleden tegengehouden dat mensenrechtenschendingen op de agenda werden geplaatst.’ vertelt hij aan de Kanttekening.

Het eind is nog lang niet in zicht, vertelt Hoogland. ‘Het is zaak dat de EU eisen stelt aan Marokko. Het land moet intern de zaken op orde krijgen. Als dat niet gebeurt, moeten er consequenties komen. Marokko is van de EU afhankelijk, bijvoorbeeld als afzetmarkt van landbouwproducten. Maar ik ben benieuwd of de EU echt de tanden laat zien.’

Ook Europarlementariër Strik hoopt dat het niet bij deze resolutie blijft en er vanuit de EU vaker kritiek wordt geuit op Marokko. ‘We hebben deze resolutie vaak proberen aan te vragen, maar die werd altijd tegengehouden door corrupte parlementariërs. We moeten er hard aan trekken willen we dat de Europese Commissie de situatie in Marokko serieus neemt en consistent voor mensen opkomt.’

Lokale moskeebesturen hebben onlangs een brief naar de gemeente Almere gestuurd. Ze uiten ongenoegen over de gemeente met betrekking tot vermeend undercoveronderzoek naar moskeeën.

In het NRC-artikel ‘Undercover naar de moskee’ uit 2021 staat dat gemeenten, waaronder Almere, jarenlang heimelijk onderzoek naar moskeeën hebben laten doen. De undercoveroperaties werden betaald door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

In 2021 stelde de PvdA Almere, naar aanleiding van het artikel, vragen aan het college over dit vermeende onderzoek. Volgens de gemeente was geen opdracht gegeven voor een undercoveronderzoek, maar voor een aangekondigde ‘krachtenveldanalyse’. Het doel van deze analyse was zicht ‘op de aanwezigheid van extremisme in de breedste zin van het woord’. Burgemeester Bijleveld van Almere ontkende vorig jaar dat een dergelijk undercoveronderzoek had plaatsgevonden. Er zou slechts een offerte zijn opgevraagd.

De moskeebesturen laten in de brief weten dat ze na herhaaldelijke schriftelijke vragen nog steeds niet tevreden zijn met de antwoorden van het college van B en W. De besturen spreken van een vertrouwensbreuk die niet is weggenomen. Ze zijn van mening dat de lokale overheid onverantwoorde stappen heeft genomen richting  moskeeën en de islamitische gemeenschap. Ook zien ze op landelijk niveau een ‘stijgende trend van institutionele racisme en islamofobe handelingen’. Ze noemen de toeslagenaffaire en de plannen van de minister van onderwijs om religieuze weekendscholen aan te pakken als voorbeelden.

Het aantal overtochten van Rohingya-vluchtelingen neemt toe. Vorig jaar raakten minimaal 348 Rohingya vermist op zee. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR maakt zich grote zorgen.

Steeds meer islamitische Rohingya-vluchtelingen wagen de gevaarlijke overtocht vanuit Bangladesh en Myamar over de Andamanse Zee en de Golf van Bengalen. In 2022 probeerden meer dan 35.000 Rohingya de tocht te maken. Een stijging van 360 procent ten opzichte van 2021, toen zo’n 700 mensen deze reis maakten.

De VN-mensenrechtenorganisatie UNCHR waarschuwt dat er zonder gecoördineerde actie op deze gevaarlijke reizen nog meer mensen overlijden.

De Rohingya zijn slachtoffer van een grootscheepse genocidecampagne door de overheid van Myanmar. Sinds 2016 zijn de politie en het leger van het boeddhistische land bezig met een grote operatie tegen de islamitische minderheid. Dorpen worden in de brand gestoken, vrouwen verkracht en mensen zonder proces geëxecuteerd. Er zijn naar schatting 25.000 dodelijke slachtoffers gevallen, 750.000 Rohingya zijn hun land ontvlucht. Veel gevluchte Roghingya voelen zich ook niet meer welkom in het islamitische maar straatarme Bangladesh en hopen op asiel in een ander land.

De meeste Rohingya vluchten naar Maleisië, Indonesië, Bangladesh (nog steeds) en Sri Lanka. In de laatste twee maanden van 2022 kwamen vier boten met meer dan 450 Rohingya aan land in Atjeh, het uiterste noorden van het Indonesische eiland Sumatra. Een schip met meer dan honderd vluchtelingen kwam aan in Sri Lanka. UNHCR vreest dat een schip met zo’n 180 vluchtelingen in december is gezonken.

UNHCR roept op tot snelle zoek- en reddingsacties en vindt dat westerse landen de landen in de regio moeten ondersteunen. Ook roept de mensenrechtenorganisatie landen op hun acties tegen mensensmokkelaars te verdubbelen.

Voormalige voorman van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch Kenneth Roth krijgt alsnog een fellowship aan de prestigieuze Harvard Universiteit. Aanvankelijk werd hem die positie geweigerd vanwege zijn felle kritiek op Israël.

‘In het geval van de heer Roth heb ik een fout gemaakt om hem niet aan te stellen bij ons Carr Center for Human Rights’, zei Douglas Elmendorf, decaan van de Kennedy School van Harvard, donderdag. ‘De bredere input van de faculteit die ik nu heb gezocht en gekregen, overtuigt me alsnog.’ De decaan hoopt dat de universiteitsgemeenschap zal profiteren van Roths diepgaande expertise op het gebied van mensenrechten.

Roth is blij met zijn fellowship aan Harvard en wil aan de Kennedy School zijn nieuwe boek schrijven. Hij maakt zich wel zorgen over de academische vrijheid op Harvard. Zijn alsnog verkregen fellowship dankt hij naar eigen zeggen mede aan zijn bekendheid en invloedrijke netwerk.

Israëlcritici maken zich  ondertussen grote zorgen over de invloed van pro-Israëlische donateurs van Harvard, schrijft Middle East Eye. Ze vermoeden dat zij er een stokje voor de aanstelling probeerden te steken.

De Turkse voetbalclub Genclerbirligi uit Ankara heeft het contract met de 24-jarige Koerdische Rodin Cem Deprem na een dag ontbonden. Volgens een woordvoerder van de club omdat over ‘de duur van het contract geen overeenkomst is bereikt’.

Volgens de Turkse nieuwssite Dokuz8Haber was van onenigheid over het voetbalcontract geen sprake. De werkelijke reden voor ontbinding is dat Rodin Koerdisch is en in het verleden voor de Koerdische club Dalkurd uitgekomen is.

De voorzitter van Gencerbirligi, Niyazi Akdas die een dag eerder nog met de speler op de foto ging, ontkent de beschuldigingen.

Vorig jaar was de Turkse topclub Fenerbahce verwikkeld in een vergelijkbare ééndagsaffaire met een nieuw gecontracteerde Koerdische speler. Na een lovende tweet van de middenvelder over de Koerdische vlag, werd het contract met de Koerdisch-Duitse Ozan Suncak binnen 24 uur ontbonden.

In Ootmarsum wordt jaarlijks met Pasen een lied met een anti-Joodse tekst gezongen. Na lobby van onder meer emeritus rabbijn Lody van de Kamp is besloten de gewraakte passages aan te passen.

In Ootmarsum vindt ieder jaar met Pasen het traditionele vlöggeln plaats. Poaskearls maken een rondgang door de stad en zingen het katholieke lied ‘Christus is Opgestanden’. Het lied ligt al enige tijd onder vuur vanwege de antisemitische passage: ‘De Joden, die met hun valse raad Jezus aan het kruis offerden’. Gister werd bekend dat het woord ‘Joden’ vervangen wordt door ‘mensen’.

Van de Kamp, emeritus rabbijn en columnist van de Kanttekening, is blij met de aanpassing. ‘Hopelijk kan het oude gebruik van het vlöggeln in Ootmarsum nu tot in lengte van jaren doorgang vinden, zeker als oud ritueel gebruik, zonder die negatieve connotatie die heeft geleid tot stappen waarvan wij vonden dat zij nodig waren.’

Van de Kamp beklaagde zich vorig jaar in de Twentse krant Tubantia over het lied. ‘Het zijn dit soort woorden, die door de eeuwen heen uiteindelijk hebben geleid tot de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. We moeten niet bang zijn tradities onderuit te halen of met de kennis van nu aan te passen.’

Betrokkenen geven aan dat de traditie van het paaslied niet antisemitisch is bedoeld, maar dat zij desalniettemin bereid zijn om de tekst te veranderen, om te voorkomen dat het punt van discussie blijft.

In 1967 werd, na klachten van een Joodse advocate, de tekst van het paaslied ook veranderd en het woord ‘Joden’ vervangen door ‘mensen’. ‘Al na een jaartje was ‘Joden’ terug’, berichtte de website Jonet vorig jaar.

De Turkse president Erdogan heeft de verkiezingen in zijn land vervroegd naar 14 mei. Dat meldt de Turkse nieuwssite Duvar. De parlementaire en presidentiële verkiezingen in Turkije zouden in eerste instantie in juni plaatsvinden. 

Erdogan dient in juni zijn tweede termijn als president uit en lijkt nog een termijn te ambiëren. De vraag is of dat mag. De Turkse grondwet kent een limiet van twee presidentiële termijnen. Een derde termijn zou ongrondwettig zijn, aldus critici. Zij noemen vervroegde verkiezingen een ‘truc’ omdat eventuele goedkeuring van de derde periode binnen zijn ambtstermijn plaatsvindt. Erdogan-gezinde media zeggen dat de president sowieso nog één termijn heeft, omdat het presidentiële systeem pas in 2017 is ingevoerd.

De vervroegde verkiezingen zetten de verdeelde oppositie verder onder druk. De verkiezingen zijn al over vier maanden, maar er is nog steeds geen consensus over de kandidaat. Zo is de populaire burgemeester van Istanbul Ekrem Imamoglu in een rechtszaak verwikkeld wegens opruiing. De leider van de seculiere partij (CHP) Kilicdaroglu heeft niet de steun van de gehele ‘Tafel van Zes’ – de verenigde oppositiepartijen met uitzondering van de pro-Koerdische HDP – en de Koerden willen met een eigen kandidaat komen.

Erdogan probeert met de nieuwe datum 14 mei de verkiezingen naar zijn hand te zetten. Voor islamisten heeft deze dag een symbolische betekenis. Op 14 mei 1950 won Adnan Menders, leider van de Democratische Partij van de seculiere CHP.