Alleen en achter mijn laptop kijk ik in mijn nieuwe sociale huurwoning uit over het Lambertus Zijlplein in Geuzenveld. Tram 13 rijdt binnen op de eindhalte, maakt een bocht van 360 graden en gaat straks weer richting Centraal Station in ongeveer 25 minuten.

Leuk geklede reizigers lopen af en aan. Verderop zie ik mensen met tassen van de Albert Heijn, of die van de Vomar. Beiden gesitueerd op 100 meter afstand, zoals dat ook geldt voor visboer Omaira Eiland, bakker Ankara Simit, restaurant Hünkar én supermarkt Anadolu.

De eerste vrienden die al op huisbezoek zijn geweest, voor een potje FIFA of Monopoly in de nachtelijke uurtjes, zeggen het allemaal in koor: ‘Gloednieuwe woning, heerlijk uitzicht – en alles voor je deur.’

Ik voel me inderdaad gezegend. Mensen met 300.000 of 400.000 euro op zak kunnen geen woning krijgen in Amsterdam, maar ik wel een sociale huurwoning. Natuurlijk heb ik er als geboren en getogen Amsterdammer wel een dikke prijs van vijftien jaar aan ‘onvrijheid’ voor moeten betalen, maar goed. Uiteindelijk ‘ben ik er’.

In Geuzenveld dus. Aan ‘de rand van Amsterdam’. Of, om gelijk alle badinerende termen te gebruiken: ‘een uithoek’, een plek ‘waar je niet dood gevonden wil worden’ of ‘het Siberië van Nieuw-West’. Zelfs voor een getto-Turk uit Slotervaart als ik heeft Geuzenveld altijd een armzalig imago gehad.

Is het toeval dat ik hier weer ‘onder de Turken en Marokkanen’ ben beland, terwijl de buurt waar ik ben opgegroeid steeds rijker en witter wordt? Nee.

Ware ‘vermenging’ of ‘vernieuwing’ is nooit de intentie van gentrificatie geweest. Anders zouden er gloednieuwe sociale huurwoningen moeten rijzen in Amsterdam-Zuid, Centrum of Oud-West. Minima en biculturele Nederlanders worden al decennia de stad uit gejaagd.

Witte stadsplanners die Nieuw-West eerst als afvoerputje voor Turken en Marokkanen gebruikten en nu dat kunstje herhalen, omdat ze daar inmiddels zelf willen wonen

Geboren binnen de ring, is mijn ‘wooncarrière’- na vijftien jaar op pauze te zijn gezet bij mijn ouders in Slotervaart – precies dat: ik woon nu nog verder van de ring af. Terwijl naar de stad fietsen vroeger tien à vijftien minuten was, zijn daar nu vijftien minuten bij gekomen. En met de jaren die ik inmiddels tel, is dat misschien net even te veel om helemaal bezweet aan te komen op het Leidseplein of Rembrandtplein voor de bios, een debat of een ander cultureel evenement met de gegoede burgerij van de witte grachtengordel.

Met tram 13 voor mijn deur is dat 2 euro 20 heen en 2 euro 20 terug, merkte ik zaterdag bij terugkomst van Our Memory Belongs To Us. Een heftige en hartverscheurende IDFA-documentaire over de Syrische activisten Yadan, Odai en Rani, die bijna alles hebben verloren in de Syrische revolutie. Een documentaire die ook in één klap al mijn gezeik over gentrificatie en geld in perspectief plaatst. Want waar klagen wij nou over als mensen daar échte onvrijheid, échte vernietiging, échte pijn en écht verdriet meemaken?

Alleen en achter mijn laptop in Geuzenveld concludeer ik wat een bofkont ik toch ben. Dat ik dankbaar moet zijn voor wat ik heb. Elhamdullilah – God zij geprezen. Maar tegelijk is het een onterechte, moraliserende en valse vergelijking.

Ik ben dankbaar voor het feit dat ik in een relatief veilige omgeving ben opgegroeid, dat ik er mag wonen. Maar nooit zal ik ‘dankbaar’ zijn voor de toenemende ongelijkheid in een maatschappij waar het aantal miljonairs ieder jaar met duizenden toeneemt, ten koste van diegenen die op een houtje moeten bijten.

Ik zal schaamteloos opkomen voor de rechten en vrijheden van de duizenden jongeren in Nieuw-West die plaats moeten maken voor rijkere, witte mensen: demografisch geknutsel door witte stadsplanners die Nieuw-West eerst als afvoerputje voor Turken en Marokkanen uit de binnenstad gebruikten en nu dat kunstje herhalen, omdat ze daar inmiddels zelf willen wonen.

Natuurlijk is dit in niets te vergelijken met de genocidale bevolkingspolitiek van het Assad-regime in Syrië. Dat doe ik ook niet achter mijn laptop en uitkijkend over het Lambertus Zijlplein. Om het verhaal van Yadan, Odai en Rani kan ik alleen maar huilen.

Het zijn het soort fantasievolle historische exercities die mij vanouds intrigeren: wat zouden mensen uit een heel andere tijd vandaag de dag vinden en doen? Op de zeer concrete vraag zoals nu in de kop van dit stukje geformuleerd, kom ik dankzij een zinsnede bij medecolumnist Lody van de Kamp in september.

Hij verwees daarin naar een bevindelijk-gereformeerde predikant die enige decennia geleden op de kansel verkondigd zou hebben dat als Abraham vandaag zou hebben geleefd, hij zonder meer SGP zou hebben gestemd.

Er voor het gemak vanuitgaande dat wat over Abraham is overgeleverd, klopt – zelfs omtrent zijn daadwerkelijke bestaan als zodanig bestaan al grote twijfels – denk ik dat je allereerst moet stellen, dat hem álle programma’s van de huidige politieke partijen volslagen onbegrijpelijk zouden zijn voorgekomen.

Onbegrijpelijk in beide betekenissen van het woord – zowel in intellectuele, als in morele zin. In intellectuele zin, omdat daarin voortdurend aan zaken wordt gerefereerd, die het voorstellingsvermogen van de leden van een nog half nomadische stam in de Oudheid verre te boven gingen. En in morele zin, omdat de historisch logische, maar voor hen daarmee onbevattelijke consequenties op alle terreinen des levens dientengevolge óók automatisch volstrekt onacceptabel zouden zijn.

Om te beginnen zou Abraham al met het hele concept van democratie en politieke partijen niets, maar dan ook niets hebben kunnen beginnen. In het patriarchale denken waarvan de mensen toen doordesemd waren, zouden die hem als goddeloos zijn voorgekomen.

Abraham zou, met een teletijdmachine naar Urk overgeplant, toch met tenminste één SGP-moraalvoorschrift grote moeite hebben gehad

En ofschoon de SGP zonder twijfel van alle in het parlement vertegenwoordigde partijen de meest traditionele opvattingen koestert, opvattingen die door de meeste anderen als negentiende-eeuws worden beschouwd, doelen die critici dan inderdaad ook op ‘onze’ negentiende eeuw. Niet op de negentiende eeuw vóór Christus, zo’n beetje de periode waarin Abraham volgens de Bijbelse tijdrekening zou hebben geleefd. Dat scheelt chronologisch toch een slok op een borrel.

En ofschoon de SGP – en ook vast die bevindelijk-gereformeerde dominee die Abraham alvast tot zijn kernelectoraat rekende – stelt van de letterlijke tijdeloosheid van oudtestamentische normen uit te gaan (en hetzelfde geldt in hun geval voor fundamentalistische joden en moslims), begon wijlen SGP-fractieleider Bas van der Vlies toch heel moeilijk te kijken, toen ik hem eens in een interview wees op de stenigingsadviezen in het Bijbelboek Leviticus na geconstateerd overspel. Zijn tot dan toe lijnrechte glasheldere betoog eindigde al snel in kronkelig gemompel. Ook de handel in slavinnen (Leviticus 25:44) bleek niet zo zijn ding.

Abraham zou, met een teletijdmachine naar Urk overgeplant, toch met tenminste één cruciale paragraaf uit de SGP-moraalvoorschriften grote moeite hebben gehad. Nee, niet met het standpunt over mogelijke vaccinatiedwang – vaccinatie zou typisch iets zijn geweest dat nog geheel buiten zijn denkraam viel – maar met de van SGP-wege voorgeschreven monogamie. Volgens de overlevering praktiseerde Abraham immers, zoals dat vroeger zo plastisch heette, de veelwijverij. Pas met Mozes komt aan dat soort praktijken – voordien vermoedelijk in het hele Midden-Oosten gangbaar – een einde.

Veel intrigerender is echter dat die door Van de Kamp aangehaalde predikant het überhaupt van zo groot belang achtte wat Abraham nu van Nederland zou vinden. Abraham moest hier duidelijk dienen als argument om zijn gehoor van de juistheid van bepaalde eigen standpunten te overtuigen. Nou en? – zo zullen velen denken.

Het verleden als argument: dat duikt natuurlijk wel vaker in politieke vertogen op, zelfs bij zeer velen: denk aan de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust, de slavernij en nog een aantal kwesties waarbij het verleden aan het heden wordt gerelateerd. Zonder collectief geheugen is elke samenleving zonder ankers. Maar er is nog wel een verschil tussen teruggrijpen op gebeurtenissen van een paar generaties en op die van een paar millennia terug.

En vooral: met de eeuwige en absolute geldingsduur die dan aan die laatste wordt toegekend. Ooit was dat overigens algemeen: Bijbelse belevenissen waren als ‘de dag van gisteren’. Sinds de doorbraak van het vooruitgangsgeloof met de Verlichting in het Westen hebben die automatisch als moreel-politiek ijkpunt vergaand aan belang ingeboet.

In dat opzicht staat de SGP inderdaad nog dichter bij Abraham.