Duitse journalisten, schrijvers en andere intellectuelen verklaren zich solidair met 101 Turkse denkers die in een manifest hebben aangegeven dat Turkije de mensenrechten schendt, de democratie niet respecteert en een gevaar is voor de vrede.
Onder de Duitse intellectuelen bevinden zich de uit Turkije gevluchte journalist Can Dündar, Grünen-parlementariër Cem Özdemir en onderzoeksjournalist Günter Wallraff, bekend van zijn wereldberoemde boek Ganz Unten. Ook de Turks-Duitse historicus Taner Akcam, die baanbrekend onderzoek heeft gedaan naar de Armeense Genocide van 1915, heeft de Duitse brief ondertekend.
Ook de Duitse afdeling van persvrijheidswaakhond PEN, de Deutsche Journalistinnen Union, het Deutsche Journalisten-Verband, de Vereniging van Duitse Boekhandelaars en het KulturForum TürkeiDeutschland onderschrijven de verklaring.
Aanleiding van deze Duitse solidariteitsverklaring is een open brief die 101 Turkse intellectuelen hebben geschreven aan de democratische oppositie In Turkije. De oppositiepartijen zouden zich meer moeten inzetten voor de vrede, voor de democratie en de mensenrechten.
Het autoritaire regime van president Erdogan heeft duizenden journalisten, schrijvers en politieke tegenstanders opgesloten en de draconische maatregelen genomen tegen de pro-Koerdische HDP. Veel democratisch gekozen HDP-burgemeesters zijn afgezet en bevinden zich nu in de gevangenis.
Daarnaast bekritiseren de 101 briefschrijvers de Turkse inspanningen in de oostelijke Middellandse Zee, waar het zich wateren toe-eigent die eigenlijk tot Griekenland en Cyprus zouden behoren, en in de Kaukasus, waar Turkije de oorlog van Azerbeidzjan tegen Armenië steunt.
Onder de 101 Turkse ondertekenaars bevinden zich onder andere Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk en de Turks-Armeense mensenrechtenactiviste Rakel Dink, weduwe van de in 2007 vermoorde journalist Hrant Dink. Ze vestigen hun hoop op de Turkse jongeren.
‘We zijn er niet in geslaagd je een verlicht land achter te laten, zoals je verdiende. We hebben echter nooit onze hoop verloren. Dus verzetten we ons tegen het feit dat ons land in het verderf is gestort, dat de toekomst van jonge mensen is afgekapt en onze mensen tot armoede worden veroordeeld, dat onze hulpbronnen worden geplunderd en onze natuur wordt verwoest. Onze hoop rust nu op jullie. Overwin de verdeeldheid, de vijandschappen, de kunstmatig geschapen fronten, verenig je!’
De Somalisch-Britse politica Rakhia Ismail (foto) heeft haar lidmaatschap van Labour opgezegd. Ze zegt te zijn gemarginaliseerd door een ‘systeem dat witte mannen hun zin geeft’, schrijft de Britse krant the Guardian.
De voormalige burgemeester van Islington, een gemeente in het noorden van Londen, voelt zich niet serieus genomen door haar witte en mannelijke partijgenoten vanwege haar zwarte huidskleur en islamitische geloof.
Ismail noemt een aantal incidenten op. Zo stond in de aankondiging van een Labour-bijeenkomst Ismails geboorteland Somalië vermeld. Ook was het Twitter-account van de burgemeester van Islington een tijdlang voor haar niet toegankelijk.
Tevens zouden enkele van haar collega’s zich laten leiden door ‘islamofobie’, omdat de meerderheid van de gemeenteraad geen evenement wilde organiseren om het Suikerfeest te vieren. Daarbij zou een Labour-politicus tegen haar hebben geschreeuwd.
‘Het voelde voor mij, als BME-vrouw (Black Minority Etnic, red.), dat ik geen stem had. Uiteindelijk vroeg ik mij af waar ik het eigenlijk voor deed.’
Een woordvoerder van de Labour-partij noemt Ismails beslissing teleurstellend. Ze had ‘de gemeente op bewonderenswaardige wijze gediend in een ongelooflijk uitdagende tijd.’ Labour stelt naar Ismails racisme- en islamofobiebeschuldigingen een onderzoek in.
Vorig jaar werd de Conservatieve Partij veelvuldig beschuldigd van moslimhaat. Ook stapten begin 2019 zeven parlementsleden uit Labour. Een van hun grieven was dat onder Jeremy Corbyn het antisemitisme binnen de partij welig zou tieren.
Gisteren heeft de Christelijk-Gereformeerde Eben-Haëzerkerk in Barendrecht twee kerkdiensten voor 250 personen georganiseerd, waarbij ook werd gezongen. Dit ging in tegen de anticoronarichtlijnen die het kabinet vorige week met de kerkelijke koepelorganisaties overeenkwam.
De kerk vindt dat er naast voorzichtigheid vanwege corona ook vertrouwen in God mag zijn. De diensten gingen door, ondanks het dringende advies dit niet te doen. Vanwege het recht op godsdienstvrijheid mogen kerken en andere gebedshuizen religieuze bijeenkomsten organiseren, ook tijdens pandemieën.
De burgemeester is niet te spreken over deze actie, zo laat hij weten op de website van de gemeente Barendrecht. ‘Burgemeester Jan van Belzen heeft zaterdag 10 oktober contact gehad met de scriba van de kerkenraad van de Eben-Haëzer kerk. Van Belzen steunt het advies van het kabinet en de CIO om het bezoekersaantal terug te dringen tot 30.’
De kerk in Barendrecht nam wel extra veiligheidsmaatregelen. Bij de deur werden mondkapjes uitgedeeld aan de bezoekers van de dienst. Daarnaast werd het zingen beperkt tot een vers per lied. In de Eben-Haëzerkerk is normaal ruimte voor 250 personen.
Minstens 1 andere kerk in Barendrecht – en vermoedelijk twee – houdt zich ook niet aan het advies van maximaal dertig personen, maar communiceert hier niet openbaar over. Dat meldt de lokale actualiteitensite Barendrecht NU.
Ook in Hilversum en Barneveld overschreden kerken de richtlijn van maximaal dertig mensen, bericht Metro.
Vorige week zondag lag de Hersteld Hervormde Kerk van Staphorst onder vuur omdat deze drie kerkdiensten voor in totaal zeshonderd mensen had belegd. Mondkapjes waren niet verplicht.
Nieuwe ophef is in de maak: de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie wil op 31 oktober een zangmiddag organiseren in Utrecht.
Sommige politici van Forum voor Democratie hekelen Baudets geflirt met virusontkenners, onthuldede Telegraaf dit weekend. Kiezers lopen weg, vertellen de peilingen. Ook onder trouwe leden valt Baudets corona-koers slecht, blijkt uit een rondgang door de Kanttekening. ‘Het coronabeleid moet je op een intellectuele manier kritisch bevragen, niet met wappies als Willem Engel en Lange Frans.’
Andy Zhang (17) is anderhalf jaar lid geweest van FvD, maar had al langer sympathie voor de partij. Wat hem aanvankelijk aansprak waren de ideeën over democratische vernieuwing van Thierry Baudet, die de FvD-leider onder andere bepleitte in zijn boek Breek het partijkartel. Maar bij de jongerenorganisatie JFVD liepen nogal wat mensen rond waarbij de Chinees-Nederlandse Zhang zich niet zo prettig voelde, zo vertelt hij.
‘FvD is niet bepaald een diverse partij – vooral witte mannen komen op de club af – maar bij JFVD waren er mensen met hele extreme ideeën. Ze spraken bijvoorbeeld over de omvolkingstheorie, de complottheorie dat een elite door middel van een ruimhartig migratiebeleid doelbewust bezig is om de witte West-Europese bevolking te vervangen. En verder was er nauwelijks ruimte om kritische vragen te stellen. Toen ik tijdens een introavond van JFVD aan een panellid vroeg of er ook standpunten van de partij waren waarmee hij het niet eens was, vond voorzitter Frederik Jansen dat zichtbaar niet leuk.’
‘Het FvD van 2020 is niet meer het FvD van 2017’
Na zijn winst bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2019 hield Baudet zijn beruchte ‘boreale speech’, die volgens critici extreemrechtse ideeën bevat. De speech deed ook bij Zhang de wenkbrauwen fronsen. Tevens heeft de scholier moeite met Baudets kruistocht tegen de ‘dikastocratie’, het geloof dat de rechters in ons land te veel macht zouden hebben. Toch bedankte Zhang niet als lid. ‘Misschien dat ik nog te lang vasthield aan het idee dat FvD nodig was om politieke vernieuwing te bewerkstelligen. Maar het FvD van 2020 is niet meer het FvD van 2017.’
De druppel was het geflirt van Thierry Baudet en Wybren van Haga met Willem Engel en Lange Frans. Dansleraar en activist Willem Engel van Viruswaarheid – voorheen Viruswaanzin – is berucht omdat hij het gevaar van COVID-19 ontkent en een kring van gelijkgestemden om zich heen heeft verzameld. Voormalig rapper Lange Frans is het eens met Engel. Hij gelooft tevens in de QAnon-complottheorie – dat een pedofiele elite complotteert tegen het volk – en filosofeerde in zijn podcast met ‘graancirkeldeskundige’ Janet Ossebaard hardop over het vermoorden van Mark Rutte.
Thierry Baudet steunt Willem Engel en diens standpunten en Wybren Haga nam een podcast op met Lange Frans. Dit was voor Zhang niet meer acceptabel, vanwege alles wat daarvoor al gebeurd was. ‘Forum voor Democratie gelooft echt in samenzweringen. Dat gaat mij te ver. Ik heb hier niets te zoeken.’
Een klap in het gezicht
Christine Aalberts*, nu politiek dakloos, vertelt dat ze lid was geworden van FVD omdat ze meende een partij te hebben gevonden die meer democratische vernieuwing zou nastreven, zoals referenda. ‘Baudet is nooit mijn ideale partijleider geweest, maar was tot voor kort nog aanvaardbaar. Het ging mij immers om de standpunten van het FvD, waar ik mij voor een groot deel in kon vinden. De VVD is mij te links, de PVV te rechts’, vertelt ze. ‘De boreale speech en zijn andere uitspraken zag ik in eerste instantie niet als extreme uitspraken en zag meer dat hij geframed werd door de media. Achteraf denk ik er deels anders over. Nu zou ik zeggen dat hij al die uitspraken bewust heeft gedaan om de discussie uit te lokken en om zich bewust te laten framen.’
Volgens haar is FvD geen radicaal-rechtse partij, maar ze vindt wel dat die kritiek met name door de optredens van Baudet is gekomen. ‘Hij wakkerde dat telkens aan. Ik heb mij daar vaak aan geërgerd en begreep niet waarom hij telkens van die vreemde uitspraken deed. Tot de boreale uitspraak had FvD goud in handen, daarna kreeg Baudet grootheidswaanzin en is het wat mij betreft door hem gekomen dat de partij nu voornamelijk ‘gekkies’ aanspreekt.’
‘Het is voor het zorgpersoneel een klap in het gezicht’
Ook viel het haar op dat er een vaste achterban is op social media die als een blind paard achter Baudet aanhuppelt. ‘Blijkbaar is dit momenteel de doelgroep waarop Baudet zich wil richten. Ook heb ik vernomen dat binnen FvD niemand kritiek durft te uiten op hem. Als je niet meegaat in de lijn-Baudet lig je er snel uit. Hij is de leider en blijft de leider. Daarmee laat de partij zien zelf niet zo democratisch te zijn als ze wel wilde doen voorkomen bij het opstarten.’
Hoe FvD is omgegaan met de coronacrisis is voor Aalberts de druppel geweest. ‘Het blijven zeggen dat het allemaal overdreven is en zelfs openlijk mensen steunen zoals Engel en Lange Frans is ronduit schandalig. In mijn directe omgeving ken ik artsen die er volop mee te maken hebben. Het is voor het zorgpersoneel een klap in het gezicht dat er personen zijn die zulke onzin uitkramen en zelfs de deskundigheid én integriteit van artsen in twijfel trekken. Dat FvD nu deze dubieuze richting is ingeslagen, heeft mij doen besluiten dat ik er niets meer mee te maken wil hebben.’
Rapper en virusontkenner Lange Frans ontvangt Kamer- en FvD-lid Wybren van Haga (Beeld: YouTube)
Grote zorgen
Ondernemer Wilco Boender, bekend als de drijvende kracht achter het Conservatief Café in Gouda, is nog wel lid van Forum voor Democratie, maar maakt zich grote zorgen, zo vertelt hij. ‘Het coronabeleid van Mark Rutte en Hugo de Jonge moet je op een intellectuele manier kritisch bevragen, niet met wappies als Willem Engel en Lange Frans. Waarom kies je nu voor deze mensen, Thierry? Ontbreekt het aan goede mensen nu? Nodig een kritische hoogleraar als professor Ira Helsloot van de Radboud Universiteit uit. Waarom econoom Robin Fransman niet? Of Heb je een hoger en ander doel?’
Boender heeft geen idee waarom Baudet zich met deze extreme complotdenkers inlaat. ‘Ik weet het echt niet. Een interessante verklaring, maar ik weet niet of dit klopt, is gegeven door historicus Geerten Waling. In zijn column in Elsevier schreef Waling dat Baudet het politieke spel in Den Haag verafschuwt en een revolte wil. Die bereik je niet via de politiek, zo heeft links in de jaren zestig en zeventig laten zien, maar met een mars door de instituties.’
In tegenstelling tot Zhang en Aalberts is Boender geen lid geworden van FvD omdat hij politieke vernieuwing wil. ‘Als conservatief geloof ik niet zo in referenda, of in volkssoevereiniteit. Baudet volgens mij ook niet. Hij wil dat er een nieuwe elite komt. Daarin ben ik het wel met hem eens. Maar dan snap ik niet waarom influencer Tisjeboy Jay – ik had nog nooit van hem gehoord – opeens opduikt in het FvD Journaal. Dit soort figuren zullen bepaalde groepen jongeren misschien aanspreken, maar jagen conservatieven weg. Dat Baudet een keer uit de bocht vliegt of bij Robert Jensen aanschuift is op zich niet erg. Ik had ook geen moeite met Baudets boreale speech. Maar Thierry Baudet moet zelf niet in een Robert Jensen veranderen. Baudet is een intellectueel. Hij heeft zich omringd met interessante denkers als Paul Cliteur, Roger Scruton en Theodore Dalrymple. Dat is juist zijn meerwaarde. Wat heeft hij te zoeken bij Willem Engel, Lange Frans en Tisjeboy Jay?’
‘FvD moet geen one issue-partij worden die wappie-ideeën over corona verkondigt’
Hoewel hij zich zorgen maakt, wil Boender (nog) niet voor FvD bedanken. ‘Ik bezocht FvD-bijeenkomsten al in 2015, toen het nog een denktank was en geen politieke partij. Ik weet daarom heel zeker: er lopen hier geen racisten rond. Dat is een kwaadaardig frame van links. Er zijn geen rechts-extremisten, maar nette mensen: ondernemers, hardwerkende Nederlanders, conservatieven, cultuurchristenen, enzovoort. Baudet moet deze achterban niet van zich vervreemden. Hij kan best enkele horecaondernemers uitnodigen op het FvD Journaal, die hard zijn geraakt door de anticoronamaatregelen van het kabinet – maatregelen waar ik ook veel kritiek op heb. Maar je voert geen gesjeesde salsadocenten, rappers en influencers als experts op.’
Boender benadrukt dat Baudet weer terug moet keren naar de kern van zijn politieke programma. ‘Het moet weer gaan over thema’s immigratie, integratie en de Europese Unie. FvD moet geen one issue-partij worden die wappie-ideeën over corona verkondigt.’
Politicologe en populisme-deskundige Léonie de Jonge, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, bestrijdt het idee dat de coronacrisis populistische partijen ‘wappie’ heeft gemaakt. ‘Die gedachte is heel verleidelijk, maar zeker ten aanzien van Forum voor Democratie ligt het veel genuanceerder’, vertelt ze. ‘FvD is een jonge partij, en zulke partijen kampen vaak met groeipijn. In 2019 werd FvD opeens heel groot. Maar omdat de partij nog niet zoveel ervaring heeft ontstonden er ruzies – denk aan het vertrek van campagnestrateeg Henk Otten – en moest de partij zich opnieuw heroriënteren.’
Dat Forum voor Democratie het nu in de peilingen slecht doet, komt volgens De Jonge omdat Baudet radicaler en volkser is geworden. ‘FvD’ers hebben hun stropdassen verloren. Dan kiezen mensen toch weer liever voor het radicale origineel: de PVV.’ Volgens de politicologe is het uniek dat Nederland twee radicaal-rechtse populistische partijen kent. Om die reden gelooft De Jonge ook niet dat Richard de Mos met Code Oranje een kans maakt, of de Partij van de Toekomst van Henk Otten en voormalig 50Plus-leider Henk Krol.
‘Geert Wilders maakt nu een comeback, omdat hij trouw aan zijn verhaal is gebleven’, legt de Groningse politicologe uit. ‘Baudet roept telkens iets anders. Eerst tegen het partijkartel, toen tegen omvolking en nu tegen de anticoronamaatregelen. Wilders is veel consistenter. Op de langere termijn is dat een betere strategie.’
Op 31 oktober organiseert de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie een zangmiddag in Utrecht, waar Nederlandse liederen ten gehore zullen worden gebracht. De timing is opmerkelijk: Nederland kampt met een tweede coronagolf. Volgens het RIVM leidt zingen tot meer besmettingen.
‘We komen ‘s middags bij elkaar in het centrum van Utrecht om prachtige Nederlandse liederen te zingen’, kondigt de JFVD enthousiast op Facebook aan. ‘Dit onder leiding van een fantastische dirigent, die onze zangkunsten zal verbeteren en over de muziek zal vertellen. Het precieze programma houden we nog even geheim, maar het belooft speciaal te worden!’
Het is niet duidelijk of de JFVD-leden met een mondkapje op zullen zingen. Wel is het aantal plekken, aldus de JFVD-Facebookpagina, ‘om welbekende redenen (…) helaas enigszins beperkt’.
Vorige week zondag lag de Hersteld Hervormde Kerk van Staphorst onder vuur omdat deze drie kerkdiensten voor in totaal zeshonderd mensen had belegd. Mondkapjes waren niet verplicht. ‘Het zingen is voor ons een wezenlijk onderdeel van de dienst, met een mondkapje wordt dat mompelen’, zei scriba Albert Bouwman tegen de Gelderlander.
Op Noord-Cyprus, het Turkstalige deel van Cyprus, is het strand van Varosha heropend voor het publiek. Varosha is al decennialang een totaal verlaten wijk van de stad Famagusta. Griekenland en het Griekse deel van Cyprus zijn woedend.
Varosha werd in 1974 een ‘spookstad’, toen de Turken Cyprus binnenvielen en het noorden van dit eiland veroverden. Griekenland vindt de actie een provocatie van Turkije en wil dat de Europese Unie sancties tegen Turkije instelt.
‘Deze beslissing is een duidelijke schending van de resoluties van de VN-Veiligheidsraad. Griekenland zal alle relevante inspanningen van de Republiek Cyprus steunen’, aldus de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis.
Als Turkije geen stap terugdoet, zullen Cyprus en Griekenland volgende week de kwestie voorleggen aan de EU-leiders tijdens de Europese Raad van 16 en 17 oktober.
De VN heeft opgeroepen Varosha terug te geven aan de voormalige Grieks-Cypriotische inwoners, of in ieder geval aan de VN-vredesmacht UNFICYP.
Eerder deze week kondigde premier Ersin Tatar samen met de Turkse president Erdogan aan dat het strand van Varosha weer open is voor publiek. Erdogan voegde eraan toe dat wat hem betreft heel Varosha weer open kan gaan.
Gisteren waagden zo’n achthonderd badgasten zich aan een bezoekje aan het water bij Varosha, met op de achtergrond vervallen gebouwen die al ruim 45 jaar leeg staan. Analisten denken aan een verkiezingsstunt van premier Tatar, die zondag herkozen wil worden.
Filmen in Varosha is verboden. Toeristen die langs de spookstad rijden mogen geen foto’s maken. Twee jaar geleden werden er drone-opnames van Varosha gemaakt door een YouTuber. Hij ontdekte dat Turkse soldaten stiekem toch naar Varosha waren gegaan, om daar een stukje privéstrand te claimen.
Het Turkse leger viel in 1974 het noorden van Cyprus binnen, omdat Turkije bang was dat Cyprus zich bij Griekenland zou gaan aansluiten. De meerderheid van de Cyprioten was Grieks, maar er woonde ook een aanzienlijke Turks-Cypriotische minderheid.
Na de wapenstilstand werden beide delen van Cyprus etnisch gezuiverd. Het noorden werd volledig Turks, het zuiden Grieks. Noord-Cyprus wordt alleen door Turkije als onafhankelijke natie erkend. De facto is de republiek een Turkse satellietstaat, die economisch en militair van Turkije afhankelijk is.
EU-lidstaten Griekenland en Cyprus hebben vorige week ook al sancties tegen Turkije geëist, om een andere reden: namelijk als vergelding voor de Turkse boringen van olie en gas voor de kust van Cyprus.
Volgens de Amerikaanse overheid doet Microsoft aan illegale rassendiscriminatie. Het technologiebedrijf zou zwarte medewerkers voortrekken.
Deze verdenking werd geuit in formele vragen die de overheid vorige week aan Microsoft heeft gesteld, schrijft technologiewebsite AG Connect.
Volgens Microsoft gaat het over ‘enkele van de toezeggingen die we in juni hebben gedaan om kwesties voor de zwarte en Afrikaans-Amerikaanse gemeenschap te adresseren’, antwoordt het bedrijf in een blogpost. De multinational wil de ondervertegenwoordiging van Afro-Amerikanen en andere niet-witte mensen aanpakken.
Microsoft wil het aantal zwarte managers, senior contributors en senior bedrijfsleiders tussen nu en vijf jaar verdubbelen. Volgens OFCCP is deze aanpak een vorm van rassendiscriminatie en een schending van de Amerikaanse burgerrechtenwet.
Microsoft ontkent de beschuldigingen en heeft er het volste vertrouwen in dat het diversiteitsinitiatief volledig voldoet aan alle Amerikaanse wetten voor arbeidszaken, zo laat het bedrijf weten.
De meeste moskeeën in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag blijven toch open voor bezoekers voor het vrijdaggebed. Wel mogen er bij de meeste moskeeën maximaal dertig mensen naar binnen, meldt het ANP.
Muhsin Köktas, voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid: ‘De RIVM-richtlijnen worden goed opgevolgd. Het hele gebouw wordt gedesinfecteerd en op verschillende plekken moet je je handen desinfecteren.’
Volgens Köktas is de maximale groepsgrootte ergens ook weer arbitrair. ‘Sommige moskeeën laten dan wel meer dan dertig mensen binnen, want als je alle maatregelen hebt genomen, wat is dan het verschil tussen dertig of vijfendertig mensen?’
Deze middag hebben de geloofskoepels een gesprek met minister Ferd Grapperhaus van Justitie & Veiligheid. Ook zal Köktas dan vragen of het gaat om dat precieze aantal, of om het voorkomen van besmettingen.
Sommige moskeeën in Amsterdam zijn deze vrijdag gesloten. Er zijn te weinig vrijwilligers om de anticoronamaatregelen goed te implementeren.
Eerder deze week riep de Rotterdamse moskeekoepel Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond SPIOR) haar leden op om gesloten te blijven. Slechts twee van de 32 aangesloten moskeeën in Rotterdam gaven hieraan gehoor.
Boos was SPIOR hier niet om: ‘Veel moskeeën hebben alsnog hebben besloten om maar maximaal dertig mensen te gaan en mondkapjes te verplichten’, zei SPIOR in een reactie.
’Ik ben ervan overtuigd dat met deze daad, namelijk het kiezen van een bosneger, van een Marron tot voorzitter van de Nationale Assemblée, iets wezenlijks is veranderd in onze samenleving.’ Dit was één van de meest treffende zinnen in de inauguratiespeech van Ronnie Brunswijk, die als eerste Marron in de Surinaamse geschiedenis is geïnstalleerd als voorzitter van het parlement. Hij werd tevens verkozen tot vicepresident van het land.
Dat Brunswijk bewust en trots het woord ‘bosneger’ gebruikt om zichzelf te duiden, wijst niet alleen op het geografische verschil tussen bos en stad, maar ook op de culturele en emotionele afstand met de ‘stadscreolen’. In het verleden waren die laatsten sterk onderhevig aan West-Europese en Amerikaanse invloeden. Helaas hadden zij ook het superioriteitsgevoel van West-Europeanen overgenomen, waardoor ze lange tijd neerkeken op iedereen van buiten de stad. De mensen die in het binnenland leefden kregen het stigma weinig geciviliseerd te zijn. Dat gold voor de Marrons, die een aparte etnische groep vormen in Suriname, wat inhoudt dat zij eigen taal, tradities, religies, helden, leiders en geschiedenis hebben.
De Marrons leefden lange tijd in afzondering in de bossen, waardoor ze hun eigen cultuur makkelijker konden conserveren. Toch leefden ze niet in een volkomen isolement. Historisch hadden zij altijd contact met de plantages, al was het om spullen te bemachtigen zoals zout, ijzerwaren en wapens die zij niet in het binnenland konden produceren. Later werden ze langzaam het stedelijk leven ingezogen. Tegenwoordig wordt het ecotoerisme gedomineerd door de Marrongemeenschappen, gaan Marron-jongeren naar de stad voor hun vervolgopleiding, en heeft de Binnenlandse Oorlog (1986-1992) in deze periode de migratie naar Nederland versterkt.
Deze veranderingen zijn in Nederland in een stroomversnelling gekomen door een andere leefomgeving, het contact met andere etnische groepen in het onderwijs, het arbeidsleven en door het digitale mediatijdperk. Het betekent een gedeeltelijk verlies van de eigen culturele betekenis- en referentiekaders. De Marroncultuur verandert dus, maar de belangrijke elementen blijven behouden.
Vanuit mijn eigen Hindostaanse achtergrond zie ik iets vergelijkbaars. Met name de oudere generatie migranten ziet dit veranderingsproces met lede ogen aan, ondanks het maatschappelijk succes van de jongere generaties. In de roman De prijs van geluk, van VU-hoogleraar Hindostaanse diaspora Ruben Gowricharn, wordt deze keerzijde van het maatschappelijk succes van de kinderen van Hindostaanse migranten in Nederland benoemd. Voor succes wordt er altijd een prijs betaald die bestaat uit vervreemding, culturele teloorgang, gevoelens van ontheemding en cultureel ‘verlies’ van de eigen kinderen.
Hun traditionele cultuuruitingen, die helaas nog te veel in de marge plaatsvinden, verdienen een groter podium
Als gevolg van technologische veranderingen veranderen culturen nu in een razendsnel tempo. Volgens hoogleraar Transities Jan Rotmans (Erasmus Universiteit Rotterdam) sprak je vroeger over ‘verandering van tijdperken’, terwijl we nu zijn beland in een ‘tijdperk van veranderingen’. In een dergelijk tijdperk, waarin veranderingen elkaar vliegensvlug opvolgen, verdwijnen oude zekerheden én cultuurbeelden als sneeuw voor de zon. Dit heeft tot gevolg dat identiteiten op drift raken. Cultuurbewuste ‘etnische’ jongeren zoeken naar zekerheid, zingeving en identiteit. Ook bij de tweede en derde generatie Surinamers is deze zoektocht zichtbaar, wat vaak gepaard gaat met een heroriëntering op en herwaardering van de cultuur.
Bij een toenemend deel van tweede en derde generatie Afro-Surinamers, van oorsprong afkomstig uit de stad Paramaribo, zien we een verschuiving optreden in de richting van het Afrikaans continent. Deze groep oriënteerde zich aanvankelijk vooral op de Afro-Amerikaanse cultuur. De cultuurverandering komt tot uiting in bijvoorbeeld kleding, dans en muziek. Deze culturele uitingen staan echter wel dichtbij de Marrons, omdat hun etnische cultuur duidelijke verwantschap toont met de Afrikaanse culturen. Maar geïnteresseerden kunnen, als ze terug willen naar hun Afrikaanse wortels, ook bij de Marrons in de leer gaan. Hun traditionele cultuuruitingen, die helaas nog te veel in de marge plaatsvinden, verdienen namelijk een groter podium.
Brunswijk zei dat met het kiezen van een bosneger, van een Marron tot voorzitter van de Nationale Assemblée, iets wezenlijks is veranderd in de Surinaamse samenleving. Ik ben ervan overtuigd dat zich daarvóór al meerdere significante veranderingen hebben voltrokken, die uiteindelijk hebben geleid tot deze keuze. Een zo’n belangrijke verandering is die van een gestigmatiseerde sociale identiteit naar een rijke culturele identiteit, die Surinamers nu positief waarderen. Deze emancipatie geeft hoop dat ook andere gestigmatiseerde groepen in de samenleving zich van hun stigma kunnen ontdoen.
De Messias is opgepakt. Althans: iemand die zich voor de Messias uitgaf. Wegens psychologisch geweld en het aftroggelen van geld, zo melddede Kanttekening. Nee, niet Donald Trump, dat moet nog.
Die laatste suggereerde na zijn wederopstanding uit corona dat hij zich voor de gezondheid van de Amerikanen opgeofferd had door zelf ziek te worden en zodoende nu persoonlijk wist hoe hij het virus moest bestrijden. Omdat een groot deel van zijn aanhang godsdienstig gestoord is, zullen velen het nog voor zoete koek slikken ook. Bij dat heilsplan hoort kennelijk tevens dat Trump zijn halve partijtop heeft aangestoken, zodat het twijfelachtig is of hij in de Senaat straks nog de opvolging van Ginsburg door een katholieke fundamentalist door kan drukken.
De Messias die is opgepakt was een Russische, die op een berg in Siberië in zijn Zonnestad vijfduizend volgelingen om zich heen had geschaard, teneinde zich op de Apocalyps voor te bereiden. Gemaskerde agenten van de veiligheidsdiensten bestormden eind september zijn nederzetting en voerden hem af via een helikopter. Dat is natuurlijk wel een soort van Hemelvaart.
De onzekerheid van de coronapandemie, waarachter de Amerikaanse Messias, gelouterd door zijn Persoonlijk Lijden, nu voor zijn Gelovigen een punt belooft te zetten, had aan het andere uiteinde van de aardbol een enorme toestroom van nieuwe gelovigen veroorzaakt. Die Messias, zoals de meeste Jezus-reïncarnaties inmiddels getooid met lange haren en dito baard, was ditmaal geen corrupte zakenman, maar een voormalig verkeersagent – die pet past ons allemaal.
Voor Waarheidverkondigers is de wetenschap al snel bedreigend nepnieuws
Of de Siberische Messias beloofd had om persoonlijk de coronadraak te verslaan en daartoe, gelijk zijn Amerikaanse evenknie, ook het slikken van bleekmiddel had aanbevolen, vermeldde het Kanttekening-berichtje niet. De heerser over de Zonnestad zal echter vast even weinig met deskundigen ophebben als de heerser over het Witte Huis – althans naar buiten. Voor Waarheidverkondigers is de wetenschap al snel bedreigend nepnieuws. En in de Apocalyps geloven de Amerikaanse vicepresident Mike Pence en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo ook.
Godsdienst en wetenschap: ze staan snel op gespannen voet met elkaar. Waar blijft de ideologische almacht van religieuze leiders die pretenderen namens God inzicht in dood en leven te hebben, als artsen met een pilletje roet in hun eten kunnen gooien? De pest als welverdiende straf voor zondigheid: daar blijft weinig van over, als niet inkeer en onderwerping, maar een kuur redding biedt.
Religieuze fundamentalisten dichten zichzelf vaak een bepaald soort immuniteit toe. Dat zagen we dit voorjaar in de Iraanse stad Qom, waar de heilige plaatsen veel te lang open bleven om voor redding te bidden en zo juist de pandemie vergrootten. Hetzelfde lijkt nu op te gaan voor de Hersteld Hervormde Kerk in Staphorst, de orthodoxe variant van ‘Viruswaanzin’ (ja anti-vaxxers zijn het veelal ook): zingende mensenmassa’s vond men er geen probleem.
Een maximum van dertig personen per dienst: daar staat de Ware Gelovige boven. Want, zoals het Reformatorisch Dagblad in een hoofdredactioneel commentaar opmerkte: ‘Bij dit alles is er één zekerheid die blijft, welke wendingen de politiek besluitvorming ook mag nemen: de Heere regeert.’ Een fatalistische instelling die zich overigens niet automatisch naar andere terreinen des levens vertaalt, want onder vrome lieden bevinden zich vaak gehaaide zakenlui. Ook zonder de theologische legitimatie van bepaalde fundamentalistische moslims dat je ongelovigen gerust mag bedriegen, zijn sommigen hunner zeer vindingrijk in het vinden van financiële mazen in de wet.
Dat geldt niet alleen voor het Vaticaan, waar Franciscus niet als eerste paus de hardnekkige bancaire Augiasstal poogt uit te mesten. We zien het ook in Amerika, waar een kwart van de bevolking de Bijbel letterlijk neemt, maar gezien de vele inhalige televisiedominees met dubieuze praktijken de passages over tollenaars in de tempel snel overslaat.
Hetzelfde geldt voor die over het gehoorzamen van de overheid. Anarchisme is daar niet iets van links, maar van rechts. Het pro-life-sentiment beperkt er zich ook strikt tot het ongeboren leven; eenmaal geboren is het leven, zeker als het zwart is, gezien de populariteit van de doodstraf en met automatische wapens zwaaiende milities, vogelvrij.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
