Wat te doen met illegale annexaties en separaties? Hoe lang duurt het voor de facts on the ground doorslaggevend zijn en de buitenwereld zich bij de geschapen feiten neerlegt? Door Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen heeft Trump de internationale verhoudingen op scherp gezet. Hij heeft Amerika politiek geïsoleerd binnen de VN. Ook belangrijke Europese bondgenoten schaarden zich achter de veroordeling ervan, zelfs Nederland dat zich als het misstappen van Amerika of Israël geldt, en zeker als het die van beiden geldt, meestal het liefst achter een struik verbergt.

Trumps verdediging: ik houd mij gewoon aan mijn verkiezingsbelofte en erken slechts wat feitelijk al zo is. Ook zijn voorgangers hadden overigens voor hun verkiezing beloofd die stap te zullen nemen, alleen hadden ze er, eenmaal in het Witte Huis, omwille van de repercussies voor de buitenlandse betrekkingen van afgezien. Die repercussies bleken nu inderdaad meteen: niet alleen een verdere vervreemding van Amerika van Europa, maar ook van de islamitische wereld.

In Syrië stond Washington al buitenspel, in veel andere kwesties, zoals handel en klimaat, zet het zichzelf buitenspel. Japan en Zuid-Korea richtten zich noodgedwongen steeds meer op de opkomende hegemoon China, dat zich steeds gretiger als redder van de wereldorde presenteert. Als Trump zo eigenmachtig doorgaat als nu in het geval van Jeruzalem, waarmee geen enkel Amerikaans belang gediend was behalve een intern-electoraal belang van Trump, zullen in de toekomst anderen op hun beurt ook minder met Amerika rekening houden, als er wél een cruciaal Amerikaans belang op het spel staat. Dan wordt de internationale optelsom niet America first, maar America last.

Trump beweert met het gooien van deze steen in de diplomatieke vijver het ‘vredesproces’ weer los te willen trekken, maar bereikt zo het tegendeel. Het versterkt Netanyahu electoraal volledig in zijn halsstarrigheid, met niet-bewegen komt hij het verst. En het verzwakt de toch al zwaar aangetaste positie van de man die door het Westen zèlf als enige aanspreekpunt aan Palestijnse zijde wordt beschouwd: Abbas. Abbas heeft zo in de ogen van zijn volk weer niets bereikt en daar spint ongetwijfeld Hamas het meeste garen bij.

Ook al vormt voor diverse soennitische landen, zoals Saoedi-Arabië, Iran inmiddels een grotere obsessie dan Israël. Want één ding is zeker, van Arabisch stilzwijgen en wegkijken profiteert juist het gevreesde Iran, dat zich dan als kampioen van de vertrapte Palestijnen opwerpen kan. De ideologische positie van Teheran in het Midden-Oosten wordt hierdoor versterkt.

Veel Palestijnen zullen in hun wanhoop dankbaar alle hulp van die zijde aanvaarden, zoals ook de Bosniërs twintig jaar geleden in arren moede de hulp van radicale buitenlandse moslimstrijders aanvaarden om hen tegen de genocidale intenties van de Servische roverhoofdmannen Mladic en Karadzic te verdedigen. Dat nadat het Westen de Bosniërs in de steek had gelaten, omdat het te lang bleef vasthouden aan het voortbestaan van Joegoslavië en de regeltjes van geordend overleg met de ‘legitieme’ Joegoslavische, maar de facto puur Servië dienende regering in Belgrado.

Tegelijk illustreert de ondergang van Joegoslavië natuurlijk juist het problematische van een te lang volgehouden sterk formalistische houding. Want hier werden de facts on the ground juist genegeerd. Zowel eerst de als ‘illegaal’ en dus ook voorbarig gehekelde afscheiding van Slovenië en Kroatië, die door Duitsland vrijwel meteen wèl en door Frankrijk in het begin zeker níet erkend werd, als later het militaire opereren van het Milosevic-regime en haar stoottroepen buiten Servië, die het voortbestaan van een verenigd Bosnië tot een fictie maakten. Met dat probleem worstelen de VN en de EU in feite nog steeds. Voor de VN en de EU bestaat officieel maar één Bosnië waarbinnen de drie volksgroepen geacht worden zich met elkaar te verzoenen, terwijl er in werkelijkheid nog steeds drie groepen Bosniërs zijn die elkaar naar het leven staan.

Het cruciale punt is dat de internationale gemeenschap de bestaande staatsgrenzen heilig heeft verklaard om discutabele, eigenmachtige wijzigingen al dan niet met geweld als illegaal af te wijzen, ofschoon de meeste huidige staatsgrenzen ooit ook op discutabele en toen illegale wijze tot stand zijn gekomen. Neem Nederland, dat ook het product van een opstand is, die indertijd beslist tegen de regels was en het zeker volgens de huidige maatstaven zou zijn. En Madrid zou toen beslist eventuele (wèl legale) onderhandelingen over onafhankelijkheid desnoods tachtig jaar hebben gerekt om een ongewenste uitkomst te voorkomen.

Facts on the ground schiepen hier helderheid, want iedereen weet: als de facts on the ground maar lang genoeg duurzaam lijken, volgt uiteindelijk de facto erkenning, tenzij men de feiten weet terug te draaien, wat meestal slechts met militair geweld lukt. Madrid heeft dat in ons geval ook tachtig jaar vergeefs geprobeerd. Hoe lang zal het bij de Krim duren tot de EU het accepteert? Oekraïne zal die niet kunnen heroveren, Brussel evenmin, dus blijft het Russisch.

Dat betekent echter niet dat men zomaar tot erkenning hoeft over te gaan. Daar moet dan wat substantieels tegenover staan en dat geldt ook voor Jeruzalem. Juist omdat Israël daar zo veel waarde aan hecht had het, samen met een Palestijnse hoofdstad Jeruzalem II, naderhand de uitkomst van vredesonderhandelingen moeten zijn en niet zoals nu vooraf de zoveelste verdere belemmering ervan.

Vanaf de eerste verdieping hoor ik muziek. Het klinkt uitnodigend. Toch aarzel ik even voordat ik de trap opga. Boven zit V., de beste vriendin van mijn moeder, achter haar computer alsof er niets aan de hand is. Alsof ze niet terminaal ziek is. Maar naast de grote verzameling Tsjechische en Duitse boeken zie ik een groot bed met wieltjes eronder. Daarnaast staan een alarmknop en een pakpaal waar ze zich ’s nachts aan kan optrekken als haar spierkracht haar in de steek laat. Ze geeft me drie zoenen en vertelt dat ze bezig is met het opstellen van haar euthanasieverklaring. ‘Voor als er nog meer lichaamsfuncties uitvallen, dan lijkt het leven me niet zo leuk meer.’ Ik staar naar de grond en bijt op mijn lip om mijn tranen tegen te houden. Hoe is het mogelijk dat iemand zo snel ziek wordt en er niets meer tegen valt te doen?

Ze praat veel. Over haar kindertijd in Tsjecho-Slowakije en over de stichting die ze tot voor kort runde en die ze eigenlijk niet los kan laten. Tussendoor zuigt ze op pepermuntjes en eet ze geprakte ijsklontjes uit een glas, omdat haar keel anders te veel pijn gaat doen. Ze kijkt uit het raam, waar niets anders te zien is dan een dikke laag mist. Ze zucht en vertelt over het mooie uitzicht dat ze vanaf deze plek heeft op de waterlelies die de sloot in de lente roze en groen kleuren. Ik zwijg, want ik durf niet te vragen wat ik eigenlijk wil weten. Het lijkt wel alsof ze mijn gedachte raadt wanneer ze zegt dat ze niet weet of ze de waterlelies ooit nog zal zien.

Mijn moeder, die vlakbij me zit, neemt het nieuws met haar door. De vriendinnen kletsen over de situatie in Polen, de nieuwe coalitie in Oostenrijk en de kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen van de PVV. Ik pak mijn iPhone erbij om te kijken of ik nog meer nieuwtjes kan vinden. V. veert op. ‘Heb jij een iPhone? Ik wil er ook één, want ik verveel me ’s nachts vaak en dan lijkt het me leuk om spelletjes en internet bij de hand te hebben. Nu heb ik een telefoon zonder internet, maar ik wil niet steeds uit bed.’ Ik prijs mijn smartphone aan en zeg dat ze er zeker één moet nemen. Ze vraagt hoe duur mijn apparaat is. ‘Ongeveer vijftig euro per maand inclusief onbeperkte data en een abonnement voor twee jaar…’ Ik kan mezelf wel voor mijn kop slaan. ‘Een abonnement heb ik denk ik niet nodig’, zegt ze bijna luchtig.

Mijn blik dwaalt af naar de chanoekia, de negenarmige kandelaar die op haar vensterbank staat. Ik bedenk me dat ze nooit meer Chanoeka zal vieren en Kerst en Oud en Nieuw zal meemaken. Hoe zou dat zijn, beseffen dat je alles voor het laatst doet?

Net voordat mijn moeder en ik weggaan houdt ze me tegen in de gang. Ze kijkt me doordringend aan en pakt mijn hand vast. Het valt me op hoe dun haar polsen zijn geworden. ‘Niets uitstellen.’ Ze fluistert bijna, ik kan haar nauwelijks verstaan.

‘Ik wilde nog zo veel dingen doen, waarvan ik dacht dat het ook later kon. Frans leren bijvoorbeeld of Hebreeuws. Wacht niet met de dingen die je eigenlijk nu wil doen. Voor je het weet is het te laat.’ Opnieuw krijg ik een brok in mijn keel. Ik denk aan het nieuwe jaar en de goede voornemens die daarbij horen. Ik knijp stevig in haar hand. Ze glimlacht voorzichtig.

Geert Wilders mag de anti-fascistische onderzoeksgroep Kafka wel voor eeuwig op zijn knietjes danken, nu die hem al binnen een dag van zijn beoogde Rotterdamse lijsttrekker heeft verlost. Want wat, als ze pas veel later ontdekt had dat Géza Hegedüs een racist en vereerder van de notoire Holocaust-ontkenner David Irving is? Wat als Wilders zijn fantastische lijst van kandidaten met deze meneer Hegedüs bovenaan al had ingediend op het moment dat diens intellectuele nalatenschap nog niet via YouTube was opgespoord? Dan was heel de verkiezingscampagne voor Wilders in de Maasstad op een catastrofe uitgedraaid, zeker als Hegedüs gewoon op behoud van zijn plaatsje op het stembiljet had gestaan en vervolgens tijdens zijn verkiezingscampagne Erkenbrand-filmpjes was gaan draaien.

Dus Geert, als je werkelijk de ballen hebt waarop je prat gaat als enige
‘volksvertegenwoordiger’ in het door jouw geminachte ‘nepparlement’ te beschikken, dan maak je vanaf morgen tot je pensioen maandelijks een kwart van je parlementariërsalaris naar Kafka over, zodat ze haar voor jou zo zegenrijke werk tot in de lengte der dagen kan voortzetten. Dan hoef je je namelijk zelf niet meer in de beroerde antecedenten van je entourage te verdiepen.

‘Rotterdam ga ik zelf doen’, aldus even eerder de leider van de Partij Voor Vreemdelingenhaat met veel aplomb. Intussen weet heel Nederland wat het betekent wanneer Wilders iets zelf gaat doen. Daarin schuilt voor hem het grote probleem, zijn diepgewortelde, bijna paranoïde wantrouwen jegens alles en iedereen, ook zijn naaste medewerkers, van wie er in de loop der jaren al heel wat gillend de PVV-burelen zijn ontvlucht. Wilders heeft nooit een partij durven opbouwen, omdat dat delegeren van belangrijke beslissingen zou betekenen. Dat maakt hem kwetsbaar voor het soort miskleun die hij nu inzake Rotterdam heeft begaan. Die zullen dus blijven terugkomen.

Wilders zelf mag heel zorgvuldig proberen zich verre te houden van antisemieten en racisten, al schuurt zijn anti-islamitische retoriek, die niet gehéél van genetische argumentatie vrij is, daar wel tegen aan. Dat betekent niet dat antisemieten en racisten zich zorgvuldig verre van Wilders zullen houden. Integendeel, op de PVV en ook het Forum voor Democratie van Thierry Baudet zullen dit soort lieden steevast af blijven komen, net als vliegen op poep.

Ook al houden Wilders en Baudet zich verre van enige oproep tot geweld, het gesloten wereldbeeld dat ze koesteren staat minder ver van dat van rechts-radicalen dan ze willen weten. Tot dat blijkens hun eigen uitlatingen door hen gedeelde wereldbeeld, waaruit ook het historische fascisme in het Interbellum kon putten, behoort de voorstelling van een soort onveranderlijke culturele oerkern van het eigen volk, waarbij het nationale ideaal in het verleden wordt geprojecteerd.

Gevolg van dat geloof in een soort onveranderlijke culturele oerkern van het eigen volk: afkeer van culturele pluriformiteit, dus weinig ruimte voor minderheden van welke aard (seksuele, religieuze, nationale) ook en een preoccupatie met sterke leiders met een hetero-macho-karakter, ook zonder alle op hun pad komende vrouwen begerig in hun pussy te grabben. De teloorgang van die oerkern is in de zienswijze van rechts-populisten én regelrechte fascisten meestal het gevolg van het verraad van een eenvormige elite, Joods, kosmopolitisch dan wel gewoon links, die doelbewust door massa-immigratie en machtsoverdracht aan internationale gremia de nationale weerbaarheid poogt te ondermijnen.

Complottheorieën zijn binnen dit xenofobe wereldbeeld, waarbij de ander per definitie een bedreiging voor het eigene vormt, dan ook nooit ver weg. Een onvermijdelijke intellectuele kronkel bij dit soort ultra-rechtse ‘denkers’ is dan ook dat de eigen beschaving enerzijds superieur heet, maar anderzijds kennelijk zo inferieur is dat ze al bij een ‘omvolking’ met een procent of vijf in de homeopathische gevarenzone belandt.

Kortom, ik voorspel u één ding, als niet ook Baudet nu razendsnel Kafka voor zijn personeelsselectie inhuurt, gaat hij, met zijn huidige spurt in de peilingen omhoog, nog heel veel plezier beleven aan alle halve en hele garen van de radicale rechterrand waarop hij een meer dan homeopathisch verdunde aantrekkingskracht uitoefent en die zich anders ongetwijfeld straks in grote getale voor een plaatsje op zijn kandidatenlijst zullen gaan melden.

Aan sommige leerlingen heb ik geen kind. De stille, rustige leerling eist niets, maakt altijd huiswerk, steekt de vinger op om iets te zeggen, valt niet op, doet wat gevraagd wordt, vraagt geen aandacht, zorgt niet voor problemen en doet het allemaal helemaal zelf.

Toch dacht ik: er is iets met die stille leerling. Ik vond haar wel érg stil. Ook een beetje nerveus. Toch eens vragen, dacht ik. Ik wist niet veel van de bewuste leerling, want de status, gezinssituatie en noem verder maar op staat niet op het voorhoofd geschreven, maar na enig doorvragen begreep ik dat de rust bedrieglijk was. Ze woont al drie jaar in Nederland, maar of ze mag blijven is onzeker, want ze is hier niet geboren. Haar vader en moeder wonen daar nog, maar niet meer bij elkaar. Vader kan vanwege allerlei problemen niet voor het gezin zorgen en moeder heeft ondertussen een ander gezin.

Mijn leerling was ongeveer tien jaar oud toen haar moeder haar en haar broertjes en zus verliet en er een onrustige periode begon van ‘oppassers’. Ze waren met z’n vieren en zij was de oudste. Met haar moeder is eigenlijk geen contact meer sinds die tijd. ‘We chatten soms via Facebook’, zegt ze. De enige van de familie die nog enigszins bemoeienis met hen had was haar oma en toen zij trouwde met een Nederlandse man vond ze het beter dat de kinderen ook naar Nederland zouden komen. ‘Want zij kon met haar man voor ons zorgen.’ Opa werkt.

En nu is ze dus al drie jaar hier en ze wil het liefst blijven. ‘Want hier is het leuker. Ik heb ook gezien dat we hier een betere toekomst kunnen hebben dan daar. Er is ook niemand daar die echt voor ons kan zorgen.’ Maar uitzetting dreigt. De IND verwijt hen dat ze pas in procedure zijn gegaan toen ze hier al een tijdje waren. Niet dat de kinderen daar wat aan kunnen doen, maar het moet kennelijk wel bestraft worden. Er zijn al enkele rechtszaken gevoerd, maar tot nu toe was de uitslag negatief.

‘We zitten in dezelfde situatie, maar ik denk dat mijn zusje en broers meer kans hebben, omdat ze jonger zijn.’ Ik zie dezelfde berusting als wanneer ik onverwacht een schriftelijke overhoring geef. Nu ik het weet voel ik me machteloos, maar berusting ligt iets minder in mijn aard.

Ze wil de school afmaken. Wat ze wil worden weet ze nog niet, ze ziet drie keuzes: handel, horeca of schrijver worden. ‘Onze klas vind ik leuk. Ze zijn aardig voor me. De taal vind ik het moeilijkst. Als ik lees begrijp ik alles, maar praten is moeilijk. Het is gewoon moeilijk, maar ik probeer altijd mijn best te doen.’

Opa en oma zorgen voor hen. ‘Daar heb ik helemaal geen last van, hoor’, zei opa toen ik hem sprak na een rechtszaak. En soms doen ze leuke dingen.

Het verzoek van het meisje is onlangs afgewezen. De zaak gaat voor de vierde keer in procedure.

Het is zenuwslopend en toch blijft mijn leerling heel rustig, verheft haar stem niet, het is wat het is, niemand kan er verder wat aan doen en ze neemt niemand iets kwalijk. Maar dat het haar niet onberoerd laat, bleek toen ik haar schrijfopdracht las. Schrijf een column over je dagelijks leven, was de opdracht. Een klein fragment hieronder.

Elke dag, wordt ze wakker met het denken ‘hoe zou ik vandaag overleven’? Alles is moeilijk. Wat moet ze doen? Niks. Ze moet gewoon ‘normaal’ leven. Rustig, niet praten, naar iedereen luisteren. Een zielig leven.

Ik begrijp precies wat ze voelt. Ik denk dat ze schrijver wordt.